1-2. E ‵tusa mo te 1 Petelu 4:7, 8, se a te mea ka fesoasoani mai ke kufaki tatou i taimi faiga‵ta?

ONA ko te mea ko pilipili atu tatou ki te gataga o “aso fakaoti,” e mafai eiloa o fe‵paki tatou mo mea faiga‵ta. (2 Timo. 3:1) E pelā me se fakaakoakoga, mai tua o se palota, ne uke ‵ki eiloa a taua mo amioga fakasaua i se fenua o Afelika ki te saegala. Mō masina e silia atu mo te ono, ne seki mafai ne ‵tou taina mo tuagane o oloolo ki nisi tino me ne ‵nofo atu loa latou i te koga telā e ‵tupu i ei a taua. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a latou ke kufaki i mea faiga‵ta konā? Ne faka‵lafi atu a nisi tino ki fale o taina kolā e ‵nofo i koga kolā e se uke i ei a taua. Ne fai mai se taina e tokotasi, penei: “I vaegā tulaga penei, ne fiafia au me isi ne oku taugasoa. Ne mafai ne matou o fakatau fakamalosi te suā tino ki te suā tino.”

² Kafai ko kamata a “te fakalavelave lasi”, ka fia‵fia eiloa tatou ke maua ne taugasoa ‵lei kolā e a‵lofa mai ki a tatou. (Faka. 7:14) Tela la, e manakogina ke na fakamalosi aka ‵tou fesokotakiga mo nisi tino i te taimi nei. (Faitau te 1 Petelu 4:7, 8.) E mafai o tauloto ne tatou a mea e uke atu mai te tala o Ielemia. Ne fesoasoani atu ana taugasoa o fakasao a ia mai mua malie o fakamasei te fakai o Ielusalema. * E mafai pefea o fakaakoako tatou ki a Ielemia?

3. (a) Kaia ne manako ei a Ielemia ke ‵vae kea‵tea mai nisi tino? (e) Se a te mea ne fai atu ne Ielemia ki tena failautusi ko Paluka, kae se a te mea ne iku mai i ei?

³ Kāti i se 40 tupu tausaga, ne ola eiloa a Ielemia fakatasi mo tino sē fakamaoni, e aofia i ei ana tuakoi mo ana nisi kāiga mai tena fakai  ko Anatota. (Iele. 11:21; 12:6) Kae ne seki ‵vae kea‵tea a ia mai i a latou. E tonu, ne fakaasi atu ana lagonaga ki tena failautusi fakamaoni ko Paluka, kae penā foki ki a tatou i aso nei. (Iele. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) E mafai o fakaataata ne tatou me i te taimi ne tusi ki lalo ne Paluka a mea katoa ne ‵tupu ki a Ielemia, ne fakamalosi aka ei ne lāua a te alofa mo te āva i te vā o te suā tino ki te suā tino.—Iele. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Se a te mea ne fai atu ne Ieova ke fai ne Ielemia, kae i te auala fea ne fakamalosi aka ne te galuega tenei a te fesokotakiga o Ielemia mo Paluka?

⁴ Mō se fia tausaga, ne fakailoa atu ne Ielemia mo te loto toa ki te kau Isalaelu e uiga ki te mea ka tupu ki Ielusalema. (Iele. 25:3) I tena suā taumafaiga ke fakama‵losi a tino ke sala‵mo, ne fai atu a Ieova ki a Ielemia ke tusi Ana faka‵pulaga ki se peluga tusi. (Iele. 36:1-4) Ona ko te mea ne ga‵lue fakatasi a Ielemia mo Paluka i te galuega tenei ne tuku atu ne te Atua ki a lāua, mō se fia masina, e mautinoa eiloa me ne sau‵tala lāua ki tala kolā ne fakamalosi aka ei lā fakatuanaki.

5. I te auala fea ne fai ei a Paluka e pelā me se taugasoa tonu ki a Ielemia?

⁵ I te okoga ki te taimi ke fakaasi atu a fakamatalaga i te peluga tusi, ne fakalagolago a Ielemia ki tena taugasoa ko Paluka ke fakaoko atu ne ia te fekau. (Iele. 36:5, 6) Ne loto malosi eiloa Paluka o fakataunu tena galuega faitalia te fakamataku. E mata, e mafai o fakaataata ne koe a lagonaga fakamatamata o Ielemia i te taimi ne fanatu ei a Paluka ki te koga ateatea o te faletapu kae fai ne ia te mea ne fakatonu atu ne Ielemia ke fai ne ia? (Iele. 36:8-10) Ne ‵logo a pelenise o Iuta i te mea ne fai ne Paluka, kae ne fakatonu atu latou ki a ia ke faitau te peluga tusi tenā i se leo maluga ki a latou! (Iele. 36:14, 15) Ne fakaiku aka ne pelenise ke fakailoa atu ne latou ki te tupu ko Ieoiakimo a pati a Ielemia. Ona ko te manava‵se, ne fai atu a pelenise ki a Paluka: “Olo o ‵muni, ko koe mo Ielemia, kae sa fakailoa ki se tino te koga e ‵muni ei koulua.” (Iele. 36:16-19) A te mea tenā se manatu fesoasoani ‵lei!

6. Ne ‵saga atu pefea a Ielemia mo Paluka ki ‵tekemaiga?

 ⁶ Ne kaitaua ‵ki eiloa te tupu ko Ieoiakimo i te lagonaga ne ia a pati ne tusi ne Ielemia, telā ne ‵sunu ne ia te peluga tusi kae fai tena fakatonuga ke puke a Ielemia mo Paluka. Kae ko Ielemia ne seki mataku. Ne toe puke ne ia te suā peluga tusi, tuku atu ki a Paluka, kae i te taimi ne laulau atu ne Ielemia a te fekau a Ieova, ne tusi ne Paluka “a pati eiloa kolā ne tusi i te peluga tusi muamua, telā ne ‵sunu ne te tupu o Iuta ko Ieoiakimo.”—Iele. 36:26-28, 32.

7. Se a te mea e mautinoa eiloa me ne tupu i te taimi ne ga‵lue fakatasi ei a Ielemia mo Paluka?

⁷ A tino kolā e kufaki fakatasi i se fakalavelave e masani o fai pelā me ne taugasoa ‵pili. Tela la, e mautinoa eiloa me ona ko te ga‵lue fakatasi o lāua ke sui a te peluga tusi telā ne ‵sunu ne te tupu masei ko Ieoiakimo, ne fakamalosi aka ne Ielemia mo Paluka se vā fakataugasoa ‵pili. E mafai pefea o aoga ki a tatou a te fakaakoakoga ne tuku mai ne tāgata fakamaoni konei e tokolua?

8. Kaia e faigata ei ke fakamalosi aka ne tatou a fesokotakiga ‵pili mo nisi tino, kae kaia e se ‵tau ei o ‵fiu vave tatou?

⁸ Kāti e tai faigata eiloa ke fakaasi atu ‵tou lagonaga ki nisi tino māfai ne fakalogo‵mae ne se tino tatou i taimi ko ‵teka. (Faata. 18:19, 24) Io me e mafai o mafau‵fau tatou me se lava te taimi mo te malosi ke fakamalosi aka ne tatou a fesokotakiga ‵pili mo nisi tino. Kae e se ‵tau o ‵fiu vave tatou. Kafai e ma‵nako tatou ke fesoasoani mai ‵tou taina māfai ko fakafesagai tatou mo mea faiga‵ta, tenei te taimi ko ‵tau ei tali‵tonu tatou ki a latou. Tasi o auala tāua ke fai penā, ko te fakaasi atu ki a latou a ‵tou mafaufauga mo lagonaga.—1 Pe. 1:22.

9. (a) I te auala fea ne fakaasi atu ne Iesu a tena loto talitonu ki ana taugasoa? (e) E fakamalosi aka pefea ‵tou fesokotakiga mo nisi tino māfai e fakaasi atu ne tatou a mea i ‵tou loto ki nisi tino? Taku mai se fakaakoakoga.

⁹ Ne fakaasi atu ne Iesu tena loto talitonu ki ana taugasoa mai te faipati atu ki a latou e aunoa mo te ‵funa se mea i a latou. (Ioa. 15:15) E mafai o fakaakoako tatou ki a ia mai te fakaasi atu ki ‵tou taugasoa a mea e fia‵fia tatou ki ei, ‵tou manavasega, mo mea kolā e fanoa‵noa ei tatou. Fakalogologo faka‵lei māfai ko faipati mai se tino ki a koe, kae ka mafai o iloa ne koe me ‵pau lua mafaufauga, lagonaga mo fakamoemoega. Mafaufau ki te tala o Cindy, se tuagane telā ko 20 tupu ana tausaga. Ne fai taugasoa a ia ki se paenia ko 60 tupu ana tausaga, ko Marie-Louise. Ne ga‵lue fakatasi sāle a Cindy mo Marie-Louise i te galuega talai i taeao o Aso Fa katoa, kae sau‵tala sāle lāua ki mataupu tāua. E fai mai a Cindy, “Au e fiafia o sau‵tala mo taugasoa ki mea tāua me e fesoasoani mai ke iloa kae ke malamalama ‵lei au i a latou.” E mafai o malosi a fesokotakiga fakataugasoa māfai e loto  talitonu koe o fakaasi atu ki ou taugasoa a mea katoa i tou loto, kae penā foki a latou ki a koe. E pelā mo Cindy, kafai e gasue muamua koe o fakaasi atu ki ou taugasoa a mea katoa i tou loto, e mautinoa eiloa me ka gasolo aka o malosi a otou vā fakataugasoa.—Faata. 27:9.

10. E ‵tusa mo te Faataoto 27:17, ne a ikuga ‵gali e maua ne tatou mai te ga‵lue fakatasi mo ‵tou taina tali‵tonu?

¹⁰ E pelā mo te mea ne tupu ki a Ielemia mo Paluka, kafai e ga‵lue fakatasi tatou mo ‵tou taina tali‵tonu kae lavea ne tatou olotou uiga ‵lei, ka fakaakoako tatou ki a latou kae fakapili‵pili atu ki ei. (Faitau te Faataoto 27:17.) E pelā me se fakaakoakoga, e pefea ou lagonaga māfai e fano koe i te galuega talai, kae lagona ne koe a tou taugasoa e fakamatala atu mo te loto toa ana talitonuga ki se tino, io me faipati atu mo te loto talitonu e uiga ki a Ieova mo ana fuafuaga? E mautinoa eiloa me ka fia fakapilipili malosi atu koe ki a ia.

11-12. Taku mai se fakaakoakoga ki te auala e mafai ei ne te ga‵lue fakatasi mo ‵tou taugasoa i te galuega talai o fakamalosi aka ‵tou fesokotakiga.

¹¹ Ke mafau‵fau ki tala e lua kolā e fakaasi mai i ei a te auala e fesoasoani atu ei a te ga‵lue fakatasi i te galuega talai ke ‵pili a fesokotakiga o tino. A Adeline, se tuagane ko 23 ana tausaga, ne fakamolemole atu ki se tokotasi o ana taugasoa ko Candice, ke olo mo ia o talai i koga talai kolā e se masani o talai i ei. “Ne ma‵nako māua ke talai atu mo te loto finafinau kae ke fia‵fia malosi i te galuega talai,” e fai mai tou fafine. “Ne ma‵nako māua ke fakama‵losi aka i te feitu faka-te-agaga.” Ne aoga pefea ki a lāua a te ga‵lue fakatasi? “I te fakaotiga o aso takitasi,” e fai mai a Adeline, “ne sau‵tala māua ki mā lagonaga, mea kolā ne fakamalosi ei māua ona ko sau‵talaga ne fai ne māua, mo te auala ne lavea ne māua a te takitakiga a Ieova i te mā galuega talai. Ne fia‵fia māua ki sau‵talaga konei kae ne fesoasoani mai ke iloa faka‵lei ne te suā tino a te suā tino.”

¹² A Laïla mo Marianne, ne tuagane ‵nofo taka mai Falani, ne olo o talai mō se lima vaiaso i Bangui, te laumua o Afelika ki te kogāloto telā tokouke a tino e ‵nofo i ei. E fai mai a Laïla: “Ne fakafesagai māua mo Marianne mo mea faiga‵ta, kae fakafetai me ne fai ne fesokotakiga ‵pili mo te alofa tonu ke malosi te vā fakataugasoa o māua. I te taimi ne lavea ne au te  uiga faigofie o Marianne, tena alofa ki tino o te fenua, mo tena loto finafinau i te galuega talai, ne gasolo aka eiloa o āva malosi au ki tou fafine.” E se ‵tau mo koe o fanatu ki se fenua fakaa‵tea ke maua ne koe a mea ‵gali konei. I taimi katoa e galue koe i tou koga talai fakatasi mo se taina io me se tuagane, e maua eiloa ne koe te avanoaga ke fai ke iloa ‵lei ne koe a te taina io me ko te tuagane tenā, kae ke fakamalosi aka te va fakataugasoa o koulua.

13. Se a te mea faigata e mafai o fakafesagai tatou ki ei māfai ko ga‵lue fakatasi mo ‵tou taugasoa?

¹³ I nisi taimi e ga‵lue fakatasi tatou mo ‵tou taugasoa, e kamata o lavea ne tatou a olotou uiga ‵lei kae penā foki olotou vāivāiga. Se a te mea e mafai o fesoasoani mai ke fakafesagai atu tatou ki te fakalavelave tenei? Ke toe mafau‵fau tatou ki te fakaakoakoga a Ielemia. Se a te mea ne fesoasoani atu ki tou tagata ke lavea ne ia a mea ‵lei i nisi tino kae ke mo a ma kilo atu ki olotou mea ‵se?

14. Se a te mea ne tauloto ne Ielemia e uiga ki a Ieova, kae ne fesoasoani atu pefea a te mea tenei ki a ia?

¹⁴ Ne tusi ne Ielemia a te tusi telā ne fakaigoa ki a ia, kae ne tusi foki ne ia a tusi o te Tusi Tapu ko te 1 mo te 2 Tupu. E mautinoa eiloa me ne fesoasoani atu te galuega tenā ke lavea ‵lei ne ia a te lasi o te alofa fakamagalo o Ieova ki luga i tino sē ‵lei katoatoa. E pelā me se fakaakoakoga, ne iloa ne Ielemia me i te taimi ne salamō ei te tupu ko Aapo i ana amioga ma‵sei, ne fakasao ne Ieova a ia ke mo a ma lavea ne ia tena kāiga kātoa e fakaseai atu i te taimi koi ola ei a ia. (1 Tupu 21:27-29) I se auala tai ‵pau, ne iloa ne Ielemia me ne uke atu a mea ne fai ne Manase ke kaitaua ei a Ieova i lō a Aapo. Kae ui i ei, ne fakamagalo eiloa ne Ieova a Manase me ne salamō. (2 Tupu 21:16, 17; 2 Nofo. 33:10-13) Ne fesoasoani atu eiloa a tala konā ki a Ielemia ke fakaakoako ki te kufaki mo te loto fakamagalo o te Atua i ana faifaiga ki ana taugasoa ‵pili.—Sala. 103:8, 9.

15. Ne fakaakoako atu pefea a Ielemia ki te kufaki o Ieova i te taimi ko se saga atu a Paluka ki tena galuega?

¹⁵ Mafaufau aka la ki te auala ne fesoasoani atu a Ielemia ki a Paluka i te taimi ko se saga tonu a ia ki tena galuega. I lō te ‵fiu vave i tena taugasoa, ne fesoasoani atu a Ielemia ki a Paluka mai te faipati ‵tonu atu ki tou tagata i se auala alofa a te fekau mai te Atua ki tou tagata. (Iele. 45:1-5) Ne a akoakoga e mafai o tauloto ne tatou mai te tala tenei?

16. E pelā mo te mea ne fakaasi mai i te Faataoto 17:9, ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke fakatumau a fesokotakiga fakataugasoa mo nisi tino?

¹⁶ A te ‵tonuga loa, e se fakamoe‵moe tatou ke ‵lei katoatoa ‵tou taina mo tuagane. Tela la, kafai ko oti ne ati aka ne tatou a va fakataugasoa ‵pili, e ‵tau mo tatou o ga‵lue malosi i te fakatumauga o va fakataugasoa konā. Kafai e fai ne ‵tou taugasoa a mea ‵se, kāti e manakogina ke fai‵pati tonu kae tuku atu a pati polopoloki a‵lofa kolā e fakavae ki te Muna a te Atua. (Sala. 141:5) Kae kafai e fakafanoanoa ne latou a tatou, e ‵tau o fakamagalo ne tatou. Kafai e fakamagalo ne tatou a latou, e ‵tau mo tatou o ‵kalo kea‵tea mai te tofotofoga ke toe fai‵pati ki te mea ‵se tenā fakamuli. (Faitau te Faataoto 17:9.) Ko oko eiloa i te tāua i taimi faiga‵ta konei ke ‵saga tonu tatou ki uiga ‵lei o ‵tou taina mo tuagane i lō olotou vāivāiga! Te faiga tenā e fakamalosi aka i ei a vā fakataugasoa o tatou mo latou, kae ka manakogina eiloa ne tatou a fesokotakiga ‵pili fakataugasoa penā i te taimi o te fakalavelave lasi.

17. I te auala fea ne fai ei a Ielemia pelā me se taugasoa tonu i taimi o fakalavelave?

¹⁷ Ne fai eiloa a te pelofeta ko Ielemia pelā me se taugasoa tonu i taimi o fakalavelave. E pelā me se fakaakoakoga, i te otiga ne fakasao ne te ofisa i te fale o te tupu ko Epetimeleka a Ielemia mai se vaikeli e ‵fonu i pela, ne mataku a Epetimeleka me i te mea ma fakalogo‵mae ne pelenise a ia. I te iloaga ne Ielemia a te mea nei, ne seki nofo ‵mu a ia, kae fakamoemoe me ka kufaki eiloa ne tena taugasoa a te mea tenei i a ia eiloa.  E tiga eiloa ne ‵pei atu a Ielemia ki te falepuipui, ne fai ne ia te ‵toe e mafai ke fakailoa atu ne ia a te folafolaga fakamafanafana loto a Ieova ki tena taugasoa ko Epetimeleka.—Iele. 38:7-13; 39:15-18.

18. E ‵tusa mo te Faataoto 17:17, e ‵tau o ‵saga atu pefea tatou māfai ko fepaki se taugasoa o tatou mo se fakalavelave?

¹⁸ I aso nei, e fakafesagai ‵tou taina mo tuagane mo fakalavelave kese‵kese. E pelā mo te tokoukega kolā e logo‵mae ona ko fakalavelave ‵tupu o te natula io me ko fakalavelave kolā e fakamāfua aka ne tino. Kafai ko ‵tupu a mea konā, e mafai eiloa ne nisi o tatou o tali fiafia a taugasoa konei ki olotou fale. Nisi e mafai o fesoasoani i mea tau tupe. Kae e mafai ne tatou katoa o akai atu ki a Ieova ke fesoasoani ki ‵tou taina mo tuagane. Kafai e iloa ne tatou se taina io me se tuagane e loto vāivāi, e mafai o se iloa ne tatou a ‵tou pati e fai io me ko te auala e ‵saga atu tatou ki ei. Kae e mafai eiloa ne tatou katoa o fesoasoani. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o fakaavanoa ‵tou taimi ke ‵nofo fakatasi mo ‵tou taugasoa. E mafai o fakalogo‵logo tatou ki a latou mo te atafai i te taimi e fai‵pati mai ei latou. Kae e mafai o fakaasi atu ne tatou se tusi faitau telā e fakamafanafana atu ki a latou. (Isa. 50:4) A te mea tāua ke nofo atu koe o fesoasoani ki ou taugasoa i te taimi e manakogina ei ne latou koe.—Faitau te Faataoto 17:17.

19. Ka fesoasoani mai pefea a te fakamalosiakaga o fesokotakiga fakataugasoa nei ki a tatou mō aso mai mua?

¹⁹ E ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke fakamalosi kae fakatumau te ma‵losi o ‵tou fesokotakiga mo taina mo tuagane i te taimi nei. Kaia? Me ka taumafai eiloa ‵tou fili o fakamavae‵vae tatou e auala i loi mo fakamatalaga ‵loi. Ka taumafai eiloa latou o taofi tatou mai te tali‵tonu kae ‵lago atu ki ‵tou taina. Kae ka se aoga eiloa a olotou taumafaiga konā. Ka se mafai ne latou o fakamasei te alofa telā e fusi ne ia tatou. E seai foki se mea e mafai ne latou o fai ke fakamakosu aka ei a te va fakataugasoa telā ko oti ne fakamalosi aka ne tatou. E tonu, ka tumau eiloa a fesokotakiga fakataugasoa konā ki te gataga o te olaga tenei kae ke oko atu foki loa ki te se-gata-mai!