1, 2. Jich bitʼil ya yal 1 Pedro 4:7, 8, ¿bintik ya skoltayotik ta sitintayel te wokoliletike?

KʼALAL ya xnoptsajotikxan ta slajibalix bael te «slajibal cʼahcʼal» ayniwan ya jtatik tulan wokolil (2 Tim. 3:1). Jun ejemplo, jaʼ te bin kʼot ta pasel ta jun nasion ta África occidental kʼalal la yichʼ tsael yachʼil ajwalil tey-a, jajch tulan kʼop te bayal la yakʼbey swokol te lume. Kʼaxem ta wakeb u, te kermanotaktik te ma juʼ lokʼik ta lugar te banti ay-a te kʼope bayal wokol kʼax ta stojolik. ¿Bin koltayotik ta yorail te tulan wokolile? Ay chaʼoxtul te bajtik ta anel ta sna ermanoetik te banti jun yoʼtan ya xjuʼ ya xkuxinike. Jtul ermano jich la yal: «Ta yorail-abi, tseʼel koʼtan yuʼun te ay kamigotake, melel talel kʼaxel la jmukʼubtesbey jba koʼtantik».

² Kʼalal ya xjajch te tulan wokolil, tseʼelme koʼtantik yuʼun te ay kamigotaktik te ayotik ta yoʼtane (Apoc. 7:14). Jaʼ yuʼun kʼax tulan skʼoplal te yakuk jletik lekil kamigotaktik ta ora ini (kʼopona 1 Pedro 4:7, 8). Bayal bin ya xjuʼ ya jnoptik ta swenta te bin kʼax ta stojol te Jeremías, te la yichʼ koltayel yuʼun te yamigotak te kʼalal nopol ya yichʼix lajinel-a te Jerusalene. * ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnopbeytik stalel te Jeremiase?

3. 1) ¿Bin yuʼun te ya xjuʼ ya stukeltay sba te Jeremiase? 2) ¿Bin la scholbey yaʼiy Jeremías te sekretario yuʼun sok bin lokʼ yuʼun-a?

³ Te Jeremías ayniwan cuarenta jaʼbil kuxin ta yolil ants winiketik te maba lek yoʼtanik ta stojole, jich bitʼil te spatxujk sokniwan chaʼoxtul sfamiliatak te ayik ta Anatot te lum banti ayine  (Jer. 11:21; 12:6). Pero maba la stukeltay sba, la scholbey yaʼiy Baruc te jaʼ sekretario yuʼun te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbae sok la yichʼ tsʼibayel jilel swenta ya xjuʼ ya jnaʼtik te bin kʼax ta stojole (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1). Te bitʼil bayal tiempo la sjokin sbaik kʼalal te Jeremías la yakʼbey stsʼibay Baruc spisil te bin kʼax ta stojole, jaʼniwan tey jajch yamigoinxan sbaik sok kʼax lekxan la yil sbaik-a (Jer. 20:1, 2; 26:7-11).

4. 1) ¿Bin la yal Jehová te ya spas te Jeremiase? 2) ¿Bin yuʼun la yamigoinxan sbaik ta lek te Jeremías sok te Baruc?

⁴ Te Jeremías maba xiw ta yalbeyel te israeletik te bin ya xkʼot ta stojol te Jerusalén (Jer. 25:3). Ta junxan buelta te la yalbey te yakuk sujtes yoʼtanike, te Jehová la yalbey te Jeremías te yakuk stsʼibay ta balbil jun te kastigo ya sta te lume (Jer. 36:1-4). Te Jeremías sok te Baruc bayalniwan u te jun-nax aʼtejik ta spasel te bin akʼbotik spas yuʼun te Diose. Te jayeb tiempo jun-nax aʼtejike, la stsak yip te schʼuunel yoʼtanik ta swenta te bintik la yalbeyik skʼoplale.

5. ¿Bin yuʼun jaʼ lekil amigo kʼot te Baruc ta stojol te Jeremiase?

⁵ Kʼalal la sta yorail te ya yichʼ akʼel ta naʼel te bin tsʼibaybil ta balbil jun, te Jeremías jaʼ la yalbey te Baruc te yakuk yakʼ ta naʼele (Jer. 36:5, 6). Te Baruc maba xiw, la spas sok yip yoʼtan te bin albote. Jnop kaʼiytik te tseʼelnax yoʼtan te Jeremías ta stojol te yamigo kʼalal bajt ta yamakʼul te templo yuʼun ya skʼopon te balbil jun ta stojol te lume (Jer. 36:8-10). Te prinsipaletik ta Judá la snaʼik te bin la spas te Baruc, jaʼ yuʼun la yalbeyik te akʼa kʼoponbotuk yaʼiyik te balbil june (Jer. 36:14, 15). Ta patil la yalbeyik te ajwalil Joacim (Jehoiaquim) te bin la yal te Jeremiase. Sok slekil yoʼtanik jich la yalbeyik te Baruc: «Bahan, nacʼa abahic, haʼat soc Jeremías; ma me ayuc machʼa ya snaʼ banti ayex» (Jer. 36:16-19).

6. ¿Bin la spasik te Jeremías sok te Baruc ta swenta te kontrainele?

 ⁶ Te ajwalil Joacim bayal ilin te kʼalal la yaʼiy stojol te bin la stsʼibay ta balbil jun te Jeremiase, jaʼ yuʼun la schikʼ te balbil june sok la stikun ta chukel te j-alwanej sok te sekretario yuʼune. Te Jeremías maba xiw, jaʼ yuʼun la yakʼbey yan balbil jun te Baruc yuʼun ya stsʼibay te bin la yal te Jehovae. Jich te Baruc la stsʼibay «spisil te cʼopetic te tsʼihbabil ta balbil hun te la schicʼ te Joacim ajwalil yuʼun Judá» (Jer. 36:26-28, 32).

7. ¿Binwan lek kʼot ta stojol te Jeremías sok te Baruc kʼalal jun-nax aʼtejik?

⁷ Jteb ma spisil-ora, te machʼatik jun-nax ya xkʼax prueba ta stojolike kʼax lekxan ya xkaj yil sbaik. Jich yuʼun, kʼalal te Jeremías sok te Baruc la stsʼibayik yan buelta te balbil jun la schikʼ te Joacim, la stsakxan yip te bitʼil yamigoinej sbaike. ¿Bin ya jnoptik ta swenta te chaʼtul winiketik ini te bayal schʼuunel yoʼtanike?

8. 1) ¿Binwan ya xjuʼ ya smakotik ta sleel kamigotaktik? 2) ¿Bin yuʼun ma skʼan ya xlujbotik ta sleel kamigotaktik?

⁸ Ayniwan wokol ya kaʼiytik te ya kaltik te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik ta skaj te ay machʼa ay bin chopol la spasbotike (Prov. 18:19, 24). Jaʼnix jich ayniwan ya kaʼiytik te maʼyuk jtiempotik sok ma xjuʼ kuʼuntik sleel kamigotaktik, pero ma skʼan ya xlujbotik. Teme ya jkʼantik te ya skoltayotik te kermanotaktik ta yorail te pruebaetike, ya skʼan ya xjajch smukʼulin koʼtantik te yantike, te ya kalbeytik yaʼiy te bin ya jnoptik sok te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatike. Kʼax mukʼ skʼoplal te jich ya jpastik swenta ya jta lekil kamigotaktik (1 Ped. 1:22).

9. 1) ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel Jesús te ay smukʼul yoʼtan ta stojol te yamigotake? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik ta yamigoinel ta lekxan te yantik kʼalal ya jam koʼtantik ta stojolike? Ala jun ejemplo.

⁹ Te Jesús la yakʼ ta ilel te ay smukʼul yoʼtan ta stojol te yamigotak kʼalal la sjam yoʼtan ta stojolik (Juan 15:15). Ya xjuʼ ya jnoptik te ejemplo yuʼun teme ya kalbeytik yantik te bin ya yakʼ stseʼelil koʼtantik, te bin ya jmel koʼtantik yuʼun sok te bintik ma lek ya xkʼot ta pasel ta jtojoltike. Jaʼnix jich ya skʼan ya jchʼam kaʼiytik ta lek kʼalal ay bin ya scholbotik te yantike, melel jich ya jnaʼtik te pajalniwan te bin ya jnoptik, te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik sok te bin jnopoj ya jpastike. Kiltik te ejemplo yuʼun te ermana Cindy te 29 yaʼbilale. La yamigain sba sok jtul prekursora te 60 yaʼbilal te Marie-Louise sbiile. Ta jujun juebes ta sab ya xlokʼik ta scholel skʼop Dios sok yanyantiknax te bin ya yalbeyik skʼoplale. Te Cindy jich la yal: «Kʼaxto ya jmulan te ya xkʼopojon ta lek sok te kamigotake, melel jaʼ ya yakʼ jnaʼbeyxan  sba ta lek sok te ya xkʼotxan ta koʼtan te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaike». Kʼalal ya jam te koʼtantike, jaʼ ya yakʼ te lekxan ya kil jbatik sok te kamigotaktike. Jichukotik bitʼil te Cindy, jamal akʼa kaltik te bin ay ta koʼtantike sok lekuk te bin ya kalbeytik skʼoplale (Prov. 27:9).

10. Jich bitʼil ya yal Proverbios 27:17, ¿bin ya xkʼot ta pasel te kʼalal ya jokin jbatik ta scholel skʼop Dios sok te kermanotaktike?

¹⁰ Jich bitʼil kʼax ta stojol te Jeremías sok te Baruc, kʼalal ya jokin jbatik ta scholel skʼop Dios sok te kermanotaktik sok ya kilbeytik te lekil taleliletik yuʼunike, ay bin ya yakʼ jnoptik sok nopolxan ya kaʼiy jbatik ta stojolik (kʼopona Proverbios 27:17). Jun ejemplo jaʼ te kʼalal ya xlokʼotik ta scholel skʼop Dios sok jtul ermano o ermana, kʼalal ya kaʼiytik bin-utʼil sok yip yoʼtan ya yalbey skʼoplal te bintik schʼuunej o kʼalal ya kaʼiytik te sok spisil yoʼtan ya yalbey skʼoplal te Jehová sok te bintik ya xbajt spase, bayalniwan ya xtal skʼuxul koʼtantik ta stojol.

11, 12. Ala junuk ejemplo te ya yakʼ ta ilel te lekxan ya yil sbaik te ermanoetik kʼalal ya sjokin sbaik ta scholel te skʼop Diose.

¹¹ Kiltik cheb ejemplo te ya yakʼ ta ilel te lekxan ya yil sbaik te ermanoetik kʼalal ya sjokin sbaik ta scholel skʼop Dios. Te Adeline jaʼ jtul ermana te 23 yaʼbilal te la yalbey te yamiga te Candice sbiil te yakuk xjokinot ta scholel skʼop Dios ta jun territorio te banti baeltikto ya yichʼ cholel skʼop Diose. Te Adeline jich la yal: «Jaʼ ya jkʼantik-a te ayukxan stseʼelil koʼtantik sok te ya jmulantikxan scholel te skʼop Diose. Ta jchebaltik ya jkʼan ya kakʼbeytikxan yip te schʼuunel koʼtantike». ¿Bin-utʼil koltayotik yuʼun te jun-nax la scholik te skʼop Diose? Te Adeline jich la yal: «Ta jujun mal kʼajkʼal, la kalbeytik skʼoplal te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik, bin-utʼil la yakʼ yip koʼtantik te kʼopojotik sok te ants winiketik sok te bin-utʼil la kiltik te tojobtesel yuʼun te Jehovae. Ta jchebaltik bayal la jmulantik te jich la jpastike, jaʼ-abi la yakʼ jnaʼbeyxan jbatik ta lek».

¹² Te Laïla sok te Marianne jaʼ chaʼtul ermanaetik te maba nujpunemik te jaʼ slumalik te  Francia, bajtik ta scholel skʼop Dios joʼeb semana ta Bangui te kapital yuʼun te República Centroafricana. Te Laïla jich ya xjul ta yoʼtan: «Te joʼon sok te Marianne la jtatik wokol, pero ta swenta te la jam koʼtantik sok la kakʼtik ta ilel skʼuxul koʼtantik, la kamigain jbatikxan ta lek. Kʼax lekxan la kil te Marianne kʼalal la kil te maba wokol kʼay ta nasion, kʼalal la kil te skʼuxul yoʼtan ta stojol te ants winiketik sok te sbujtsʼ yoʼtan ta scholel te skʼop Diose». Maba puersa ya skʼan ya xbootik ta yan nasion yuʼun jichnix ya xkʼax ta jtojoltik. Ta jujun buelta te ya xlokʼotik ta scholel skʼop Dios sok jtul ermano o ermana ta territorio yuʼun te kongregasion, ya xjuʼ ya jnaʼbeytikxan sba sok nopol ya kaʼiyxan jbatik ta stojol.

13. ¿Bin ya xkʼot ta pasel te kʼalal ya jokin jbatik ta scholel skʼop Dios sok te kermanotaktike?

¹³ Kʼalal ya jokin jbatik ta scholel skʼop Dios sok te kermanotaktike, ma jaʼuknax ya jtatik ta ilel te lekil taleliletik yuʼunike, jaʼnix jich ya jtatik ta ilel te banti ya xchʼayike. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele? Kiltik yan buelta te ejemplo yuʼun te Jeremiase. ¿Bin koltayot swenta jaʼnax la yil te lekil taleliletik yuʼun te yantik, ma jaʼuk te banti chʼayike?

14. ¿Bin la snop te Jeremías ta swenta Jehová sok bin-utʼil koltayot yuʼun?

¹⁴ Te Jeremías jaʼ la stsʼibay te libro te yichʼojbey te sbiile sok jaʼniwan la stsʼibay te sbabial sok schebal libro yuʼun Reyes. Jaʼ koltayot-abi ta yilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová manchukme maba tojotik. Jun ejemplo ta swenta-abi, jaʼ te kʼalal te Jehová la snaʼbey yoʼbolil sba te ajwalil Acab ta skaj te la sujtes yoʼtan ta swenta te schopol talel soknix albot te maba ya yil te bitʼil ya yichʼ lajinel spisil te sfamiliae (1 Rey. 21:27-29). Jaʼnix jich te Jeremías la snaʼ te la yichʼ pasbeyel perdon te Manasés manchukme la yakʼ ilinuk te Jehová, kʼaxemtoxan-a te bitʼil la spas te Acabe (2 Rey. 21:16, 17; 2 Crón. 33:10-13). Te bintik la spas te Jehová ta stojol te Manasés sok te Acab, jaʼ koltayot te Jeremías yuʼun maba ya x-ilin ta oranax sok te ya snaʼbey yoʼbolil sba te yamigotake (Sal. 103:8, 9).

15. ¿Bin-utʼil la snopbey slamalil yoʼtan Jehová te Jeremías kʼalal ay bintik chʼaybot yoʼtan te Baruc?

¹⁵ Jnop kaʼiytik te bin la spas te Jeremías kʼalal ay bintik chʼaybot yoʼtan te Baruc. Te Jeremías maba la skom sba ta skoltayel, la yalbey te bintik albot ta jamal yuʼun te Jehovae (Jer. 45:1-5). ¿Bin ya jnoptik yuʼun?

16. Jich bitʼil ya yal Proverbios 17:9, ¿bin ya skʼan ya jpastik swenta stsakoj ta lek yip te bitʼil jun koʼtan jbatik sok te kamigotaktike?

¹⁶ Maba ya kaltik te jkʼaxel maba ya xchʼayik te kermanotaktike, jaʼ yuʼun ya skʼan ya jpastik tulan te lekuk ya kil jbatik sok te kamigotaktik ya jletike. Teme ay banti ya xchʼay te kamigotike, yaniwan skʼan ya kakʼbeytik tsitsel te lokʼem ta Biblia, pero yakuk kalbeytik sok yutsil koʼtantik (Sal. 141:5). ¿Jaxan teme ay bin ma lek la spasbotike? Ya skʼan ya jpasbeytik perdon, pero mame skʼan te yato jtabeytik ta alel ta patile (kʼopona Proverbios 17:9). Te bitʼil kʼax chujkulix te tiempo ini, yame skʼan ya jpastik tulan yuʼun jaʼuk ya kiltik te lekil taleliletik yuʼun te kermanotaktik, ma jaʼuk ya kiltik te banti ya xchʼayike. Kʼalal jich ya jpastik yame stsakxan yip te bitʼil lek ya kil jbatik sok te yantike. Kʼax tulan skʼoplal te jich ya jpastike, melel ya skʼan ayuk lekil kamigotaktik ta yorail te tulan wokolile.

17. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te kʼot ta lekil amigo te Jeremías ta yorail wokol?

¹⁷ Te j-alwanej Jeremías kʼot ta lekil amigo ta  yorail wokol. Jun ejemplo ta swenta-abi jaʼ te bin la spas ta stojol te Ebed-melec te koltayot lokʼel yuʼun ta poso te nojel ta ajchʼale. Ta patil te Ebed-melec la sxiʼ te ay bin ya yichʼ pasbeyel yuʼun te machʼatik ay yaʼtelik ta stojol te ajwalile. Jich yuʼun te kʼalal la snaʼ stojol te Jeremiase, la sle bin-utʼil ya skoltay te yamigoe. Manchukme chukul-a te Jeremías, la sle te bitʼil ya yakʼbey snaʼ te bin lek yaloj ya spas te Jehová ta stojole (Jer. 38:7-13; 39:15-18).

18. Jich bitʼil ya yal Proverbios 17:17, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik te kʼalal ay ta wokol jtul ermanoe?

¹⁸ Ta kʼajkʼal ini bayal wokolil ya sitintayik te kermanotaktike. Jich bitʼil ay ya sta swokolik ta skaj te bintik ya xkʼax te ya xjinawan jilel o te bintik chopol ya spas te ants winiketike. Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele, yaniwan kikʼtik ta jnatik te ermanoetike o ya jkoltaytik ta takʼin. Jaʼnix jich, te bin ya xjuʼ ya jpastik ta jpisiltike jaʼ te ya jkʼopontik Dios ta stojolik. Teme ya jnaʼtik te ay jtul ermano chebajem yoʼtane, ayniwan ma jnaʼtik te bin ya jpastik o te bin ya kalbeytike. Pero ay bayal bin ya xjuʼ ya jpastik. Ya xjuʼ ya jokintik, ya jchʼam kaʼiytik te bin ya yalbotike sok ya xjuʼ ya kalbeytik junuk teksto te skoltayojotik-euke (Is. 50:4). Te bin mukʼxan skʼoplale jaʼ te yakuk jkoltaytik te kamigotaktik te kʼalal ayik ta wokole (kʼopona Proverbios 17:17).

19. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik ta pajel chaʼbej te kamigotaktik ya jletik ta ora ini?

¹⁹ Ya skʼan te tulan skʼoplal ya kiltik te ya jle kamigotaktik ta ora ini sok te lekxan te bitʼil ya kil jbatik soke. ¿Bin yuʼun? Melel te jkontrataktik ay bintik ya xbajt yalik te ma smeleliluk yuʼun ya skʼan ya xatotik. Jaʼnix jich ya spasik tulan yuʼun maba jun pajal ya jkoltay jbatik sok te maba lek ya kil jbatik sok te yantike. Pero maba ya xjuʼ yuʼunik slajinel skʼoplal te bitʼil lek ya kil jbatik sok te kamigotaktike, melel ma jaʼuknax ya kamigoin jbatik ta ora ini, ya kamigoin jbatik ta sbajtelkʼinal.