1. Kibila mbi tuisi ko divuda ti tuidi mu kuzingila mu “bilumbu bitsuka”?

BOTI wubutuka bo mvu 1914 wuvioka, buna ngie wunzingilanga mu “bilumbu bitsuka.” (2 Timoteo 3:1) Yesu wubikula mambu mawombo mala monika mu thangu ayiyi: mimvita, nzala, zindikununu zi ntoto, bimbevo, mambu mambi kubuelama ayi zithotolo kuidi bisadi bi Yave. (Matai 24:3, 7-9, 12; Luka 21:10-12) Befu boso tumana kuwa zitsangu zi phila ayoyi Yesu kabikula. Mvandi tuidi mu kumona batu kumonisa zikhadulu mvuala Polo katubila. (Tala dibaya dintuba “Mavanga ma Batu Bubu.”) Befu tunsadilanga Yave, tuisi ko divuda ti tuidi mu kuzingila mu ‘bilumbu bitsuka.’—Mika 4:1.

2. Biuvu mbi tufueti zaba mimvutu?

² Thangu yiwombo yima vioka tona mvu 1914. Diawu tulenda tuba ti tuidi mu kuzingila mu “bilumbu bitsuka.” Bo tsukulu yima fikama, tufueti zaba mimvutu mi biuvu abibi binkinza: Mambu mbi mala monika mu ‘bilumbu bitsuka’? Mbi Yave kantomba tuvanga bo tuidi mu kuvingila mambu amomo kumonika?

3. Dedi buntubila mbikudulu yidi mu 1 Tesalonika 5:1-3, tsangu mbi zimfumu zi luyalu bala yamikisa?

³ Tanga 1 Tesalonika 5:1-3. Mu matangu amomo, Polo wutubila matedi ‘kilumbu ki Yave.’ Kiawu kinsundula thangu mintinu miala tona kunuanisa ‘Babiloni Yinneni’ (yinsundula binganga bioso bi luvunu), ayi kiala sukila mu mvita wu Alimangedoni.  (Nzaikusu 16:14, 16; 17:5) Ava ‘kilumbu’ akioki, zimfumu zi luyalu bala yamikisa tsangu yi ‘ndembama ayi nsika!’ Bukiedika ti zimfumu zinkaka zi luyalu bansadilanga biobiawu bikuma bo bantubila matedi kithuadi ki zitsi. * Vayi tsangu yi ‘ndembama ayi nsika’ Kibibila kintubila yala ba disuasana. Kibila mbi? Kibila bo bala yamikisa tsangu ayoyi, batu bawombo bala yindula ti zimfumu zi luyalu bama nunga kutuadisa ndembama ayi nsika mu nza yimvimba. Vayi ‘ziphasi zingolo’ ziala tona ayi mbungulu yala bakuizila mu kinzimbukila.—Matai 24:21.

4. (a) Mambu mbi tusa zaba ko matedi tsangu yi ‘ndembama ayi nsika’? (b) Mambu mbi tuzebi matedi tsangu beni?

⁴ Tuzebi mua mambu matedi tsangu yi ‘ndembama ayi nsika.’ Vayi mambu mankaka tusa mazaba ko. Buka, tusa zaba ko mbi biala nata zimfumu zi luyalu kuyamikisa tsangu beni ayi ni phila bala yamikisila yawu. Mvandi tusa zaba ko boti bela yamikisa tsangu beni khumbu ziwombo voti khumbu yimueka to. Vayi kheti bobo, vadi diambu dimueka tuzebi: tulendi vunuka ko mu kuyindula ti zimfumu zi luyalu bama nunga kutuadisa ndembama mu nza yimvimba. Kibila ayoyi yawu tsangu Kibibila kintuba ti tufueti vingila. Yawu yala ba kidimbu ti kilumbu ki Yave kieka nduka kutona!

5. Dedi buntubila 1 Tesalonika 5:4-6, buidi tulenda kubimina mu ‘kilumbu ki Yave’?

⁵ Tanga 1 Tesalonika 5:4-6. Ndubu mvuala Polo kavana mu lutangu alolo, yitumonisa mbi tufueti vanga muingi tuba bakubama mu ‘kilumbu ki Yave.’ Tulendi ‘leka ko tolo dedi bo bumvangilanga bankaka’. Vayi tufueti ba ‘bakotuka’ ayi kutatamana balubuka. Buka, tufueti ba keba keba muingi tubika kota mu mambu ma zimfumu zi luyalu. Befu kukotanga mu mambu beni, tuala ba ‘kithuadi ayi basi nza.’ (Yoane 15:19) Befu tuzebi ti Kintinu ki Nzambi kiawu to kiala tuala ndembama mu nza yimvimba.

6. Lusalusu mbi tufueti vana batu ayi kibila mbi?

⁶ Vasintombulu ko to befu kuba bakotuka. Vayi tufueti sadisa bankaka kukotuka ayi kulonguka mambu Kibibila kintuba matedi bilumbu binkuiza. Tebuka moyo ti bo ziphasi zingolo ziala tona, batu balasa bue baka ko thangu muingi kusola kusadila Yave. Diawu kisalu kitu ki kusamuna kididi nsualu! *

7. Mbi Yave kantomba befu tuvanga bubu?

⁷ Mu mua thangu yiluelu yisiedi ava ‘kilumbu’ kiandi kituka, Yave wuntomba befu tutatamana kukivana mu kisalu ki kusamuna. Befu boso tufueti “[kukivana] mu sadila  Mfumu mu zithangu zioso.” (1 Kolinto 15:58) Yesu wubikula mambu tufueti vanga. Bo kaba tuba mambu mankinza mala monika mu bilumbu bitsuka, nandi wubuela: ‘Mvandi, zitsangu zimboti zifueti samunu theti mu zitsi zioso.’ (Malako 13:4, 8, 10; Matai 24:14) Yindula diambu adidi: Kadika khumbu wumbasika mu kisalu ki kusamuna, ngie widi mu kusadisa mbikudulu ayoyi yi Kibibila kusalama.

8. Buidi bunkuendila ndionzukulu yi kisalu ki kusamuna?

⁸ Mbi tulenda tuba matedi ndionzukulu yi kisalu ki kusamuna? Kadika mvu, batu bawombo badi mu kukuwa zitsangu zimboti zitedi Kintinu. Yindula thalu yi minsamuni yibuelimizi mu nza yimvimba mu bilumbu abibi bitsuka. Mu mvu 1914, kuba 5.155 di minsamuni mu 43 di zitsi. Bubu, kuidi 8,5 di bivevi na bivevi bi minsamuni mu 240 di zitsi ayi bibuangu! Vayi kisalu kitu yibubu kitukidia ko kutsuka. Tufueti tatamana kulonga batu ti Kintinu ki Nzambi kiawu to kiala manisa ziphasi mu nza yimvimba.—Minkunga 145:11-13.

9. Kibila mbi tufueti tatamana kusamuna?

⁹ Befu tuala bika to kusamuna bo naveka Yave kala tuba ti kisalu kimeni. Mimvu mi kua batu badi muingi kuzaba Yave Nzambi ayi Yesu Klisto? (Yoane 17:3) Befu tusa zaba ko. Vayi tuzebi ti nati ziphasi zingolo zintona, ‘baboso badi bakubama mu kubaka luzingu lukalumani’ balenda kikinina zitsangu zimboti. (Mavanga 13:48) Buidi tulenda sadisila batu abobo ava mbungulu yiza?

10. Biuma mbi Yave katu vananga muingi kulonga kiedika kuidi batu?

¹⁰ Mu nzila kimvuka kiandi, Yave wu tuvana biabioso tuntomba muingi kulonga batu kiedika. Buka, tumbakanga khubumunu mu lukutukunu lumvangamanga va khati sabala. Lukutukunu alolo lutu longanga buidi bu kuvangila kimbangi ki theti, buidi bu kuvutukila mutu tube longa ayi buidi bu kuvangila ndongukulu yi Kibibila. Mvandi, kimvuka ki Yave kitu vananga Bilongulu Tunsadilanga muingi Kulonga. Biawu bitu sadisanga . . .

• kutona masolo,

• kusadisa batu kuvua nkinza,

• kuvana batu phuila yi kubuela longuka,

• kulonga batu kiedika mu nzila ndongukulu yi Kibibila ayi

• kutumisa batu muingi bakota mu khond’itu mayo ayi mu Nzo yi Kintinu.

 Bukiedika ti vasintombulu to kuba bilongulu abiobi. Vayi tufueti kubi sadila. * Dedi, kutsuka disolo na mutu bevua nkinza tsangu tunlonga, ngie wulenda kumbikila mua nkanda voti levista kalenda tanga nati thangu wala bue mvutukila. Kadika mutu mu befu widi kiyeku ki kukivana ngonda yoso mu kisalu ki kusamuna zitsangu zimboti.

11. Kibila mbi bavangila ndongukulu yi Kibibila mu khond’itu mayo?

¹¹ Ndongukulu yi Kibibila mu Khondi Mayo jw.org^®, luidi lusalusu lunkaka Yave kadi mu kuvana batu muingi balonguka kiedika. Kibila mbi bavangila ndongukulu ayoyi? Kadika ngonda, bivevi na bivevi bi batu mu nza yimvimba bantombanga malongi ma Kibibila mu zikhondi zi mayo. Malongi madi mu khond’itu mayo malenda sadisa batu abobo kuzaba kiedika kidi mu Diambu di Nzambi. Mvandi, ḿba wulenda koluka na mutu wukhambu zola kulonguka Kibibila ku nzo’andi. Boti buawu, ngie wulenda kummonisa ndongukulu yi Kibibila mu khond’itu mayo voti kumfila nzila yi malongi madi muna. *

12. Mbi mutu kalenda longuka mu Ndongukulu yi Kibibila mu khond’itu Mayo?

¹² Ndongukulu yi Kibibila mu khond’itu yintubila matedi malongi amama: “Kibibila ayi Mutu Wuvuidi Kiawu,” “Batu ba Mfunu Kibibila Kintubila,” ayi “Zitsangu zi Kibibila Matedi Luzingu Lumboti Lunkuiza.” Mu khati kadika dilongi, kuidi mvandi mua bikhuku bi malongi matu longisa:

• Buidi Kibibila kilenda sadisila mutu

• Nani Yave, nani Yesu ayi banini zimbasi

• Kibila mbi Nzambi kavangila batu ayi

• Kibila mbi nza yiwedidi malema ayi ziphasi

Malongi mankaka madi mu bikhuku bi malongi mammonisa buidi Yave kala. . .

• manisila ziphasi ayi lufua,

• vulubusila batu ayi

• tuludila mintinu mi nza ayi vingisila Kintinu ki Nzambi.

13. Ndongukulu yi Kibibila, bukiedika ti bavingisa yawu mu ndongukulu yi Kibibila mu khondʼitu mayo? Sudikisa.

¹³ Ndongukulu yi Kibibila mu khondi mayo, yisa vingana ko vamvingi ndongukulu yi Kibibila zimbangi zi Yave bamvananga batu mu zinzo ziawu. Kibila kiyeku ki kuvanga minlonguki, kuidi befu Yesu kavana kiawu. Malongi madi mu khondi mayo madi muingi kusadisa batu kuvua nkinza. Bosi ba kuzola mambu bama longuka, ḿba bala ba tsatu yi kubuela zaba ayi kudinda ndongukulu yi Kibibila. Kutsuka kadika dilongi kuidi nzila mutu kalenda dinda muingi Mbangi yi Yave kalongukanga yandi Kibibila. Kadika kilumbu kuvioka 230 di batu mu nza yimvimba bandindanga ndongukulu yi Kibibila mu nzila khond’itu mayo! Vayi kubaka ndongukulu yi Kibibila na nlongi’aku ku nzo’aku yawu phila yilutidi!

14. Dedi bummonisina Matai 28:19, 20, mangolo mbi tufueti vanga? Ayi kibila mbi kuvanga mawu kuididi nkinza?

¹⁴ Tanga Matai 28:19, 20. Bo tumvana ndongukulu yi Kibibila tufueti vanga mangolo muingi ‘kuvanga minlonguki . . .  ayi kuba longa bakieba mambu moso amama [Yesu] kaba tuba.’ Tufueti sadisa batu kuvisa ti didi diambu dinkinza bawu kusola kusadila Yave ayi kubuela mioko Kintinu kiandi. Mawu mansundula kukindisa batu muingi kusadila mambu badi mu kulonguka, kukivana mu Yave  ayi kubotama. Buawu to balenda vukila mu kilumbu ki Yave.—1 Petelo 3:21.

15. Mu phila batu mbi tulendi viokisa ko thangu’itu, ayi mu kibila mbi?

¹⁵ Dedi bo tuma muena, thangu yiluelu yisiedi muingi tsukulu yi nza yiza. Diawu, tubika viokisa thangu mu kuvana ndongukulu yi Kibibila batu bammanga kubalula luzingu luawu muingi kusadila Yave. (1 Kolinto 9:26) Kisalu kitu nsualu kidi! Ayi batu bawombo bafueti kuwa zitsangu zi Kintinu ava tsuka yi nza yiza.

16. Dedi bummonisina Nzaikusu 18:2, 4, 5, 8, mbi Baklisto bakiedika bafueti vanga? (Tala mvandi tsudukusu yi bikuma.)

¹⁶ Tanga Nzaikusu 18:2, 4, 5, 8. Matangu amomo mammonisa kiuma kinkaka Yave katomba mu bisadi biandi. Baklisto boso bakiedika bafueti monisa ti basi ko kithuadi na Babiloni yinneni. Ava kulonguka kiedika, ḿba nlonguki wu Kibibila wuba kithuadi na binganga bi luvunu. Ḿba nandi waba landakananga zikhutukunu voti kusadisa mu mambu mankaka maba vangamaga mu nzo nzambi beni. Ḿba nandi mvandi waba vananga makaba muingi kusadisa kinganga kiandi. Vayi boti nlonguki’aku wu Kibibila tidi kuba nsamuni wukhambu botama, nandi kafueti zenga kithuadi kioso kadi na binganga bi luvunu. Nandi kafueti sonika nkanda kuidi kinganga kaba voti kuvanga diambu dinkaka muingi kumonisa ti kasiedi ko kithuadi na kinganga beni. Nandi kafueti vanga mvandi mawu mu dioso dingumba didi kithuadi na Babiloni Yinneni. *

17. Ntindu mbi kisalu Baklisto balendi kikinina ko, ayi mu kibila mbi?

¹⁷ Baklisto bakiedika bafueti ba lufiatu ti kisalu bamvanganga kisi ko kithuadi na Babiloni Yinneni. (2 Kolinto 6:14-17) Dedi, nandi kalendi sadila ko mu yosokua nzo nzambi. Mvandi kalendi kikinina ko kuvanga kioso kisalu ku kibuangu kazabizi ti bambuelanga mioko binganga bi luvunu. Ayi boti khomba wumvanganga bisalu biandi naveka muingi kuyizingisa, kalendi tomba ko kuvanga bisalu bidi kithuadi na Babiloni Yinneni, ni kukikinina kuvanga biuma kazabizi ti bankuiza sadila kuna. Kibila mbi tufueti tatukila mambu amomo? Kibila kuidi Nzambi, mangumba amomo madi masumuka. Befu tuisintomba ko kubuela mioko bisalu ayi masumu mawu.—Yesaya 52:11. *

18. Buidi khomba yimueka kayiza monisina ti wunlandakananga minsua mi Kibibila mu kisalu kiandi?

 ¹⁸ Nkulutu wumueka wu kimvuka wumvanganga bisalu biandi naveka muingi kuyizingisa. Mu mimvu mima vioka dibakala dimueka waba tomba muingi khomba ayoyi katuama ntuala bisalu biala vangama mu nzo nzambi yimueka yiba ku divula khomba beni kaba kalanga. Dibakala beni wuzaba ti khomba beni kabasa kikininanga ko kuvanga bisalu mu zinzo nzambi, vayi bo kakhambu baka mutu wunkaka diawu kabakila makani ma kudindila khomba beni. Kheti bobo, nkulutu awowo wu kimvuka wukuikama mu minsua mi Kibibila ayi wumanga kisalu beni. Mu levista yibasika mu sabala yilanda, muba foto yi dibakala dinkaka waba banda dikulusu va kibaka ki nzo nzambi. Boti khomb’itu wukikinina kuvanga kisalu beni, ḿba khanu foto’andi yawu yibasika mu levista beni. Yindula khanu buidi mambu amomo mabifisila kimutu kiandi ayi ki zikhomba ziandi zi kiphevi! Yindula mvandi khanu buidi Yave kayiza bela.

19-20. (a) Mbi tube longuka mu dilongi adidi? (b) Mambu mbi tuala mona mu dilongi dinkuiza?

¹⁹ Dedi bummonisina mbikudulu yi Kibibila, tuidi mu kufika mu mu thangu bala yamikisa tsangu yi ‘ndembama ayi nsika’ mu nza. Vayi Yave wutu monisa ti zimfumu zi luyalu balendi nunga ko kutuala ndembama yi kiedika mu nza yimvimba. Vayi mbi tufueti vanga ava bayamikisa tsangu yi ‘ndembama ayi nsika’ ayi ava mbungulu yiza? Yave wuntomba tukivana mu kisalu ki kusamuna ayi kuvanga minlonguki. Mvandi tufueti tatuka binganga bi luvunu. Diawu tufueti zenga kioso kithuadi tuidi na binganga bi luvunu ayi kubika tambula bisalu bidi kithuadi na Babiloni Yinneni.

²⁰ Vadi mambu mankaka mala monika mu ‘bilumbu bitsuka’. Ayi vadi mambu mankaka Yave kantomba befu tuvanga. Mambu mbi mala monika? Mambu mbi mankaka tufueti vanga? Buidi tulenda kubimina mu mambu mala monika mu bilumbu binkuiza? Mambu amomo, mawu tuala mona mu dilongi dinkuiza.