Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 44

Kakehlakahda Nanpwungmwahu Rehn Meteikan Mwohn Imwio Leledo

Kakehlakahda Nanpwungmwahu Rehn Meteikan Mwohn Imwio Leledo

“Kompoakepah kan kin kasalehda ar limpoak ahnsou koaros.”​—LEP. PAD. 17:17.

KOUL 101 Doadoahkpene ni Minimin

AUDEPEN ONOP *

Kitail pahn anahne kompoakepah mwahu kan erein “kahn kamakam kowahlap” (Menlau kilang parakrap 2) *

1-2. Nin duwen me 1 Piter 4:7, 8 mahsanih, dahme pahn sewese kitail en dadaurete pahn kahpwal kan?

NI ATAIL kerenlahngehr ni “imwin rahn akan,” kitail ele pahn lelohng kahpwal laud kan. (2 Tim. 3:1) Karasepe, sahpw ehu nan Aperika peipene nanpwungarail mwurin ahnsoun usuhs ehu wiawi. Erein sounpwong weneu samwa, riatail Kristian kan sohte kak kohkohseli ni saledek pwehki re mi wasa ehu me aramas akan wie pepei. Dahme sewese irail en dadaur pahn kahpwal pwukat? Ekei irail kak mi rehn riatail kan me mi wasa me sohte keper. Emen brother nda: “Nan soangen irair wet, I kin kalahnganki me mie kompoakepahi kan rehi. Se kin kak kangoange emenemen.”

2 Ni “kahn kamakam kowahlap” eh pahn leledo, kitail pahn kalahnganki me mie kompoakepatail mwahu kan me kin poakohng kitail. (Kaud. 7:14) Eri e kesempwal kitail en kakehlakahda atail nanpwungmwahu rehn meteikan ahnsou wet. (Wadek 1 Piter 4:7, 8.) Kitail kak sukuhlki laud sang dahme wiawihong Seremaia. Kompoakepah kan sewese ih en pitsang soahng keper kan erein ahnsowo mwohnte kasohrlahn Serusalem. * Ia duwen atail kak alasang Seremaia?

SUKUHLKI SANG MEHN KAHLEMENG EN SEREMAIA

3. (a) Dahme kakete kahrehiong Seremaia en men katohre ih sang meteikan? (b) Dahme Seremaia ndaiong nah sekterio Paruk, oh ia imwilahn met?

3 Erein sounpar 40 samwa, Seremaia kin mi nanpwungen aramas soaloalopwoat kan, iangahki mehn mpe kan oh ele ekei kiseh kan sang eh wasao Anadod. (Ser. 11:21; 12:6) Ahpw, e sohte kin katohre ih sang meteikan. E kin kasalehda eh pepehm kan ong nah sekteri loalopwoato Paruk oh kitail pil ese duwen eh pepehm pwehki e ntingdi. (Ser. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Paruk oh Seremaia uhdahn poakohngala oh wauneki emenemen erein Paruk eh ntingihedi soahng koaros me wiawihong Seremaia.​—Ser. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Dahme Siohwa ketin mahsanihong Seremaia en wia, oh ia duwen pwukoa wet eh kakehlakahda ahn Seremaia oh Paruk nanpwungmwahu?

4 Erein sounpar tohto, Seremaia ni eimah kehkehlikihong mehn Israel kan duwen dahme pahn wiawihong Serusalem. (Ser. 25:3) Pwehn kamwakid aramas ako en koluhla, Siohwa ketin mahsanihong Seremaia en ntingihedi Sapwellime kehkehlik kan pohn doaropwe limilim ehu. (Ser. 36:1-4) Ni Seremaia oh Paruk ara doadoahkpene wia pwukoa wet me Koht ketikihong ira, me ele reireiki sounpwong kei, ira uhdahn kin koasoiapene soahng kan me kin kakehlakahda ara pwoson.

5. Ia duwen Paruk eh kadehdehda me e wia kompoakepah mwahu men ong Seremaia?

5 Mwurin ara kanekehla ara ntingihedi doaropwe limilimo, Seremaia anahne likih kompoakepaho Paruk en ndaiong aramas akan dahme mi nan doaropweo. (Ser. 36:5, 6) Ni eimah Paruk kapwaiada pwukoa kepero. Ke kak medewehla ia uwen Seremaia eh peren ni Paruk eh kohla nan loalen kehl en tehnpaso oh wadekohng aramas akan doaropweo? (Ser. 36:8-10) Soupeidi kan en Suda rong dahme Paruk wiao, oh re ndaiong ih en wadekohng irail doaropweo! (Ser. 36:14, 15) Soupeidi ko pilada ren ndaiong Nanmwarki Sehoiakim dahme Seremaia ndao. Re kasalehda nsenoh oh ndaiong Paruk: “Kohwei oh kumwa rukula. Kaleke emen ese wasa me kumwa pahn rukula ie.” (Ser. 36:16-19) Met wia kaweid mwahu ehu!

6. Dahme Seremaia oh Paruk wia ni ara lelohng uhwong?

6 Nanmwarki Sehoiakim uhdahn lingeringerda ni eh rong dahme Seremaia ntingihedi kahrehda e isikala doaropweo oh nda ren salihedi Seremaia oh Paruk. Ahpw, Seremaia sohte masak. E ale pil ehu doaropwe limilim, kihong Paruk, oh ni Seremaia eh ndaiong ih dahme Siohwa ketin mahsanih, Paruk ntingihedi “mehkoaros me mi nan doaropwe me Nanmwarki Sehoiakim isikalahro.”​—Ser. 36:26-28, 32.

7. Dahme ele wiawi ni Seremaia oh Paruk ara doadoahkpene?

7 Aramas akan me lelohng soangen kahpwal ehute kin kalapw karanihala emenemen. Eri kitail kak medewehla me ni Seremaia oh Paruk ara doadoahkpene wiliandi doaropwe limilim me Nanmwarki suwedo Sehoiakim kauwehla, ara kalahnganki ahn emenemen irair kaselel kan uhdahn laudla. Ia duwen atail kak paiekihda mehn kahlemeng en ohl lelepek riemen pwukat?

WEHKOHNG KOMPOAKEPAHMW KAN OMW PEPEHM

8. Dahme kakete kerempwahla atail en wiahda kompoakepah mwahu kan, oh dahme kahrehda kitail en dehr uhdi?

8 Ele kitail kin apwalki kasalehiong meteikan atail pepehm pwehki mwein mie me kansensuwedihala kitail mahso. (Lep. Pad. 18:19, 24) De ele kitail pehm me sohte atail ahnsou oh kehl en kakairada nanpwungmwahu rehn meteikan. Ahpw, kitail en dehr uhdi. Ma kitail men riatail Kristian kan en sewese kitail ni ahnsou me kahpwal lelohng kitail, kitail anahne esehla en likih irail ahnsou wet ni atail kin wehkohng irail atail madamadau oh pepehm kan. Met wia kahk kesempwal ehu en wiahla kompoakepah mehlel kei.​—1 Pit. 1:22.

9. (a) Ia duwen Sises eh ketin kasalehda me e kin ketin likih kompoakepah kan? (b) Ia duwen omw koasoiaiong meteikan omw pepehm kan eh kak kakairada omw nanpwungmwahu rehn meteikan? Menlau kihda ehu karasaras.

9 Sises ketin kasalehda me e kin ketin likih kompoakepah kan sang ni eh sohte ketin ekihsang irail sapwellime madamadau. (Sohn 15:15) Kitail kak alasang ih sang ni atail kin ehukihong meteikan atail peren, atail pwunod kan, oh soahng kan me kitail kin nsensuwedkihla. Rong kanahieng ni emen eh koasoiong uhk, oh ele ke pahn esehda me kumwa ahneki soangen madamadau, pepehm oh mehn akadei kan me duwepenehte. Medewehla dahme wiawihong Cindy, sister men me sounpar 29. E kompoakepahnkihla pioneer men me sounpar 67 me adaneki Marie-Louise. Cindy oh Marie-Louise kin doadoahkpene nan kalohk ni menseng en Niepeng koaros, oh ni saledek ira kin koasoiaiong emenemen soangsoangen ire kan. Cindy nda, “I kin perenki koasoia duwen ire kesempwal kan rehn kompoakepahi kan pwehki met kin sewese ie en esehla oh wehwehki mwahu irail.” Ni omw kin koasoiaiong kompoakepahmw kan duwen omw pepehm oh madamadau oh rong irail, amwail nanpwungmwahu pahn kehlailda. Duwehte Cindy, ma ke kin tiengla mwowe koasoiaiong meteikan duwen omw pepehm kan, omw nanpwungmwahu rehrail uhdahn pahn kekeirda.​—Lep. Pad. 16:24.

DOADOAHKPENE

Kompoakepah mwahu kan kin doadoahkpene nan kalohk (Menlau kilang parakrap 10)

10. Nin duwen me Lepin Padahk 27:17 mahsanih, dahme kak imwikihla atail iang riatail Kristian kan doadoahkpene?

10 Duwehte dahme wiawihong Seremaia oh Paruk, ni atail iang riatail Kristian kan doadoahkpene oh kilang arail irair kaselel kan, kitail kin sukuhlkihsang irail soahng kan oh karanihala irail. (Wadek Lepin Padahk 27:17.) Karasepe, ia omw pepehm ni ahnsou me ke kalohk oh rong kompoakepahmwo uhki eh pwoson ni eimah de koasoia sang nan eh mohngiong duwen Siohwa oh dahme e ketin kupwurki? Ele omw poakohng ih pahn laudla.

11-12. Menlau kihda ehu karasaras ong ia duwen atail iang meteikan kalohk eh kak sewese kitail en kakehlakahda atail nanpwungmwahu rehrail.

11 Tehk karasepe riau me kasalehda ia duwen doadoahk en kalohk eh kak sewese kalaudehla ahn aramas en karanihala emenemen. Adeline, sister men me sounpar 23, peki rehn emen kompoakepah, Candice, en iang ih kohla kalohk wasa ehu me sohte me kin kalapw kalohk ie. E nda: “Se men kalaudehla at ngoang oh peren nan doadoahk en kalohk. Kiht koaros anahne mehn kangoang pwehn doulahte patohwanohng Siohwa uwen me se kak.” Ia duwen ara paiekihda ara doadoahkpene? Adeline nda: “Ni imwin ehuehu rahn, se kin koasoiapene at pepehm kan, dahme kangoange kiht sang at koasoiong tohnihmw kan, oh ia duwen at kak kilang Siohwa eh ketin kaweid kiht nan at kalohko. Se perenki at kin uhdahn koasoipene oh se kalaudehla at esehla mwahu emenemen.”

12 Laïla oh Marianne, sister kiripw riemen sang France, kohla kalohk erein wihk limau nan Bangui, wasa me pokon en aramas tohto mie nan capital en Central African Republic. Laïla nda: “Ngehi oh Marianne lelohng kahpwal kan, ahpw pwehki at kin koasoakoasoipene oh ahneki limpoak mehlel, at nanpwungmwahu kehlailla. Ni ei kilang Marianne eh kin koahiek en ahnla irair kan me e mi loale, eh kin poakohng aramas en wasao, oh eh kin ngoangki kalohk, ei wauneki ih uhdahn laudla.” Ke sohte anahne keseula sahpw tohrohr ehu pwehn ahneki kapai pwukat. Ehuehu ahnsou me ke iang riomw Kristian kan kalohk nan omw wasa, ke ahneki ahnsou mwahu en kalaudehla omw esehla irail oh kakehlakahda omw nanpwungmwahu rehrail.

KILANGWOHNGETE IRAIR MWAHU EN KOMPOAKEPAHMW KAN OH KIN MAHKPENE

13. Dahme kin wiawi ekei pak ni atail kin iang kompoakepatail kan doadoahkpene?

13 Ekei pak ni atail iang kompoakepatail kan doadoahkpene, kitail kin pohnese arail irair mwahu kan oh pil sapwung kan me re kin wiahda. Dahme kak sewese kitail en pousehlahte karanih irail mendahki ar sapwung kan? Kitail pil pwurehng medewehla dahme wiawihong Seremaia. Dahme sewese ih en kilang irair mwahu en meteikan oh mahkohng arail sapwung kan?

14. Dahme Seremaia sukuhlki duwen Siohwa, oh ia duwen met eh sewese ih?

14 Seremaia me ntingihada pwuhk me mi ni edeo oh ele e pil ntingihada pwuhken Nanmwarki keieu oh keriau me mi nan Paipel. Pwukoa wet sewese ih en kilang ia uwen Siohwa eh ketin kasalehda mahk kalahngan ong aramas soh unsek kan. Karasepe, e ese me ni ahnsou me Nanmwarki Eihap koluhkihla soahng suwed kan me e wiahda, Siohwa sohte ketin mweidohng Eihap en kilang eh peneineio pwon kamakamala erein eh wie momour. (1 Nan. 21:27-29) Duwehte met, Seremaia ese me dahme Manase wiahdao uhdahn kansensuwedihala kupwuren Siohwa laudsang dahme Eihap wia. Mendahki met, Siohwa ketin mahkohng Manase pwehki e koluhla. (2 Nan. 21:16, 17; 2 Kron. 33:10-13) Mepwukat ele sewese Seremaia en alasang sapwellimen Siohwa irair en kanengamah oh mahk kalahngan sang ni eh kasalehiong kompoakepah keren kan kanengamah oh mahk kalahngan.​—Mel. 103:8, 9.

15. Ia duwen Seremaia eh alasang sapwellimen Siohwa kanengamah ni ahnsou me Paruk kedirepwkihla soahng kei likin eh pwukoau?

15 Tehk ia duwen Seremaia eh sewese Paruk ni ahnsou me Paruk kedirepwkihla soahng kei likin eh pwukoau erein ahnsou kis. Seremaia sohte mwadangete medewe me Paruk sohte pahn wekila, ahpw e sewese Paruk ni eh ehukihong ih sapwellimen Koht mahsen kadek oh inen kan. (Ser. 45:1-5) Iren mehn kasukuhl dah kan me kitail kak sukuhlkihsang met?

Kompoakepah mwahu kan kin uhdahn mahkpene nanpwungarail (Menlau kilang parakrap 16)

16. Nin duwen me Lepin Padahk 17:9 mahsanih, dahme kitail anahne wia pwehn kolokol atail nanpwungmwahu rehn meteikan?

16 Ni mehlel, kitail sohte kak kasik me riatail Kristian kan unsek. Eri, ni ahnsou me kitail kompoakepahnkihla meteikan, kitail anahne doadoahk laud pwehn kolokol nanpwungmwahu keren rehrail. Ma kompoakepatail kan wiahda sapwung ehu, ele kitail pahn anahne kihong irail kaweid kadek oh inen me poahsoankihda Mahsen en Koht. (Mel. 141:5) Oh ma re kamedekihala kitail, kitail anahne mahkohng irail. Ni atail mahkohngehr irail, kitail en dehr pwurehng koasoia ong irail de meteikan, dahme re wia me kansensuwedihala kitail. (Wadek Lepin Padahk 17:9.) Ia uwen eh kesempwal erein ahnsou apwal pwukat en medemedewehte irair mwahu en riatail Kristian kan a kaidehn arail luwet kan! Atail wia met kin kakehlakahda atail nanpwungmwahu rehrail, oh kitail pahn anahne kompoakepah keren kan erein kahn kamakam kowahlapo.

KASALEHDA LIMPOAK LOALOPWOAT

17. Ia duwen Seremaia eh kadehdehda me e wia kompoakepah mehlel men erein ahnsou apwal akan?

17 Soukohp Seremaia kadehdehda me e kin wia kompoakepah mehlel men ni ahnsou apwal akan. Karasepe, mwurin Epedmelek, me kin doadoahk nan tehnpesen nanmwarkio, kapitala Seremaia sang mehla nan pwoahr loal pwelmatako, e masakada soupeidi ko pwe irail de kaloke de kemehla ih. Ni Seremaia eh rong duwen met, e sohte nennenlahte oh koapworopworki me kompoakepaho pahn kelehpwla dadaur pahn eh kahpwal kan. Mendahki Seremaia selidi, e wia dahme e kak ni eh ehukihong kompoakepaho Epedmelek sapwellimen Siohwa inou kansenamwahu kan.​—Ser. 38:7-13; 39:15-18.

Kompoakepah mwahu kan kin kihda sawas ong riarail Kristian kan me anahne sawas (Menlau kilang parakrap 18)

18. Nin duwen me Lepin Padahk 17:17 mahsanih, dahme kitail pahn wia ni ahnsou me kompoakepatail men wie lokolok?

18 Rahnwet, riatail Kristian kan kin lelohng soangsoangen kahpwal kan. Karasepe, me tohto kin lokolongki kahpwal kan en melimel, rerrer en sahpw de iloak laud ape de kahpwal kan me pein aramas kahrehda, duwehte mahwen de ohlahn nan wehwe ape. Ni met eh wiawi, ekei kitail ele kak kasamwo kompoakepatail pwukat ong imwatail. Ele ekei kak sawaskihda mwohni. Ahpw kitail koaros kak peki rehn Siohwa en ketin sewese riatail Kristian kan. Ma kitail esehda me emen riatail mworusala, ele kitail kin sehse dahme kitail pahn nda de wia. Ahpw kitail koaros kak sawas. Karasepe, kitail kak kihong atail ahnsou ong kompoakepatailo. Kitail kak rong kanahieng ni ahnsou me e koasoakoasoi. Oh kitail kak ehukihong ih iren Paipel ehu me kitail perenki me pahn kansenamwahwihala ih. (Ais. 50:4) Dahme keieu kesempwal iei ken mi rehn kompoakepahmw kan ni ahnsou me re anahne ken mi rehrail.​—Wadek Lepin Padahk 17:17.

19. Ia duwen atail kakehlakahda atail nanpwungmwahu rehn meteikan ahnsou wet eh pahn sewese kitail ni ahnsou kohkohdo?

19 Kitail anahne koasoanehdi teng en kakairada oh kolokolete nanpwungmwahu kehlail rehn riatail Kristian kan ni ahnsou wet. Dahme kahrehda? Pwehki atail imwintihti kan pahn song en katohrepeseng kitail sang ni arail koasoia soahng likamw kan duwen kitail. Re pahn song kahrehiong kitail en sohla likih oh sewese emenemen. Ahpw re sohte pahn pweida. Re sohte kak kauhdi kitail sang atail poakohng riatail kan. Sohte mehkot me re wia me pahn kauwehla nanpwungmwahu me kitail ahnekier. Atail nanpwungmwahu rehn meteikan sohte pahn uhdi ni kaimwiseklahn koasoandi wet ahpw kitail pahn ahneki nanpwungmwahu wet kohkohlahte!

KOUL 24 Kohdo ni Nahnahn Siohwa

^ par. 5 Ni imwio eh kerendohr, kitail koaros anahne kakehlakahda atail nanpwungmwahu rehn riatail Kristian kan. Nan iren onop wet, kitail pahn tehk dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme wiawihong Seremaia. Kitail pil pahn koasoiapene ia duwen kakairada nanpwungmwahu keren rehn meteikan rahnwet eh pahn sewese kitail ni ahnsou apwal.

^ par. 2 Mwekid kan me wiawi nan pwuhken Seremaia sohte ntingdi ni irekidi en ahnsou me re wiawi.

^ par. 57 WEHWEHN KILEL: Kilel wet kasalehda dahme kakete wiawi ni ahnsou kohkohdo erein “kahn kamakam kowahlap.” Kristian kei rukula nan kisin pere ehu powe. Irail diar nsenamwahu sang ni arail kin ehupene erein ahnsou apwalo. Kilel siluh kan mwuri kasalehda Kristian kohte arail ahnekier nanpwungmwahu kehlail mwohn kahn kamakam kowahlapo eh tepida.