1. Eme ọ kẹ omai imuẹro nọ “edẹ urere na” ma be rria na?

KỌ UKPE 1914 o vrẹ no taure a te yẹ owhẹ? O tẹ rrọ ere, kiyọ anwẹnọ a ro yẹ owhẹ na whọ be rọ rria “edẹ urere” uyero-akpọ nana. (2 Tim. 3:1) Mai kpobi ma bi yo kpahe eware nọ e be jọ akpọ na via, eware nọ Jesu ọ ruẹaro nọ e te via evaọ oke mai na. Eware na jọ họ ẹmo, ohọo nọ u bi mu, etọ nọ i bi nuhu, ikpeyao, emuemu nọ o bi vihọ, gbe idibo Jihova nọ a bi kpokpo. (Mat. 24:3, 7-9, 12; Luk 21:10-12) Ma tẹ jẹ be ruẹ nọ ahwo a wo oghẹrẹ uruemu nọ Pọl ukọ na ọ ta nọ ahwo a ti wo. (Rri ẹkpẹti na “ Oghẹrẹ nọ Ahwo A Rrọ Enẹna.”) U mu omai idibo Jihova ẹro nọ “abọ urere edẹ na” ma be rria na.​—Mae. 4:1.

2. Enọ vẹ o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ uyo rai?

² Nọ orọnọ ikpe buobu e vrẹ no anwọ 1914 na, ma riẹ nọ abọ urere “edẹ urere na” ma rrọ na. Nọ urere na o kẹle gaga no na, o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ uyo enọ nana nọ i wuzou gaga na: Eme ọ te via nọ “edẹ urere na” i te kuhọ no? Eme Jihova o rẹro nọ ma re ru nọ ma be hẹrẹ eware nana?

3. Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ evaọ 1 Ahwo Tẹsalonika 5:1-3, eme erẹwho na a ti whowho?

³ Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5:1-3. Pọl ọ fodẹ “ẹdẹ Jihova.” Ẹdẹ nana o ti muhọ nọ egọmeti ọ te wọ ohọre bru “Babilọn Ologbo na,” koyehọ egagọ erue akpọ soso, o ve ti kuhọ evaọ Amagidọn. (Evia. 16:14, 16; 17:5) Omoke kakao re “ẹdẹ” na o te ti muhọ, erẹwho na a ti whowho nọ a  wo “udhedhẹ gbe omofọwẹ” no. (Efefafa jọ a fa riẹ, “udhedhẹ gbe ufuoma.”) Ẹsejọ isu akpọ na a rẹ ta ẹme yena nọ a tẹ be ta kpahe epanọ erẹwho sa-sa a rẹ rọ riẹ yerikugbe ohwohwo. * Rekọ ubo “udhedhẹ gbe omofọwẹ” nọ Ebaibol ọ ta na u ti wo ohẹriẹ no oyena. Fikieme ma rọ ta ere? Nọ a te bo ubo na, ahwo a ti roro nọ isu akpọ na a ginẹ wha udhedhẹ gbe ufuoma ze no. Rekọ uzẹme riẹ họ, “uye ulogbo” u bi ti muhọ kẹsena “ọraha idudhe” o ve ti lele iei.​—Mat. 24:21.

4. (a) Eme ma riẹ kpahe ubo “udhedhẹ gbe omofọwẹ” na ha? (b) Eme ma riẹ kpahe iẹe?

⁴ Ma riẹ eware jọ kpahe ubo “udhedhẹ gbe omofọwẹ” na. Rekọ u wo eware jọ nọ ma riẹ hẹ. Ma riẹ ugogo oware nọ o te wha ubo na ze he, hayo oghẹrẹ nọ a ti ro boi. Yọ ma riẹ hẹ sọ a ti bo ubo na ẹsiẹvo hayo o te jọ unuẹse buobu. Oghẹrẹ nọ o te jọ kpobi kẹhẹ, oware nọ ma riẹ họ: A te viẹ omai họ họ inọ isu akpọ na a te sae ginẹ wha udhedhẹ ziọ akpọ soso. Ukpoye, ma ti vuhumu nọ onana họ ubo nọ Ebaibol ọ gwọlọ nọ ma muẹrohọ na. Onana yọ oka nọ u dhesẹ nọ “ẹdẹ Jihova” o bi ti muhọ!

5. Ẹvẹ 1 Ahwo Tẹsalonika 5:4-6 o bi ro fiobọhọ kẹ omai ruẹrẹ oma kpahe kẹ “ẹdẹ Jihova”?

⁵ Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5:4-6. Pọl ọ vuẹ omai oghẹrẹ nọ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ “ẹdẹ Jihova.” Ọ ta nọ ma “wezẹ vrẹ hẹ wọhọ ahwo edekọ na.” Ma rẹ “jaja aro vi” je muẹrohotọ. Wọhọ oriruo, ma rẹ yọroma ziezi re ma gbẹ jọ abọ ọvo ho evaọ ẹme esuo-ohrowo akpọ na. Ma tẹ whoma họ abọ jọ, u dhesẹ nọ ma “wo obọ kugbe akpọ na.” (Jọn 15:19) Ma riẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo o rẹ sae wha udhedhẹ ziọ akpọ na soso.

6. Eme o gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ amọfa ru, kọ fikieme?

⁶ Nọ ma be daoma jaja aro vi na, o gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ oware nọ Ebaibol na ọ ta nọ o te jọ akpọ na via. Joma kareghẹhọ nọ, uye ulogbo na u te muhọ no yọ oke o vabọ no, ahwo a gbẹ te sai wo uvẹ nọ a re ro kurẹriẹ bru Jihova ha. Oyejabọ nọ usi uwoma ota mai u ro wuzou gaga enẹna! *

7. Eme Jihova ọ gwọlọ nọ ma re ru enẹna?

⁷ Jihova ọ gwọlọ nọ ma rọ ajọwha ta usi uwoma na evaọ omoke nọ u kiọkọ taure “ẹdẹ” riẹ o te ti muhọ. Joma daoma ruẹ nọ ma “wo eware buobu nọ [ma bi] ru ẹsikpobi evaọ iruo Olori  na.” (1 Kọr. 15:58) Jesu ọ ruẹaro oware nọ ma ti ru. Nọ ọ jẹ ta kpahe ikpeware nọ e te via evaọ edẹ urere na, ọ ta nọ: “Ofariẹ, evaọ erẹwho na kpobi, a rẹ kake ta usi uwoma na tao.” (Mak 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Dai roro iei: Ẹsikpobi nọ who kpohọ usi uwoma ota, yọ eruẹaruẹ Ebaibol yena who bi fiobọhọ rugba na.

8. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ma bi wo ẹnyaharo evaọ usi uwoma ota na?

⁸ Eme ma rẹ sae ta kpahe ẹnyaharo nọ ma bi wo evaọ iruo usi uwoma ota na? Kukpe kukpe ahwo buobu a bi yo usi uwoma Uvie na. Wọhọ oriruo, dai roro kpahe epanọ unu iwhowho-uvie nọ e rrọ akpọ na soso i bu te no evaọ edẹ urere na. Evaọ 1914, ma wo iwhowho-uvie idu isoi gbe udhuhrẹ gbe ikpegbisoi (5,155) evaọ ekwotọ udhuvẹ-gbesa. Nẹnẹ, iwhowho-uvie nọ e riẹ i bu te ima eree gbe idu egba isoi (8,500,000) no evaọ ekwotọ egba ivẹ gbe udhuvẹ (240). Ghele na, iruo mai i ri kuhọ họ. Ma re gbe whowho kẹ amọfa inọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo o te sai ku ebẹbẹ ahwo-akpọ họ.​—Ol. 145:11-13.

9. Fikieme ma rẹ rọ ruabọhọ usi uwoma ota na?

⁹ Usi uwoma ota mai na u ti kuhọ họ bẹsenọ Jihova ọ rẹ ta nọ u te no. Bro oke u gbe kiọkọ nọ ahwo a re ro wuhrẹ kpahe Jihova Ọghẹnẹ avọ Jesu Kristi? (Jọn 17:3) Ma riẹ hẹ. Oware nọ ma riẹ họ, bẹsenọ uye ulogbo na u ti muhọ, “ahwo kpobi nọ a wo emamọ eva, nọ a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ” a sae gbẹ nyaze te gọ Jihova. (Iruẹru 13:48) Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo nana taure oke o tẹ te vabọ?

10. Ẹvẹ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai re ma sai wuhrẹ amọfa uzẹme na?

¹⁰ Jihova ọ be rọ ukoko riẹ kẹ omai oware kpobi nọ ma gwọlọ re ma sai wuhrẹ ahwo uzẹme na. Wọhọ oriruo, koka koka a be jọ ewuhrẹ udevie oka na wuhrẹ omai. Ewuhrẹ na o bi fiobọhọ kẹ omai riẹ ẹme nọ ma rẹ ta evaọ ẹdẹ ọsosuọ nọ ma rọ ruẹ ohwo gbe okenọ ma te zihe. Ma be jẹ jariẹ wuhrẹ epanọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol kugbe  ahwo. U te no ere no, ukoko Jihova o kẹ omai eware nọ e rrọ Ẹkpẹti Ekwakwa Ewuhrẹ mai. Eware nana i bi fiobọhọ kẹ omai . . .

• mu ẹme họ kugbe ahwo,

• ta ẹme ruọ ahwo oma,

• ru ahwo wo isiuru nọ a re ro gbe wuhrẹ,

• rọ Ebaibol na wuhrẹ ahwo uzẹme na, jẹ

• ta kẹ enọ i dhesẹ isiuru re a kpohọ oria evuẹ itanẹte mai gbe Ọgwa Uvie.

Uzẹme na họ, ma te wo eware nana ọvo u te he. Ma rẹ jẹ rehọ ae ru iruo. * Wọhọ oriruo, whọ tẹ ta usi uwoma kẹ ohwo nọ ọ gaviezọ ziezi, whọ jẹ kẹe obe-ovẹvẹ hayo emagazini, ọ rẹ sai sei bẹsenọ who re zihe bru ei. Mai omomọvo ma rẹ ruẹ nọ ma ta usi uwoma na ziezi kamara kamara.

11. Fikieme a ro ru oria iwuhrẹ Ebaibol fihọ oria itanẹte mai na?

¹¹ Oria Online Bible Study Lessons nọ o rrọ jw.org^®. yọ edhere ọfa nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ mai re ma sai wuhrẹ amọfa uzẹme na. Fikieme a ro ru oria uwuhrẹ nana? Kamara kamara ahwo idu buobu evaọ eria sa-sa akpọ na a be jọ itanẹte gwọlọ iwuhrẹ Ebaibol. Iwuhrẹ Ebaibol nọ ma fihọ oria itanẹte mai na i bi fiobọhọ kẹ ahwo riẹ kpahe uzẹme na. U te no ere no, ahwo jọ nọ ma rẹ ta usi uwoma kẹ a rẹ rọwo nọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ai hi. Whọ tẹ nyaku ahwo otiọye na, dhesẹ oria nana kẹ ae evaọ oria itanẹte mai hayo vi adrẹse nọ a sai ro rovie kpohọ oria na se ai. *

12. Eme ohwo ọ rẹ sai wuhrẹ evaọ oria evuẹ itanẹte mai na?

¹² Enana họ izoẹme iwuhrẹ Ebaibol nọ e rrọ oria evuẹ itanẹte mai na: “The Bible and Its Author” (Ebaibol na gbe Ọnọ O Wo Rie), “The Bible’s Main Characters” (Ugogo Ahwo nọ A Rrọ Ebaibol Na), gbe “The Bible’s Message of Hope” (Ovuẹ Ẹruore nọ O Rrọ Ebaibol Na). Eware nọ ahwo a bi wuhrẹ evaọ otọ izoẹme nana họ:

• Oghẹrẹ nọ Ebaibol na ọ sai ro fiobọhọ kẹ ohwo

• Ohwo nọ Jihova, Jesu, gbe ikọ-odhiwu a rrọ

• Ẹjiroro nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ma ahwo-akpọ

• Oware nọ uye-oruẹ gbe emuemu e rọ rrọ

Iwuhrẹ na e tẹ jẹ ta kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o ti ro . . .

• ku uye-oruẹ họ je si uwhu notọ,

• kpare ahwo nọ a whu no ziọ uzuazọ, je

• si esuo oyoma ahwo-akpọ no, ọ vẹ te rọ Uvie riẹ ze.

13. Kọ iwuhrẹ Ebaibol itanẹte na i nwene ẹta ọruẹrẹfihotọ obe-uwuhrẹ Ebaibol? Ru ei vẹ.

¹³ Orọnikọ iwuhrẹ Ebaibol itanẹte na i nwene ẹta ọruẹrẹfihotọ obe-uwuhrẹ Ebaibol mai na ha. Jesu ọ ta nọ ma fiobọhọ kẹ ahwo zihe ruọ ilele. Ma bi rẹro nọ ahwo nọ a wo isiuru kpahe Ẹme Ọghẹnẹ a ti kpohọ oria iwuhrẹ Ebaibol na, eware nọ a ruẹ e vẹ te were ae, kẹsena a vẹ te gwọlọ gbe wuhrẹ haro. O tẹ rrọ ere, ẹsejọhọ a te gwọlọ nọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbe ai. Evaọ ukuhọ uwuhrẹ ọvuọvo, oria o riẹ nọ ohwo na ọ sae jọ yare inọ ohwo jọ ọ nyaze ti wuhrẹ Ebaibol kugbei. Kẹdẹ kẹdẹ, ahwo nọ a be jọ akpọ soso yare uwuhrẹ Ebaibol nọ a tẹ ghale iẹe, a bu vi egba ivẹ gbe ọgba (230)! U wuzou gaga re a  wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo nana evaọ obọ iwou rai.

14. Wọhọ epanọ Jesu ọ ta evaọ Matiu 28:19, 20, eme ma rẹ daoma ru, kọ fikieme?

¹⁴ Se Matiu 28:19, 20. Nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo na, ma rẹ dawo ẹgba mai kpobi re ma “ru ahwo zihe ruọ ilele [je] wuhrẹ ae re a ru eware kpobi nọ [Jesu o] jie uzi rai.” U fo nọ ma re fiobọhọ kẹ ahwo riẹ epanọ u wuzou te re a gọ Jihova jẹ jọ abọ esuo riẹ. Onana u dhesẹ nọ ma rẹ daoma fiobọhọ kẹ ahwo ru lele eware nọ a bi wuhrẹ, a vẹ roma mudhe kẹ Jihova, jẹ họ-ame. Ere ọvo a sae rọ zọ evaọ ẹdẹ Jihova.​—1 Pita 3:21.

15. Eme ma rẹ raha oke fihọ họ, kọ fikieme?

¹⁵ Wọhọ epanọ ma ta ẹsiẹ na, oke nọ u kiọkọ re uyero-akpọ nana u te ti kuhọ u tulo ho. Fikiere, ma rẹ raha oke kufiẹ hẹ, re ma hai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo nọ a gwọlọ zihe ruọ ilele Jesu hu. (1 Kọr. 9:26) Oke o gbẹ riẹ hẹ! Ahwo a gbẹ vọ nọ a ti yo usi uwoma Uvie na taure urere na o tẹ te ze.

16. Wọhọ epanọ o rrọ Eviavia 18:2, 4, 5, 8, eme o gwọlọ nọ mai kpobi ma re ru? (Rri ẹme-obotọ na re.)

¹⁶ Se Eviavia 18:2, 4, 5, 8. Eria Ebaibol nana i dhesẹ oware ofa nọ Jihova ọ gwọlọ mi idibo riẹ. Uvi Ileleikristi kpobi a re siomano Babilọn Ologbo na riẹriẹriẹ. Taure ọmọ-uwuhrẹ o te ti wuhrẹ uzẹme na, ẹsejọhọ ọ jọ egagọ erue vẹre. O sae jọnọ o je kpohọ iwuhrẹ egagọ na je kuomagbe iruẹru rai. Hayo o sae jọnọ ọ jẹ hae rọ igho ze kẹ iruẹru egagọ na. Taure ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol o te ti te kẹ owhowho-uvie nọ ọ re họ-ame he, ọ rẹ ruẹ nọ o gbe wo oware ovuovo kugbe egagọ erue he. O re kere ileta se egagọ nọ ọ jọ vẹre na inọ ọ gbẹ rrọ họ, hayo siomano egagọ erue kpobi hayo ukoko ofa kpobi nọ u wobọ kugbe Babilọn Ologbo na. *

17. Oghẹrẹ iruo vẹ Oleleikristi ọ rẹ whaha, kọ fikieme?

¹⁷ Uvi Oleleikristi ọ rẹ daoma ruẹ nọ iruo riẹ i wobọ kugbe Babilọn Ologbo na vievie he. (2 Kọr. 6:14-17) Wọhọ oriruo, o re ru iruo kẹ ichọche he, nọ a rẹ hae jọ hwae osa. U te no ere no, Oleleikristi nọ ọ be jọ ekọmpene hayo oria ofa utioye ru  iruo, ọ rẹ nyai ru okpiruo jọ evaọ uwou egagọ erue he. Yọ o te wo okọ obọriẹ, o re ru iruo kẹ egagọ nọ i wobọ kugbe Babilọn Ologbo na vievie he. Fikieme ma ro kru ẹme nana ga tere? Keme ma gwọlọ wobọ evaọ iruẹru gbe izieraha egagọ nọ i gbeku no evaọ aro Ọghẹnẹ hẹ.​—Aiz. 52:11. *

18. Ẹvẹ oniọvo jọ ọ rọ gbaemu nọ o re ru lele ehri-izi Ebaibol nọ i kiekpahe iruo riẹ?

¹⁸ Ikpe jọ nọ i kpemu, a jẹ gwọlọ kẹ ọkpako ukoko jọ nọ ọ rrọ ekapenta iruo inọ o ru oware jọ evaọ ichọche jọ nọ ọ rrọ ẹwho riẹ. Ohwo nọ ọ jẹ kẹe iruo na ọ riẹ nọ oniọvo na ọ rẹ rọwo ru iruo evaọ ichọche he. Rekọ evaọ onana, ọzae na ọ be ruẹ omọfa nọ o re ru iruo na ha. Ghele na, oniọvo na ọ se keme ọ gba riẹ mu nọ o re ru lele ehri-izi Ebaibol. Oka nọ u lele i rie, obe-usi ẹwho na o te dhesẹ ifoto ekapenta ọfa jọ nọ ọ be tehe uruwhere fihọ ugbẹhẹ ichọche na. O hae jọnọ oniọvo na ọ rọwo ru iruo na, ifoto riẹ ọ hae te jọ obe-usi na. Dai roro epanọ oyena o hae raha odẹ oniọvo na te evaọ ukoko na. Dai roro epanọ onana o hae te jọ Jihova oma re.

19-20. (a) Eme ma wuhrẹ no na? (b) Eware efa vẹ ma ti wuhrẹ kpahe?

¹⁹ Eruẹaruẹ Ebaibol i dhesẹ nọ oware ulogbo nọ o be te jọ akpọ na via kẹle na họ, erẹwho na a ti whowho “udhedhẹ gbe omofọwẹ.” Fiki eware nọ Jihova o wuhrẹ omai no, ma riẹ nọ erẹwho na a rẹ sae wha udhedhẹ nọ o rẹ jọ ribri ziọ akpọ na ha. Eme u fo nọ ma re ru taure oware yena gbe ọraha idudhe nọ u ti lele iei ọ tẹ te via? Jihova ọ gwọlọ nọ ma gbẹ ta usi uwoma Uvie na avọ ajọwha, jẹ daoma ru ahwo zihe ruọ ilele. O tẹ jẹ gwọlọ nọ ma re siomano egagọ erue kpobi riẹriẹriẹ. Oyena u dhesẹ nọ ma rẹ gbẹ jọ egagọ erue evo ho, yọ ma re ru iruo kẹ ae gbe he.

²⁰ Eware efa e riẹ nọ e te via evaọ abọ urere “edẹ urere” na. Eware efa e tẹ jẹ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru. Didi eware eye, kọ ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ eware kpobi nọ e be te via kẹle na? Ma te ta kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.