1. Nje e mabole̱ biso̱ mbaki ná jā nde o “mińa misukan” e?

MO̱ O yabe̱ nde ombusa mbu 1914 e? Ye te̱ nika, ke̱ we nde o tombise̱ longe̱ lo̱ngo̱ le̱se̱ o “mińa misukan” ma yen ebe̱yed’a mambo. (2 Tim. 3:1) Biso̱ be̱se̱ je̱n, to̱ di sengi mambo Yesu a bīse̱no̱ jombwea nin ponda. Ma mambo me nde bila, njai, soa la mińangadu, maboa, muto̱nde̱ ma bobe, na takisabe̱ la tumba la Yehova. (Mat. 24:3, 7-9, 12; Lukas 21:10-12) Je̱n pe̱ ná bato ba madangwa nde ka ne̱ni te̱ ńamuloloma Paulo a bīse̱no̱. (Ombwa edinge̱le̱ “ Ne̱ni bato beno̱ we̱nge̱.”) Biso̱ baboledi ba Yehova, je mbaki ná jā nde o pond’a su ńa ‘mińa misukan.’​—Mik. 4:1.

2. Malabe̱ ma njika myuedi jangame̱nno̱ bia e?

² Nika ponda e mátombano̱ jita botea mbu 1914, jā nde tatan o su la “mińa misukan.” Nika su lāno̱ be̱be̱be̱be̱, jangame̱n bia malabe̱ ma myuedi mō̱ ma mweńa ka: Njika mambo ma me̱nde̱ bolane̱ o su la “mińa misukan” e? Nje pe̱ Yehova a mengane̱no̱ biso̱ ná di bole o ni ponda jeno̱ jenge̱le̱ ma mambo e?

3. Bupisane̱ edinge̱ ye o 1 Tesalonika 5:1-3, njika dikalo matumba ma me̱nde̱no̱ te̱ e?

³ Langa 1 Tesalonika 5:1-3. Ńamuloloma Paulo a to̱pedi ońola “buńa ba Sango.” O yen epas’a Bibe̱l, bo buńa bwe nde pambo a ponda ni maboteye̱ na ko̱ye̱ la “Babilon ninde̱ne̱,” bebokedi ba ebasi e kwedi, nde e sua na Armagedon. (Bbī. 16:14, 16; 17:5) Son a ponda obiana  bo “buńa” bo mabotea, matumba ma me̱nde̱ te̱ dikalo ná “Musango na mbo̱le̱.” (Betukwedi bō̱ be makwala ná: “Musango na mbaki.”) Ponda iwo̱, manea ma wase ma yo̱ki bolane̱ milemlem ma byala ke̱ ma makwalea ońola mulatako mu bam oteten a matumba. * Nde dikalo ná “musango na mbo̱le̱” lena Bibe̱l e makwaleano̱ di me̱nde̱ be̱ diwengisan. Ońola nje e? Niponda nika e me̱nde̱no̱ bolane̱, bato jita ba me̱nde̱ jo̱nge̱le̱ ná manea ma wase ma tongwe̱le̱ o timbise̱ wase wum’a mbo̱le̱, na ye mbaki. Nde o mbale̱, ‘dibumbe l’epańpań’ nde di me̱nde̱ ko̱ye̱ babo̱ o ni pond’a “ndenge̱ ninde̱ne̱” me̱ne̱.​—Mat. 24:21.

4. (a) Nje di be̱nno̱ pe̱te̱ ńo̱ngi o bia jombwea dikalo ná “musango na mbo̱le̱” e? (b) Nje di máse̱le̱no̱ bia jombwea mo̱ e?

⁴ Di bi mambo mō̱ jombwea dikalo ná “musango na mbo̱le̱.” Nde seto̱ mambo me̱se̱ nde di bino̱. Di si bi nje e me̱nde̱ tute̱le̱ manea o te̱ di dikalo, to̱ ne̱ni ma me̱nde̱no̱ bola nika. Di si bi pe̱ to̱ nga e me̱nde̱ nde be̱ dikalo diwo̱ dinde̱ne̱, to̱ mibia mi mabupane̱le̱. To̱ e be̱ so̱ nde nē̱, di bi ná: Di s’angame̱n lema o dube̱ ná manea ma wase me ná ma wana musango o wase ńe̱se̱. O diwengisan, di dikalo nde Bibe̱l e langwedino̱ biso̱ ná di lambe̱ matoi o senga. Nika nde e me̱nde̱ be̱ eyemban ná “buńa ba Sango” bwe be̱be̱ o botea!

5. Ne̱ni 1 Tesalonika 5:4-6 e mongwane̱no̱ biso̱ o be̱ be̱be̱ ońola “buńa ba Sango” e?

⁵ Langa 1 Tesalonika 5:4-6. Byala ba Paulo be malangwea biso̱ ne̱ni jeno̱ ná di be̱ mbaki ná jā be̱be̱ ońola “buńa ba Sango.” E si mapula so̱ ná di ‘ko̱ iyo̱ ka bane̱ bape̱pe̱.’ Jangame̱n “be̱ peńa” na ye̱ne̱. K’eyembilan, jangame̱n no̱ngo̱ jita la jangame̱ye̱ ná di si no̱ngo̱ dongo o mambo ma politik ma nin wase, di si so̱lo̱ pe̱ to̱ oten. Di so̱li te̱ o ma mambo, di mabe̱ nde “ba wase.” (Yohane 15:19) Di bi ná Janea la Loba buka te̱ nde di me̱nde̱ wane̱ musango o wase.

6. Nje di mapulano̱ jongwane̱ bane̱ o bola e, na ońola nje pe̱ e?

⁶ O sumo te̱ ná biso̱ mo̱me̱ne̱ jangame̱n be̱ peńa, e mapula pe̱ ná jongwane̱ bane̱ o jumwe̱ o iyo̱, ná bokwe nje Bibe̱l e bīse̱no̱ jombwea wase. Di si dimbea ná ndenge̱ ninde̱ne̱ e botedi te̱ ná baṅ, ponda e si me̱nde̱ pe̱ be̱ ońola ba ba mapule̱ te̱me̱ye̱ o mudi ma Yehova. Ońola nika nde ebol’asu ya dikalo yeno̱ musunga jita! *

7. Nje Yehova Loba a mengane̱no̱ biso̱ ná di bole tatan e?

⁷ O yi son a ponda i dia obiana “buńa”  bao bo mabotea, Yehova a mengane̱ biso̱ ná di walame̱ne̱ biso̱me̱ne̱ o ebol’a dikalo. Jangame̱n be̱ mbaki ná di ‘mabenga be̱ ngińa o ebol’a Sango.’ (1 Kor. 15:58) Yesu a bīse̱ nje di me̱nde̱no̱ bola. Niponda a teleye̱no̱ mambo me̱se̱ ma mweńa ma me̱nde̱ bolane̱ o mińa misukan, a bati ná: “Nde myango ma bwam myangame̱n se̱le̱ langwabe̱le̱ matumba me̱se̱.” (Marko 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Dutea te̱ ná: Ponda te̱ weno̱ o dikalo, we nde o no̱ngo̱ dongo o londise̱ y’eding’a Bibe̱l!

8. Ne̱ni ebol’asu ya dikalo la Janea yeno̱ o benga ńaka e?

⁸ Nje jeno̱ ná di kwala jombwea bońaki b’ebol’a dikalo la Janea e? Mbu te̱, bato jita ba makasa myango ma bwam ma Janea. K’eyembilan, dutea ońola muto̱nde̱ ma bate̱ dikalo la Janea o wase ńe̱se̱ min mimbu misukan. O 1914, bate̱ dikalo ba ta 5 155 o 43 bekombo. We̱nge̱, bate̱ dikalo be lambo ka 8 lodun n’epasi o 240 bekombo! To̱ na nika, ebol’asu e si bedi te̱ nde bo̱. Jangame̱n benga langwea bane̱ ná Janea la Loba buka te̱ nde di me̱nde̱ bo̱le̱ mitakisan me̱se̱ ma mbel’a moto.​—Mye. 145:11-13.

9. Ońola nje jangame̱nno̱ benga te̱ dikalo la Janea e?

⁹ Ebol’asu ya dikalo la Janea e me̱nde̱ nde bo̱ niponda Yehova a me̱nde̱no̱ kwala ná: Moyo na ’wa. Ponda ininga so̱ bato ba diane̱no̱ o jokwa bia Yehova na Yesu Kristo e? (Yohane 17:3) Di si bi. Nje di bino̱ ye nde ná natē̱ ndenge̱ ninde̱ne̱ e botea, to̱ nja “ńe o bete̱medi ba mudī be mapule̱ ońola longe̱ la bwindea” e pe̱te̱ ná a kasa myango ma bwam ma Janea. (Bebolo 13:48, NW) Ne̱ni jeno̱ ná jongwane̱ ban bato nika ponda e diano̱ e?

10. Njika jongwane̱ Yehova eno̱ o bola biso̱ ná jokwe̱le̱ bato mbale̱ e?

¹⁰ Tongwea na bebokedi bao, Yehova e o bola biso̱ nje ye̱se̱ e mapule̱ o jokwe̱le̱ bato mbale̱. K’eyembilan, di makusa belongedi woki te̱ o ndongame̱n a teten a woki. Ni ndongame̱n e mongwane̱ biso̱ o bia nje jeno̱ ná di kwala o ekwal’a boso na o mape̱pe̱le̱ ma mabupe̱. E malee̱ pe̱ biso̱ ne̱ni tombise̱ mokwa ma Bibe̱l. Bebokedi ba Yehova be boli pe̱ biso̱ Mukoba masu ma belongisan ba belēdi. Be belongisan be mongwane̱ biso̱ o . . .

•   botea ekwali,

• jumwe̱le̱ ńo̱ngi,

• tute̱le̱ bato o bata bia jombwea Bibe̱l,

• jokwe̱le̱ mbale̱ o mokwa ma Bibel, na

• langwea ba bena ba lee̱le̱ ńo̱ngi ná ba pe̱pe̱le̱ mulomba masu o internet na Mandabo masu ma Janea.

Mbale̱ ńe nde ná, be̱ne̱ la be belongisan buka te̱ di si dongame̱n. Jangame̱n bolane̱ mo̱. * K’eyembilan, yete̱na ombusa ekwal’a bwam na moto nu lee̱le̱ ńo̱ngi, o die̱le̱ mo̱ trakt to̱ kalat’a mo̱di, a me̱nde̱ we̱le̱ langa mambo mape̱pe̱ me oten natē̱ ponda o me̱nde̱no̱ po̱ pe̱pe̱le̱ mo̱. Mō̱ ńasu te̱ angame̱n walame̱ne̱ mo̱me̱ne̱ o ebol’a dikalo la Janea mo̱di te̱.

11. Ońola nje ba boṅsane̱no̱ Mokwa ma Bibe̱l o internet e?

¹¹ Eyembilan epe̱pe̱ e malee̱ ne̱ni Yehova a mongwane̱no̱ bato o jokwa Bibe̱l ye nde Mokwa ma Bibe̱l o internet o jw.org^®. (Ala o BELĒDI BA BIBE̱L > MOKWA O INTERNET.) Ońola nje ba boṅsane̱no̱ man mokwa e? Mo̱di te̱, lokoli la bato o wase ńe̱se̱ lo mawasa mokwa ma Bibe̱l o internet. Mokwa mena me o mulomba masu me ná mongwane̱ babo̱ o so̱ mbal’Eyal’a Loba. Bato bō̱ o makwalisane̱no̱ be ná ba bwa son a bo̱ngo̱ o jemea jokwa la Bibe̱l. Ye te̱ nika, lee̱ babo̱ din dongo o mulomba masu to̱ lomea babo̱ jatingane̱ la di jokwa. * Nika ńe te̱ ná e we̱le̱ be̱, bola nde ná ba wase ma mokwa o eyeme̱ ba maso̱ṅtane̱no̱.

12. Nje moto eno̱ ná okwa o Mokwa ma Bibe̱l o internet e?

¹² Mokwa masu ma Bibe̱l o internet ma mato̱pea yin tema: “Bibe̱l na nu ńe mbondo ao,” “Bato Bibe̱l e makwaleano̱ tobotobo,” na “Mwe̱ndi ma dipita ma Bibe̱l.” Niponda moto eno̱ jombwea yin tema, a mokwa:

• Ne̱ni Bibe̱l ńeno̱ ná ńongwane̱ moto

• Ba nja be Yehova, Yesu na ange̱l

• Ońola nje Yehova a wekino̱ bato

• Ońola nje ndenge̱ na bobe beno̱

Ma mokwa ma makwalea pe̱ ne̱ni Yehova a me̱nde̱no̱ . . .

• bo̱le̱ ndenge̱ na kwedi,

• pumbwe̱le̱ bawedi, na

• te̱se̱ Janea lao o timbane̱ manea ma bato.

13. Mo̱ mokwa o internet ma matimbane̱ mokwa di matombise̱no̱ bato e? Bola beteledi.

¹³ Mokwa o internet ma si matimbane̱ mokwa di matombise̱no̱ bato. Yesu a boli biso̱ edube o timbise̱ bato bokwedi. Di pite̱ ná ba ba lee̱le̱ ńo̱ngi ba me̱nde̱ langa ma mokwa o internet, ba bwane̱ nje ba mokwano̱ muńe̱nge̱, ba pula pe̱ bata jokwa. Ye te̱ nika, yen ebe ba me̱nde̱ jemea jokwa la Bibe̱l. O su la jokwa te̱, mulangedi a mabelabe̱ o baise̱ ná moto a tombise̱ mo̱ jokwa la Bibe̱l. Tongwea na mulomba masu, o wase ńe̱se̱, di makusa buka 230 bato ba mabaise̱ mokwa ma Bibe̱l buńa te̱! Di jokwa la boso na boso le mweńa jita!

14. Bupisane̱ bediedi ba Yesu be o Mateo 28:19, 20, nje di mawe̱no̱ o bola na ngud’asu ńe̱se̱ e, na ońola nje pe̱ e?

¹⁴ Langa Mateo 28:19, 20. Nika di matombise̱no̱ mokwa ma Bibe̱l, jangame̱n we̱ na ngud’asu ńe̱se̱ o ‘timbise̱ [bato] bokwedi . . . , na lee̱ babo̱ o ne̱nge̱ mambo me̱se̱ [Yesu] anedino̱.’ E mapula ná  jongwane̱ bato o so̱ṅtane̱ nate̱na o njika dime̱ne̱ yeno̱ babo̱ mweńa o te̱me̱ye̱ o mudi ma Yehova na Janea lao. Nika e mapula nde kwala ná jangame̱n tute̱le̱ bato o keka we̱le̱ nje ba mokwano̱ o ebolo, bake̱ babo̱me̱ne̱ na Yehova, na dubisabe̱ pe̱. Tongwea na nika buka te̱ nde ba me̱nde̱no̱ jongisabe̱ o buńa ba Yehova.​—1 Pet. 3:21.

15. O nje di si mańamse̱no̱ pond’asu e, na ońola nje pe̱ e?

¹⁵ Ka nje te̱ di se̱le̱no̱ kwala, ponda ni dia botea tatan nate̱na o su la yen ebe̱yed’a mambo e wuto jita. Ońola nika nde di si mańamse̱no̱ pond’asu o benga jokwa na bato bena ba si malee̱le̱ ná ba mapula timba bokwedi ba Kristo. (1 Kor. 9:26) Ebol’asu ye musunga! O be̱n bato jita ba be̱n ńo̱ng’a senga mwe̱ndi ma Janea obiana ponda e matomba.

16. Bupisane̱ Bebīsedi 18:2, 4, 5, 8, nje biso̱ be̱se̱ jangame̱nno̱ bola e? (Ombwa maki owas’a dipapa.)

¹⁶ Langa Bebīsedi 18:2, 4, 5, 8. Min myemba ma yen epasi mi mabonde̱ lambo dipe̱pe̱ Yehova a mengane̱no̱ baboledi bao. Kriste̱n a mbale̱ ye̱se̱ yangame̱n lee̱le̱ ná bwē ná ye diwengisan na Babilon ninde̱ne̱. Yen ebe oboso ná a maso̱ mbale̱, mokwe̱ Bibe̱l a ta nde embon a ebasi e kwedi ewo̱. Yen ebe a ta be̱ ukea o mitin mabu to̱ no̱ngo̱ dongo o beboledi babu. To̱ mo̱me̱ne̱ ná a ta be̱ a sanga mo̱ni oten. Ná a we̱le̱ te̱se̱be̱ ka mute̱ dikalo nu si dubisabe̱, a s’angame̱n pe̱ be̱ne̱ mulatako to̱ mō̱ na ebasi e kwedi. Angame̱n tilea ebas’ao ya kwaṅ leta la jasumwe̱ o ebasi, a pawe̱ pe̱ na mo̱, name̱ne̱ pe̱ na bene̱ be̱se̱ be be̱n mulatako na Babilon ninde̱ne̱. *

17. Njika pat’a bebolo ba musawedi kriste̱n ńangame̱nno̱ banga e, na ońola nje e?

¹⁷ Kriste̱n a mbale̱ ńangame̱n bola me̱se̱ na me̱se̱ ná ebol’ao ya muwaso ma dikabo la buńa e si be̱ne̱ mulatako to̱ mō̱ na Babilon ninde̱ne̱. (2 Kor. 6:14-17) K’eyembilan, e s’angame̱n be̱ muboled’a ebasi. O mbat’a nika, kriste̱n ńena diyo l’ebolo diwo̱ leno̱ o bolane̱ e s’angame̱n jemea bola ebolo o epolo e masue̱le̱ jowe̱ di kwedi. Ye pe̱te̱ ná mo̱me̱ne̱ nde e sango ebolo ńa diyo lao, a s’angame̱n wasa ebolo to̱ sain kontrak ń’ebolo na dongo to̱ diwo̱ la Babilon ninde̱ne̱. Ońola nje di  mano̱ngo̱no̱ ben bedomsedi ba ngińa e? Ońolana di si mapula no̱ngo̱ dongo o beboledi na o myobe ma bebasi be mbindo o miso̱ ma Loba.​—Yes. 52:11. *

18. Ne̱ni munasango mō̱ a tingame̱no̱ na bete̱sedi ba Bibe̱l jombwea ebol’ao ya musawedi e?

¹⁸ Ye we̱nge̱ mimbu jita, mudie̱le̱ ebolo mō̱ a ta a bele̱ mutudu mō̱ ońola son ebol’a kapinta o ndabo a mitin po̱ o mundi nu munasango a tano̱ a ja. Nu moto a ta a bia ná nu munasango a si mabola ebolo o ndabo a mitin. Nde nin ngedi a ta a máwo̱lo̱ wasa moto nupe̱pe̱ ońola y’ebolo. To̱ na nika, nu munasango a tingame̱ te̱ nde na bete̱sedi ba Bibe̱l, na mo̱ a banga y’ebolo. Woki ni bupe̱, duta la kapinta nipe̱pe̱ ni ta ni we̱le̱ mbasa o ni ndabo a mitin di busi o ńuspepa ńa mu mundi. Munasango asu a si wusa te̱ tingame̱, ke̱ duta lao nde di busi o di dipapa la ńuspepa. Dutea te̱ ne̱ni bane̱ bonasango ba wusano̱ je̱ne̱ nika! Dutea pe̱ so̱ ne̱ni Yehova mo̱me̱ne̱ a wusano̱ senga.

19-20. (a) Nje jokono̱ nate̱na ’wa e? (b) Nje epe̱pe̱ jangame̱nno̱ jokwa e?

¹⁹ Eding’a Bibe̱l e makwala ná, dikalo la matumba ná “musango na mbo̱le̱” nde le lambo dinde̱ne̱ lena di menge̱le̱no̱ son a ponda o wase. Di matimbise̱ Yehova masoma ońola nje okwe̱le̱no̱ biso̱, di bi ná matumba ma titi ná mawana musango ma mbale̱ na ma pond’a bwaba. Nje jangame̱nno̱ bola obiana ma mambo ma mapo̱, dibumbe l’epańpań pe̱ ombusa ponda e? Yehova a mengane̱ biso̱ ná di walame̱ne̱ biso̱me̱ne̱ o ebol’a dikalo la Janea na we̱ pe̱ o timbise̱ bato jita bokwedi. O mulemlem ma ponda, jangame̱n panda etum na bebasi be kwedi be̱se̱. Nika ńe nde busa oten, na banga to̱ njika pat’ebolo e be̱n mulatako na Babilon ninde̱ne̱.

²⁰ Mambo mape̱pe̱ ma me̱nde̱ bolane̱ o su la “mińa misukan.” Yehova pe̱ a mengane̱ biso̱ ná di bole mambo mape̱pe̱. Njika mo̱ e, ne̱ni pe̱ jeno̱ ná di boṅsane̱ biso̱me̱ne̱ ońola nje ye̱se̱ e me̱nde̱ bolane̱ o kie̱le̱ ni maye̱ e? Di me̱nde̱ jombwea nika o jokwa di mabupe̱.