ANGĨKORŨO waciarirũo thutha wa mwaka wa 1914, nĩ kuuga ũkoretwo ũgĩtũũra “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria” ma mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ. (2 Tim. 3:1) Ithuothe nĩ tũiguĩte ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa Jesu aarathire mangĩkahaanĩka mahinda maya. Mamwe ma maũndũ macio nĩ mbaara, ng’aragu, ithingithia, mĩrimũ, kũingĩha kwa uuni watho, na kũnyarirũo kwa andũ a Jehova. (Mat. 24:3, 7-9, 12; Luk. 21:10-12) Ningĩ nĩ twĩyoneire andũ marĩ na mĩtugo o ta ĩrĩa yarathĩtwo nĩ mũtũmwo Paulo. (Rora gathandũkũ, “ Ũrĩa Andũ Matariĩ Ũmũthĩ.”) Tondũ tũrĩ ndungata cia Jehova, nĩ twĩtĩkĩtie biũ atĩ tũratũũra “ihinda-inĩ rĩa mũthia rĩa matukũ.”—Mik. 4:1.

2. Tũrabatara kũmenya macokio ma ciũria irĩkũ?

² Tondũ ihinda inene nĩ rĩhĩtũkĩte kuuma mwaka wa 1914, no mũhaka rĩu tũkorũo tũratũũra matukũ-inĩ ma mũico ma ‘matukũ ma kũrigĩrĩria.’ Na tondũ mũico ũrĩ hakuhĩ mũno, nĩ tũrabatara kũmenya macokio ma ciũria ici cia bata: Nĩ maũndũ marĩkũ marĩĩkĩka mũthia-inĩ wa ‘matukũ ma kũrigĩrĩria’? Na nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova erĩgagĩrĩra twĩke o tũgĩetagĩrĩra maũndũ macio mekĩke?

3. Kũringana na ũrathi wa 1 Athesalonike 5:1-3, nĩ ũndũ ũrĩkũ mabũrũri makaanĩrĩra?

³ Thoma 1 Athesalonike 5:1-3. Paulo nĩ agwetete ũhoro wĩgiĩ “mũthenya wa Jehova.” Kũringana na mĩhari ĩyo, mũthenya  ũcio nĩ ihinda rĩrĩa rĩkaambĩrĩria na gũtharĩkĩrũo kwa “Babuloni Ũrĩa Mũnene,” nĩwe ndini ciothe cia maheeni gũkũ thĩ, na rĩkaarĩkĩrĩra na Hari–Magedoni. (Kũg. 16:14, 16; 17:5) Ihinda inini mbere ya “mũthenya” ũcio kwambĩrĩria, mabũrũri magaakorũo makiuga kũrĩ na “Thayũ na ũgitĩri!” Atongoria thĩinĩ wa thĩ rĩmwe na rĩmwe nĩ mahũthagĩra ciugo ta icio rĩrĩa maraaria ũhoro wa gwĩkĩra hinya ngwatanĩro gatagatĩ-inĩ ka mabũrũri. * O na kũrĩ ũguo, kwanĩrĩrũo gwa “thayũ na ũgitĩri” kũrĩa kũgwetetwo nĩ Bibilia gũgaakorũo kũrĩ ngũrani. Nĩkĩ? Tondũ rĩrĩa mabũrũri magaakorũo makiuga ũguo, andũ mahota gũgeeciria atĩ atongoria a thĩ nĩ mahotete gũtua thĩ kũndũ kwega kũrĩ na ũgitĩri. No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, ũndũ ũcio ũkaarũmĩrĩrũo nĩ “mwanangĩko wa na ihenya” rĩrĩa “thĩna mũnene” ũkaambĩrĩria.—Mat. 24:21.

4. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ tũrabatara gweterera tuone ũrĩa mageekĩka megiĩ kwanĩrĩrũo gwa “thayũ na ũgitĩri”? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũĩ wĩgiĩ rĩanĩrĩra rĩu?

⁴ Nĩ tũĩ maũndũ mamwe megiĩ kwanĩrĩrũo gwa “thayũ na ũgitĩri.” Ĩndĩ kũrĩ na maũndũ mangĩ tũtoĩ. Tũtiũĩ nĩ kĩĩ gĩgaatũma ũndũ ũcio wanĩrĩrũo kana njĩra ĩrĩa ĩkaahũthĩrũo kwanĩrĩra. Ningĩ tũtiũĩ kana gũkaanĩrĩrũo rĩanĩrĩra rĩmwe tu kana maanĩrĩra maigana ũna marũmanĩrĩire. O ũrĩa gũgaathiĩ, nĩ tũĩ ũndũ ũyũ: Tũtiagĩrĩirũo kũheeneka twĩcirie atĩ atongoria a thĩ no mahote kũrehe thayũ thĩinĩ wa thĩ. Handũ ha ũguo, rĩanĩrĩra rĩu nĩrĩo Bibilia ĩtwĩkĩraga ngoro tũkaarora. Nĩrĩo rĩkoonania atĩ “mũthenya wa Jehova” ũrĩ hakuhĩ kwambĩrĩria.

5. 1 Athesalonike 5:4-6 ĩtũteithagia atĩa gũikara twĩhaarĩirie nĩ ũndũ wa “mũthenya wa Jehova”?

⁵ Thoma 1 Athesalonike 5:4-6. Ciugo cia Paulo nĩ itwĩrĩte ũrĩa twagĩrĩirũo gwĩka nĩguo tũtigĩrĩre atĩ nĩ twĩhaarĩirie nĩ ũndũ wa “mũthenya wa Jehova.” Tũtiagĩrĩirũo ‘gũkoma toro ta ũrĩa arĩa angĩ mekaga.’ Twagĩrĩirũo ‘gũikara twĩiguĩte.’ Kwa ngerekano, nĩ twagĩrĩirũo gũikara twĩiguĩte na tũtũũrie mũrũgamo witũ wa kwaga kũnyita mbaru mwena o na ũmwe, na njĩra ya kwaga kwĩingĩrania na maũndũ ma gĩũteti ma thĩ ĩno. Tũngĩĩingĩrania na maũndũ ma gĩũteti, tũngĩkorũo tũrĩ “a thĩ ĩno.” (Joh. 15:19) Nĩ tũĩ atĩ Ũthamaki wa Ngai noguo tu ũkaarehe thayũ thĩinĩ wa thĩ.

6. Twagĩrĩirũo gũteithia andũ arĩa angĩ meke atĩa, na nĩkĩ?

⁶ Makĩria ma gũikara twĩiguĩte ithuĩ ene, nĩ tũrabatara gũteithia andũ arĩa angĩ merute maũndũ marĩa Bibilia yarathĩte mangĩkahaanĩka thĩinĩ wa thĩ. Rekei tũririkanage atĩ, rĩrĩa thĩna ũrĩa mũnene ũkaambĩrĩria, andũ matigaakorũo na ihinda rĩa kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova. Nĩkĩo wĩra wa kũhunjia ũrabatara kũrutwo na ihenya! *

7. Jehova erĩgagĩrĩra twĩke atĩa mahinda-inĩ maya?

⁷ Jehova erĩgagĩrĩra tũthiĩ na mbere kũhunjia na kĩyo ihinda-inĩ inini rĩrĩa rĩtigarĩte mbere ya “mũthenya” wake kwambĩrĩria. Nĩ tũbatiĩ gũtigĩrĩra atĩ tũrĩ “na maũndũ maingĩ ma gwĩka wĩra-inĩ wa Mwathani.” (1 Kor. 15:58) Jesu nĩ aarathĩte ũrĩa twagĩrĩirũo gwĩka. Rĩrĩa aaragia ũhoro wĩgiĩ maũndũ mothe ma mwanya marĩa mangĩgeekĩka matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria, ooigire ũũ: “Ningĩ, ũhoro ũrĩa mwega no mũhaka ũkaamba kũhunjio kũrĩ ndũrĩrĩ ciothe.” (Mar. 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Rĩrĩa rĩothe wathiĩ kũhunjia, ũkoragwo ũgĩteithĩrĩria harĩ kũhinga kwa ũrathi ũcio wa Bibilia!

8. Wĩra wa kũhunjia Ũthamaki ũkoretwo na moimĩrĩro marĩkũ?

⁸ Hihi gũkoretwo na moimĩrĩro marĩkũ wĩra-inĩ wa kũhunjia Ũthamaki? O mwaka, andũ aingĩ nĩ makinyagĩrũo nĩ ũhoro mwega wa Ũthamaki. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũrĩa mũigana wa ahunjia a Ũthamaki thĩinĩ wa thĩ yothe ũkoretwo ũkĩongerereka matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. Mwaka-inĩ wa 1914, kwarĩ na ahunjia 5,155 thĩinĩ wa mabũrũri 43. Ũmũthĩ kũrĩ na ahunjia ta milioni 8.5 thĩinĩ wa mabũrũri 240! O na kũrĩ ũguo, wĩra witũ ti mũthiru. Nĩ twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kwĩra andũ arĩa angĩ atĩ Ũthamaki wa Ngai noguo tu ũkaarehe kĩhonia harĩ mathĩna mothe ma andũ.—Thab. 145:11-13.

9. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki?

⁹ Tũgũthiĩ na mbere kũruta wĩra wa kũhunjia Ũthamaki nginya rĩrĩa Jehova akoiga nĩ wathira. Hihi nĩ ihinda rĩigana atĩa rĩtigarĩte rĩa andũ kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova na Jesu Kristo? (Joh. 17:3) Tũtiũĩ. No nĩ tũĩ atĩ thĩna ũrĩa mũnene ũtanambĩrĩria, arĩa othe marĩ “na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire wa kũheo muoyo wa tene na tene,” no metĩkĩre ũhoro mwega. (Atũm. 13:48) Tũngĩteithia andũ acio atĩa ihinda rĩtanathira?

10. Nĩ ũteithio ũrĩkũ Jehova atũheaga nĩguo tũrute andũ ũhoro wa ma?

¹⁰ Kũgerera ithondeka rĩake, Jehova nĩ atũheaga indo iria ciothe tũrabatara nĩguo tũrute andũ ũhoro wa ma. Kwa ngerekano, o kiumia nĩ tũmenyagĩrio thĩinĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. Mũcemanio ũcio nĩ ũtũteithagia  kũmenya ũrĩa tũngiuga tũkĩhunjĩria andũ riita rĩa mbere na tũkĩmacokera. Ningĩ nĩ ũtũrutaga ũrĩa twagĩrĩirũo gwĩka tũkĩĩruta Bibilia na andũ. Ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩtũheete indo cia kũhũthĩra iria irĩ thĩinĩ wa Gathandũkũ ka Indo cia Kũrutana. Indo icio nĩ itũteithagia . . .

• kwambĩrĩria ndeereti,

• kwarahũra wendi,

• gũkinyĩra andũ ngoro mende kwĩruta makĩria,

• kũruta arutwo a Bibilia ũhoro wa ma, na

• kũnyita ũgeni arĩa marakenio nĩ ũhoro kũingĩra thĩinĩ wa website itũ na gũka Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki.

Gũkorũo na indo icio tu ti kũiganu. Nĩ twagĩrĩirũo gũcihũthĩra. * Kwa ngerekano, mũngĩgĩa na ndeereti njega hamwe na mũndũ ũrakenio nĩ ndũmĩrĩri, na ũmũtigĩre trakti kana ngathĩti no ahote gũthoma makĩria nginya rĩrĩa ũkaamũcokera rĩngĩ. O mũndũ nĩ abataire kwĩrutanĩria o ũrĩa angĩhota kũhunjia ũhoro wa Ũthamaki o mweri.

11. Mathomo ma Kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ maahaarĩirio nĩkĩ?

¹¹ Ũteithio ũngĩ Jehova atũheaga nĩguo tũhote kũruta andũ ũhoro wa ma nĩ kũgerera Mathomo ma Kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ (Online Bible Study Lessons) thĩinĩ wa jw.org^®. Hihi mathomo macio mahaarĩirio nĩkĩ? O mweri, andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ maingĩraga Intaneti-inĩ gũcaria mathomo ma Bibilia. Mathomo marĩa marĩ thĩinĩ wa website itũ no mateithie andũ acio kwambĩrĩria kwĩruta ũhoro wa ma wĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai. Andũ amwe arĩa tũhunjagĩria no marege gwĩtĩkĩra kwambĩrĩria wĩruti wa Bibilia. Hĩndĩ ta ĩyo, monagie mathomo macio thĩinĩ wa website itũ kana ũmatũmagĩre link ya mathomo macio marĩ thĩinĩ wa Intaneti. *

12. Nĩ maũndũ marĩkũ mũndũ angĩĩruta thĩinĩ wa Mathomo ma Kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ?

¹² Mathomo ma Kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ maragĩrĩria maũndũ maya: Bibilia na Ũrĩa wamĩtungire, andũ amwe magwetetwo na njĩra nene thĩinĩ wa Bibilia, na ndũmĩrĩri ya Bibilia ya kĩĩrĩgĩrĩro. Thĩinĩ wa mathomo macio mũndũ no erute:

• Ũrĩa Bibilia ĩngĩteithia mũndũ

• Ũrĩa Bibilia yugaga igũrũ rĩgiĩ Jehova, Jesu, na araika

• Kĩrĩa gĩatũmire Ngai ombe andũ

• Kĩrĩa gĩtũmaga andũ manyamarĩke na gũkorũo na maũndũ moru

Ningĩ mathomo macio nĩ marĩrĩirie ũrĩa Jehova . . .

• akaaniina mĩnyamaro na gĩkuũ,

• agaacokia muoyo andũ arĩa makuĩte, na

• arehe Ũthamaki wake ithenya rĩa thirikari cia andũ iria itahotete gũteithia andũ.

13. Hihi Mathomo ma kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ nĩ meheretie mũbango wa kwĩruta na andũ Bibilia? Taarĩria.

¹³ Mathomo macio ma kwĩruta Bibilia Intaneti-inĩ matieheretie mũbango wa kwĩruta na andũ Bibilia. Jesu nĩ atũheete mweke wa gũtua andũ arutwo. Twĩrĩgagĩrĩra atĩ andũ arĩa marakenio nĩ ũhoro mathoma mathomo macio Intaneti-inĩ, nĩ megũkenera maũndũ marĩa marathoma na mende kwĩruta makĩria. Kũngĩthiĩ ũguo, no gũkorũo no metĩkĩre kũrutwo Bibilia. Mũthia-inĩ wa ithomo o rĩothe thĩinĩ wa Intaneti, mũthomi nĩ oragio aihũrie fomu ya kũhoya mũndũ wa kwĩrutaga Bibilia hamwe nake. Kũgerera website itũ, o mũthenya andũ makĩria ma 230 thĩinĩ wa thĩ yothe, nĩ mahoyaga wĩruti wa Bibilia. Rĩrĩa mũrutwo  wa Bibilia areruta hamwe na mũndũ ũngĩ no ateithĩke makĩria!

14. Kũringana na watho ũrĩa Jesu aaheanire thĩinĩ wa Mathayo 28:19, 20, twĩrutanagĩria gwĩka atĩa, na nĩkĩ?

¹⁴ Thoma Mathayo 28:19, 20. Rĩrĩa tũreruta Bibilia hamwe na andũ, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria ‘gũtua andũ arutwo tũkĩmarutaga kũrũmia maũndũ marĩa mothe Jesu atwathĩte.’ Nĩ twagĩrĩirũo gũteithia andũ mataũkĩrũo atĩ nĩ ũndũ wa bata harĩ o gũtungatĩra Jehova, na kũnyita mbaru Ũthamaki wake. Ũguo nĩ kuuga, gwĩkĩra andũ ngoro marũmĩrĩre maũndũ marĩa mareruta, meyamũrĩre Jehova, na mabatithio. Meka ũguo norĩo tu makaahonoka mũthenya wa Jehova.—1 Pet. 3:21.

15. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũtabatiĩ gwĩka, na nĩkĩ?

¹⁵ O ta ũrĩa tũkuonete, ihinda rĩrĩa rĩtigarĩte kuuma rĩu nginya mũthia wa mũtabarĩre ũyũ nĩ inini mũno. Nĩ ũndũ ũcio, tũtibatiĩ gũteanga mahinda tũkĩĩruta Bibilia na andũ mataronania wendi wa gũtuĩka arutwo a Kristo. (1 Kor. 9:26) Wĩra witũ ũrabatara kũrutwo na ihenya! Kũrĩ na andũ aingĩ marabatara kũigua ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ihinda rĩtanathira.

16. Kũringana na Kũguũrĩrio 18:2, 4, 5, 8, ithuothe tũbataraga gwĩka atĩa? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.)

¹⁶ Thoma Kũguũrĩrio 18:2, 4, 5, 8. Mĩhari ĩyo nĩ ĩronania ũndũ ũngĩ Jehova erĩgagĩrĩra ndungata ciake ciĩke. Akristiano othe a ma no mũhaka matigĩrĩre atĩ matihutanĩtie o na hanini na Babuloni Ũrĩa Mũnene. Mũrutwo wa Bibilia no akorũo aarĩ mũrũmĩrĩri wa ndini ya maheeni ataneruta ũhoro wa ma. No akorũo nĩ aanyitanagĩra na ũthathaiya wayo na gwĩka maũndũ mangĩ mahutanĩtie nayo. Kana no akorũo nĩ aahothagĩra ndini ĩyo mbeca. Mũrutwo wa Bibilia atanetĩkĩrio gũtuĩka mũhunjia ũtarĩ mũbatithie, no mũhaka akorũo oimĩte biũ thĩinĩ wa ndini ya maheeni. Nĩ agĩrĩirũo kwandĩkĩra ndini ĩyo marũa ma kwĩyeheria, kana atigĩrĩre rĩĩtwa rĩake nĩ rĩeherio biũ ndini-inĩ ĩrĩa aranyitanagĩra nayo kana ithondeka rĩngĩ o rĩothe rĩhutanĩtie na Babuloni Ũrĩa Mũnene. *

17. Nĩ mawĩra marĩkũ ma kĩĩmwĩrĩ Mũkristiano agĩrĩirũo gwĩthema, na nĩkĩ?

¹⁷ Mũkristiano wa ma nĩ abatiĩ gũtigĩrĩra atĩ wĩra wa kĩĩmwĩrĩ ũrĩa arutaga ndũhutanĩtie o na hanini na Babuloni Ũrĩa Mũnene. (2 Kor. 6:14-17) Kwa ngerekano, ndagĩrĩirũo kwandĩkwo wĩra nĩ kanitha mũna. Makĩria ma ũguo, Mũkristiano wandĩkĩtwo wĩra kũndũ kũngĩ arĩ ta bundi wa maĩ kana thitima ndangĩenda  gũkorũo akĩruta wĩra mũnene nyũmba-inĩ ĩhũthagĩrũo na maũndũ ma ũthathaiya wa maheeni. Na angĩkorũo nĩ aigĩte wĩra wake mwene, ndangĩhoya wĩra kana etĩkĩre kũruta wĩra ũhutanĩtie na gĩcunjĩ o gĩothe kĩa Babuloni Ũrĩa Mũnene. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũnyitĩrĩre mũrũgamo ũcio mũrũmu? Tondũ tũtingĩenda kũnyitanĩra na mawĩra na mehia ma mathondeka ma ndini marĩa matarĩ matheru maitho-inĩ ma Ngai.—Isa. 52:11. *

18. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe aarũmirie ithimi cia Bibilia atĩa wĩra-inĩ wake?

¹⁸ Mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku, mũthuri ũmwe wa kĩũngano nĩ ooririo nĩ mũndũ ũmwe etĩkĩre kũruta kawĩra kanini ka ũbundi kanitha-inĩ ũmwe taũni-inĩ ĩrĩa mũrũ wa Ithe witũ ũcio aaikaraga. Mũndũ ũcio nĩ aamenyaga atĩ mũrũ wa Ithe witũ ũcio ndetĩkagĩra kũruta wĩra makanitha-inĩ. No mũndũ ũcio aacarĩtie mũndũ ũngĩ wa kũruta wĩra ũcio akaga. O na kũrĩ ũguo, mũrũ wa Ithe witũ ũcio aarũmirie ithimi cia Bibilia na akĩrega wĩra ũcio. Kiumia kĩrĩa kĩarũmĩrĩire, ngathĩti ĩmwe ya mohoro ya kũu yarĩ na mbica ya bundi ũngĩ agĩkĩra mũtharaba kanitha-inĩ ũcio. Korũo mũrũ wa Ithe witũ ndaarũmirie ithimi cia Bibilia, mbica yake nĩyo ĩngĩarĩ ngathĩti-inĩ ĩyo. Na githĩ ũndũ ũcio ndũngĩathũkirie rĩĩtwa rĩake thĩinĩ wa kĩũngano! Ningĩ ta wĩcirie ũrĩa Jehova angĩaiguire.

19-20. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ twĩrutĩte gũkinyĩria hau? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩ tũrabatara kwĩruta?

¹⁹ Kũringana na ũrathi wa Bibilia, ũndũ ũrĩa mũnene ũgwĩkĩka ica ikuhĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ mabũrũri kwanĩrĩra atĩ kũrĩ na “thayũ na ũgitĩri.” Nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũrutĩtwo nĩ Jehova, nĩ tũĩ atĩ mabũrũri matirĩ hĩndĩ mangĩhota kũrehe thayũ wa ma na wa gũtũũra. Nĩ atĩa twagĩrĩirũo gwĩka mbere ya ũndũ ũcio ũhaanĩke ũrũmĩrĩirũo nĩ mwanangĩko wa na ihenya? Jehova erĩgagĩrĩra tũthiĩ na mbere kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki na kĩyo, na twĩrutanĩrie gũtua andũ aingĩ makĩria arutwo. Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema ndini ciothe cia maheeni. Ũguo nĩ kuuga twĩyeherie biũ thĩinĩ wa ndini cia maheeni na twĩtheme kũrutaga mawĩra mahutanĩtie na Babuloni Ũrĩa Mũnene.

²⁰ Kũrĩ na maũndũ mangĩ megwĩkĩka matukũ-inĩ ma mũico ma ‘matukũ ma kũrigĩrĩria.’ Ningĩ kũrĩ na maũndũ mangĩ Jehova arerĩgĩrĩra twĩke. Maũndũ macio nĩ marĩkũ, na tũngĩĩhaarĩria atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mothe megwĩkĩka ica ikuhĩ? Maũndũ macio nĩ marĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire.