Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 44

Panga uukuume wa kola nayalwe, manga ehulilo inaali ya

Panga uukuume wa kola nayalwe, manga ehulilo inaali ya

“Kuume oku na ohole aluhe.” — OMAYEL. 17:17.

EIMBILO 101 Natu longeni muukumwe

ELALAKANO LYOSHITOPOLWA *

‘Puudhigu uunene’ otatu ka pumbwa ookuume yashili (Tala okatendo 2) *

1-2. Shi ikolelela kuPetrus gwotango 4:7, 8, oshike tashi ke tu kwathela tu idhidhimikile oonkalo oondhigu?

SHO tatu ende tatu hedha pehulilo ‘lyomasiku gahugunina,’ otashi vulika tu adhike komaupyakadhi ga kwata miiti. (2 Tim. 3:1) Pashiholelwa, konima yomahogololo moshilongo shimwe shi li muuninginino waAfrika, omwa kala mu na omapiyagano ga tata ga indula nomalugodhi ogendji. Uule woomwedhi dhi vulithe puhamano, aamwatate naamwameme kaya li taya vulu okweenda ya manguluka, molwaashono kehe pamwe opwa li owala omakuyunguto. Oshike she ya kwathele ya ungaunge nonkalo ndjoka ondhigu? Yamwe oya ka kala momagumbo gaamwatate mboka ye li mehala moka kaamu na omakuyunguto. Omumwatate gumwe okwa ti: “Pethimbo lyonkalo ndjoka, onda li nda nyanyukilwa okukala pamwe nookuume kandje. Otwa li twa vulu okutsaathana omukumo.”

2 Uuna ‘uudhigu uunene’ wa tameke, otatu ka kala twa nyanyukwa, sho tu na ookuume ye tu hole. (Eh. 7:14) Onkee, osha simanenena tu pange uukuume wa kola ngashingeyi. (Lesha 1 Petrus 4:7, 8.) Otatu vulu okwiilonga oshindji kuJeremia, ngoka a li a kwathelwa kookuume ke a hupe pethimbo ndyoka lya tetekele ehanagulo lyaJerusalem. * Ongiini tatu vulu oku mu holela?

ILONGA KOSHIHOLELWA SHAJEREMIA

3. (a) Oshike sha li tashi vulu okuningitha Jeremia i ikalele? (b) Jeremia okwa li a lombwele shike amushanga gwe, Baruk, nosha eta oshizemo shini?

3 Uule womimvo 40 lwaampono, Jeremia okwa kala e li mokati kaantu kaaye shi aadhiginini, mwa kwatelwa aashiinda she notashi vulika wo nokuli naapambele ye yomondoolopa yawo, Anatot. (Jer. 11:21; 12:6) Nonando ongawo, ka li i ikalele. Pehala lyaashono, okwa lombwele amushanga gwe omudhiginini, Baruk, nkene e uvite. Omaiyuvo ge otu ga shi, molwaashoka okwe ga nyola. (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Baruk naJeremia oya li ya tameke okukala ye holathane noya simanekathana noonkondo, sho Baruk a nyola ashihe shoka sha ningilwa Jeremia. — Jer. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Jehova okwa li a pula Jeremia a ninge shike, nongiini oshinakugwanithwa shoka sha li sha koleke uukuume waJeremia naBaruk?

4 Uule womimvo odhindji, Jeremia okwa kala ta londodha nuulaadhi Aaisraeli kombinga yaashoka sha li tashi ka ningilwa Jerusalem. (Jer. 25:3) Oshikando shilwe Jehova a li a ladhipike aantu yi itedhulule, okwa pula Jeremia a nyole omalondodho Ge mondhingambo. (Jer. 36:1-4) Sho Jeremia naBaruk ya li taya longo pamwe moshinakugwanithwa shoka ya pewa kuKalunga, shoka tashi vulika sha ka pwa muule woomwedhi dhontumba, osha yela kutya oye na okukala ya li ye na oonkundathana tadhi tungu.

5. Baruk okwa ulike ngiini kutya oku li kuume kashili kaJeremia?

5 Sho ondhingambo ya pu, Jeremia okwa li e na okukala i inekela kuume ke Baruk, oye a lombwele aantu etumwalaka. (Jer. 36:5, 6) Baruk okwa gwanitha po oshinakugwanithwa she nuulaadhi, shoka sha nika oshiponga. Jeremia oku na okukala a li e uvite uuntsa nuunambano, sho Baruk a yi kotempeli nokuninga shoka a lombwelwa. (Jer. 36:8-10) Omalenga gomuJuda oga kundana shoka Baruk a ningi, e tage mu lombwele e ga leshele ondhingambo muule. (Jer. 36:14, 15) Omalenga ngoka oga tokola okulombwela omukwaniilwa Jehoiakim shoka sha popiwa kuJeremia. Omolwokunakonasha kwago, oga lombwele Baruk ga ti: “Indeni mu ka holame ne amuhe naJeremia. Inamu tseyika nando okomuntu mpoka mu li.” (Jer. 36:16-19) Ngoka kaga li tuu omayele omawanawa!

6. Jeremia naBaruk oya li yi inyenge ngiini komapataneko?

6 Omukwaniilwa Jehoiakim okwa geye noonkondo, sho a uvu oohapu ndhoka dha popiwa kuJeremia, e ta fike po ondhingambo nokugandja elombwelo Jeremia naBaruk ya kwatwe po. Nonando ongawo, Jeremia ka li a tila. Okwa kutha ondhingambo yilwe, e te yi pe Baruk. Sho Jeremia te mu lombwele etumwalaka lyaJehova, ye Baruk ota nyola “adhihe ndhoka dha li mondhinga yembo yotango ya fikwa po kuJehoiakim, omukwaniilwa gwaJuda.” — Jer. 36:26-28, 32.

7. Oshike tashi vulika sha li sha ningwa po, sho Jeremia naBaruk taya longo pamwe?

7 Aantu mboka ya pita pamwe momahepeko, olundji ohaya kala ye na ekwatathano lyopothingo. Sho Jeremia naBaruk ya longo pamwe, ya nyolulule ondhingambo ndjoka ya li ya hanagulwa po komukwaniilwa omukolokoshi, Jehoiakim, oya tseyathana nawa shi vulithe nale, noya panga uukuume wopothingo. Ongiini tatu vulu okumona mo uuwanawa moshiholelwa shaalumentu mbaka yaali aadhiginini?

EGULULILA OOKUUME KOYE OMUTIMA GWOYE

8. Oshike tashi vulika shi tu imbe tu pange uukuume wopothingo nayalwe, nomolwashike kaatu na okuteka omukumo?

8 Otashi vulika hatu shi mono oshidhigu okulombwela yalwe nkene tu uvite, molwaashoka tashi vulika ye tu uvitha nayi monakuziwa. (Omayel. 18:19, 24) Nenge tashi vulika tu kale tu uvite kutya katu na ethimbo noonkondo dhokupanga uukuume wopothingo nayalwe. Nonando ongawo, inatu teka omukumo. Ngele otwa hala aamwatate ye tu kwathele uuna tu li muudhigu, otu na okukala twe ya inekela ngashingeyi tu ya lombwele omadhiladhilo nomaiyuvo getu. Onkatu ya simana yoku shi ninga, oku ya lombwela shoka tatu dhiladhila nonkene tu uvite. — 1 Pet. 1:22.

9. (a) Jesus okwa li a ulike ngiini kutya okwi inekela ookuume ke? (b) Ongiini okupopya nayalwe wa manguluka haku koleke ekwatathano lyoye nayo? Gandja oshiholelwa.

9 Jesus okwa li a ulike kutya okwi inekela ookuume ke, mokupopya nayo a manguluka. (Joh. 15:15) Otatu vulu oku mu holela, mokulombwela ookuume ketu shoka hashi tu nyanyudha, hatu ipula nasho naashoka hashi tu yemateke. Pulakena neitulomo uuna gumwe ta popi nangoye, notashi vulika to ka mona kutya olundji ohamu dhiladhila iinima ya faathana, ohamu kala mu uvite sha faathana nomu na omalalakano ga faathana. Natu taleni koshiholelwa shomumwameme Cindy, ngoka e na omimvo 20 nasha. Okwa panga uukuume nomukokolindjila gwomimvo 60 nasha, gwedhina Marie-Louise. Cindy naMarie-Louise ohaya longo pamwe momapya ongula yEtine kehe, nohaya popi ya mangulukilathana kombinga yiinima oyindji. Cindy okwa ti: “Ohandi nyanyukilwa okupopya nookuume kandje iinima ya simana, molwaashoka ohashi kwathele ndje ndi ya tseye nawa nokukala ndi ya uvite ko.” Uukuume ohawu kolo, ngele ohamu lombwelathana omadhiladhilo nomaiyuvo geni nohamu pulakenathana. Ngele owa kala ho popi nayalwe wa manguluka ngaashi Cindy, otashi vulika shi koleke uukuume weni. — Omayel. 27:9.

LONGENI PAMWE

Ookuume yashili ohaya longo pamwe muukalele (Tala okatendo 10)

10. Shi ikolelela kOmayeletumbulo 27:17, uuna tatu longo pamwe nooitaali ooyakwetu, otashi vulu okweeta iizemo yini?

10 Ngaashi sha ningilwa Jeremia naBaruk, uuna tatu longo pamwe nooitaali ooyakwetu e tatu mono omaukwatya gawo omawanawa, ohatu ilongo sha kuyo nohashi tu hedhitha popepi nayo. (Lesha Omayeletumbulo 27:17.) Pashiholelwa, oho kala wu uvite ngiini, uuna wu li muukalele e to uvu kuume koye nkene ta popile nuulaadhi eitaalo lye nenge ta popi tashi zi komutima shoka she mu tompa kombinga yaJehova nomalalakano ge? Otashi vulika shi ku ningithe nokuli wu kale wu mu hole noonkondo.

11-12. Gandja oshiholelwa shankene okuuvitha pamwe nayalwe, taku vulu oku tu kwathela tu koleke uukuume wetu nayo.

11 Natu taleni kiimoniwa iyali, mbyoka tayi ulike nkene okulonga pamwe muukalele haku ningitha aantu ya kale ye holathane noonkondo. Omumwameme Adeline gwomimvo 23, okwa li a pula gumwe gwomookuume ke, Candice, ye ku uvithe pamwe koshitopolwa hoka ihaaku longwa naanaa. Ota ti: “Otwa li twa hala okuuvitha lela nuulaadhi nokunyanyukilwa noonkondo uukalele wetu. Atuhe yaali otwa li twa pumbwa etsomukumo.” Okulonga pamwe okwa li kwe ya kwathele ngiini? Adeline ota ti: “Pehulilo lyesiku kehe, otwa li hatu kundathana nkene tu uvite, shoka she tu tsa omukumo mwaashoka twa kundathana naantu nankene twa mona Jehova te tu wilike muukalele wetu. Oonkundathana ndhoka otwa li twe dhi nyanyukilwa noonkondo, notwa tseyathana nawa nokuli shi vulithe nale.”

12 Aamwameme yaali inaaya hokanwa yokuFulaanisa, Laïla naMarianne, oya li ye ku uvitha uule wiiwike itano moBangui, oshilandopangelo shomOrepublika yaAfrika lyoPokati, shoka shi na aantu oyendji. Laïla ota ti: “Ngame naMarianne otwa li twi iyadha momashongo, ihe omolwekwatathano ewanawa nohole yashili ndjoka twa li tu na, uukuume wetu owa kolo. Sho nda mono nkene Marianne a vulu okutaamba ko oonkalo oompe, a kala e hole aantu yomomudhingoloko nosho wo uulaadhi we muukalele, osha ningitha ndje ndi kale nde mu simaneka noonkondo.” Ngoye ino pumbwa okutembukila kiilongo yilwe, opo ando wu nyanyukilwe omauwanawa ngoka. Ethimbo kehe to uvitha pamwe nomumwatate nenge nomumwameme gwomoshitopolwa sheni, ohashi ku pe ompito yokutseyathana nawa naye nohashi koleke ekwatathano lyoye naye.

KALA HO TALA KOMAUKWATYA OMAWANAWA NOHO DHIMINE PO

13. Eshongo lini tashi vulika li tu taalele, uuna tatu longo pamwe nookuume ketu?

13 Omathimbo gamwe, uuna tatu longo pamwe nookuume ketu, ihatu mono owala omaukwatya gawo omawanawa, ihe nomapuko gawo wo. Oshike tashi vulu oku tu kwathela tu ungaunge neshongo ndika? Natu taleni ishewe koshiholelwa shaJeremia. Oshike sha li she mu kwathele a mone uuwanawa muyalwe nokaa gandje eitulomo komapuko gawo?

14. Jeremia okwi ilongo shike kombinga yaJehova, naashoka oshe mu kwathele ngiini?

14 Jeremia oye embo ndyoka a lukilwa notashi vulika wo oye a nyola omamboMbiimbeli, ngaashi Aakwaniilwa yotango naatiyali. Kapu na omalimbililo kutya oshinakugwanithwa shoka oshe mu kwathele unene tuu a mone nkene Jehova ha kala e uvitile aantu inaaya gwanenena ohenda. Pashiholelwa, okwa li e shi tseya kutya sho omukwaniilwa Ahab i itedhulula, omolwiilonga ye iiwinayi mbyoka a longa, Jehova okwa li e mu sile ohenda kaa mone sho uukwanegumbo we awuhe tawu si, omanga e na omwenyo. (1 Aak. 21:27-29) Shimwe ishewe, Jeremia okwa li e shi kutya Manasse okwa longa iihuna yi vulithe puyaAhab momeho gaJehova. Nonando ongawo, Jehova okwa li a dhimine po Manasse, molwaashono okwi itedhulula. (2 Aak. 21:16, 17; 2 Ondjal. 33:10-13) Iiholelwa mbyono oyi na okukala ya li ya kwathele Jeremia, a holele eidhidhimiko nohenda yaKalunga, sho ta ungaunga nookuume ke yopothingo. — Eps. 103:8, 9.

15. Jeremia okwa li a holele ngiini eidhidhimiko lyaJehova, sho Baruk a li itaa gandja we eitulomo koshinakugwanithwa she?

15 Natu ka taleni koshiholelwa shankene Jeremia a li a kwathele Baruk, sho a li itaa gandja we eitulomo uule wokathimbo koshinakugwanithwa she. Pehala lyoku mu sa uunye, Jeremia okwa kwathele Baruk moku mu lombwela etumwalaka lyaKalunga lyolukeno nolya ukilila. (Jer. 45:1-5) Oshike tatu vulu okwiilonga koshiholelwa shika?

Ookuume yashili ohaya dhiminathana po (Tala okatendo 16)

16. Ngaashi sha popiwa mOmayeletumbulo 17:9, oshike tu na okuninga tu kaleke po uukuume wetu nayalwe?

16 Paushili wo wene, katu na okutegelela aamwatate naamwameme ya kale ya gwanenena. Onkee ano, uuna twa panga uukuume wopothingo nayalwe, otu na okulonga nuudhiginini tu wu kaleke po. Ngele ookuume ketu ya ningi epuko, otashi vulika tu na oku ya pa omayele gopambili noga ukilila, ga kankamena kOohapu dhaKalunga. (Eps. 141:5) Ngele oye tu uvitha nayi, otwa pumbwa oku ya dhimina po. Uuna twe ya dhimine po, otu na okuyanda oku shi dhimbulukwa ishewe monakuyiwa. (Lesha Omayeletumbulo 17:9.) Inashi simanenena tuu momathimbo ngaka omadhigu, tu kale hatu gandja eitulomo komaukwatya omawanawa gaamwatate naamwameme, pehala lyokugandja eitulomo komapuko gawo! Okuninga ngawo, ohaku koleke ekwatathano lyetu nayo, nopethimbo lyuudhigu uunene, otatu ke ya pumbwa.

ULIKA OHOLE YASHILI

17. Jeremia okwa ulike ngiini kutya oku li kuume kashili momathimbo omadhigu?

17 Shoka omuhunganeki Jeremia a ningi, osha ulike kutya oku li kuume kashili pethimbo lyuudhigu. Pashiholelwa, konima sho elenga ekuluntu, Ebedmelek, lya hupitha Jeremia momuthima gu na enono, olya li lya tila kutya omalenga otage ke li etela oshiponga. Sho Jeremia e shi uvu, ine shi mwenena, e na einekelo kutya kuume ke ota vulu oku shi idhidhimikila. Nonando Jeremia okwa li mondholongo, okwa ningi ngaashi ta vulu a hekeleke kuume ke Ebedmelek, moku mu lombwela shoka Jehova a uvaneka. — Jer. 38:7-13; 39:15-18.

Ookuume yashili ohaya ambidhidha ooitaali ooyakwawo, uuna ye li mompumbwe (Tala okatendo 18)

18. Shi ikolelela kOmayeletumbulo 17:17, oshike tu na okuninga, uuna kuume ketu e li muudhigu?

18 Kunena, aamwatate naamwameme ohaya taalele omashongo gi ili nogi ili. Pashiholelwa, oyendji yomuyo ohaya mono iihuna, omolwiiponga yopaunshitwe naambyoka hayi etithwa kaantu. Uuna shoka sha ningwa, yamwe yomutse otashi vulika tu ya taambe momagumbo getu. Yamwe otashi vulika ye ya kwathele pashimaliwa. Ihe atuheni otatu vulu okupula Jehova e ya kwathele. Uuna twa mono kutya omumwatate nenge omumwameme gwontumba okwa teka omukumo, otashi vulika tu kale kaatu shi shoka tu na okupopya nenge okuninga. Ihe atuheni otu na oshindji shoka tatu vulu oku ya ningila. Pashiholelwa, otatu vulu okukonga ethimbo tu kale nayo. Uuna taya popi natse, otatu vulu oku ya pulakena neitulomo nonohenda. Otatu vulu wo okulesha pamwe nayo enyolo tali hekeleke, ndyoka tu hole noonkondo. (Jes. 50:4) Shoka sha simanenena, okukala nayo uuna ye ku pumbwa. — Lesha Omayeletumbulo 17:17.

19. Ongiini okupanga uukuume wopothingo ngashingeyi, taku ke tu kwathela monakuyiwa?

19 Otu na okukala twa tokola toko ngashingeyi tu pange uukuume naamwatate naamwameme noku wu kaleka po. Omolwashike? Omolwaashoka aatondi yetu otaya ka kambadhala ya longithe iifundja, opo ye tu topole. Otaya ka kambadhala ye tu ningithe tu pilukilathane. Ihe itaya ka pondola. Itaya ka vula oku tu topola nokuteya po ekwatathano lyetu lyopahole. Osha yela kutya uukuume wetu kawu shi owala womuuyuni mbuka, ihe otawu kalelele.

EIMBILO 24 Ileni tu londeni kondundu yaJehova

^ okat. 5 Sho ehulilo tali hedha popepi, atuheni otwa pumbwa okukoleka ekwatathano lyetu nooitaali ooyakwetu. Moshitopolwa shika, otatu ka kundathana shoka tatu vulu okwiilonga kwaashoka sha li sha ningilwa Jeremia. Otatu ka kundathana wo nkene okukala tu na uukuume wopothingo nayalwe kunena, taku ke tu kwathela momathimbo omadhigu.

^ okat. 2 Iiningwanima mbyoka yi li membo lyaJeremia inayi nyolwa melandulathano.

^ okat. 57 OMATHANO PEPANDJA 3-5: Ethano ndika otali ulike shoka tashi vulika shi ka ningwe po monakuyiwa ‘puudhigu uunene.’ Aamwatate naamwameme yontumba ya gongala megumbo lyomumwatate. Molwaashoka oye na uukuume mokati kawo, otaya hekelekathana pethimbo ndyoka edhigu. Aamwatate naamwameme oyo tuu mboka, oya kala nokukoleka uukuume wawo, manga uudhigu uunene inaawu tameka.