1-2. Ukulingana na 1 Petulo 4:7, 8, i vyani vingatwazwa ukuzizimizya intazi?

LINO tukuya tukupalama uku mpela ya “manda akusyalikizya” tumakwatanga sana intazi izipisye. (2 Tim. 3:1) Pa cisila ca kusoolola kateeka umu mpanga imwi iyayela uku uwo ndaka wa Africa, kwali sana ukulwa. Catalile sana aina na ya nkazi ukupita pa myezi ukucila pali 6 pano antu yalwanga sana umu ncende izingi. I vyani vyayazwilizye kuzizimizya intazi zizyo? Yamwi ikalanga mu mang’anda ya ina ku ncende ukwaliko ningo. Mwina umwi walanzile ukuti: “Lino kwali intazi zya musango uu nali sana ni nsansa pano twali pamwi ni vyuza. Fwandi twakomelezyanyanga.”

² Lino kulaya “ucuzi ukulu cuze” tulaya ni nsansa sana ukuya pamwi ni vyuza vino twatemwa. (Umbw. 7:14) Fwandi cikulondekwa ukulakomya ucuza ndakai. (Welengini 1 Petulo 4:7, 8.) Tungasambilila ivingi kuli vino vyacitikile Yelemiya, wino ya cuza yakwe yazwilizye ukupusuka lino kwasile panono ukuti Yelusalemu aononwe. * Tungakolanya uli Yelemiya?

3. (a) I cani limwi icali nu kulenga Yelemiya ukuipaatula uku antu yauze? (b) I vyani vino Yelemiya wasookolwile kuli Baluki kalemba wakwe, nupya i vyani vyacitike?

³ Pa myaka 40 nanti ukucilapo, Yelemiya wikalanga na antu atali ni cisinka, kumwi sile na ina mupalamano na ya lupwa afumile uku muzi uno wafumileko uwa Anatoti. (Yele. 11:21;  12:6) Nomba ataipaatwile. Nupya wanenyile kalemba wakwe Baluki vino wayuvwanga naswe kwene twamanya vino wayuvwanga pano vyalembwa. (Yele. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Baluki na Yelemiya yasambilile ukutemwana nu kucindikana sana lino Baluki walembanga vyonsi ivyacitikile Yelemiya.—Yele. 20:1, 2; 26:7-11.

4. I vyani vino Yeova wanenyile Yelemiya ukucita, nupya umulimo uu wakomizye uli ucuza wakwe Yelemiya na Baluki?

⁴ Pa myaka iingi Yelemiya wasifile nu kucelula aina Izlaeli pali vino vyali nu kucitikila Yelusalemu. (Yele. 25:3) Pa muku uze uno Yeova wakomelizye antu ukulapila, wanenyile Yelemiya ukulemba amazwi ya kucelula umu lupapulo ulupombwe. (Yele. 36:1-4) Lino Yelemiya na Baluki yaombelanga pamwi umulimo uno Leza wayapeezile uwayasendiile imyezi ingi, utailo wao wakomileko lino yalanzyanyanga.

5. Uzye Baluki walangizye uli ukuti wali a cuza musuma kuli Yelemiya?

⁵ Lino yamazile ukulemba ulupapulo ulupombwe, Yelemiya wataile sana cuzakwe Baluki ukuti wali nu kunena antu api landwe lii. (Yele. 36:5, 6) Baluki wasifile nu kufikilizya umulimo uwali uwa kutiinya. Yelemiya afwile watemilwe sana lino Baluki waile uku ng’anda ya kupepelamo nu kuwelengela antu ivyalemvilwe umu lupapulo ulupombwe. (Yele. 36:8-10) Ya cilolo ya Muyuda yuvwile vino Baluki wacisile, nupya yamunenyile ukuti ayawelengele ivyali umu lupapulo. (Yele. 36:14, 15) Ya cilolo yapingwilepo ukunena Umwene Yeoyakimu vino Yelemiya walanzile. Fwandi yalangulukileko Baluki nu kumunenea ukuti: “Wemo na Yelemiya pitangini sile mukafisame. Mutezya muleke nanti wenga amanye kuno muli.” (Yele. 36:16-19) Kuu kwali ukupanda mano ukusuma.

6. Uzye Yelemiya na Baluki yacisile uli lino yayakanyizye?

 ⁶ Umwene Yeoyakimu wasosile sana lino uvwile amazwi yano Yelemiya walemvile icakuti osile nu lupapulo ulupombwe nu kunena aomvi yakwe ukuti yaleme Yelemiya na Baluki. Nomba Yelemiya atuvwile intete. Watoozile ulupapulo na luze ulupombwe apeela Baluki nupya wamunenyile ukulemba amazwi yakwe Yeova, Baluki walemvile ‘amazwi yonsi yano yali muli kalata wa kutandika, wino Yeoyakimu umwene wa Ayuda osile.’—Yele. 36:26-28, 32.

7. I vyani ivyacitike lino Yelemiya na Baluki yaombelanga pamwi?

⁷ Antu akatwalilila ukuzizimizya intazi pamwi yakakomya sana ucuza wao. Fwandi cifwile lino Yelemiya na Baluki yaombelanga pamwi ukulemba nupya ulupapulo ulupombwe luno Umwene Yeoyakimu osile yamanyine ningo sana nupya yali sana na ucuza ukome. Uzye ivyacitikile aonsi yaili aali nu utailo vingatwazwa uli?

8. I cani limwi icingatulesya ukupanga ivyuza, nupya u mulandu ci uno tutalinzile ukutoovokela?

⁸ Cingatutalila sana ukunena yauze vino tukuyuvwa ndi cakuti umwi watusosizyepo mpiti. (Mapi. 18:19, 24) Nanti limwi tungalola ukuti tutakwata insita na maka ya kupanga ivyuza. Nomba tutalinzile ukutoovoka. Ndi cakuti tukulonda aina na ya nkazi yakatwazwe lino twiza twaya ni ntazi, tulinzile ukuya sana ya cuza yao ndakai. Inzila yonga icindame ino tungacitilamo vivyo, u kuyanena vino tukwelenganya na vino tukuyuvwa.—1 Pet. 1:22.

9. (a) Uzye Yesu walangilile uli ukuti wataile sana ya cuza yakwe? (b) U mulandu ci uno ukunenako ya cuza inu pali vino mukwelenganya na vino mukuyuvwa kungamwazwila ukukomya ucuza winu? Langililini.

⁹ Yesu walangilile ukuti wataile ya cuza yakwe lino wayanenanga icisinka ukwaula ukuyafisa. (Yoa. 15:15) Tungamukolanya ndi cakuti tukunena ya cuza itu pa vintu ivikatulenga ukuya ni nsansa, ivikutusakamika ni vikutusosya. Mwauvwa ningo sana lino umwi akulanda namwe, limwi mungazana ukuti mukaelenganya ivili vimwi, ukuyuvwa nanti mwakwata mauyo ali yamwi. Elenganyini pali vino vyacitikile Cindy, nkazi ali ni myaka 29. Wapanzile ucuza na nkazi uwali painiya uwa myaka 67 uwi zina lyakuti Marie-Louise. Cindy na nkazi Marie-Louise yaombelanga pamwi umu mulimo wa kusimikila cila katondo pali Cini, nupya yalandanga amalyasi apusanepusane ukwaula ukupita umu mbali. Cindy walanzile ukuti: “Natemwa sana ukulanda pa vintu ivicindame sana pano cikangazwa  ukumanya nu kuvwikisya ningo.” Ndi cakuti mukulanda pali vino mukwelenganya na pali vino mukuyuvwa na ya cuza inu nupya mukukutika lino yakulanda, ucuza winu ulakoma sana wakwe vino cali kuli nkazi Cindy.—Mapi. 27:9.

10. Ukulingana na Mapinda 27:17, i vyani vingacitika ndi cakuti tukuombela pamwi na ina itu na ya nkazi?

¹⁰ Wakwe vino cali kuli Yelemiya na Baluki, naswe kwene ndi cakuti tukuombela pamwi na ina na ya nkazi nu kulola imiyele yao isuma, tukasambilila ivingi nu kupalama sana kuli aliyo. (Welengini Mapinda 27:17.) Mukauvwa uli nga muli umu mulimo wa kusimikila lyene muvwa wino muli nawe walondolola ningo sana umulandu uno wazumila umu vintu vimwi nanti walanda ukwaula ukupita umu mbali ukuti wasininkizya ukuti Yeova akuno waya nu kulondolola ukulonda kwakwe? Ukwaula nu kutwisika mukatemelwako sana umuntu wiyo.

11-12. Langililini vino ukusimikila na antu yauze kungakomya ucuza witu.

¹¹ Lekini tulande pa vintu viili ivyacitike ivikalangilila ukuti antu nga yakuombela pamwi umu mulimo wa kusimikila yakatemwana sana. Nkazi Adeline aali ni myaka 23, wanenyile nkazi Candice ukuti yakaye umu kuombela pamwi uku cifulo icisisimikilwamo sana. Nkazi Adeline watiile: “Twalondanga ukuombesya sana nu kuipakizya umulimo wa kusimikila. Swensi kwene twalondanga ukukomeleziwa pakuti twaombesya umu mulimo wakwe Yeova.” I visuma ci ivyacitike pa mulandu nu kuombela pamwi? Nkazi walanzile ukuti: “Cila wanda twalanzyanyanga vino tukuvwa, ivyatukomelezya lino tukulanzyanya na antu na vino Yeova watwazwa lino tuli umu mulimo wa kusimikila. Swensi kwene twaipakizyanga ukulanzyanya kuu nupya calenzile tumanyane ningo sana.”

¹² Ya Laïla na ya Marianne, ya nkazi asimbe aku France yaile umu kusimikila apa milungu 5 uku musumba ukulamba uwa Bangui  uwayela umu Central African Republic. Ya Laïla yalanzile ukuti: “Ya Marianne nani twakweti sana intazi, nomba ukulanzyanya ningo nu kutemwana kwalenzile ucuza witu ukukomelako. Ndi nalola vino ya Marianne yaitemelwanga ukusenuka pakuti yayelezye uwikalo, ukutemwa antu aku ncende iyo alino nu kucincila mu mulimo wa kusimikila calenzile njacindike sana.” Cisikupiliula ukuti mulinzile ukukuukila uku mpanga yuze pakuti muipakizye ivintu vii. Lyonsi lino mwaomba nu mwina nanti nkazi umu cifulo cinu, mulamumanya ningo nu kukomya ucuza winu.

13. I vyani vikacitika insita zimwi ndi cakuti tukuomba pamwi na yauze?

¹³ Insita zimwi ndi tukuomba na yauze, tukalola imiyele yao isuma alino na vino yakaluvyanya. I cani cingatwazwa ukutwalilila ukuvwana na ya cuza itu asi mulandu na vino yakaluvyanya? Lekini tulande nupya pali Yelemiya. Katusambilile pali vino vyamwazwilizye ukulola ivisuma muli yauze nu kuyeleela.

14. I vyani vino Yelemiya wasambilile kuli Yeova, nupya vyamwazwilizye uli?

¹⁴ Yelemiya walemvile ibuku ilikaamwa ukuti Yelemiya nupya afwile walemvile na mabuku amuli Baibo yakwe 1 na 2 Yamwene. Umulimo uu wamwazwilizye ukulola vino Yeova waya nu luse uku yantu aatamalilika. Wamanyile ukuti lino Umwene Aabu walapiile uku viipe vino wacitanga, Yeova walenzile Aabu ukuti atalolako kuno ulupwa lwakwe lonsi lukononwa umu umi wakwe. (1 Yamw. 21:27-29) Nupya Yelemiya wamanyile ukuti Manase wacisile iviipe sana ivyasosizye Yeova ukucila na vino Aabu wacisile. Nanti ciye vivyo Yeova welezile Manase pa mulandu wakuti walapiile. (2 Yamw. 21:16, 17; 2 Mila. 33:10-13) Malyasi yaa yafwile yazwilizye Yelemiya ukuteekela nu kuya nu luse kuli yauze wakwe vino Leza waya.—Masa. 103:8, 9.

15. Uzye Yelemiya wakolinye uli vino Yeova wateekela lino Baluki wapumbwike?

¹⁵ Elenganyini pali vino Yelemiya wazwilizye Baluki lino wakasi apumbuke umu mulimo wakwe. Yelemiya atasuuzile Baluki ukuti atange asenuke lelo wamunenyile amazwi yakwe Leza acikuuku nomba aula ukupita umu mbali pali vino vyali nu kumucitikila. (Yele. 45:1-5) I vyani vino tukusambilila ukwi lyasi lii?

16. Ukulingana na Mapinda 17:9, i vyani vino tulinzile ukucita pakuti tutwalilile ukuya ya cuza na antu yauze?

¹⁶ Ukulanda sile icisinka, tutange twenekele aina na ya nkazi ukuya amalilike. Acino fwandi ndi cakuti twaya cuza na umwi, tulinzile ukuombesya pakuti ucuza utwalilile. Ndi cakuti ya cuza itu yaluvyanya, tulinzile ukuyalungika ukuomvya Izwi Lyakwe Leza umu cikuuku nupya ukwaula ukuyapita umu mbali. (Masa. 141:5) Nupya nga yatusosya tulinzile ukuyeleela. Ndi cakuti twayeleela, tutalinzile kulalanda nanti kunena antu yauze pali vino yatusosizye. (Welengini Mapinda 17:9.) Fwandi icicindama sana umu manda yaa atale cuze ukwika amano uku miyele isuma ino aina na ya nkazi yakwata ukucila ukwika mano pali vino yakaluvyanya. Ndi cakuti tukucita vivyo tulakomya ucuza witu, nupya tulalondekwa ukuya pamwi na ya cuza umu ucuzi ukulu cuze.

17. U mulandu ci uno tungalandila ukuti Yelemiya wali a cuza umusuma mu nsita izitale?

¹⁷ Vino kasema Yelemiya wacitanga vyalangililanga ukuti wali a cuza umusuma mu nsita izitale. Pa cisila lino Ebedimeleki wapuswisye Yelemiya umu cifula umwali sana  amatipa, Ebedimeleki watiinyile ukuti ya cilolo yangamukoma. Lino Yelemiya uvwile vii atikazile sile nu kulola ukuti Ebedimeleki amazizimizya umwineco intazi ino wakweti. Nanti icakuti Yelemiya wali umu cifungo, wezizye apapezile amaka yakwe ukukomelezya Ebedimeleki pa kumunena ulayo wakwe Yeova uwa kukomelezya.—Yele. 38:7-13; 39:15-18.

18. Ukulingana na Mapinda 17:17, i vyani vino tulinzile ukucita nga anji yakucula?

¹⁸ Ndakai aina na ya nkazi yakakwata intazi izingi izipusanepusane. Aingi yakacula pa mulandu ni vilundumusi nanti inkondo. Ndi vya musango uu vyacitika, swe yamwi tungaipeelesya ukusunga aina na ya nkazi umu mang’anda itu. Yauze nayo yangasangwilako impiya. Lelo swensi tungalenga Yeova aazwa ani itu na ya nkazi. Ndi cakuti twamanya ukuti umwina nanti nkazi watatoovoka, tutange tumanye ivyakulanda nanti ivyakucita. Nomba swensi kwene tungazwilizyako. Insita zimwi tungizizya pamwi nayo. Tungikako amano lino umwina nanti nkazi akulanda. Nupya tungamunenako ilembelo limwi lino twatemwa ilya kuteekezya. (Eza. 50:4) Icacindama sana u kwazwa ya cuza itu lino yakulondekwa uwazwilizyo.—Welengini Mapinda 17:17.

19. Uzye ukupanga ucuza ukome ndakai kulatwavwa uli uku nkoleelo?

¹⁹ Tulinzile ukwezya na maka ukupanga ucuza ukome nu kutwalilila ukuya ya cuza na ina itu na ya nkazi likwene. U mulandu ci? Pano alwani yalaezya na maka ukutupatukanya ukuomvya ufi. Yalalonda tute ukutailana nu kwazwana na ina na ya nkazi. Nomba yatalakwanisya ukucita vivyo. Yatalatulesya ukutemwa aina na ya nkazi. Vyonsi vino yalacita vitalonona ucuza witu. Nupya ucuza uwo utalayako sile ukufika pa mpela ya nsi ii lelo ulatwalilila ukuyako amanda pe.