Ir al contenido

Ir al índice

EKIRAJAAYA 40

Waʼyataa maʼin nümüin Jeʼwaa soʼunnaa sülüʼülaain nükalia

Waʼyataa maʼin nümüin Jeʼwaa soʼunnaa sülüʼülaain nükalia

«Anakaja jüchecherüle jaaʼin sünain anoujaa, süpüla jiʼyataainjanain nümüin chi Senyotkai waneepia süka süpüshua jaaʼin» (1 COR. 15:58).

JAYEECHI 58 Wachajaa maʼin wayuu anamia

SÜCHIKI TÜ WEKIRAJAAINJATKALÜ ANAIN *

1. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu sülüʼülaain sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshuaʼa?

JOʼUUSHIIRE waya süchikijee 1914, wayaawata aaʼulu sülüʼülaain maʼin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshuaʼa (2 Tim. 3:1). Weʼrüin shikeraajüin tü nümakat Jesuu süchiki tü alatajatkat maaʼutpünaa yaa. Eesüjaʼa waapajüle suluʼu raawia jee weʼrüle suluʼu telewisoot süchiki atkawaa, jamü, sukutkujaain mma, ayuulii, kaainjaralüin maʼin wayuu, müliain maʼin atumawaa na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa otta süchiki waneirua kasa (Mat. 24:3, 7-9, 12; Luc. 21:10-12). Weʼrüin mojuin maʼin sukuwaʼipa wayuu maaʼulu maʼaka nüküjatüjülüin shia Pablo (paashajeʼera tü pütchikat « Sukuwaʼipa wayuu maaʼulu yaa»). Wayaawata aaʼulu waya aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa, sülüʼülaain maʼin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin kasakat süpüshuaʼa (Miq. 4:1).

2. ¿Jarat tü piamasükat pütchi watüjaainjatka aaʼu?

2 Sutuma wainmain juya alataka süchikijee 1914, wayaawata aaʼulu sülüʼülaain maʼin tü kaʼi sajaʼttüinjatkalü oʼu kasakat süpüshuaʼa. Alüʼütsü maʼin sükalia süpüla sajaʼttüin tü kasa mojusükat, müsüjeseʼe watüjaainjatüin saaʼu piamasü kasa: ¿Kaseerü alataka sülüʼütpa sükalia tia? ¿Kasa waaʼinrajatka naashin Jeʼwaa maaʼulu süka sülüʼülaain tia kaʼikat?

TÜ ALATAJATKAT SÜLÜʼÜTPA SÜPÜLA SAJAʼTTÜIN KASAKAT SÜPÜSHUAʼA

3. ¿Kaseerü aküjünaka sainküin mmakat saashin 1 Tesalónica 5:1-3?

3 (Paashajeʼera 1 Tesalónica 5:1-3). Nüküjain Pablo süchiki tü «nükaliakat Jeʼwaa». Nüküjain suʼttajatüin sushutünapa aaʼu Babilonia tü Miyoʼusükat, tia shia süpüshuaʼa tü iküleesiairua ekirajakalü alawaa. Otta ajaʼtteerü tü «nükaliakat Jeʼwaa» sülatapa Armagedón (Alat. Map. 16:14, 16; 17:5). Süpülapünaa suʼttüin tü «nükaliakat Jeʼwaa», aküjüneerü sainküin mmakat eeitpain «anaa akuaippa» jee jimataa aaʼin. Aashajaʼawaishii na sülaülashiikana mma süchiki «anaa akuaippa» jee jimataa aaʼin. * Naatapejeʼe tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tia. ¿Jamüsüche naataka shia? Shia süka jülüjeerüin saaʼin wayuu eeitpain jimataa aaʼin natuma na sülaülashiikana mma. Shiapejeʼe neʼe antalaa meerüin tü müliaa miyoʼusükat (Mat. 24:21).

Jalia shimeejayaai waaʼin tü aküjüneetkat süchiki «anaa akuaippa» jee jimata aaʼin. (Paashajeʼera tü pütchikat 3-6). *

4. (1) ¿Kasa tü nnojotkat watüjaain aaʼu süchiki tü alatajatkat süküjünapa achiki «anaa akuaippa» jee jimataa aaʼin? (2) ¿Kasa watüjaaka aaʼu süchiki tia?

4 Watüjaa aaʼu süpüshi tü kasa alatajatkat süküjünapa achiki «anaa akuaippa» jee jimataa aaʼin. Eepejeʼe waneirua kasa nnojotka watüjaain aaʼu süchiki tia; nnojotsü watüjaain saaʼu uwatuainjatüle naküjain tia na sülaülashiikana mma jee kojuyatuainjatüle shia naküjain. Nnojotsü wanoujainjatüin tü naküjeetkat, watüjaa aaʼulu isain nachiki na sülaülashiikana mma eeinjatüin jimataa aaʼin natuma. Naküjapa tia, wayaawateerü aaʼu suʼttajatüin tü «nükaliakat Jeʼwaa».

5. ¿Kasa waaʼinrajatka saashin 1 Tesalónica 5:4-6 süpülapünaa tü «nükaliakat Jeʼwaa»?

5 (Paashajeʼera 1 Tesalónica 5:4-6). Nüküjain Pablo tü waaʼinrajatkat süpülapünaa tü «nükaliakat Jeʼwaa». Naashin niakai, eejüinjatü maʼin waaʼin. Eejüinjatü waaʼin suulia sünainpünaain waya poliitika, nia neʼe Jeʼwaa waneepiainjachika amaa waya. Eejüinjatü waaʼin suulia wanaawajüin waaʼin namaa na manoujainsaliikana (Juan 15:19). Watüjaa aaʼulu eejeerüin neʼe jimataa aaʼin nuluwataapa Jeʼwaa saaʼu tü mmakat.

6. (1) ¿Kasa wakaalinjainjanaka anain na wayuukana? (2) ¿Jamüshii wakaalinjainjanaka naya?

6 Wane kasa waaʼinrajatka shia wakaalinjain na wayuukana süpüla natüjaain saaʼu sülüʼülüin maʼin sükalia süpüla sajaʼttüin tü kasa mojusükat. Wakaalinjeein naya süpülapünaa suʼttüin tü müliaa miyoʼusükat, süka jamüin, kapüleejeerüin namüin naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Müshiijeseʼe waküjainjanain maʼin pütchi. *

WAAʼINMAA TÜ AKÜJAAKAT PÜTCHI

Waküjapa pütchi, waküjain namüin na wayuukana eejeerüin neʼe anaa akuwaʼipaa nuluwataapa Maleiwa. (Paashajeʼera tü pütchikat 7-9).

7. ¿Kasa waaʼinmaainjatka maʼin naashin Jeʼwaa?

7 Naashin Jeʼwaa waaʼinmaainjatü tü aküjaakat pütchi sümaʼinruʼu süntüin tü nükaliakat. Wachajaweein sukuwaʼipa süpüla waʼyataain maʼin nümüin chi Senyotkai (1 Cor. 15:58). Wanaa sümaa nüküjain Jesuu süchiki tü alatajatkat sülüʼütpa süpüla sajaʼttüin kasakat süpüshuaʼa, nüküjaleʼeinya tü waaʼinrajatkat. Anuu tü nümakat: «Aküjüneerü palajana tü pütchi anasükat sainküin tü mmakat» (Mar. 13:4, 8; Mar. 13:10TNM; Mat. 24:14). Wojuʼitapa sünain aküjaa pütchi, aʼyataashii waya süpüla shikeraajüin tü nümakat Jesuu.

8. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nakooʼomüinraain na Aküjaliikana pütchi?

8 Juyawai, watta maʼin naalii na wayuu aapaakana sümaa tü pütchi anasükat, tü süchikikat nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa. Akooʼomüinraashii maʼin na aküjaliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa sainküin mmakat süpüshuaʼa. Jamüsüjaʼa soʼu 1914, eejana neʼe 5.155 aküjalii pütchi suluʼu 43 mma. Shiasaʼa maaʼulu yaa, eeshii maʼaka saaʼin 8.500.000 aküjalii pütchi suluʼu 240 mma. Isayütpejeʼe sooʼomüin waʼyataain. Ayatüinjanaʼaya waya aküjain pütchi süchiki najaʼttirajatüin Jeʼwaa tü kasa müliakalü atuma saaʼin wayuu (Sal. 145:11-13).

9. ¿Jamüshii ayatüinjanaka waya aküjain pütchi?

9 Ayatüinjana waya aküjain pütchi, ooʼulaʼaleejeena waya suulia tia «keraasü» nümaleepa Jeʼwaa wamüin. ¿Wainmache kaʼi isayütka süpüla shikirajünüin wayuu nüchiki Jeʼwaa otta nüchiki Jesuu? (Juan 17:3). Nnojotsü watüjaain saaʼu tia. Watüjaapejeʼe saaʼu eeyülüinya süpüla naapaain sümaa tü pütchikat na wayuu «kapülakana aaʼin nünüiki Maleiwa süpüla eeinjanain naya waneepia». Eeyülia süpüla nountuin tia süka nnojoyülüin suʼttüin tü müliaa miyoʼusükat (Aluw. 13:48TNM). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaalinjain na wayuukana süpülapünaa suʼttüin tü müliaa miyoʼusükat?

10. ¿Kasa naapaka Jeʼwaa wamüin süpüla wekirajüin wayuu nüchiki?

10 Wainma tü kasa naapakat wamüin Jeʼwaa süpüla wekirajüin wayuu nüchiki. Jamüsüjaʼa sünain tü outkajawaakat Wakuwaʼipa otta Waʼyataain nümüin Maleiwa, ekirajünüshii waya sünain tü wanüikinjatkat soʼu tü palajatkat wakua, wouyantapa wachikuaʼa otta wekirajapa wayuu. Saapüin wamüin tü nupueulosekat Jeʼwaa tü wekirajüinjatkalü aka wayuu. Sükaalinjain waya tia sünain tüü:

  • mapüleein wamüin yootoo sümaa wayuu,

  • kamalainjatüin sümüin wayuu tü waküjakat sümüin,

  • sütüjaweein sooʼomüin süchiki tü waküjakat sümüin,

  • wekirajüin wayuu nüchiki Jeʼwaa otta

  • süpüla sütüjaain wayuu saaʼu tü paajinakat jw.org jee wounejaain shia sünain tü outkajawaakat.

Nnojotpejeʼe eeʼeraainjatüin neʼe tia wamaʼana, wekirajüinjatü wayuu süka. * Jamüshiijaʼa yootule waya nümaa wanee wayuu kamalainkai amüin tü pütchikat jee wapütüle nüpüla wanee karaloʼutachon jee shiale wanee rewiisüta, eesü süpüla naashajeʼerüin sooʼomüin tia pütchikat wantaleepa wachikuaʼa nünainmüin. Waaʼinmaainjatü waneʼewai wakua tü aküjaakat pütchi kashiwai.

11. ¿Jamüsü sukumajünaka sukuwaʼipa süpüla shikirajaain wayuu sünain tü Wiwüliakat suluʼu Internet?

11 Wekirajaa sünain wane sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süpüla niʼraajünüin sutuma wayuu. Jamüsüjaʼa suluʼu jw.org,® eeshii süpüla nekirajaain sünain tü Wiwüliakat suluʼu Internet. * ¿Jamüsüche sukumajünaka sukuwaʼipa tia? Shia süka wattain maʼin naalii na wayuu ekirajaweekana sünain tü Wiwüliakat suluʼu Internet. Suluʼu jw.org, ekirajünüshii na wayuukana süpüla natüjaain saaʼu tü nümakat Maleiwa. Eeshii na wayuu ayoutakana süchiki ekirajünaa sünain tü Wiwüliakat. Müle shia, waküja namüin süchiki eein süpüla nekirajaain sünain tü Wiwüliakat suluʼu Internet jee waluwataale namüin wanee enlace suluʼu tü anüikii natüjakalü apüleerua.

12. ¿Kasa eeka süpüla natüjain na wayuukana sünainjee tü ekirajawaa eekat suluʼu jw.org?

12 Wainma tü kasa ekirajünakalü anain suluʼu jw.org, tü napülajatkat na wayuu ekirajaweekana sünain tü Wiwüliakat suluʼu Internet. Ekirajaana anainrü tü Wiwüliakat, jaralin kashajiralain shia, na wayuu saashajaakana achiki otta süchiki tü kasa anasü eejeetkat mapeena. Nekirajaale na wayuukana sünain tia, natüjaweerü aaʼu tüü:

  • anain tü sümakat tü Wiwüliakat,

  • jaralin Jeʼwaa, Jesuu otta na aapieekana,

  • kasapülajanain nukumajaka Maleiwa na wayuukana,

  • natüjaweerü aaʼu jamüin mojulaaka wayuu otta jamüin eeka müliaa.

Jee müsia, ekirajaana anainrü tü naaʼinrajatkat Jeʼwaa:

  • süpüla najaʼttirüin tü müliaakat jee tü outaakat,

  • süpüla nüsoʼireʼerüin naaʼin na outushiikana,

  • süpüla najaʼttirüin naluwataaya na wayuukana otta niainjachin aluwataaka saaʼu tü Mmakat.

13. Püküja jamüin nnojotka shiiʼirakain tü karaloʼuta wekirajakalü aka wayuu tü ekirajawaa eekat suluʼu jw.org.

13 Ekirajaayakat tüü, nnojotsü shiiʼirakain tü karaloʼutairua wekirajakalü aka wayuu. Nuluwataain waya Jesuu sünain ekirajaa wayuu süpüla suushikajaain süchiirua nukuwaʼipa. Kasataalejeseʼe nekirajaain na wayuukana sünain tü ekirajawaa eekat suluʼu jw.org, kojutuin namüin tü nekirajaakalü anain otta nekirajaai sooʼomüin. Naaʼinrüle tia, nachekeerü achiki nekirajünüin sünain tü Wiwüliakat nutuma wanee wawala. Sajaʼttiamüin wanee ekirajaaya, aküjünüsü namüin na wayuukana nachuntai ekirajawaa nümaa wanee wawala süpüla natüjain sooʼomüin süchiki tü sümakat tü Wiwüliakat. Sainküin mmakat, watta naalii na wayuu achuntakana ekirajawaa sünain tü Wiwüliakat. Eesü maʼaka saaʼin 230 karaloʼuta aluwataanawaika wamüin soʼukaiwai natuma na wayuu ekirajaweekana sünain tü Wiwüliakat. Choʼujaasü maʼin nekirajünüin na wayuukana waneʼewai nakua.

WAKAALINJA MAʼIN WAYUU SÜPÜLA SAAʼINRÜIN TÜ NULUWATAAKALÜ ANAIN JESUU

14. (1) ¿Kasa tü waʼyataakalü achiirua saashin Mateo 28:19, 20? (2) ¿Jamüsü waaʼinraka tia aʼyatawaakat?

14 (Paashajeʼera Mateo 28:19, 20). Wekirajapa wayuu, wekirajeein naya süpüla naaʼinrüin süpüshuaʼa tü nuluwataakalü anain Jesuu. Wakaalinja naya süpüla natüjaain saaʼu nümaainjanain naya Jeʼwaa jee naʼyataainjanain nümüin. Wakaalinjainjana naya süpüla naaʼinrüinjatüin tü nekirajaakalü anain suluʼujee tü Wiwüliakat otta süpüla naapüin naaʼin nümüin Jeʼwaa sümaa woutiisain naya. Naaʼinrüle tia oʼttaajeena naya soʼunnaa tü nükaliakat Jeʼwaa (1 Ped. 3:21).

15. (1) ¿Kasa tü nnojoluinjatkat macheʼein achiirua waya? (2) ¿Jamüshii nnojoliinjanaka macheʼein waya süchiirua tia?

15 Wekirajaaitpa anain sülüʼülüin maʼin sükalia süpüla sajaʼttajatüin kasakat süpüshuaʼa. Müshiijeseʼe nnojoliinjanain macheʼein waya süchiirua ekirajaa wayuu eekai nnojoluin saaʼinreein tü nuluwataakalü anain Jesuu (1 Cor. 9:25). Aküjainjana maʼin waya pütchi maaʼutpünaa süpülapünaa süntüin tü kaʼi sajaʼttajatkalü oʼu kasakat süpüshuaʼa.

NNOJO SÜNAINPÜNAAIN WAYA TÜ SAAʼINRAKAT BABILONIA TÜ MIYOʼUSÜKAT

16. Saashin Alateetkat Mapeena 18:2, 4, 5, 8, ¿kasa waaʼinrajatka wayakana wapüshuaʼa? (Paashajeʼera tü nootakat).

16 (Paashajeʼera Alateetkat Mapeena 18:2, 4, 5, 8). Sükajee wetsiikulokot tüüirua, wayaawata aaʼu eein wanee kasa waaʼinrajatka naashin Jeʼwaa. Wapüshuaʼa wayakana, aʼyataakana nümüin Jeʼwaa, nnojoliinjana waya sünainpünaain tü saaʼinrakat Babilonia tü Miyoʼusükat. Eeshii wayuu eekai chapuʼuin suluʼu wanee iküleesia ekirajaka sünain alawaa süpülapünaa nekirajaain sünain tü Wiwüliakat. Eeshiijaʼa naaʼinrapuʼule tü naaʼinrakat na suluʼukana tia iküleesiakat. Süpülapünaa nüneekünüin wanee wayuu süpüla nüküjain pütchi sümaa nnojoluin woutiisain nia, acheküshi nuuʼulaainjachin palajana suulia aaʼinraa tü saaʼinrakat Babilonia tü Miyoʼusükat. Nüshajüinjatü wanee karaloʼuta süpüla nuluwataain eemüin tü iküleesia kaluʼupuʼukat nia jee nüshajüinjatü yala nujuʼitajachin suluʼujee. *

17. (1) ¿Kasa aʼyatawaa niyoutajatka achiki wanee anoujashi? (2) ¿Jamüsü niyoutajatka tia aʼyatawaakat?

17 Waya anoujashiikana nünain Jeʼwaa, jülüjainjatü waaʼin tü waʼyataakalü anain suulia sünainpünaain shia tü iküleesia ekirajakalü alawaa (2 Cor. 6:14-17). Jamüshijaʼa wanee anoujashi niyoutajatü achiki niʼyataain sünain wanee kasa suluʼu wanee iküleesia otta niyoutajatü achiki wanee aʼyatawaa eekai sünainpünaain tü iküleesia ekirajakalü alawaa. ¿Jamüsü niyoutajatka tia? Shia süka nnojoluin sünainpünaweein nia tü kasa mojusü saaʼinrakat, tü alawaa shikirajakalü anain otta süka mojuin maʼin shia noʼuluʼu Jeʼwaa (Is. 52:11). *

18. Püküja süchiki tü naaʼinrakat wanee wawala wanaa sümaa suchuntunuin nümüin niʼyataainjachin suluʼu wanee iküleesia.

18 Eeshi wanee wawala laülaashi napüleerua na wawalayuukana otta sülaülashi nia tü niʼyataainkat. Achuntunusüinka nümüin niʼyataainjachin sünain wanee kasa suluʼu wanee iküleesia. Nütüjaa aaʼulu chia wayuu achuntakai nümüin tia aʼyatawaakat niyoutuin chi wawalakai aʼyatawaa suluʼu wanee iküleesia. Choʼujaapejeʼe maʼin wanee wayuu aʼyataainjachikai soʼu tia. Niyoutuin chi wawalakai tia aʼyatawaakat süka kojutuin maʼin nümüin tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa. Wanee semaana süchikijee tia, ojuʼitüsü suluʼu wanee karaloʼuta niyaakua chi wayuu aapünakai amüin tia aʼyatawaakat. Jaʼyasü niyaakua sünain eʼitawaa wanee kuruusa suluʼu tia iküleesiakat. Akalajasaʼa niyoutuin chi wawalakai tia aʼyatawaakat, jaʼyasüjeʼe niyaakua sünain tia karaloʼutakat, nnojotsüjeʼe anain naaʼin na wawalayuukana nümaa otta mojusüjeʼe maʼin naaʼin Jeʼwaa nutuma.

WATÜJAAITPAKA AAʼU

19, 20. (1) ¿Kasa watüjaaitpaka aaʼu sutuma ekirajaayakat tüü? (2) ¿Kasa maa wekirajaainjatka anain?

19 Saashin tü Wiwüliakat, alüʼütsü süpüla shikeraajüin wanee pütchi aküjünatüjütkalia paala. Tia, shia süchiki tü «anaa akuaippa» otta jimataa aaʼin naküjainjatkalü achiki na sülaülashiikana mma. Nüküjapejeʼe Jeʼwaa motsomüinjeerüin neʼe sümaʼa tia namakat, süka jamüin, isain nachiki eeinjatüin natuma jimataa aaʼin. ¿Kasakaʼa waaʼinrajatüin süpülapünaa tia otta süpülapünaa sajaʼttinnüin tü iküleesia ekirajakalü alawaa? Naashin Jeʼwaa aküjainjana maʼin waya süchiki sukuwaʼipa Nuluwataaya otta wekirajüin wayuu süpüla saaʼinrüin tü nuluwataakalü anain Jesuu. Jee müsia, nnojoishii waya sünainpünaainjanain tü iküleesia ekirajakalü alawaa; nnojoishii waya aʼyataainjanain sünain wanee kasa sünainpünaaka Babilonia tü Miyoʼusükat.

20 Eesü waneirua kasa alateetka sülüʼülaapa maʼin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshuaʼa. Otta eesü waneirua kasa anaka süpüla waaʼinrüin naashin Jeʼwaa. ¿Jarat shia? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla yapain waya süpülapünaa tü alatajatkat mapeena? Wekirajaajeerü anain tia sünain tü wane ekirajaayakat.

JAYEECHI 71 Nusurulaatse waya Jeʼwaa

^ püt. 5 Shia waʼatapajaka neʼe naküjain na sülaülashiikana mma eeitpain «anaa akuaippa» jee jimataa aaʼin. Süküjünapa tia, wayaawateerü aaʼu suʼttajatüin tü müliaa miyoʼusükat. ¿Kasakaʼa waaʼinrajatüin naashin Jeʼwaa sümaʼinruʼu sülüʼülaain maʼin sükalia? Wekirajaweerü anain tia, sünain ekirajaayakat tüü.

^ püt. 3 Saashin tü kanüliakat Organización de las Naciones Unidas, shia süchajaaka maʼin akuwaʼipa jimatüinjatüin jee anainjatüin saaʼin wayuu sainküin mmakat.

^ püt. 10 Aküjünüsü jamüinjatüin sukuwaʼipa watuma tü wekirajüinjatkalü aka wayuu sünain tü pütchikat «Wekiraja wayuu sünain tü shiimainkat» suluʼu Aapiria Wayuu ojuʼitaka oʼutuupüroʼu soʼu 2018.

^ püt. 11 Tia ekirajaayakat shia neʼe eeka aluʼu inglés otta portugués, eejeerü shia mapa suluʼu waneirua anüikii.

^ püt. 16 Nnojoliinjana waya oʼunuin sünain wanee kasa saaʼinraka tü iküleesia ekirajakalü alawaa. Maʼaka saaʼin tü kanüliakat YMCA (Asociación Cristiana de Jóvenes) jee müsia tü kanüliakat YWCA (Asociación Cristiana de Mujeres Jóvenes). «Nnojotsü sünainpünaain anoujaa tü waaʼinrakat», jaʼitaina müin noʼutku na aʼyataakana sümaa tia, sünainpünaasü shia tü iküleesia ekirajakalü alawaa.

^ püt. 17 Sünain tü pütchikat «Preguntas de los lectores» suluʼuka Aapiria Wayuu ojuʼitaka aaʼuriiroʼu 15 soʼu 1999, aküjünüsü yala tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tü aʼyatawaa sünainpünaakat tü iküleesia ekirajakalü alawaa.

^ püt. 83 SÜCHIKI TÜ AYAAKUAAKALÜIRUA. Wayuuinnua suluʼukana wanee oikaalee kepein, ponusü maʼin naaʼin süküjünüin suluʼupünaa telewisoot eeitpain «anaa akuaippa» otta jimataa aaʼin. Nnojotpejeʼe ponuin naaʼin tia wanee wawala sümaa nuʼwayuuse eemeraapünaaka yala, natüjaa aaʼu alawaain tia.