Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 40

Pitirizani Kucita Kufuna kwa Mulungu Pomwe Tiri Kuphampha kwa Dzikoli

Pitirizani Kucita Kufuna kwa Mulungu Pomwe Tiri Kuphampha kwa Dzikoli

‘Khalani wakulimba na wakusaya kutekenyeka, ndipo nthawe zense khalani na bzakucita bzizinji pa basa la Mbuya.’—1 WAKOLINTO 15:58.

NYIMBO 58 Kufufudza Axamwali Wakufuna Mtendere

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Thangwe ranyi timbapenukira lini kuti tikukhala m’nsiku zakumalizira?

KODI imwepo mudabadwa pambuyo pa gole la 1914? Penu munti inde, ndiye kuti moyo wanu wense udayambira mu nsiku zakumalizira za dzikoli. (2 Timotio 3:1) Jezu adalewa bzinthu bzizinji bzomwe bzingadacitika mu nsiku zakumalizirazi, ninga nkhondo, njala, bziteke-teke, matenda, kuthumizirika kwa kusaya kubvera malamulo na kuzunzidwa kwa atumiki wa Yahova. (Mateu 24:3, 7-9, 12; Luka 21:10-12) Tensenefe tikubva kuti bzinthu bzimwebzi bzikucitika. Tikuwonambo mikhalidwe ya wanthu yomwe idafotokozedwa na mpostolo Paulo. (Onani kwadru yakuti “Momwe Wanthu Aliri Nsiku Zino.”) Atumiki wa Yahovafe, timbapenukira lini kuti tikukhala kuphampha kwa ‘nsiku zakumalizira.’—Mikeya 4:1.

2. Kodi tin’funika kudziwa mitawiro ya mibvunzo iponi?

2 Napo kuti papita magole mazinji kucokera mu gole la 1914, tsapano bzikuwoneka kuti tikukhala kuphampha caiko kwa ‘nsiku zakumalizira.’ Pakuti mamaliziro ya dzikoli yali pafupi kwene-kwene, ifepano tin’funika kudziwa mitawiro ya mibvunzo yakufunika ninga iyi: Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe bzin’dzacitika kuphampha kwa ‘nsiku zakumalizira’? Kodi n’ciyani comwe Yahova an’funa kuti ifepano ticite bzinthu bzimwebzi bzikanati kucitika?

BZOMWE BZIN’DZACITIKA KUPHAMPHA KWA ‘NSIKU ZAKUMALIZIRA’

3. Mwakubverana na cinembo ca 1 Watesalonika 5:1-3, kodi ni cidziwiso ciponi comwe cin’dzaperekedwa na atsogoleri wa maboma?

3 Werengani 1 Watesalonika 5:1-3. * Mu cinemboci Paulo akufotokoza bza ‘nsiku ya Yahova.’ Ndipo iyo ikuimira nthawe yomwe in’dzayamba na kupfudzidwa kwa ‘Babulo Mkulu,’ omwe ni bzipembedzo bzense bzakunama, ndipo mamaliziro yace yan’dzakhala pa Armagedo. (Cibvumbulutso 16:14, 16; 17:5) Nsiku imweyi ikadzasala pang’ono kuyamba, wanthu an’dzalewa kuti: ‘Mtendere na Cisungiko!’ N’cadidi kuti atsogoleri wa maboma nthawe zinango ambaphatisa basa mafala ninga yamweya, akambalewa bza kufunika kwa ciphatano ca madziko. * Tsono cidziwiso cakuti ‘mtendere na cisungiko’ comwe cimbafotokozedwa m’Bibliya cin’dzakhala cakusiyana. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti cidziwisoci cikadzaperekedwa, wanthu azinji an’dzakumbuka kuti atsogoleri wa maboma akwanisa kukhazikisa mtendere pa dziko la pansi. Tsono cadidi n’cakuti, mwadzidzidzi iwo an’dzawona kuyamba kwa ‘citsautso cikulu’ ndipo kumalizira kwace an’dzapfudzidwiratu.—Mateu 24:21.

4. (a) Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe timbabzidziwa lini pakulewa bza ‘mtendere na cisungiko’? (b) Kodi mpsiponi bzomwe timbabzidziwa?

4 Ifepano timbadziwa bzinthu bzinango pakulewa bza cidziwiso cakuti ‘mtendere na cisungiko.’ Napo bziri tenepo, pana bzinthu bzinango bzomwe timbabzidziwa lini. Mwa ciratizo, ifepano timbadziwa lini bzomwe bzin’dzacitisa atsogoleri wa maboma kupereka cidziwisoci na momwe cin’dzaperekedwera. Ndipo tikudziwa lini kuti cidziwisoci cin’dzaperekedwa kangasi. Tsono, bziribe basa kuti cin’dzaperekedwa tani, koma comwe tikudziwa n’cakuti: Tin’funika lini kudzabvuma kupumpsika, mwa kuyamba kukumbuka kuti atsogoleri wa maboma akwanisa kukhazikisa mtendere pa dziko la pansi. Ndipo ninga momwe Bibliya limbafotokozera, cidziwisoci cin’dzakhala cizindikiro cakuti ‘nsiku ya Yahova’ ikuyamba!

5. Mwakubverana na cinembo ca 1 Watesalonika 5:4-6, kodi tingakonzekere tani ‘nsiku ya Yahova’?

5 Werengani 1 Watesalonika 5:4-6. * Cenjezo la mpostolo Paulo limbalatiza bzomwe tin’funika kucita kuti tikonzekere ‘nsiku ya Yahova.’ Tin’funika lini ‘kugona ninga momwe winango akucitira.’ Koma tin’funika ‘kukhala wakupenya’ na kupitiriza kukhala tceru. Mwa ciratizo, tin’funika kutcenkha kupitira nkhani za ndale za m’dzikoli. Thangwe tikazipitira nkhani zandale, bzin’dzakhala bzakusaya kunesa kucita ‘mbali ya dziko.’ (Juwau 15:19) Ifepano timbadziwa kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bungabwerese mtendere pa dziko la pansi.

6. Thangwe ranyi tin’funika kuthandiza winango?

6 Kukhala wakupenya n’kwakukwanira lini. Tenepo, tin’funika kuthandiza wanthu winango kuti apfunze bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhani ya bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo. Kumbukirani kuti, cikadzayamba citsautso cikulu, nthawe yakuti wanthu adzasankhule kutumikira Yahova in’dzawoneka lini. Ndipopa tin’funika kuwapalizira mwakamfulumize! *

PITIRIZANI KUTANGANIDWA PA BASA LAKUPALIZIRA

Tikambapalizira timbadziwisa wanthu kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bungabwerese mtendere pa dziko la pansi (Onani ndime 7-9)

7. Kodi Yahova an’funa kuti ifepano ticite ciyani?

7 Pakuti yandosala nthawe yakucepa kuti nsiku ya Yahova ifike, iye an’funa kuti tipalizire bzipsa bzabwino na nyongo. Tenepo, tensenefe tin’funika kukhala na ‘bzakucita bzizinji pa basa la Mbuya.’ (1 Wakolinto 15:58) Jezu akhadaleweratu bzomwe tingadafunika kucita. Pomwe adalewa bzinthu bzakufunika bzomwe bzingadadzacitika mu nsiku za kumalizira, iye adathumizira kuti: ‘Bzipsa bzabwino bzin’funika kupaliziridwa kwa wanthu wa mitundu yense cakuyamba.’ (Marko 13:4, 8, 10; Mateu 24:14) Kumbukirani ibzi: Nthawe zense zomwe mumbayenda kukapalizira, mumbakhala mukucita mbali ya kukwanirisidwa kwa polofesiya ya m’Bibliya!

8. Kodi tingalewe ciyani pa nkhani ya kukula kwa basa lakupalizira?

8 Kodi tingalewe ciyani pa nkhani ya kukula kwa basa lakupalizira? Pa gole liri-lense, wanthu azinji ambatetekera bzipsa bzabwino bza Umambo. Mwa ciratizo, kumbukirani bza kuthumizirika kwa mbogo ya apalizi mu nsiku za kumalizira zino, kuzungulira dziko lense la pansi. Mu gole la 1914, mbogo ya apalizi m’madziko 43, ikhali 5.155. Koma nsiku zino, pana apalizi wakukwana 8.5 midyau omwe ali m’madziko yakukwana 240! Napo bziri tenepo, basa lathu likanati kufika kuphampha. Tenepo, ifepano tin’funika kupitiriza kudziwisa wanthu kuti ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bun’dzamalisa mabvuto yense yomwe yambatiboneresa.—Psalymo 145:11-13.

9. Thangwe ranyi tin’funika kupitiriza kupalizira?

9 Ifepano tin’pitiriza kupalizira mpaka Yahova adzalewe kuti basali lamalira pano. Kodi zasala nthawe zingasi kuti wanthu adziwe Yahova Mulungu pabodzi na Jezu Kristu? (Juwau 17:3) Tikudziwa lini. Koma bzomwe tikudziwa mpsakuti mpaka kuyamba kwa citsautso cikulu, wense omwe ana makumbukidwe ‘yabwino yomwe [yangawathandize] kukagumana moyo wakusaya kumala’ angabvume bzipsa bzabwino. (Mabasa 13:48) Kodi tingathandize tani wanthu amwewa pomwe nthawe ikalipo?

10. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe Yahova ambatipasa kuti tipfunzisire wanthu cadidi?

10 Yahova mwakuphatisa basa gulu lace, ambatipasa bzinthu bzense bzomwe timbafunikira kuti tipfunzisire wanthu cadidi. Mwa ciratizo, ifepano timbapfunzisidwa mdzinga uli-wense pa mtsonkhano omwe umbacitika pakati pa mdzinga. Pa mtsonkhanoyu timbathandizidwa momwe tingayambisire maceza, kucita ulendo bwakubwereza na kucitisa mapfunziro ya Bibliya. Kuthumizira bzimwebzi, gulu la Yahova limbatipasa Bzinthu Bzomwe Timbapfunzisira. Bzinthu bzimwebzi bzimbatithandiza kuti . . .

  • tiyambise maceza mu utumiki bwakumunda,

  • tifike pa mtima wanthu na bzipsa bzabwino,

  • tithandize wanthu kufuna kupfunza bzizinji bza m’Bibliya,

  • tipfunzise cadidi kucokera pa pfunziro la Bibliya na

  • kuthandiza wanthu kuphatisa basa webisaite yathu na kufika pa mitsonkhano.

Tsono kundokhala na bzinthu bzimwebzi n’kwakukwanira lini. Tenepo, tin’funika kubziphatisa basa. * Mwa ciratizo, pambuyo pakuceza na munthu omwe akufunisisa kudziwa bzizinji, mugawireni katsamba ayai revista kuti asale aciwerenga mpaka pa ulendo bwaciwiri. Ali-wense wa ifepano an’funika kupitiriza kupalizira bzipsa bzabwino bza Umambo mwezi uli-wense.

11. Thangwe ranyi padakhazikisidwa pfunziro la Bibliya la pa interneti?

11 Pfunziro la Bibliya lomwe limbacitikira pa interneti, pa webisaite ya jw.org® ni njira inango yomwe Yahova akuiphatisa basa kuti athandize wanthu kupfunza cadidi. (Pitani pomwe padanemba ENSINOS BÍBLICOS > LIÇÕES ON-LINE.) Thangwe ranyi pfunziro limweri lidakhazikisidwa? Thangwe ndakuti wanthu bzulu na bzulu pa dziko lense la pansi ambafufudza pfunziro la Bibliya pa interneti. Tenepo, mapfunziro yomwe yambagumanika pa webisaite yathuyi, yangathandize wanthuwo kuyamba kupfunza cadidi ca m’Fala la Mulungu. Tsono wanthu winango omwe mungaceze nawo pinango angafune lini kupfunza Bibliya. Penu bziri tenepo, alatizeni pfunziro la Bibliya la pa interneti ayai atumizireni link ya mapfunziroyo. *

12. Kodi munthu angapfunze nkhani ziponi na pfunziro la pa interneti?

12 Pfunziro la pa internetiyi limbafotokoza bza mapfunziso aya: “Bibliya na Munembi Wace,” “Wanthu Wakulewedwa m’Bibliya” na “Tsogolo Labwino Lomwe Limbalewedwa m’Bibliya.” Mkati mwa mapfunzisoya, munthu angapfunze

  • Momwe Bibliya lingathandizire munthu

  • Kodi Yahova, Jezu na anjo ni mbani?

  • Thangwe ranyi Mulungu adalenga wanthu?

  • Thangwe ranyi pa dziko la pansi pambacitika bzinthu bzakuipa na kubonera?

Mapfunzisoya yambafotokozambo momwe Yahova . . . 

  • an’dzamalisira kubonera na infa,

  • an’dzalamusira anyakufa na

  • kupfudza maboma ya wanthu mwakuphatisa basa Umambo bwace.

13. Kodi pfunziro la pa interneti likupita m’mbuto mwa pfunziro lomwe limbacitisidwa na Mboni za Yahova? Fotokozani.

13 Pfunziro la pa internetiyi likupita lini m’mbuto mwa pfunziro lomwe limbacitisidwa na m’bodzi wa Mboni za Yahova. Jezu adatipasa mwayi wakuti tipfunzise wanthu winango. Tenepo, pfunziro la pa interneti limbathandiza wanthu omwe akufunisisa kudziwa bzizinji bza Bibliya, ndipo bzikakwanisika angabvume pfunziro la Bibliya. Ndipo kuphampha kwa pfunziro liri-lense, kuna link yomwe nyakupfunzayo angaiphatise basa kuti akumbire pfunziro la Bibliya kwa m’bodzi wa Mboni za Yahova. Ndipo kucokera pa webisaite yathu, pa dziko lense la pansi wanthu wakupitirira 230 ambakumbira pfunziro la Bibliya nsiku zense! Mwakusaya kupenukira, kukhala na pfunziro la Bibliya na omwe angakupfunzise kumbathandiza kwene-kwene!

PITIRIZANI KUPFUNZISA WANTHU

14. (a) Mwakubverana na mafala ya Jezu yomwe yali pa Mateu 28:19, 20, kodi tin’funika kulimbikira kucita ciyani? (b) Ndipo thangwe ranyi kucita bzimwebzo n’kwakufunika?

14 Werengani Mateu 28:19, 20. * Pakucitisa mapfunziro ya Bibliya, tin’funika kucita ciri-cense comwe tingakwanise kuti tipfunzise wanthu kuti ‘akhale anyakupfunza . . . , kuwapfunzisa kukoya bzinthu bzense bzomwe [Jezu adatiuza].’ Ndipo tin’funikambo kuthandiza wanthu kuti abvesese kuti mpsakufunika kwene-kwene kwa iwo kusankhula kutumikira Yahova na kuthandizira Umambo bwace. Bzimwebzi bzikuthandauza kuthandiza wanthuwo kuti aphatise basa bzomwe ambapfunza, na kubzipereka kwa Yahova acibatizidwa. Tenepo iwo akacita bzimwebzi, an’dzapulumuka pa nsiku ya Yahova.—1 Pedru 3:21.

15. Kodi tin’funika lini kuluza nthawe yathu na kucita ciyani, ndipo n’thangwe ranyi?

15 Ninga momwe tawonera kumayambiriro kwa nkhani ino, kandosala kanthawe kang’ono-ng’ono kuti dziko lakuipali lipfudzidwe. Na thangwe limweri, ifepano tin’funika lini kuluza nthawe na kupfunzisa wanthu Bibliya omwe an’funa lini kucinja moyo wawo kuti atumikire Yahova. (1 Wakolinto 9:26) Basa lathu lin’funika kuphatidwa mwakamfulumize! Wanthu azinji an’funika kubva bzipsa bza Umambo pomwe madzi yakali m’mabondo.

TCENKHANI KUCITA CINTHU CIRI-CENSE CAKUBVERANA NA CIPEMBEDZO CAKUNAMA

16. Mwakubverana na bukhu la Cibvumbulutso 18:2, 4, 5, 8, n’ciyani comwe tensenefe tin’funika kucita? (Onanimbo mafala ya m’nyansi.)

16 Werengani Cibvumbulutso 18:2, 4. * Mavesiya yakulewa cinthu comwe Yahova an’funa kuti atumiki wace acite. Akristau wense wacadidi an’funika kuwonesesa kuti akucita lini mbali ya Babulo Mkulu. Anyakupfunza wa Bibliya winango, pomwe akhanati kuyamba kupfunza cadidi ca m’Bibliya, pinango akhacita mbali ya bzipembedzo bzakunama. Ndipo akhagumanika pa mitsonkhano na kucita mbali pa bzomwe bzipembedzobzo bzimbacita. Ayai akhaperekambo kobiri zakuthandizira magereja yawo. Tsono nyakupfunza wa Bibliya akafuna kukhala mpalizi wakusaya kubatizidwa, cakuyamba iye an’funika kusiya kucita cinthu ciri-cense cakubverana na cipembedzo cakunama. Iye an’funika kunemba tsamba lakulewa kuti wasiya kucita mbali, ayai an’funa lini pomwe kukhala m’bodzi wa cipembedzo cawo, ne ciri-cense comwe ciri mkati mwa Babulo Mkulu. *

17. Kodi Mkristau an’funika lini kuphata basa liponi, ndipo thangwe ranyi?

17 Mkristau wacadidi an’funika kuwonesesa kuti basa lace likubverana lini na Babulo Mkulu. (2 Wakolinto 6:14-17) Mwa ciratizo, iye an’funika lini kuphata basa pa gereja. Ndipo Mkristau omwe akuphata basa pa empreza inango, angabvume lini kucita mabasa manango yomwe yambathandizira kumwaza nkhani za cipembedzo cakunama. Penu iye ambaphata basa lakubzitongera yekha, anganyang’ane lini ne kubvuma basa lomwe limbabverana na Babulo Mkulu. Thangwe ranyi tin’funika kucita bzimwebzi? Thangwe ndakuti, magulu yacipembedzoya kuna Mulungu njakupswipa ndipo ambakomedwa lini nayo, tenepo tin’funa lini kugawana nayo bzicito pabodzi na pikado zawo.—Zaiya 52:11. *

18. Kodi m’bale munango adalatiza tani kuti akhaphatisa basa mitemo ya m’Bibliya?

18 Magole yapitaya, mkulu munango wa gwere omwe ni carpinteiro, adakumbiridwa kuti akacite basa pa gereja inango ya mu mzinda omwe ambakhala. Munthu omwe adabwera kudzamuuza bza basalo, akhadziwa kale kuti m’baleyo akhabvuma lini kuphata basa m’magereja. Napo bzikhali tenepo, iye adauza basi m’baleyo bza basalo thangwe akhagumana lini munthu munango omwe angadacita basalo. Tsono m’baleyo mwa kuphatisa basa mitemo ya m’Bibliya adalamba basalo. Ndipo pa mdzinga wakutewera, jornale ya mu mzindayo idalatiza cithunzi-thunzi, tsono pa cithunzi-thunzipo pakhana carpinteiro munango omwe akhaikha mtanda pa gereja ire. Bzingadakhala kuti m’bale wathu ule adabvuma kukacita basa lire, pa cithunzi-thunzi pale angadakhala ndiye. Kumbukirani momwe bzimwebzi bzingadapswipizira mbiri yace pabodzi na ya abale winango! Ndipo kumbukiranimbo momwe Yahova angadabvera.

KODI TAPFUNZA CIYANI?

19-20. (a) Kodi tapfunza ciyani mu nkhani ino? (b) Kodi mu nkhani yakutewera tin’dzawona mitawiro ya mibvunzo iponi?

19 Bibliya limbalewa kuti polofesiya ikulu yomwe in’kwanirisidwa tsapanopapa kutsogoloku, ni mafala yomwe atsogoleri wa dzikoli an’dzalewa yakuti ‘mtendere na cisungiko.’ Koma Yahova adatilatiza kale kuti atsogoleriwo an’dzakwanisa lini kubweresa mtendere caiwo na wakusaya kumala pa dziko la pansi. Tsono n’ciyani comwe tin’funika kucita cikanati kuperekedwa cidziwiso cakuti ‘mtendere na cisungiko’ comwe cin’dzayambisa cipasu-pasu? Yahova an’funa kuti tipitirize kupalizira na nyongo na kupfunzisa wanthu azinji cadidi ca m’Bibliya. Ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyi, tin’funika kutalikirana na cipembedzo cakunama. Kuti tikwanise kucita bzimwebzi, tin’funika kutcenkha kucita cinthu ciri-cense pabodzi na mabasa yakubverana na Babulo Mkulu.

20 Pana bzinthu bzinango bzomwe bzin’dzacitika kuphampha kwa ‘nsiku zakumalizira.’ Ndipo pana bzinthu bzinango pomwe, bzomwe Yahova an’funa kuti ticite. Kodi bzinthubzo mpsiponi, ndipo tingakonzekere tani bzinthu bzomwe bzin’citika tsapanopapa? Mu nkhani yakutewera tin’dzawona mitawiro ya mibvunzoyi.

NYIMBO 71 Ndife Anyankhondo wa Yahova!

^ ndi. 5 Tsapanopapa tinibva atsogoleri wa maboma akulewa kuti ‘mtendere na cisungiko!’ Mafala yamweya yan’dzakhala cizindikiro cakuyambika kwa citsautso cikulu. Kodi n’ciyani comwe Yahova an’funa kuti ticite mafalaya yakanati yalewedwa? Nkhani ino in’tawira mbvunzoyu.

^ ndi. 3 1 Watesalonika 5:1 Tsapano pakulewa bza nthawe na nyengo, abale, mun’funika lini kunemberedwa ciri-cense. 2 Pakuti imwepo mukudziwa bwino kuti nsiku ya Yahova in’dzabwera ninga mbava, usiku. 3 Pomwe an’dzakhala acirewa kuti: “Mtendere na Cisungiko!” pa nthawe imweyo cipasu-pasu cin’dzawafikira mwakudzidzimusa, ninga kuwawidwa komwe mkazi omwe ana pathupi ambabva pakubereka, ndipo an’dzapulumuka lini.

^ ndi. 3 Mwa ciratizo, webisaite ya Nações Unidas imbalewa kuti cakulinga ca bungweri “n’cakukhazikisa mtendere na kukhotcerera dziko lense la pansi.”

^ ndi. 5 1 Watesalonika 5:4 Tsono imwepo abale muli lini mu mdima kuti nsikuyo idzakufikireni ninga momwe mbava imbawonekera padeca masikati, 5 pakuti mwensenemwe ndimwe wana wa ceza ndipo ndimwe wana wa masikati. Ifepano ndife lini wa usiku ne wa mdima. 6 Tenepo, tileke kugona ninga momwe winango akucitira, koma tipitirize kukhala wakupenya na wakukumbuka bwino.

^ ndi. 6 Onani mu revista ino, msolo wakuti “Kodi Mulungu An’dzabweresa Bziyeruzo Bzace ne Kutidziwisa?”

^ ndi. 10 Kuti mudziwe bzizinji momwe mungaphatisire basa Bzinthu Bzomwe Timbapfunzisira, onani nkhani yakuti “Pfunzisani Cadidi ca M’Bibliya” mu Nsanza ya Mulindiri ya Outubro 2018.

^ ndi. 11 Pakali pano pfunziroli likugumanika mu Cingerezi na Cipwitikizi, koma na kupita kwa nthawe lin’gumanikambo m’bzirewedwe bzinango.

^ ndi. 14 Mateu 28:19 Tenepo, ndokoni mukapfunzise wanthu wa mitundu yense, muciwabatiza m’dzina la Baba, na la Mwana, na la mzimu wakucena, 20 na kuwapfunzisa kukoya bzinthu bzense bzomwe ndidakuuzani. Ndipo dziwani kuti ine ndiri pabodzi na imwe nsiku zense mpaka kumala kwa dzikoli.

^ ndi. 16 Cibvumbulutso 18:2 Ndipo iye adakuwa aciti: Wagwa! Wagwa Babulo Mkulu, ndipo iye wakhala mbuto yakukhala madimonyo na mbuto yakubisalira mzimu uli-wense wakuipa na mbalame zense zakupswipa na zakuwengedwa! 4 Ndipo ndidabva fala linango lakucokera kudzulu, liciti: Cokani m’mwemo wanthu wangu, penu mun’funa lini kugawana naye bzakuipa bzace na kutambira naye pabodzi matsoka yace.

^ ndi. 16 Ifepano timbatcenkha kuzungira m’mbuto zakusenzekera maswaka zomwe zimbabverana na cipembedzo cakunama. Mwa ciratizo, mungawone bza phathi lakuti ACM (Associação Cristã de Moços), pa mbali yakuti “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” mu Nsanza ya Mulindiri ya 15 Julho, 1979 Cipwitikizi. Ndipo phathi lakuti ACF (Associação Cristã Feminina) limbawonedwambo mu njira ibodzi-bodziyi. Napo bziri tenepo, wanthu winango omwe ambacita mbali ya maphathi yamweya ambalewa kuti bzomwe maphathiyo yambacita bzimbabverana lini na nkhani za cipembedzo. Koma cadidi n’cakuti, maphathiya yambafuna kucita bzinthu bzakubverana na cipembedzo.

^ ndi. 17 Kuti mudziwe bzizinji bzomwe Bibliya limbalewa bza mabasa yomwe yambabverana na cipembedzo cakunama, onani “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” mu Nsanza ya Mulindiri ya 15 Abril, 1999 Chichewa.

^ ndi. 86 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Wanthu omwe ali pa mbuto yakumwera caya, akutetekera nkhani pa TV, pamwepo akubva cidziwiso cakuti ‘mtendere na cisungiko,’ ndipo wanthuwo akudabwa kwene-kwene na nkhaniyo. Koma banja la Mboni lomwe likupuma pa mbutoyo, pambuyo pa kupalizira likudabwa lini ne na pang’onopo.