1, 2. Kemej kijtoua 1 Pedro 4:7, 8, ¿toni techpaleuis maj tikixnamikikan ouijkayomej?

IJKON kemej okachi motokia itamian tonalmej, xa tikpanoskej uejueyi ouijkayomej (2 Tim. 3:1). Kemej neskayot, satepan ke moixpejpenak se tekiuaj itech se altepet ompa África mochiuak miak kuejmolmej uan neteuilismej. Panoua chikuasen metsti, tokniuan amo ueliaj yayaj kampa kinekiaj porin katka tamouilil. ¿Toni kinpaleuij? Sekin yajkej ininchan oksekin tokniuan akin nemiaj kampa amo moteuijtoyaj. Se tokniuj kijtoj: “Ijkuak, semi niyolpakik nikinpias notasojikniuan. Tinochin timoyolchikauayaj”.

² Keman peuas “ueyi tajyouilis”, tiktasojkamatiskej tikinpiaskej kuali totasojikniuan (Apoc. 7:14). Yejua ika, semi moneki maj axkan tiktemokan kuali timouikaskej iniuan tokniuan (xikonixtajtolti 1 Pedro 4:7, 8). Tein kipanok Jeremías semi techpaleuia, itasojikniuan kipaleuijkej maj momakixti tepitsin achto ke kiixpoloskiaj Jerusalén. * ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jeremías?

3. 1) ¿Toni ueliskia kichiuas maj Jeremías amo kinpiani itasojikniuan? 2) ¿Toni Jeremías kitapouij Baruc uan toni panok?

³ Kemej cuarenta xiujmej, Jeremías nemik kampa ika nemiaj akin amo kitakamatiaj Dios, sekin xa katkaj ichankauan akin nemiaj itech ixolal, Anatot (Jer. 11:21; 12:6). Sayoj ke kitemoj kinpias itasojikniuan. Yejua ika, kitapouij itajkuilojkauj Baruc tein kimachiliaya, nejon moajsi itech Biblia uan hasta axkan ueli tikixtajtoltiaj (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1). Itech tonalmej keman Baruc  kijkuiloj nochi tein kipanoka Jeremías, yejuan okachi kuali mouikakej (Jer. 20:1, 2; 26:7-11).

4. ¿Toni kiluij Jiova maj kichiuani Jeremías uan keyej nejon kichiuak maj Jeremías uan Baruc okachi kuali mouikakan?

⁴ Ika yolchikaualis Jeremías kinnejmachtij israelitas tein panoskia ompa Jerusalén (Jer. 25:3). Jiova kitemoj maj moyolnonotsanij, yejua ika kiluij Jeremías maj kijkuilo nochi tein tanejmachtijtoya itech se amatatetekuinol (Jer. 36:1-4). Tein Jeremías uan Baruc monojnotskej keman kisenchiujkej tekit tein Dios kinnauatijka tein xa uejkauak miak metsti, ijkuak semi kichikaujkej inintakuaujtamatilis.

5. ¿Keyej tikmatij ke Baruc katka kuali itasojikniuj Jeremías?

⁵ Keman monekik moteixmatiltis tein kijtouaya nejon amatatetekuinol, Jeremías kikauilij itasojikniuj Baruc maj kichiua (Jer. 36:5, 6). Maski katka semi ouij, Baruc ika yolchikaualis kichiuak. Jeremías semi yolpakik kipias kemej itasojikniuj Baruc keman yajki templo kiixtajtoltito amatatetekuinol (Jer. 36:8-10). Keman akin tayekanayaj Judá kimatkej tein kichiujka Baruc, kinauatijkej maj kinixtajtoltiliani nejon tajkuilol (Jer. 36:14, 15). Tayekananij kiluiskej tekiuaj Jehoiaquim tein Jeremías kijtojka. Kemej kimatiaj tein ueliskia panos, kiluijkej Baruc: “Xiyakan uan ximotatikan, tejua uan Jeremías uan maj amo akin kimati kani nanyetokej” (Jer. 36:16-19).

6. ¿Toni kichiuak Jeremías uan Baruc keman kinixnamikkej?

⁶ Keman tekiuaj Jehoiaquim kikakik tein Jeremías kijkuilojka, semi kualanik uan kichichinoj amatatetekuinol uan tanauatij maj kitsakuanij tanauatijkej uan itajkuilojkauj. Sayoj ke Jeremías amo mouik. Kikuik okse  amatatetekuinol uan kiluij Baruc maj kijkuilo tein Jiova kijtojka. Uan Baruc kijkuiloj “nochi tajtolmej tein Jeremías kiluijka, tein moajsiaj itech amatajkuilol tein tekiuaj Jehoiaquim akin taixyekana Judá kichichinojka” (Jer. 36:26-28, 32).

7. ¿Toni xa panok keman Jeremías uan Baruc sentekitikej?

⁷ Miakpa, akin kisenixnamikij se ouijkayot okachi kuali mouikaj. Yejua ika, Jeremías uan Baruc okachi mochikauak ininkuali uikalis keman oksepa kijkuilojkej amatatetekuinol tein tekiuaj Jehoiaquim kichichinoj. ¿Toni techmachtia ininneskayo?

8. ¿Toni ueliskia kichiuas maj techouijmaka tikinpiaskej kuali tasojiknimej uan keyej amo moneki tiknemiliskej ke amo tiuelij?

⁸ Komo aksa techyolxokoliani, xa techouijmakas tikintapouiskej oksekin tein tikmachiliaj (Prov. 18:19, 24). Uan no, xa tiknemiliaj ke amo tikpiaj tiempo tikintemoskej kuali tasojiknimej. Sayoj ke maj amo tiknemilikan ke amo tiuelij. Komo tiknekij maj tokniuan techpaleuikan keman tikpiaskej ouijkayomej, moneki axkan maj tikintapouikan tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj. Nejon semi tapaleuia maj se kinpia kuali tasojiknimej (1 Ped. 1:22).

9. 1) ¿Keniuj kinextij Jesús ke takuaujtamatia iniuan itasojikniuan? 2) ¿Keniuj komo nochipa titajtouaj iniuan oksekin techpaleuia maj tikinpiakan totasojikniuan? Xikonijto se neskayot.

⁹ Jesús kinextij ke takuaujtamatia iniuan itasojikniuan keman nochi kintapouiaya (Juan 15:15). No uelis ijkon tikchiuaskej komo tikintapouiaj totasojikniuan tein techyolpaktia, tein techtekipachoua uan tein techyolxokolia. Uan no, moneki kuali tikakiskej akin touan tajtoua porin ijkon xa tikitaskej ke tanemilia kemej tejuan uan ke kiixtalia kichiuas tein tejuan tikixtalijtokej. Maj tikitakan ineskayo Cindy, se tokniuj siuat akin kipia 29 xiujmej. Peuak kuali mouika iuan Marie-Louise se tokniuj precursora akin kipia panoua 60 xiujmej. Kualkampa jueves chijchikueyitika, tanojnotsatij uan ika tajtouaj miak taman. Cindy kijtoua: “Nechyolpaktia nitajtos iniuan notasojikniuan ika tein kinemiliaj uan tein kimachiliaj porin nejon nechpaleuia maj okachi kuali nikinixmati uan maj nikinajsikamati”. Keman nochipa titajtouaj iniuan oksekin okachi kuali iniuan timouikaj. Yejua ika, maj tikchiuakan kemej Cindy uan maj  tiktemokan titajtoskej iniuan oksekin (Prov. 27:9).

10. Kemej kijtoua Hebreos 10:24, ¿toni uelis panos keman tisentanojnotsaj iniuan tokniuan?

¹⁰ Ijkon kemej panok iuan Jeremías uan Baruc, keman tisentanojnotsaj iniuan tokniuan tikitaj ininkualneskayouan, techmachtiaj miak taman uan okachi kuali iniuan timouikaj (xikonixtajtolti Hebreos 10:24). Kemej neskayot, keman titanojnotsatij iuan se tokniuj uan tikakij keniuj kipaleuia tamachtilis tein melauak oso keniuj kiteixmatiltia Jiova uan tein motenkaua kichiuas, xa nejon kichiua maj okachi tiktasojtakan.

11, 12. Xikonijto se neskayot tein kinextia keniuj titanojnotsaskej iuan se tokniuj kichiua maj okachi kuali timouikakan.

¹¹ Maj tikitakan ome neskayomej tein kinextiaj keniuj tapaleuia okachi kuali se mouikas iuan se tokniuj keman iuan titanojnotsaj. Adeline se tokniuj siuat akin kipia 23 xiujmej kiluij itasojikniuj Candice maj tanojnotsatij itech se xolal kampa amo semi motanojnotsa. Adeline kijtoua: “Tiknekiaj okachi tiyolpakiskej itech tanojnotsalis. Tiknekiaj timoyolchikauaskej uan ijkon tiksentokaskej tiktekitiliskej Jiova”. ¿Keniuj kinpaleuij sentanojnotsaskej? Adeline kijtoua: “Itamian tonal, ika titajtouayaj keniuj timomachiliayaj, keniuj techyolchikaujka titajtoskej iniuan taltikpakneminij uan keniuj Jiova techixyekanaya. Tiomen tikuelitayaj ika titajtoskej nejon uan techpaleuij maj okachi kuali timoixmatikan”.

¹² Laïla uan Marianne ome tokniuan siuamej akin ininselti uan kayomej Francia yajkej tanojnotsatoj makuil semanas ompa Bangui, se ueyi xolal tein moajsi República Centroafricana. Laïla kielnamiki: “Marianne uan nejua tikpiakej seki kuejmolmej, sayoj ke kemej  nochipa titajtouayaj uan timotasojtayaj nejon techpaleuij maj okachi kuali timouikakan. Keman nikitak ke Marianne amo kiouijmakaya momatis ompa, ke kintasojtaya akin ompa kayomej uan ke yolpakia itech tanojnotsalis, nejon kichiuak maj okachi nikpoujkaita”. Tejuan no uelis tikchiuaskej kemej Laïla uan Marianne maski amo tiyaskej itech okse altepet. Nochipa keman titanojnotsatiuij iuan se tokniuj akin poui itech tonechikol, uelis okachi kuali tikixmatiskej uan okachi kuali iuan timouikaskej.

13. ¿Toni uelis panos keman titanojnotsaj iniuan tokniuan?

¹³ Kemansa, titanojnotsaj iniuan tokniuan, amo sayoj tikitaj ininkualneskayouan, ta no ininnepololuan. Keman ijkon panos, ¿toni uelis tikchiuaskej? Maj oksepa tikitakan ineskayo Jeremías. ¿Toni kipaleuij maj kiita ininkualneskayouan oksekin uan amo ininnepololuan?

14. ¿Toni kimachtij Jeremías ineskayo Jiova uan keniuj kipaleuij?

¹⁴ Jeremías kijkuiloj amatajkuilol tein kiuika itokay uan xa no kijkuiloj amatajkuilolmej 1 uan 2 Reyes. Keman kichiuak tein kinauatij Jiova kipaleuij maj kiita ke toTajtsin semi kiniknelia taltikpakneminij tajtakouanij. Kemej neskayot, Jeremías kimatik ke ijkuak tekiuaj Acab moyolnonotsak, Jiova kijtoj ke Acab amo kiitaskia keniuj kinixpolouayaj nochi ichankauan (1 Rey. 21:27-29). No kimatik ke maski Manasés okachi kiyolkokoj Jiova ke Acab, Jiova kitapojpoluij keman moyolnonotsak (2 Rey. 21:16, 17; 2 Crón. 33:10-13). Nejin neskayomej xa kipaleuijkej Jeremías maj amo yolijsiuini uan maj kinikneliani itasojikniuan ijkon kemej kichiua Dios (Sal. 103:8, 9).

15. ¿Keniuj Jeremías kichiuak kemej Jiova keman Baruc amo kichiuak tein monekia?

¹⁵ Maj tikitakan keniuj Jeremías kipaleuij itasojikniuj Baruc keman amo kichiuak tein monekia. Jeremías amo kisenkauak itasojikniuj Baruc, ta kipaleuij keman kiluij tein Jiova yaya kichiuati (Jer. 45:1-5). ¿Toni techmachtia?

16. Kemej kinextia Proverbios 17:9, ¿toni moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj okachi kuali timouikakan iniuan totasojikniuan?

¹⁶ Amo uelis tikchiaskej maj tokniuan amo mopolokan. Yejua ika, maj timochikauakan okachi kuali timouikaskej iniuan totasojikniuan. Komo se totasojikniuj mopoloua, xa monekis tikyolmajxitiskej ika Biblia, sayoj ke ika netasojtalis (Sal. 141:5). Uan komo techyolkokoua moneki tiktapojpoluiskej. Keman tikchiuaskej maj amo oksepa ika titajtokan (xikonixtajtolti Proverbios 17:9). Axkan okachi moneki maj tikitakan ininkualneskayouan tokniuan uan amo ininnepololuan. Ijkon, okachi kuali iniuan timouikaskej. Uan semi moneki maj tikchiuakan porin monekis timopaleuiskej iniuan totasojikniuan itech ueyi tajyouilis.

17. ¿Keniuj tikmatij ke Jeremías katka se kuali tetasojikniuj keman onkaya ouijkayomej?

¹⁷ Tanauatijkej Jeremías kinextij ke yekmelauj katka se kuali tetasojikniuj keman onkaya ouijkayomej. Kemej neskayot, maj tikitakan keniuj kipaleuij Ébed-Mélec. Yejua katka se ueyichiujkej  akin kipaleuij Jeremías maj amo mikini keman kipantamotkej itech se taltekoch tein kipiaya sokit. Sayoj ke, satepan ke kimakixtij, Ébed-Mélec mouik maj tayekananij kimiktianij. Keman Jeremías kimatik nejon, amo mochiak maj itasojikniuj iselti kiyektaliani ikuejmol. Maski Jeremías tsaktoya, kitemoj kimatiltis itasojikniuj tein Jiova motenkauak kichiuas (Jer. 38:7-13; 39:15-18).

18. Kemej kijtoua Proverbios 17:17, ¿toni uelis tikchiuaskej keman se tokniuj tajyouia?

¹⁸ Axkan, tokniuan kiixnamikij miak ouijkayomej. Kemej neskayot, miakej tajyouiaj keman mochiua se tetsauit oso se neteuilis. Ijkuak, xa tisekimej uelis tikinseliskej tochan. Oso no uelis titapaleuiskej ika tomin. Sayoj ke tinochin uelis tiktajtaniskej Jiova maj kinpaleui. Komo tikmatij ke se tokniuj tayokoxtok, xa amo tikmatiskej toni tikiluiskej oso keniuj tikpaleuiskej. Sayoj ke uelis tikchiuaskej miak taman. Kemej neskayot, uelis iuan tiyetoskej, tikakiskej keman kinekis tajtos uan tikixtajtoltiliskej se texto tein tejuan techyolseuia (Is. 50:4). Tein okachi moneki yejua maj iniuan tiyetokan totasojikniuan keman okachi monekis (xikonixtajtolti Proverbios 17:17).

19. ¿Keniuj techpaleuiskej satepan totasojikniuan tein axkan tikinpiaj?

¹⁹ Moneki axkan tikixtaliskej tikinpiaskej okachi kuali tasojiknimej. ¿Keyej? Porin akin techtauelitaj techtakajkayauiliskej uan ika kitemoskej techxexeloskej. Kitemoskej maj amo timopaleuikan uan maj amo titakuaujtamatikan se iuan okse. Sayoj ke amo uelis techxexeloskej. Maski kichiuaskej miak taman tiksentokaskej kuali timouikaskej iniuan totasojikniuan. Tein melauj, kuali timouikaskej iniuan amo sayoj hasta keman tamis tein amo kuali, ta nochipaya.