1-2. Ka kɛɲɛ ni 1 Piyɛri 4:7, 8 ye, mun lo bena an dɛmɛ ka gwɛlɛyaw muɲu?

AN BE surunyana kosɔbɛ duniɲa “laban tuma na.” (2 Tim. 3:1). O kama, an be se ka gwɛlɛya caaman sɔrɔ. Ɲɛyirali fɛ, vote bannin kɔ Afiriki jamana dɔ la, kɛlɛ wulila jamanadenw ni ɲɔgɔn cɛ. Kalo wɔɔrɔ kɔnɔ, faratiba tun be balimaw sen kɔrɔ sabu kɛlɛ tun be kɛra u ka yɔrɔ la. Mun lo y’u dɛmɛ k’o gwɛlɛya muɲu? U dɔw bolila ka taga kalifa balima dɔw fɛ yɔrɔ minw na kɛlɛ tun tɛ yen. Balimacɛ dɔ ko: “O koo ɲɔgɔn na, n’ dusu tun ka di ka kɛ ni n’ teriw ye. An ye ɲɔgɔn jija.”

² Ni tɔɔrɔba daminɛna, an bena ninsɔn diya ka kɛ ni teri sɔbɛw ye minw b’an kanu (Yir. 7:14). O kama, kɔrɔtɔko lo an k’a ɲini ka teriya sɔbɛ kɛ n’an balimaw ye kabi sisan (1 Piyɛri 4:7, 8 kalan). An be se ka kalan caaman sɔrɔ Zeremi fɛ. Wagati dɔɔni ka kɔn Zeruzalɛmu halakili ɲɛ, a teri sɔbɛw y’a niin kisi. * An be se ka Zeremi ladegi cogo di?

3. a) Mun lo tun be se k’a to Zeremi b’a ɲini ka to a kelen na? b) Zeremi ye mun lo fɔ Baruki ye ani mun lo sɔrɔla o la?

³ Saan 40 ni kɔ ɲɔgɔn kɔnɔ, Zeremi tun be ni mɔgɔw ye minw tɛ kantigiya kɛ Ala ye. U dɔw tun y’a sigiɲɔgɔnw ye. N’a sɔrɔ dɔw fana tun y’a somɔgɔ dɔw ye ka bɔ Anatɔti, a wolodugu la (Zer. 11:21; 12:6). Nka, Zeremi m’a ɲini ka to  a kelen na. A y’a dusukunnakow fɔ a ka sekeretɛri kantigi Baruki ye. O y’a to an fana b’a dusukunnakow lɔn bi (Zer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1). Gwɛlɛya minw ye Zeremi sɔrɔ, tuma min na Baruki tun b’o sɛbɛra, an ka miiri k’a filɛ o koo y’a to u ye ɲɔgɔn kanu ani ka ɲɔgɔn bonya kosɔbɛ cogo min na.​—Zer. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Jehova ko Zeremi ka mun lo kɛ? O baara ye Baruki ni Zeremi ka teriya sabati cogo di?

⁴ Koo minw tun bena Zeruzalɛmu dugu sɔrɔ, Zeremi y’a jaa gwɛlɛya ka Israɛldenw lasɔmi o la saan caaman kɔnɔ (Zer. 25:3). Jehova y’a ɲini ka Israɛldenw jija tugun walisa u ka nimisa. A y’a fɔ Zeremi ye ko a ka sɛbɛ melekenin dɔ ta k’o kumaw sɛbɛ a kɔnɔ (Zer. 36:1-4). N’a sɔrɔ Zeremi ni Baruki jɛnna k’o baara kɛ kalo caaman kɔnɔ. Siga t’a la u ye baro kɛ koo caaman kan minw y’u ka limaniya sabati.

5. Mun lo b’a yira ko Baruki tun ye Zeremi teri sɔbɛ ye?

⁵ Tuma min na wagati sera k’o sɛbɛ melekenin kɔnɔnakuma fɔ mɔgɔw ye, Zeremi y’a jigi la a tericɛ Baruki kan sabu ale lo tun ka kan k’o kɛ (Zer. 36:5, 6). Baruki y’a jaa gwɛlɛya k’o kuma lase mɔgɔw ma k’a sɔrɔ farati tun b’o la. A tagara Alabatosoba lukɛnɛ na walisa k’o sɛbɛ kalan. Miiri k’a filɛ o ye Zeremi ninsɔn diya cogo min na! (Zer. 36:8-10). Baruki ye min kɛ, Zuda ɲɛmɔgɔw y’o mɛn. U ko a ka na o sɛbɛ kalan ni kaanba ye olu k’a mɛn! (Zer. 36:14, 15). Zeremi ye min fɔ, ɲɛmɔgɔw ko u bena o fɔ masacɛ Yoyakimu ye. U y’u janto Baruki la k’a fɔ a ye ko: “Taga i dogo, ele ni Zeremi, mɔgɔ si kana aw yɔrɔ lɔn.”  (Zer. 36:16-19). O tun ye ladili ɲuman yɛrɛ lo ye!

6. Zeremi ni Baruki ye mun lo kɛ tuma min na masacɛ wulila u kama?

⁶ Zeremi ye kuma minw sɛbɛ, tuma min na masacɛ Yoyakimu y’o mɛn, a dimina kosɔbɛ fɔɔ a y’o sɛbɛ jɛni. A ye cii di fana k’u ka Zeremi ni Baruki minɛ. Nka, Zeremi ma siran. A ye sɛbɛ melekenin wɛrɛ di Baruki ma. “Zuda masacɛ Yoyakimu tun ye sɛbɛ min jɛni, Zeremi y’o kɔnɔnakuma bɛɛ fɔ, Baruki y’o bɛɛ sɛbɛn.”​—Zer. 36:26-28, 32.

7. A be komi mun lo kɛra tuma min na Zeremi ni Baruki ye baara kɛ ɲɔgɔn fɛ?

⁷ Mɔgɔw mana gwɛlɛyaw muɲu ɲɔgɔn fɛ, u ka teriya ka teli ka sabati. Masacɛ jugu Yoyakimu ye sɛbɛ min jɛni, Zeremi ni Baruki ye dɔ wɛrɛ sɛbɛ o nɔɔ na. O baara kɛtɔ, a be komi u ye ɲɔgɔn lɔn koɲuman ani u ka teriya sabatira kosɔbɛ. An be se ka kalan jumanw sɔrɔ o koo la?

8. Mun lo be se k’an bali ka teriya sɔbɛ kɛ n’an balimaw ye? Mun na an man ɲi k’an fari faga?

⁸ A be se ka gwɛlɛya an ma k’an kɔnɔkow fɔ tɔɔw ye sabu dɔ y’an dusu kasi ka ye (Talenw 18:19, 24). Wala an be se k’a miiri ko wagati ni fanga t’an fɛ ka teriya sɔbɛ kɛ n’an balimaw ye. Nka, an man ɲi k’an fari faga. N’an b’a fɛ u k’an dɛmɛ gwɛlɛyaw wagati la, an ka ɲi k’an ka teriya sabati n’u ye kabi sisan. Walisa k’o kɛ, a kɔrɔtanin lo an k’an ka miiriyaw n’an dusukunnakow fɔ u ye.—1 Piyɛri 1:22.

9. a) Yezu y’a yira cogo di ko a tun lanin b’a teriw la? b) N’i b’i ka miiriyaw n’i dusukunnakow fɔ tɔɔw ye, o b’aw ka teriya sabati cogo di? Ɲɛyirali dɔ fɔ.

⁹ Yezu tun b’a kɔnɔ gwɛ ka kuma n’a teriw ye. A y’a yira o cogo la ko a tun lanin b’u la (Zan 15:15). An be se k’a ladegi an kɛtɔ k’an ka ninsɔndiyakow, an haminankow n’an ka dusukasikow fɔ an teriw ye. Ni dɔ be kumana i fɛ, a lamɛn koɲuman. N’i y’o kɛ, n’a sɔrɔ i bena a ye ko aw ka miiriyaw, aw dusukunnakow n’aw ka laɲinitaw fanba ye kelen ye. An ka balimamuso Cindy ka koo lajɛ. A be ni saan 29 ye. A terimuso Marie-Louise be ni saan 67 ye ani piyɔniye lo. Lamisalon bɛɛ sɔgɔma, Cindy ni Marie-Louise be waajuli kɛ ɲɔgɔn fɛ ani u be baro kɛ ɲɔgɔn fɛ koo caaman kan. Cindy ko: “A ka di n’ ye ka baro kɛ koo kɔrɔtaninw koo la ni n’ teriw ye sabu o b’a to n’ b’u lɔn koɲuman ani k’u faamu ka ɲɛ.” I ko Cindy, n’i b’i ka miiriyaw n’i  dusukunnakow fɔ i teriw ye ani n’i b’u lamɛn, aw ka teriya bena sabati.​—Talenw 27:9.

10. Ka kɛɲɛ ni Talenw 27:17 ye, baara kɛtɔ n’an kerecɛnɲɔgɔnw ye, mun lo be se ka kɛ?

¹⁰ I ko Baruki ni Zeremi ka koo b’a yira cogo min na, baara kɛtɔ n’an kerecɛnɲɔgɔnw ye, an b’u ka jogo ɲumanw kɔrɔsi. O b’a to an be kalan sɔrɔ u fɛ ani an b’an magwɛrɛ kosɔbɛ u la (Talenw 27:17 kalan). Ɲɛyirali fɛ, waajuli kɛtɔ ni balima dɔ ye, i be se k’a ye ko a b’a ka lannakow lafasara ni kisɛya ye. Wala i b’a ye ko a be kumana Jehova n’a ka layiduw koo la ni limaniya barikaman ye. I mana o ye, o be mun lo kɛ i la do? N’a sɔrɔ o tigi koo bena diya i ye kosɔbɛ.

11-12. N’an be waajuli kɛ n’an teriw ye, o b’an ka teriya sabati cogo di? Ɲɛyirali dɔ fɔ.

¹¹ Ka waajuli kɛ ɲɔgɔn fɛ, o b’a to mɔgɔw koo be diya ɲɔgɔn ye kosɔbɛ. An ka ɲɛyirali fila lajɛ minw b’o yira. Balimamuso Adeline be ni saan 23 ye. A y’a ɲini a terimuso Candice fɛ u ka taga waajuli kɛ ɲɔgɔn fɛ yɔrɔ min na waajuli man teli ka kɛ. Adeline ko: “An tun b’a fɛ ka kisɛya kosɔbɛ waajuli la ani ka ninsɔndiya sɔrɔ a la bɛrɛbɛrɛ. An mako tun be jijaliw la walisa ka se ka to k’an seko fisaman kɛ Jehova ka baara la.” U ye nafa juman lo sɔrɔ u kɛtɔ ka baara kɛ ɲɔgɔn fɛ? Adeline ko: “Loon o loon wulafɛ, an tun be baro kɛ koo nunu kan: an dusukunnakow, fɛɛn minw y’an jija, an ye baro minw kɛ ni mɔgɔw ye ani cogo min na an y’a ye ko Jehova b’an dɛmɛna waajuli la. An ka barow diyara an fila bɛɛ ye ani u y’a to an ye ɲɔgɔn lɔn koɲuman.”

¹² Balimamuso Laïla ni Marianne be bɔ Faransi ani u ma furu fɔlɔ. U tagara waajuli kɛ lɔgɔkun 5 kɔnɔ Bangi, Santarafiriki faamadugu la. Mɔgɔw ka ca kosɔbɛ yen. Laïla ko: “Ne ni Marianne ye  gwɛlɛyaw sɔrɔ. Nka, komi an be kumaɲɔgɔnya kɛ ni ɲɔgɔn ye koɲuman ani an koo ka di ɲɔgɔn ye sɔbɛ la, an ka teriya sabatira. Marianne be deli yɔrɔ la joona. A be dugumɔgɔw kanu fana ani a kisɛyanin lo waajuli la. N’ y’o kɔrɔsi minkɛ, a koo diyara n’ ye kosɔbɛ.” Waajibi tɛ i ka taga jamana wɛrɛ la walisa k’o nafaw sɔrɔ. Tuma o tuma, n’i be waajuli kɛra i ka kafo ka kiinw kɔnɔ ni balima dɔ ye, sababu dira i ma k’a tigi lɔn ka ɲɛ ani k’aw ka teriya sabati.

13. Tuma dɔw la, n’an be jɛn ka baara kɛ n’an teriw ye, mun lo be kɛ?

¹³ Tuma dɔw la, n’an be jɛn ka baara kɛ n’an balimaw ye, an b’u ka jogo ɲumanw ye. Nka o dɔrɔn tɛ. An b’u ka fiɲɛw fana ye. O bɛɛ n’a ta, mun lo be se k’an dɛmɛ an ka teriya sabatinin ka to? An ka segi ka Zeremi ka koo lajɛ. Mun lo y’a dɛmɛ a y’a teriw ka jogo ɲumanw ye ani a sɔnna k’u ka filiw yafa?

14. Zeremi ye mun lo faamu Jehova koo la ani o y’a dɛmɛ cogo di?

¹⁴ Zeremi lo ye Zeremi ka kitabu sɛbɛ. A be komi ale lo ye Masacɛw fɔlɔ ani filanan fana sɛbɛ. Siga t’a la, o baara y’a dɛmɛ k’a ye ko Jehova be makari kosɔbɛ mɔgɔ dafabaliw la. Ɲɛyirali fɛ, a y’a ye ko tuma min na masacɛ Akabu nimisara a ka kɛwale juguw la, Jehova y’a fɔ a ye ko a ka denbaya bɛɛ tɛna halaki k’a to sii la (1 Mas. 21:27-29). Zeremi tun b’a lɔn fana ko Manase ye Jehova hakɛ ta ka tɛmɛ Akabu kan. O bɛɛ n’a ta, Jehova makarila Manase la sabu a nimisara (2 Mas. 21:16, 17; 2 Til. Kib. 33:10-13). N’a sɔrɔ o maanaw ye Zeremi dɛmɛ a ye Jehova ladegi a kɛtɔ ka muɲu ani ka makari a teri sɔbɛw la.​—Zab. 103:8, 9.

15. Tuma min na Baruki ka baara tun t’a ɲɛnako fɔlɔ ye, Zeremi ye Jehova ka muɲuli ladegi cogo di?

¹⁵ Tuma dɔ la, Baruki ka baara tun t’a ɲɛnako fɔlɔ ye. An k’a filɛ Zeremi y’a minɛ cogo min na. A ma sin k’u ka teriya sa, nka a y’a dɛmɛ a kɛtɔ ka Jehova ka kuma lase a ma. Jehova tɛmɛna Zeremi fɛ ka tiɲɛn fɔ Baruki ye. O kumaw tun ye kuma ɲumanw ye (Zer. 45:1-5). An be kalan juman lo sɔrɔ o koo la?

16. Ka kɛɲɛ ni Talenw 17:9 ye, an mako be mun lo la walisa an ka teriya kana tiɲɛ?

¹⁶ Tiɲɛn na, an tɛ se k’a ɲini an balimaw fɛ u ka koow kɛ cogo dafanin na. Nka, n’an ye teriya sɔbɛ don n’u dɔw ye, an ka ɲi k’an jija sɔbɛ la walisa o teriya kana tiɲɛ. N’an teriw filila, n’a sɔrɔ an ka ɲi ka basigi Ala ka Kuma kan k’u ladi ni ɲumanya ani kɔnɔgwɛ ye (Zab. 141:5). N’u donna an gasi la, an ka ɲi ka yafa u ma. N’an yafara u ma, an kana segi ka kuma o koo la n’u ye wala ni mɔgɔ wɛrɛ ye (Talenw 17:9 kalan). Wagati gwɛlɛ nunu na, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka sinsin an balimaw ka jogo ɲumanw lo kan sanni ka sinsin u ka fiɲɛw kan! N’an b’o kɛ, o bena an ka teriya sabati n’u ye. A kɔrɔtanin lo an k’o kɛ sisan sabu an mako bena kɛ teri sɔbɛw la tɔɔrɔba wagati la.

17. Zeremi y’a yira cogo di ko a ye teri sɔbɛ ye gwɛlɛya wagati la?

¹⁷ Kira Zeremi y’a yira ko a ye teri sɔbɛ ye gwɛlɛya wagati la. Ɲɛyirali fɛ, Ebɛd-Melɛk tun ye baarakɛla ye masaso kɔnɔ. A ye Zeremi bɔ kaso dingɛ kɔnɔ  pɔtɔpɔtɔ tun fanin be min na walisa a kana sa. O kɔ, Ebɛd-Melɛk tun be siranna ko ɲɛmɔgɔw bena koo jugu kɛ ale la. Tuma min na Zeremi y’o mɛn, a ma je ka sigi. A m’a miiri ko a tericɛ bena se k’o koo muɲu a kelen na. Hali k’a sɔrɔ Zeremi tun be kaso la, a y’a seko kɛ ka Jehova ka dususalo kumaw lase a tericɛ Ebɛd-Melɛk ma.​—Zer. 38:7-13; 39:15-18.

18. Ka kɛɲɛ ni Talenw 17:17 ye, an ka ɲi ka mun lo kɛ ni gwɛlɛya b’an balima dɔ kan?

¹⁸ Bi, gwɛlɛya caaman b’an balimaw kan. Ɲɛyirali fɛ, u caaman tɔɔrɔnin lo dugukoloyɛrɛyɛrɛ, marifakɛlɛw n’a ɲɔgɔnnaw kosɔn. O ɲɔgɔn na, n’a sɔrɔ an dɔw be se k’an balima dɔw ladon an ka soo. Dɔ wɛrɛw be se ka wari di k’u dɛmɛ. Nka, an bɛɛ be se ka Jehova deli a k’an balimaw dɛmɛ. N’an y’a mɛn ko an balima dɔ fari fagara, n’a sɔrɔ an t’a lɔn an bena min fɔ wala ka min kɛ. Nka, an bɛɛ be se ka dɔ kɛ dɔ ye. Ɲɛyirali fɛ, an be se ka wagati kɛ n’a ye. N’a be kumana, an be se k’a lamɛn ni ɲumanya ye. Vɛrise minw ka di an ye, an be se k’u dɔ kofɔ a ye walisa k’a dusu saalo (Ezayi 50:4). Min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko n’an teriw mako be dɛmɛ na, an k’an yɛrɛ labila k’u dɛmɛ.​—Talenw 17:17 kalan.

19. Kabi sisan, n’an be teriya sɔbɛ kɛ n’an balimaw ye, o bena an dɛmɛ cogo di sini ma?

¹⁹ Kabi sisan, an ka ɲi k’an jija ka teriya sɔbɛ kɛ n’an balimaw ye ani ka banba o teriya sabatinin ka to. Mun na do? Sabu an juguw bena tɛmɛ ngalonw fɛ k’a ɲini ka bɛnbaliya don an ni ɲɔgɔn cɛ. U bena a ɲini k’an lasun an kana la ɲɔgɔn na ani an kana ɲɔgɔn dɛmɛ tugun. Nka, u ka jijali bena kɛ fuu ye. U tɛna se k’an ka balimaya kanuya nagasi fewu! U mana fɛɛn o fɛɛn kɛ, o tɛna se k’an ka teriya nagasi. Tiɲɛn na, teriya min b’an n’an balimaw cɛ, o tɛna mɛɛn fɔɔ duniɲa nin laban na dɔrɔn. Nka, o bena mɛɛn fɔɔ abada!