Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

KISHINTE KYA KWIFUNDA 44

Tuningijei Kipwano Kyetu Kumeso kwa Mfulo Kufika

Tuningijei Kipwano Kyetu Kumeso kwa Mfulo Kufika

“Mulunda wa bine ulombolanga buswe kitatyi kyonso.”​—NKI. 17:17.

LWIMBO 101 Twingidilei Batwe Bonso Umbumo

BIDI MU KISHINTE *

Tukasakilwa balunda bayampe pa “kyamalwa kikatampe” (Tala musango 2) *

1-2. Mungya 1 Petelo 4:7, 8, le i bika biketukwasha tūminine makambakano?

BYOTWATWELA bininge mu “mafuku a mfulo,” tubwanya kutanwa na matompo makomo. (2 Tm. 3:1) Kimfwa, papwile butongi mu ntanda imo ya mu Afrika wa kushika, kwaikele tuvutakanya. Mu bula bwa myeji isamba ne kupita, batutu ne bakaka kebadipo babwanya kwenda kwa kwenda mwanda wa ñuma yadi īkupilwa. Le i bika byebakweshe bōminine ano masusu? Bamo bakafyeme mu mobo a banabetu bashikete mu kifuko kya talala. Tutu umo wanenene amba: “Mu kino kitatyi, nasangele mwanda nadi na balunda. Twadi twikankamika batwe bonso.”

2 Pakashilula “kyamalwa kikatampe,” tukasangalanga pa kwikala na balunda bayampe betusenswe. (Kus. 7:14) Nanshi kuningija kipwano tamba’nka pano i kwa kampeja-bukidi. (Tanga 1 Petelo 4:7, 8.) Tubwanya kuboila ñeni mivule ku myanda yātene Yelemia, obākweshe kudi balunda nandi wāpanda kumeso kwa Yelusalema konakanibwa. * Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Yelemia?

TUBOILEI ÑENI KU KIMFWA KYA YELEMIA

3. (a) Le i bika byādi bibwanya kulengeja Yelemia etolwele kwa bunka bwandi? (b) Le Yelemia wālombwele Baluki mulembi wandi bika, ne kwālupukile bika?

3 Yelemia wādi ushikete pamo na bantu bampikwa kikōkeji mu myaka 40 ne kupita, kubadila’mo balondakani ne padi babutule bandi bamobamo ba mu kibundi kyabo kya Anatote. (Yel. 11:21; 12:6) Inoko, kādipo mwitolwele kwa bunka bwandi. Na bubine, wālombwele Baluki mulembi wandi wa kikōkeji mwiivwanino wandi, ne kadi netu twi beuyuke. (Yel. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Baluki paādi ulemba myanda yātene Yelemia mu būmi, abo bonso bubidi kebābudilwepo kwisanswa bininge ne kwilēmeka.​—Yel. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Le Yehova wānenene Yelemia alonge bika, ne uno mwingilo wāningije namani kipwano kya ba Yelemia ne Baluki?

4 Mu bula bwa myaka mivule, Yelemia wādyumwine bene Isalela pa kubulwa moyo ku bintu byādi bya kufika mu Yelusalema. (Yel. 25:3) Kupwa, Yehova pa kusaka bantu besāse, wānena Yelemia alembe bidyumu byandi mu muvungo. (Yel. 36:1-4) Ba Yelemia ne Baluki pa kwingidila pamo uno mwingilo wēbapele Leza, padi mu bula bwa myeji mivule, kebābudilwepo kuningija lwitabijo lwabo na kwisamba mīsambo ikankamika.

5. Le Baluki wēlombwele namani amba i mulunda muyampe wa Yelemia?

5 Kitatyi kya kutanga uno muvungo pa kubwana, Yelemia wākulupile Baluki mulunda nandi, wāmunena akatange uno musapu. (Yel. 36:5, 6) Baluki wāvuije na bukankamane uno mwingilo uleta kyaka. Le ubulwepo kufwatakanya mwāsangedile Yelemia pa kumona Baluki wenda ku kipango kya tempelo ne kulonga bintu byaāmunenene kukonga? (Yel. 36:8-10) Bamfumu ba Yuda pa kwivwana byālongele Baluki, nabo bāmunena ebatangile muvungo na diwi ditunduke! (Yel. 36:14, 15) Bamfumu bākwata butyibi bwa kukasapwila Mulopwe Yehoyakimi bintu byānenene Yelemia. Na bya dyese, bāsapwila Baluki amba: “Enda mukafyame, abe ne Yelemia, muntu nansha umo kakiyuka komudi.” (Yel. 36:16-19) Bine, ādi madingi mayampe!

6. Lelo ba Yelemia ne Baluki bālongele namani pobādi bapangwapangwa?

6 Mulopwe Yehoyakimi pa kwivwana binenwa byālembele Yelemia wāloba bininge, wāsōka muvungo ne kuleta lupusa lwa kukwata ba Yelemia ne Baluki. Inoko, Yelemia kāzakelepo. Wāsela muvungo mukwabo, wāpa’o Baluki, kupwa Yelemia wāmulombola musapu wa Yehova, Baluki nandi wālemba “binenwa byonso byadi mu muvungo wasōkele Yehoyakimi mulopwe wa Yuda mu mudilo.”—Yel. 36:26-28, 32.

7. Le i bika padi byālongekele kitatyi kyāingidile ba Yelemia ne Baluki pamo?

7 Bantu bōminina makambakano pamo, divule bapwananga bininge. Ba Yelemia ne Baluki pa kwingidila pamo mwanda wa kupingakanya muvungo wāonakenye Yehoyakimi, mulopwe mubi, bāpwene bininge pa mwanda wa ngikadila yabo. Le i muswelo’ka otubwanya kumwena mu kimfwa kishile bano bantu babidi ba kikōkeji?

TULOMBOLEI BALUNDA BITUDI KU MUTYIMA

8. Le i bika bibwanya kulengeja tukomenwe kupwana na bantu, ne mwanda waka ketufwaninwepo kukōka?

8 Tubwanya kukomenwa kulombola bakwetu motwiivwanina shi kudi muntu wetusanshije mafuku kunyuma. (Nki. 18:19, 24) Nansha padi tubwanya kumona’mba ketudipo na kitatyi ne bukomo bwa kupwana na bantu. Inoko, ketufwaninwepo kukōka. Shi tusaka banabetu betukwashe kitatyi kyotudi mu makambakano, tufwaninwe kwibakulupila tamba’nka pano ne kwibalombola byotulanga ne motwiivwanina. Kulonga namino kudi na mvubu pa kupwana na balunda ba bine.​—1 Pe. 1:22.

9. (a) Le Yesu wālombwele namani amba ukulupile balunda nandi? (b) Le kwisamba patōkelela kukakukwasha namani uningije kipwano kyopwene na bakwenu? Leta kimfwa.

9 Yesu wālombwele amba ukulupile balunda nandi na kwisamba nabo patōkelela. (Yoa. 15:15) Tubwanya kumwiula na kusapwila bakwetu bintu bitusangaja, bituzumbija mutyima ne bitutyumuna mutyima. Teja biyampe pakusapwila mukwenu myanda, kadi ubwanya kumona’mba mudi na milangwe imo, mwiivwanino umo ne bitungo bimo. Tulangulukilei bidi pa kimfwa kya Cindy, kaka wa myaka 20 ne musubu. Aye upwene na Marie-Louise pania wa myaka 60 ne musubu. Ba Cindy ne Marie-Louise basapulanga pamo Dya Buná dyonso lubanga, ne kwisambila senene pa myanda mishileshile. Cindy unena’mba: “Nsangelanga mīsambo miyampe yonesamba na balunda mwanda inkwashanga nebayuke biyampe.” Tubwanya kuningisha kipwano kyetu shi twisamba na bakwetu. Pamo bwa Cindy, shi ubadikile kukwata mulangwe wa kwisamba na bakwenu biyampe kadi patōkelela, padi kipwano kyopwene nabo kikaninga.​—Nki. 27:9.

TWINGIDILEI PAMO

Balunda bayampe basapulanga pamo (Tala musango 10)

10. Mungya Nkindi 27:17, le bikekala namani shi twingidila pamo na banabetu mu lwitabijo?

10 Pamo bwa ba Yelemia ne Baluki, shi twingidila pamo na banabetu mu lwitabijo ne kwimwena batwe bene ngikadila yabo miyampe, tukaboila ñeni kobadi ne kwibafwena. (Tanga Nkindi 27:17.) Kimfwa, le ukeivwana namani shi mudi mu busapudi, ubaivwana mulunda nobe ubingija nkulupilo yandi pampikwa moyo nansha kwisamba na kikulupiji myanda ya Yehova ne mpango yandi? Padi ukamusanswa bininge.

11-12. Leta kimfwa kilombola’mba kusapwila pamo kubwanya kwitukwasha tuningije kipwano kyetu.

11 Tubandaulei bimfwa bibidi bilombola’mba kwingidila pamo mu busapudi kulengejanga bantu bapwane. Adeline kaka wa myaka 23, wanenene mulunda nandi Candice bende bakasapule mu mwaba usapulwanga’mo na dimodimo. Unena’mba: “Twadi tusaka kusapula na bukankamane ne kusangela busapudi bininge. Batwe bonso bubidi twadi tusakilwa kukankamikwa ku mushipiditu.” Le bamwenine namani mu kwingidila pamo? Adeline unena’mba, “difuku ne difuku kyolwa, twadi twisambila pa motwiivwanina, pa bintu bitukankamika mu mīsambo yetu, ne pa muswelo otwimwena buludiki bwa Yehova mu busapudi. Ino mīsambo yadi itusangaja batwe bonso bininge ne kwitukwasha twiyuke senene.”

12 Ba Laïla ne Marianne, bakaka babidi bankungakaji ba mu Franse, baendele kukasapula mayenga atano mu Bangui, mu kibikelo kya Santrafrikene mudi bantu bavule. Laïla uvuluka’mba: “Ami ne Marianne twatenwe na makambakano, inoko kipwano kyetu kyaningile mwanda twadi twisamba biyampe kadi besanswe bya binebine. Nadi nsenswe Marianne bininge mwanda wadi kejepo kwibidila, usenswe bantu ba mu mwaba, kadi mupyasakane mu mwingilo.” Kusakilwapo kuvilukila mu ntanda ingi pa kwimwena bino bintu. Kitatyi kyonso kyosapula na tutu nansha kaka mu kyenu kibundi, udi na mukenga wa kumuyuka biyampe ne kuningija kipwano kyenu.

TUTEI MUTYIMA KU NGIKADILA MIYAMPE NE KWILEKELA

13. Le i kikoleja’ka kyotubwanya kulwa nakyo potwingidila pamo na balunda?

13 Kitatyi kimo potwingidila pamo na balunda, ketuyukangapo enka ngikadila yabo miyampe, ino i ne bukōkekōke bwabo. Le i bika bibwanya kwitukwasha tulwe na kino kikoleja? Tulangulukilei monka pa kimfwa kya Yelemia. Le i bika byāmukweshe amone ngikadila miyampe ya bakwabo ne kuleka kuta mutyima ku bilubo byabo?

14. Le Yelemia wāboile ñeni’ka kudi Yehova, ne kino kyāmukweshe namani?

14 Yelemia wālembele mukanda utelelwa pa dijina dyandi kadi padi wālembele mikanda ya mu Bible iyukene bu 1 Balopwe ne 2 Balopwe. Na bubine, uno mwingilo wāmukweshe ayuke amba Yehova udi na lusa lukatampe pa bantu bampikwa kubwaninina. Kimfwa, wādi uyukile amba pēsāshile Mulopwe Ahaba bilongwa byandi bibi, Yehova wāmupandije aleke kumona kisaka kyandi kyonso kyonakanibwa aye ukidi mūmi. (1 Ba. 21:27-29) Kadi Yelemia wādi uyukile amba Manase wālongele bibi mpata ku meso a Yehova kutabuka Ahaba. Ino nansha nankyo, Yehova wāfwidile Manase lusa mwanda wēsāshile. (2 Ba. 21:16, 17; 2 Bi. 33:10-13) Ino nsekununi yākweshe Yelemia eule kitūkijetyima ne lusa lwa Yehova mu muswelo waādi wikele na balunda nandi.​—Ñim. 103:8, 9.

15. Le Yelemia wāiwile namani kitūkijetyima kya Yehova pālabikilwe Baluki?

15 Tutalei byālongele Yelemia pālabikilwe Baluki mu kitatyi kampanda mu mwingilo wandi. Pa kyaba kya kuleka bukidibukidi mulunda nandi, Yelemia wākweshe Baluki, wāmusapwila musapu muyampe wa Leza ao’ko wampikwa kafinda. (Yel. 45:1-5) Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi?

Balunda bayampe belekelanga na mutyima umo (Tala musango 16)

16. Mungya Nkindi 17:9, le i bika byotufwaninwe kulonga pa kulama kipwano kyetu?

16 Na bubine, ketukasakepo batutu ne bakaka bekale babwaninine. O mwanda shi tubapwana nabo, tufwaninwe nyeke kulonga bukomo bwa kulama kino kipwano. Shi balunda netu abalonga kilubo, tufwaninwe kwibadingila madingi mayampe kadi ampikwa kafinda adi mu Kinenwa kya Leza. (Ñim. 141:5) Kadi shi abetusanshija, tufwaninwe kwibafwila lusa. Shi tubebafwila lusa, ketufwaninwepo kuponena mu ditompo dya kuvuluka monka myanda’ya. (Tanga Nkindi 17:9.) Bine, mu bino bitatyi bya makambakano, i biyampe tute mutyima ku ngikadila miyampe ya batutu ne bakaka pa kyaba kya kuta’o ku bukōkekōke bwabo! Kulonga namino kukaningija kipwano kyotupwene nabo pano, mwanda tukasakilwa balunda pa kyamalwa kikatampe.

TULOMBOLEI BUSWE BWA NDAMATYIDILE

17. Le Yelemia wēlombwele namani amba i mulunda muyampe mu bitatyi bya byamalwa?

17 Mupolofeto Yelemia wēlombwele bu mulunda muyampe mu bitatyi bya byamalwa. Kimfwa, pobāpandije Yelemia mu kyumbu kya bitoto kudi Ebede-Meleke, mwingidi wa bulēme wa mu kipango, Ebede-Meleke wākwetwe moyo amba bamfumu basa kumulonga kibi. Yelemia pa kuyuka’o, kāshiketepo talala amba mulunda nandi usa kūminina ano makambakano aye mwine. Nansha Yelemia byaādi mukutwe, wālongele bukomo bwa kusapwila Ebede-Meleke mulunda nandi mulao wa Yehova usenga.—Yel. 38:7-13; 39:15-18.

Balunda bayampe bakwashanga batutu ne bakaka basakilwa bukwashi (Tala musango 18)

18. Mungya Nkindi 17:17, le i bika byotufwaninwe kulonga shi mulunda netu ususuka?

18 Dyalelo nadyo, batutu ne bakaka balwanga na makambakano meshileshile. Kimfwa, bavule basusukanga na bimpengele bya kipangila ne bimpengele bikolomonwa na bantu. Shi kino kibalongeka, bamo mu bukata mwetu babwanya kutundaila bano balunda ku mobo abo. Bakwabo nabo babwanya kwibakwasha na lupeto. Inoko batwe bonso tubwanya kulomba Yehova akwashe batutu ne bakaka. Shi tubayuka’mba tutu nansha kaka i mutyumukwe mutyima, padi tubwanya kukomenwa kya kunena nansha kya kulonga. Inoko batwe bonso tufwaninwe kukwasha’ko. Kimfwa, tubwanya kwitūdila’ko kitatyi kya kupityija nandi pamo. Tubwanya kumuteja senene paesamba. Kadi tubwanya kumusenga na kisonekwa kyotusenswe. (Isa. 50:4) Kintu kya mvubu mpata i kwikala na balunda nobe kitatyi kyobadi nobe buya.​—Tanga Nkindi 17:17.

19. Le kuningija kipwano tamba’nka pano kuketukwasha namani mu mafuku a kumeso?

19 Tusumininwei tamba’nka pano kuningija kipwano kyotupwene na batutu ne bakaka ne kwikilama. Mwanda waka? Mwanda balwana netu bakalonga bukomo bwa kwitukalañanya na bubela ne myanda ya amba-amba. Bakalonga bukomo bwa kwitulengeja twilwe batwe bene na bene. Inoko bukomo bwabo bukenda mu mema. Kebakabwanyapo kutyiba kipwano kyetu kya buswe. I kutupu kintu nansha kimo kyobakalonga kikona kipwano kyetu. Na bubine, kino kipwano kekikapupo pakafula ino ngikadilo, ino kikalādila nyeke ne nyeke!

LWIMBO 24 Iyai ku Lūlu lwa Yehova

^ mus. 5 Pano pafwena mfulo, batwe bonso tufwaninwe kuningija kipwano kyotupwene na banabetu mu lwitabijo. Mu kino kishinte, tusa kwisambila pa ñeni yotubwanya kuboila ku myanda yātene Yelemia. Kadi tusa kumona’mba kuningija kipwano tamba’nka pano kuketukwasha mu bitatyi bya makambakano.

^ mus. 2 Binkumenkume bidi mu mukanda wa Yelemia kebilembelwepo mungya mwilondela bitatyi.

^ mus. 57 NSHINTULWILO YA BIFWATULO: Kino kifwatulo kilombola bintu bibwanya kukalongeka mu mafuku a kumeso pa “kyamalwa kikatampe.” Batutu ne bakaka bavule bafyeme mu njibo ya pangala. Abasengibwa na bubana na bana mu kino kitatyi kya makambakano. Bano batutu ne bakaka bamo bonka baningije kipwano kyabo kumeso kwa kyamalwa kikatampe kushilula.