1-2. Ɛzɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 4:7, 8 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala?

ƐZƖMA ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ “kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ” ɖɩdɛnɖɛ yɔ, pɩtɩla ɖɩkaɣ katʋʋ kala siŋŋ. (2 Tim. 3:1) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Pɔtɔ caca Afrika wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa nɛ pɩtɛ lɛ, pɩkɔnɩ ñam ñam lakasɩ nɛ you. Pɩcɛzɩ fenasɩ loɖo yɔɔ, ɖo-koobiya taapɩzɩɣ se palɩɩnɩ awayɩ faaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ paawɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa you wɛɛ yɔ. Ɛbɛ sɩnɩ-wɛ nɛ palʋbɩnɩ kala ana? Nabɛyɛ woba nɛ paɖʋ kʋyʋʋ po-koobiya mba pɛwɛ lone nɖɩ ɖɩ-taa you fɛyɩ yɔ pɛ-tɛ. Koobu nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Wɛtʋ ɛzɩ tʋnɛ yɔ tɩ-taa, pɩɩkɛdɩnɩ-m se maawɛ man-taabalaa cɔlɔ. Ðɩpɩzaa nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ.”

² Alɩwaatʋ ndʋ “kʋñɔŋ sɔsɔʋ” paɣzɩɣ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ kɛdɩnʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ taabalaa kɩbama mba pɔsɔɔlɩ-ɖʋ yɔ. (Natʋ 7:14) Ye mbʋ, pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩcɛyɩsɩ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖa-taabalɩyɛ lɛɛlɛɛyɔ. (Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 4:7, 8.) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ mbʋ pɩɩtalɩ Yereemii yɔ pɩ-taa. Ɛ-taabalaa kɩbama kaasɩnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ Yeruzalɛm yɔkʋʋ kaañɔtaa yɔ. * Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yereemii?

3. (a) Ɛbɛ pɩzaɣ se piyele nɛ Yereemii lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ hɔɔlʋʋ? (b) Tɔm ndʋ Yereemii heyi ɛ-takayaɣ taa mayʋ Baaruuki, nɛ ɛbɛ lɩ pɩ-taa?

³ Yereemii kaacaɣ wezuu pɩnzɩ ɛzɩ 40 yaa pɩcɛzɩ mbʋ yɔ ɛyaa mba pɛfɛyɩ siɣsiɣ yɔ pɛ-hɛkʋ taa, pɩkpɛndɩnɩ e-kooka taa ñɩma nɛ pʋtɔma yɔ ɛ-hɔʋ taa ñɩma nabɛyɛ mba palɩnɩ  Anatɔɔtɩ tɛtʋ taa ɖenɖe palʋlɩ-ɩ yɔ. (Yer. 11:21; 12:6) Paa mbʋ yɔ, ɛtɩlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ hɔɔlʋʋ. Ɛlɛ eheyi ɛ-takayaɣ taa mayʋ siɣsiɣ tʋ Baaruuki ɛzɩma pɩlakaɣ-ɩ yɔ, nɛ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩsɩm ɛzɩma pɩlakaɣ-ɩ yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pama pɩ-tɔm Bibl taa. (Yer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ Baaruuki maɣaɣ mbʋ pɩtalɩ Yereemii yɔ pɩ-tɔm yɔ, piyeba nɛ pa-naalɛ pɔsɔɔlɩ ɖama nɛ pɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɖama yɔɔ siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ.—Yer. 20:1, 2; 26:7-11.

4. (a) Ɛbɛ Yehowa heyi Yereemii se ɛla? (b) Nɛ ɛzɩma tʋmɩyɛ nɖɩ ɖiyeba nɛ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ Yereemii nɛ Baaruuki pɛ-hɛkʋ taa yɔ ɖɩcɛyɩsɩ?

⁴ Yereemii kpaɣ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɛpaɣ Izrayɛɛlɩ ñɩma nɛ abalɩtʋ nɛ eheyi-wɛ mbʋ pɩkaɣ talʋʋ Yeruzalɛm yɔ. (Yer. 25:3) Yehowa tasaɣ seɣtuu samaɣ se kekpiɖi ka-kɩwɛɛkɩm yɔɔ lɛ, eheyi Yereemii se ɛma takayaɣ kikpiyaɣ nakɛyɛ yɔɔ tɔm ndʋ eheyi-i se ɛpaɣ-wɛ yɔ. (Yer. 36:1-4) Yereemii nɛ Baaruuki pɛkpɛndaa nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ Ɛsɔ ɖʋ-wɛ yɔ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa fenasɩ sakɩyɛ mbʋ yɔ, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se palabɩ kɛdɛsɩ nzɩ sɩkpazɩ pe-tisuu ɖoŋ yɔ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa.

5. Ɛzɩma Baaruuki wɩlaa se ɛkɛ Yereemii taabalʋ kɩbanʋ?

⁵ Alɩwaatʋ talaa se patɩlɩ takayaɣ kikpiyaɣ taa tɔm lɛ, Yereemii ta ɛ-taabalʋ Baaruuki liu se ɛtaŋnɩ-tʋ samaɣ. (Yer. 36:5, 6) Baaruuki labɩ tʋmɩyɛ kaɖɛ ñɩnɖɛ nɖɩ paɖʋ-ɩ yɔ nɛ abalɩtʋ. Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yereemii taa kaalabɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ Baaruuki wobi templo kadaɣ taa nɛ ɛla tʋmɩyɛ nɖɩ paaɖʋ-ɩ yɔ! (Yer. 36:8-10) Yuuda sɔsaa nɩ mbʋ Baaruuki laba yɔ lɛ, paɖʋ-ɩ paɣtʋ se ɛkalɩ-wɛ takayaɣ kikpiyaɣ taa tɔm nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ! (Yer. 36:14, 15) Sɔsaa kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se peheyiɣ Wiyaʋ Yehoyakim tɔm ndʋ Yereemii yɔɔdaa yɔ. Pawɩlɩ Baaruuki ñamtʋ nɛ peheyi-i se: “Wolo ŋmɛlɩ, nɛ Yereemii ɖɔɖɔ mɛlɩ, nɛ nɔɔyʋ ɛtaana ɖenɖe ɩwɛɛ yɔ.” (Yer. 36:16-19) Pɩɩkɛ lɔŋ tasʋʋ kɩbam!

6. Ɛzɩma Yereemii nɛ Baaruuki palaba alɩwaatʋ ndʋ pakaɖɩnɩ-wɛ yɔ?

⁶ Wiyaʋ Yehoyakim nɩ tɔm ndʋ Yereemii mawa yɔ lɛ, ɛkɔ pana siŋŋ nɛ ɛñaɣzɩ takayaɣ kikpiyaɣ miŋ nɛ ɛɖʋ paɣtʋ se pakpa Yereemii nɛ Baaruuki. Paa mbʋ yɔ, sɔɔndʋ tɩkpa Yereemii. Ɛkpaɣ takayaɣ kikpiyaɣ lɛɛka nɛ ɛcɛlɩ Baaruuki, nɛ alɩwaatʋ ndʋ Yereemii yɔɔdaɣ Yehowa tɔm lɛ, Baaruuki wɛɛ nɛ ɛmaɣ “tɔm kpeekpe ndʋ Yuuda wiyaʋ Yehoyakim ñaɣzɩ tɩ-kajalaɣ takayaɣ miŋ yɔ.”—Yer. 36:26-28, 32.

7. Pʋtɔma ɛbɛ kaalaba alɩwaatʋ ndʋ Yereemii nɛ Baaruuki pɛkpɛndaa nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ?

⁷ Sakɩyɛ taa lɛ, ye ɛyaa nabɛyɛ ɩlʋkɩnɩ kaɖɛ wɛtʋ kʋɖʋmtʋ natʋyʋ yɔ, piyeki nɛ taabalɩyɛ cɛyɩsɩ pɛ-hɛkʋ taa. Ye mbʋ, pʋtɔma Yereemii nɛ Baaruuki pɔkɔm nɛ pɔsɔɔlɩ ɖama wɛtʋ kɩbandʋ siŋŋ, alɩwaatʋ ndʋ pɛkpɛndaa nɛ palakɩ tʋmɩyɛ se paɖaɣnɩ maʋ takayaɣ kikpiyaɣ ŋga Wiyaʋ kɩdɛkɛdʋ Yehoyakim kaañaɣzɩ miŋ yɔ. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɩɖaʋ ŋgʋ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba pa-naalɛ pahawa yɔ kɩ-taa?

8. (a) Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩɖɩɣ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩtaawɛɛnɩ taabalaa kɩbama? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ se ɖiyele nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ?

⁸ Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩyɔɔdɩnɩ lalaa faaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pʋtɔma nɔɔyʋ kaaɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ nɛ pɩɖɛɛ. (Adu. 18:19, 24) Yaa pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩfɛyɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ se ɖɩɖʋ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ yɔ. Paa mbʋ yɔ, pɩtɩpɔzɩ se ɖiyele nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ. Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖo-koobiya ɩsɩnɩ-ɖʋ kaɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ, lɛɛlɛɛyɔ pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɖɩtaa-wɛ liu nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ. Pɩkɛ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɛɛnɩ taabalaa kɩbama yɔ.—1 Pɩy. 1:22.

9. (a) Ɛzɩma Yesu wɩlaa se ɛtaɣ ɛ-taabalaa liu? (b) Ye ña nɛ lalaa ɩlakɩ kɛdaɣ faaa yɔ, ɛzɩma pɩcɛyɩsɩɣ mɩ-taabalɩyɛ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁹ Yesu yɔɔdaɣnɩ ɛ-taabalaa faaa nɛ pɩwɩlɩɣ se ɛtaɣaɣ-wɛ liu. (Yoh. 15:15) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ, ye ɖiheyiɣ ɖa-taabalaa mbʋ pɩhaɣ-ɖʋ taa leleŋ, mbʋ pɩhaɣ-ɖʋ nɩɣzɛ nɛ mbʋ pɩɖʋʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ pɩ-tɔm yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ yɔɔdʋʋnɩ-ŋ nɛ ŋwelisiɣni-i camɩyɛ yɔ, pʋtɔma ŋkaɣ yʋsʋʋ se hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa lɛ, ña nɛ ɩ ɩwɛnɩ lɩmaɣza kʋɖʋma, ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ mbʋ ɖɔɖɔ pɩlakɩ-ŋ, nɛ ɩwɛnɩ kaɖʋsɩ kʋɖʋmsɩ. Ðɩyɔɔdɩ koobu halɩñɩnʋ Cindy kɩɖaʋ tɔm. Ɛwɛnɩ pɩnzɩ 29. Ɛɖʋ taabalɩyɛ nɛ koobu halɩñɩnʋ Marie-Louise weyi ɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ nɛ ɛwɛnɩ pɩnzɩ 67 yɔ. Cindy nɛ Marie-Louise palɩɣ tɔm susuu  paa Sarakawa tanaŋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ, nɛ pɛkɛdɩɣ ɖama pe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ tɔm faaa. Cindy yɔɔdaa se: “Pɩkɛdɩɣnɩ-m se ma nɛ man-taabalaa ɖɩkɛdɩɣ ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-tɔm cɛyaa yɔ ɩ-tɔm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-m se mantɩlɩ-wɛ nɛ manɩɩ pɔ-tɔm taa nɛ pɩkpaɖɩ.” Ye ŋheyiɣ ña-taabalaa ña-lɩmaɣza nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ, nɛ ŋwelisiɣni-wɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ, ña nɛ wɛ mɩ-taabalɩyɛ cɛyɩsɩɣ. Ɛzɩ Cindy yɔ, ye ŋñakɩ pana nɛ ña nɛ lalaa ɩlakɩ kɛdaɣ kɩbaŋa faaa yɔ, ña nɛ wɛ mɩ-taabalɩyɛ kaɣ cɛyɩsʋʋ.—Adu. 27:9.

10. Ɛzɩ Aduwa 27:17 yɔɔdʋʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ koobiya ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩlɩɩ pɩ-taa?

¹⁰ Ɛzɩ pɩɩlabʋ Yereemii nɛ Baaruuki pɔ-hɔɔlʋʋ taa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ koobiya ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩyʋsʋʋ pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔ, ɖɩkpɛlɩkɩɣ lɔŋ pɔ-cɔlɔ nɛ piyeki se ɖɩñɔɔnɩ-wɛ nɛ pɩkɩlɩ. (Kalɩ Aduwa 27:17.) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ, alɩwaatʋ ndʋ ɩwɛɣ tɔm susuu taa nɛ ŋnaɣ ɛzɩma ño-koobu lʋkɩ e-tisuu yɔɔ nɛ abalɩtʋ, yaa ɛyɔɔdʋʋnɩ ɛ-laŋɩyɛ pilim ɛzɩma ɛtaɣ Yehowa nɛ ɛ-kaɖʋsɩ liu yɔ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋtasɩɣ-ɩ sɔɔlʋʋ nɛ pɩkɩlɩ.

11-12. Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ se tɔm susuu tʋmɩyɛ pɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖa-taabalɩyɛ yɔ.

¹¹ Ðɩyɔɔdɩ kɩɖaŋ naalɛ weyi ɩwɩlɩɣ se ye ɛyaa ɩkpɛndaa nɛ palakɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ, piyeki nɛ pɔñɔɔnɩ ɖama yɔ ɩ-tɔm. Adeline kɛ koobu halɩñɩnʋ weyi ɛwɛnɩ pɩnzɩ 23 yɔ. Ɛpɔzɩ ɛ-taabalʋ Candice se powolo posusi tɔm kooka ŋga ka-taa paasusuu tɔm ɖoŋ ɖoŋ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ðɩsɔɔlaa se ɖisusi tɔm nɛ kpekpeka nɛ ɖɩnɩɩ tɔm susuu leleŋ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩɩpɔzɩ-ɖʋ ɖoŋ kpazʋʋ se pɩsa nɛ ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe Yehowa tʋmɩyɛ taa.” Pɛkpɛndaa nɛ pala tʋmɩyɛ lɛ, ɛbɛ lɩ pɩ-taa? Adeline yɔɔdaa se: “Paa evemiye nɖɩ ɖɩtɛŋ lɛ, ɖɩkɛdɩɣ ɛzɩma pɩlabɩ-ɖʋ yɔ, mbʋ pitukuni-ɖʋ kɛdɛsɩ nzɩ ɖa nɛ ɛyaa ɖɩlabɩ tɔm susuu taa yɔ sɩ-taa yɔ, nɛ ɛzɩma ɖɩnawa se Yehowa ɖiyi-ɖʋ  tɔm susuu taa yɔ. Kɛdɛsɩ nzɩ, sɩkɛdɩɣnɩ ɖa-naalɛ nɛ piyeki se ɖɩsɔɔlɩ se ɖɩtɩlɩ ɖama nɛ pɩkɩlɩ.”

¹² Laïla nɛ Marianne pɛkɛ koobiya aɖamɛɛ halɩñɩma naalɛ. Palɩnɩ Fransɩ ɛjaɖɛ taa nɛ powolo se posusi tɔm kpɩtaŋ kagbanzɩ Santrafriki ɛjaɖɛ taa tɛtʋ sɔsɔtʋ ndʋ payaɣ se Paŋgii yɔ tɩ-taa. Laïla kɛdaa se: “Ma nɛ Marianne ɖɩkatɩ tɩlasɩ sakɩyɛ. Ɛlɛ ɛzɩma sɔɔlɩm kaawɛ ɖɛ-hɛkʋ taa nɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɖama camɩyɛ yɔ, piyeba nɛ ɖa-taabalɩyɛ cɛyɩsɩ. “Mɔncɔŋnɩ ɛzɩma Marianne lakɩ nɛ wɛtʋ kɩfatʋ malɩɣnɩ-ɩ yɔ, sɔɔlɩm mbʋ ɛwɛnɩ ɖo-kooka taa ñɩma yɔɔ yɔ nɛ kpekpeka ŋga ɛwɛnɩ tɔm susuu taa yɔ lɛ, ɛ-tɔm kɛdɩɣnɩ-m nɛ pɩkɩlɩɣ.” Pɩtɩcɛyɩ se ŋwolo ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa pʋcɔ nɛ ŋnɩɩ leleŋ ɛnɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ña nɛ ño-kooka taa koobu halɩñɩnʋ yaa abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ isusuu tɔm yɔ, pɩkɛnɩ-ŋ waɖɛ se ŋtɩlɩ-ɩ nɛ pɩkpaɖɩ nɛ ŋcɛyɩsɩ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ mɩ-hɛkʋ taa yɔ.

13. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩla alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ ɖa-taabalaa ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ?

¹³ Nabʋyʋ taa ɖa nɛ ɖa-taabalaa ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ lɛ, pɩtasɩnɩ se ɖɩyʋsʋʋ pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ lɛ, ɖɩyʋsʋʋ ɖɔɖɔ pɛ-ɛjandʋ. Paa ɖɩyʋsɩ pɛ-ɛjandʋ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔnɩ-wɛ mbʋ? Ðɩtasɩ yɔɔdʋʋ Yereemii kɩɖaʋ tɔm. Ɛbɛ kaasɩnɩ-ɩ nɛ ɛka ɛ-lɩmaɣza lalaa wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ ɛsɔɔ pɛ-ɛjandʋ yɔɔ?

14. Ɛbɛ Yereemii kpɛlɩkɩ Yehowa yɔɔ nɛ ɛzɩma pɩsɩnɩ-ɩ?

¹⁴ Yereemii manɩ takayaɣ ŋga paya-kɛ nɛ ɛ-hɩɖɛ yɔ, nɛ pʋtɔma ɛnʋ manɩ ɖɔɖɔ Awiya takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga nɛ naalɛ ñɩŋga. Pɩtʋʋ fɛyɩ se tʋmɩyɛ nɖɩ, ɖiyeba nɛ ɛna se Yehowa naɣ ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa pʋtɔdɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Yereemii kaanawa se alɩwaatʋ ndʋ Wiyaʋ Ahaabɩ kpiɖi ɛ-lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yɔɔ yɔ, Yehowa kpeɣ-i nɛ etiyele se paɖɩzɩ ɛ-hɔʋ taa ñɩma tɩŋa alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ wezuu yɔ. (1 Aw. 21:27-29) Mbʋ ɖɔɖɔ, Yereemii nawa se Manaasee ɖʋ Yehowa ɖɩwɩzɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ Ahaabɩ. Paa mbʋ yɔ, Yehowa kpeɣ Manaasee, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ekpiɖaa. (2 Aw. 21:16, 17; 4 Aw. 33:10-13) Pʋtɔma yɔ, kɛdɛsɩ nzɩ sɩɩsɩnɩ Yereemii se ɛmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ ɛwɩlɩ suuɖu nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ ɛ-taabalaa.—Keɣa 102:8, 9.

15. Ɛzɩma Yereemii maɣzɩnɩ Yehowa suuɖu, alɩwaatʋ ndʋ Baaruuki taaka ɛ-lɩmaɣza ɛ-tʋmɩyɛ yɔɔ yɔ?

¹⁵ Pɩtalɩ alɩwaatʋ natʋyʋ lɛ, Baaruuki taaka ɛ-lɩmaɣza tʋmɩyɛ nɖɩ paaɖʋ-ɩ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma Yereemii kaasɩnɩ-ɩ yɔ. Yereemii tɩkɔ tɔm ñʋʋ lɛɛ lɛɛ se Baaruuki ɛɛkaɣ lɛɣzʋʋ, ɛlɛ ɛsɩnɩ-ɩ nɛ eheyi-i tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdɩ kpayɩ nɛ nɔɔ kɩbaŋa yɔ. (Yer. 45:1-5) Lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɛdaɣ kanɛ ka-taa?

16. Ɛzɩ Aduwa 17:9 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ ɖitaalesi taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ lalaa ɖɛ-hɛkʋ yɔ?

¹⁶ Toovenim taa lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖaŋ se ɖo-koobiya ɩla mbʋ pɩtalɩ pilim yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ nɔɔyʋ ɖɩɖʋʋ taabalɩyɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖa-taabalɩyɛ nɖɩ. Ye picoɖi ɖa-taabalaa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩtɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɖɩtasɩ-wɛ lɔŋ kpayɩ nɛ nɔɔ kɩbaŋa. (Keɣa 140:5) Nɛ ye paɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖikpeɣ-wɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖikpeɣ-wɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtaatasɩ pɩsʋʋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ wiɖiyi. (Kalɩ Aduwa 17:9.) Kaɖɛ alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa, pɩcɛyaa kpem se ɖɩka ɖa-lɩmaɣza ɖo-koobiya wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ ɖɩtaaka ɖa-lɩmaɣza pɛ-ɛjandʋ yɔɔ! Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩcɛyɩsɩɣ ɖa-taabalɩyɛ. Nɛ pɩcɛyaa se ɖɩla mbʋ lɛɛlɛɛyɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ pɔzʋʋ taabalaa kɩbama kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa.

17. Ɛzɩma Yereemii wɩlaa se ɛkɛ taabalʋ kɩbanʋ kʋñɔŋ alɩwaatʋ taa?

¹⁷ Nayʋ Yereemii wɩlaa se ɛkɛ taabalʋ kɩbanʋ kʋñɔŋ alɩwaatʋ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Ebɛɛdɩ-Melɛɛkɩ weyi ɛkɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa tʋmlaɖʋ yɔ, ɛyabɩ Yereemii ñʋʋ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ lɔkɔ ŋgʋ kilimaa nɛ kɩ-taa wɛɛ ahɔya yɔ kɩ-taa yɔ, sɔɔndʋ kpaɣaɣ Ebɛɛdɩ-Melɛɛkɩ se sɔsaa ɩtaalabɩ-ɩ kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ. Alɩwaatʋ ndʋ Yereemii nɩ mbʋ yɔ, etisu tamɩyɛ nɛ ɛtaa liu se ɛ-taabalʋ pɩzɩɣ ɛlʋ nɛ ɛlɩɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛ-maɣmaɣ. Paa Yereemii kaawɛ salaka taa yɔ, ɛɛlabɩ mbʋ ɛpɩzɩɣ yɔ, se eheyi ɛ-taabalʋ Ebɛɛdɩ-Melɛɛkɩ Yehowa tamasɩ tɔm ndʋ tɩhɛzɩɣ laŋa yɔ.—Yer. 38:7-13; 39:15-18.

18. Ɛzɩ Aduwa 17:17 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ ɖa-taabalʋ nɔɔyʋ katɩɣ tɩlasɩ yɔ?

¹⁸ Sɔnɔ ɖo-koobiya katɩɣ tɩlasɩ ndɩ ndɩ. Nabɛyɛ lʋkɩnɩ kɛgbɛdɩsasɩ ɛzɩ tɛtʋ ñamsʋʋ yaa yoŋ mbʋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩtalɩɣ mbʋ yɔ, ɖa-taa nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pamʋ koobiya mba pa-ɖɩsɩ taa. Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ paha-wɛ liidiye. Ɛlɛ ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ ɖo-koobiya. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla se ɖɩɩsɩŋ ndʋ ɖɩyɔɔdɩ yaa ɛzɩma ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnɩɣ se pitibi ɖo-koobu nɔɔyʋ yɔɔɔ yɔ. Ɛlɛ ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ ɖa-taabalʋ nɔɔyʋ ɖɩcaɣ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwelisini-i camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdʋʋ yɔ. Nɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiheyi-i mayaɣ ŋga kɛhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ yɔ kɔ-tɔm. (Iza. 50:4) Mbʋ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋsɩnɩ ña-taabalaa yɔ, pɩ-taa mbʋ pɩkɩlɩ cɛyʋʋ yɔ lɛ se ŋwɛɛ pɔ-cɔlɔ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ.—Kalɩ Aduwa 17:17.

19. Ye ɖɩɖʋ taabalɩyɛ nɛ ɖɩcɛyɩsɩ-ɖɩ lɛɛlɛɛyɔ, ɛzɩma pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɛsɩndaa?

¹⁹ Pɩwɛɛ se ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩɖʋʋ taabalɩyɛ nɛ ɖo-koobiya nɛ ɖɩcɛyɩsɩ-ɖɩ lɛɛlɛɛyɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖo-koyindinaa kaɣ ñaɣʋ pana se patɩŋnɩ pɔbɔtʋ tɔm yɔɔ nɛ patayɩ ɖɛ-hɛkʋ taa. Pakaɣ ñaɣʋ pana se paɖʋ koyindiye ɖɛ-hɛkʋ taa. Ɛlɛ paakaɣ pɩzʋʋ. Paakaɣ pɩzʋʋ nɛ pɛwɛɛkɩ sɔɔlɩm kɩbam mbʋ pɩwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. Mbʋ payɩ palakɩ yɔ, pɩɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ pɩcɛ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖa-taabalɩyɛ. Taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, ɖɩɩsɩɣ tɩnaɣ ɛjaɖɛ yɔɔ ɖʋtʋ tʋnɛ tɩ-ɖɩdɛnɖɛ, ɛlɛ ɖɩwɛɣ mbʋ tam!