Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

44 ESTUDIO

Allin amigokunayoq kasun manaraq tukukuy p’unchay chayamushaqtin

Allin amigokunayoq kasun manaraq tukukuy p’unchay chayamushaqtin

“Tukuy tiempon amigoqa munakun” (PROV. 17:17)

101 TAKI Juj sonqollan llank’ananchis

KAYKUNAMANTA YACHASUN *

‘Manchay ñak’ariy tiempopin’ necesitasunchis amigonchiskunaq yanapayninta (2 parrafota qhaway) *

1, 2. 1 Pedro 4:7, 8 textopi nisqanman jina, ¿iman yanapawasun sasachakuypi tarikuqtinchis?

TUKUKUY p’unchaypiqa yaqapaschá imaymana sasachakuypi tarikusunchis (2 Tim. 3:1). Ejemplopaq, África ladopi jujnin llaqtapin elección pasasqan qhepaman soqta killa más llaqtantinpi runakuna sinchi maqanakuypi tarikuranku, chaymi iñiqmasinchiskunaq vidanku peligropi kasharan. ¿Imatan ruwaranku chhaynapi tarikuspa? Wakinqa karu ladopi tiyaq hermanokunaq wasinpin alojakuranku. Juj hermanon nin: “Maytan kusikurani Diospa llaqtanpi allin amigokunayoq kasqaymanta, llapallaykun kallpachanakurayku”, nispa.

2 ‘Manchay ñak’ariy’ p’unchay qallariqtinqa maytan agradecekusunchis Diospa llaqtanpi amigokunayoq kasqanchismanta (Apo. 7:14). Chaymi Diospa llaqtanpi amigonchiskunawan astawan jujllachakunanchis (leey 1 Pedro 4:7, 8). Profeta Jeremiastapas amigonkunan yanaparanku Jerusalén llaqta manaraq ch’usaqyachisqa kaqtin. * ¿Imaynatan paypa ejemplonta qatikusunman?

¿IMATAN JEREMIASPA EJEMPLONMANTA YACHASUNMAN?

3. a) ¿Iman Jeremiasta tanqanman karan llapa runamanta karunchakunanpaq? b) ¿Imatan Jeremías Barucman willakuran? ¿Iman chay jawa pasaran?

3 Jeremiasqa Anatot llaqtapi 40 watata jina tiyaran, chaypi kaq runakunaqa sinchi millaymi karanku, yaqapaschá wakinkunaqa vecinonkuna familiankuna karanku (Jer. 11:21; 12:6). Chaywanpas manan llapa runakunamantachu karunchakuran. Aswanpas Baruc secretarionmanmi imayna sientekusqanta willakuran, chaytaq Bibliapi qelqasqa kashan (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1). Barucqa Jeremiaspa vidanpi imaymana pasasqantan qelqaran, chaymi paykunaqa allin amigontin kapuranku (Jer. 20:1, 2; 26:7-11).

4. ¿Ima ruwananpaqmi Jehová Dios Jeremiasta kamachiran? ¿Imaynatan chay ruwasqanku Jeremiasta Baructawan yanaparan allin amigontin kanankupaq?

4 Jeremiasqa askha watakunan mana manchakuspa israelitakunaman willaran imachus Jerusalén llaqtawan pasananta (Jer. 25:3). Juchankumanta pesapakunankupaqmi Jehová Dios Jeremiasta kamachiran juj k’uyupi anyayninta qelqananpaq (Jer. 36:1-4). Jeremiaswan Barucwanqa askha killakunan kuska llank’aranku Jehová Diospa nisqanta qelqanankupaq, sapa kutilla Diosmanta parlasqankun paykunata yanaparan iñiyninkupi astawan wiñanankupaq.

5. ¿Imaynapin yachanchis Baruc Jeremiaspa allin amigon kasqanta?

5 Qelqayta tukusqanku qhepamanmi Jeremiasqa amigon Baructa niran chayta llapa Israel runakunaman leenanpaq (Jer. 36:5, 6). Jinan Barucqa chayta ruwaran vidanña peligropi kashaqtinpas. Jeremiasqa kusikuranchá amigon Baruc temploq pationman rispa chay qelqata runakunaman leeqtin (Jer. 36:8-10). Barucpa ruwasqanta yacharuspan Judá llaqtapi umalliqkuna kamachiranku paykunaman chay qelqata leenanpaq (Jer. 36:14, 15). Jinan chay umalliqkuna rey Jehoiaquimman Jeremiaspa qelqachisqanta willanankupaq decidiranku. Baructataq niranku: “Jeremiaspiwan phawaspa pakakamuychis mana piqpa rikunanman”, nispa (Jer. 36:16-19).

6. ¿Imatan Jeremiaspas Barucpas ruwaranku sasachakuypi tarikuspa?

6 Rey Jehoiaquimqa sinchitan phiñakuran Jeremiaspa qelqachisqanta uyarispa, jinan chay qelqa k’uyuta kanaykuran, kamachirantaq profeta Jeremiasta Baructawan carcelpi wisq’anankupaq. Jeremiasmi ichaqa mana manchakuranchu, aswanpas mosoq k’uyuta jap’ispa Barucman qoran. Chaypitaq wajmanta qelqachiran Jehová Diospa nisqanta (Jer. 36:26-28, 32).

7. ¿Imaynapin Jeremiaswan Barucwan allin amigontin kapuranku?

7 Runakunaqa ima sasachakuytapas kuska atipaspan astawan amigontin kapunku. Chaymi pasaran Jeremiaswan Barucwanpas, paykunaqa jujmantan qelqaranku millay rey Jehoiaquimpa kanaykusqan qelqa k’uyuta. Chayta ruwaspan aswan allinta reqsinakuranku amigontintaq kapuranku. ¿Imatan paykunamanta yachasunman?

SUT’ILLANTA AMIGONCHISKUNAWAN RIMASUN

8. ¿Iman jark’awasunman iñiqmasinchiskunawan allin amigontin kananchispaq? ¿Imatan ruwananchis allin amigokunayoq kananchispaq?

8 Sichus mayqen amigonchispas sonqonchista k’iriwanchis chayqa, sasapaschá kanman imayna sientekusqanchista jujkunaman willayqa (Prov. 18:19, 24). Otaq imaymana ruwanayoq kasqanchisrayku mana tiemponchis kanmanchu jujkunawan amigontin kananchispaq. Chaywanpas kallpachakunanchismi. Sichus munanchis hermanonchiskuna sasachakuyninchispi yanapawananchista chayqa, kunanmantapachan paykunaman willakunanchis imayna sientekusqanchista piensasqanchistapas, chhaynapin paykunawan amigontin kasunchis (1 Ped. 1:22).

9. a) ¿Imaynatan Jesús rikuchiran amigonkunapi confiasqanta? b) ¿Iman yanapawasun Diospa llaqtanpi allin amigokunayoq kananchispaq? Juj ejemplota willay.

9 Jesuspas mana manchakuspan amigonkunawan rimaran, chaypin rikuchiran paykunapi confiasqanta (Juan 15:15). Noqanchispas Jesús jinan amigonchiskunaman willasunman imachus llakichiwasqanchista kusichiwasqanchistapas. Amigonchiskuna imatapas willawasun chayqa tukuy yuyaywanmi uyarinanchis, chhaynapin yachasun noqanchis jina piensasqankuta, sientesqankuta, Diospa llaqtanpi ima ruway munasqankutapas. Hermananchis Cindyn 29 watanpi kashan, payqa 60 watanpi kaq Marie-Louise precursora hermananchiswanmi allin amigantin kanku. Paykunaqa sapa jueves tutamantan predicaq lloqsinku jinaspa imaymanamanta parlanku. Cindy nin: “Gustawanmi amigoykunawan parlayqa, chhaynapin paykunata allinta reqsini, entiendeni ima”, nispa. Hermananchis Cindy jinan kallpachakunanchis jujkunawan sut’illanta rimananchispaq, chhaynapin paykunawan amigontin kapusunchis (Prov. 27:9).

HERMANONCHISKUNAWAN KUSKA DIOSMANTA WILLASUN

Allin amigokunaqa Diosmantan kuska willanku (10 parrafota qhaway)

10. Proverbios 27:17 textopi nisqanman jina, ¿iman pasanqa hermanonchiskunawan kuska Diosmanta willaqtinchis?

10 Jeremías jina Baruc jina hermanonchiskunawan kuska Diosmanta willasun chayqa, allintan reqsinakusun allin amigontintaq kasunchis (leey Proverbios 27:17). ¿Imaynan sientekuwaq amigoyki mana manchakuspa Jehová Diosmanta willaqtin otaq iñiyninta defiendesqanta rikuspayki? Astawanchá payta munakuwaq ¿riki?

11, 12. ¿Imaynatan hermanonchiskunawan kuska Diosmanta willaq lloqsisqanchis yanapawanchis paykunawan allin amigontin kananchispaq?

11 Kaypin iskay ejemplokunamanta yachasun imaynatas hermanonchiskunata jujllachan Diosmanta kuska willasqanku. Ñaupaqta yachasun imaynatas Adeline hermananchis Candice hermananchiswan allin amigantin kapuranku chayta. Adelineqa 23 watanpin kashan, paymi Candice hermananchista niran juj llaqtaman Diosmanta willaq rinankupaq. Adeline willakun: “Tukuy sonqowan Diosmanta willashanallaykupaqmi necesitarayku kallpachasqa kayta”, nispa. ¿Imaynatan yanaparan Diosmanta kuska willasqanku? Adeline nin: “Sapa tardenmi parlaq kayku imayna sientekusqaykumanta, runakuna Diosmanta uyarikusqankumanta, Jehová Dios yanapawasqankumantawan. Chaymi yanapawaranku iñiyniykupi allin amigantin kanaykupaq ima”, nispa.

12 Kunan yachasun Laïla, Marianne hermananchiskunamanta, paykunaqa Franciamantan kanku. República Centroafricana nacionpi kaq Bangui llaqtamanmi pisqa semanata Diosmanta willaq riranku. Laïla nin: “Compañeraywanmi phiñachinakurayku, ichaqa munakuywan sut’illanta rimasqaykun yanapawaranku amigantin kashanallaykupaq. Marianneqa ratollan may llaqtamanpas yachakun, munakunmi runakunata, tukuy sonqowantaq Diosmanta willanpas. Chayta rikuspaymi payta astawan respetani”, nispa. Paykuna jina allin amigokunata tarinapaqqa manan juj nacionmanraqchu rinanchis, sichus sapa kuti hermanonchiskunawan Diosmanta willaq lloqsisun chayqa, paykunawanmi allin amigontin kasunchis.

ALLIN RUWASQANKUTA QHAWARISUN PERDONASUNTAQ

13. ¿Iman pasanman hermanonchiskunawan kuska Diosmanta willaqtinchis?

13 Mayninpi hermanonchiskunawan kuska Diosmanta willaqtinchismi allin ruwasqankuta pantasqankuta ima qhawarinchis. Chhaynaqa, ¿iman yanapawasunman paykunawan amigontin kashanallanchispaq? Jeremiaspa ejemplonta qatikuymi. ¿Iman payta yanaparan amigonkunaq allin ruwasqanta qhawashanallanpaq, paykunata perdonananpaqpas?

14. ¿Imatan Jeremías Jehová Diosmanta yacharan? ¿Imaynatan chay yachasqan payta yanaparan?

14 Jeremiasmi qelqaran sutinta apaq librota, chaymantapas yaqapaschá qelqallarantaq 1 Reyes, 2 Reyes librokunata. Chaykunata qelqashaspan repararan Jehová Dios juchayoq runakunata khuyapayasqanta. Rey Ajabmanta yachasun, payqa Jehová Dios contran juchallikuran, juchanmanta pesapakuqtinmi ichaqa mana rikuranchu llapa familian wañuchisqa kasqanta (1 Rey. 21:27-29). Rey Manasespas sinchi millay juchakunatan ruwaran. Jehová Diosmi ichaqa Manasesta perdonaran juchankunata saqepusqanrayku (2 Rey. 21:16, 17; 2 Crón. 33:10-13). Chaykunata yachasqanqa anchatachá Jeremiasta yanaparan pacienciawan, munakuywan, khuyapayaywan amigonkunata qhawarinanpaq (Sal. 103:8, 9).

15. Jeremiasqa Jehová Dios jinan pacienciawan Baructa yanaparan, ¿imaynatan chayta rikuchiran?

15 ¿Imaynatan Jeremías amigon Baructa yanaparan Diospaq ruwananta saqepuqtin? Jeremiasqa manan niranchu “imatapas ruway” nispaqa, aswanpas sumaqllatan Jehová Diospa nisqanta willaran (Jer. 45:1-5). ¿Imatan chaymanta yachasunman?

Allin amigokunaqa perdonanakunkun (16 parrafota qhaway)

16. Proverbios 17:9 textopi nisqan jina, ¿imatan ruwananchis hermanonchiskunawan amigontin kashanallanchispaq?

16 Hermanonchiskunaqa imallapipas pantanqakupunin, chaymi kallpachakunanchis paykunawan pacienciakunanchispaq chhaynapi amigontin kashanallanchispaq. Sichus imapipas pantarunqaku chayqa, sumaqllatan Bibliaq nisqanman jina rimapayananchis (Sal. 141:5). Sinchitaña sonqonchista k’iriruwasun chaypas perdonananchismi. Chay qhepamanqa manañan chaymanta rimananchischu nitaq jujkunamanpas willananchischu (leey Proverbios 17:9). Hermanonchiskunaq allin ruwasqankutan kay sasa tiempopi astawan qhawarinanchis. Sichus chayta ruwasun chayqa paykunawanmi allin amigontin kasun, jinaspa manchay ñak’ariy tiempopi yanapawasun.

MUNAKUQ KASQANCHISTA RIKUCHISUN

17. ¿Imaynapin yachanchis Jeremías sasachakuy tiempopi allin amigo kasqanta?

17 ¿Imaynatan profeta Jeremías rikuchiran sasachakuy tiempopi allin amigo kasqanta? Ébed-Mélecta yanapaspa, payqa reypa wasinpi oficialmi karan. Jeremiasta unu p’uytuman wijch’uykusqankuta yacharuspan Ébed-Mélecqa orqochiran. Chay qhepamantaq payqa mancharikuran wakin umalliqkuna wañuchinanmanta. Jeremiasmi ichaqa mana niranchu: “Payñachá yachakun ima ruwaytapas” nispaqa, aswanmi carcelpiña kashaspapas Ébed-Mélecta kallpachananpaq Diospa promesanta willaran (Jer. 38:7-13; 39:15-18).

Allin amigokunaqa necesidadpi tarikuqtinkutaq yanapanakunku (18 parrafota qhaway)

18. Proverbios 17:17 textopi nisqan jina, ¿imatan ruwasunman mayqen hermanonchispas sasachakuypi tarikuqtin?

18 Kay tiempopipas hermanonchiskunaqa imaymana sasachakuypin tarikushanku. Askhan sufrishanku terremotokunawan, guerrakunawan otaq juj sasachakuykunawanpas. Chhayna sasachakuypi tarikuq hermanokunatan wasinchispi chaskisunman. Jujkunapas yanapakunkuman qolqeta qospa. Llapanchistaq yanapakusunman paykunapaq Jehová Diosmanta mañakuspa. Sichus mayqen hermanonchispas pisikallpayashan chayqa, paykunawanmi tiempota pasarisunman, tukuy yuyaywan willawasqanchista uyarisunman jinaspa Bibliapi kallpachaq textokunata leepusunman (Is. 50:4). Amigonchiskuna sasachakuypi tarikuqtinkuqa paykunawanmi kashananchis (leey Proverbios 17:17).

19. ¿Imaynatan jamuq tiempopi yanapawasun allin amigokunayoq kasqanchis?

19 Kunanmantapachan kallpachakunanchis hermanonchiskunawan allin amigontin kananchispaq. ¿Imarayku? Enemigonchiskunaqa tukuy atisqankutan ruwanqaku amigonchiskunamanta llulla willakuykunawan t’aqawananchispaq, ichaqa manan atinqakuchu. Enemigonchiskuna imataña ruwanqaku chaypas, manapunin amigontin kasqanchista t’aqayta atinqakuchu. Hermanonchiskunawanqa manan kay tiempollapichu amigontin kasunchis aswanpas wiñay-wiñaypaqmi.

24 TAKI Jamuychis Diospa orqonman

^ párr. 5 Tukukuy p’unchay chayamusqanraykun hermanonchiskunawan allin amigontin kananchis. ¿Imatan Jeremiaspa ejemplonmanta yachasunman? ¿Imaynatan amigonchiskuna yanapawasunman sasachakuy tiempopi? Chaykunamantan kaypi yachasun.

^ párr. 2 Jeremías libroqa manan ordenpichu willan imakunachus pasasqanmanta.

^ párr. 57 FOTOMANTA WILLAKUYKUNA: Kay fotopin rikushanchis imachus “manchay ñak’ariy tiempopi” pasananmanta. Juj hermanoq wasinpin hermanokuna juñukushanku, kuska kasqankun paykunata yanapan aguantanankupaq. Qatimuq kinsa fotokunapi rikukun ñaupaqpi rikusqanchis hermanokunaqa allin amigontinña karanku manaraq manchay ñak’ariy tiempo chayamuqtin.