Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ngani Jakulijiganya 44

Tukamulaneje Mnope Mbesi Pajikuŵandichila

Tukamulaneje Mnope Mbesi Pajikuŵandichila

“Mjetu jusyesyene akusatunonyela ndaŵi syosope.”​—MIS. 17:17.

NYIMBO 101 Kamula Masengo Mwakamulana

YACHITULIJIGANYE *

Tuchisosekwa achimjetu ŵambone pandaŵi ja “yisawusyo yekulungwa” (Alole ndime 2) *

1-2. Mwakamulana ni 1 Petulo 4:7, 8, ana chichi champaka chitukamuchisye patusimene ni yakusawusya?

PATUKUŴANDICHILA kumbesi kusyesyene kwa “masiku gambesi,” chitusimaneje ni yakusawusya yejinji. (2 Tim. 3:1) Mwachisyasyo, m’chilambo chine cha ku western Africa mwapali ngondo panyuma pa yisagula. Kwa miyesi 6, abale ni alongo ŵetu ŵalagasiche mnope ligongo lya yachiwawa yayatendekwaga. Ana chichi chachakamuchisye kuti akombole kupilila yakusawusyayo? Abale ni alongo ŵane ŵatilile m’nyumba sya Aklistu achimjawo ŵaŵatamaga m’malo gakuteteyeka. M’bale jwine jwasasile kuti, “Nasangalele mnope pandaŵijo ligongo naliji ni achimjangu, mwamti twalimbikasyanaga.”

2 Payichitanda “yisawusyo yekulungwa” tuchiŵa ŵakusangalala naga tuli tukwete achimjetu ŵakutunonyela. (Ciw. 7:14) Myoyo, apano tukusosekwa kukamulanaga mnope ni achimjetu. (Aŵalanje 1 Petulo 4:7, 8.) Mpaka tulijiganye yejinji kutyochela kwa Yelemiya. Achimjakwe ŵamkamuchisye mnope kuti akulupuche pandaŵi jele msinda wa Yelusalemu wasigele panandi konanjidwa. * Ana mpaka tumsyasye chamtuli Yelemiya?

YAMPAKA TULIJIGANYE KWA YELEMIYA

3. (a) Ana chichi chachikamtendekasisye Yelemiya kulipatula? (b) Ana Yelemiya ŵamsalile chichi Baluki, soni yakuyichisya yakwe yaliji yamtuli?

3 Kwa yaka 40, Yelemiya ŵatamaga pasikati pa ŵandu ŵangakulupichika. Ŵane mwa jemanjaji komboleka kuti ŵaliji achalongo achimjakwe ŵakutyochela ku Anatoti. (Yel. 11:21; 12:6) Nambope jwalakwe nganalipatulaga. Jwalakwe jwamsalile mlembela jwakwe Baluki muŵapikanilaga mumtima soni m’wejo tukwete upile wakuyimanyilila yeleyi ligongo lyakuti yalembedwe. (Yel. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Baluki paŵalembaga yindu yosope yayamtendechelaga Yelemiya, ŵatandite kunonyelana soni kuchimbichisyana mnope.—Yel. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Ana Yehofa ŵamsalile Yelemiya kutenda chichi, soni ana masengogo galimbikasisye chamtuli unasi wa Yelemiya ni Baluki?

4 Kwa yaka yejinji, Yelemiya mwakulimba mtima, ŵakalamwisye Aisalaeli pakwamba ya yindu yayasigele panandi kutendekwa ku Yelusalemu. (Yel. 25:3) Yehofa ŵalimbikasisyesoni ŵanduwo kuti apitikuche mitima. Jwalakwe ŵamsalile Yelemiya kuti alembe ya chikalamusyocho mu mpukutu. (Yel. 36:1-4) Mwangakayichila, kwa miyesi jele Yelemiya ni Baluki ŵakamulilaga pampepe masengo gaŵapele Yehofa, jemanjaji ŵalimbikasyanaga chikulupi chawo.

5. Ana Baluki jwalosisye chamtuli kuti jwaliji mjakwe jwambone jwa Yelemiya?

5 Jemanjaji paŵamalisisye kulemba mpukutuwo, Yelemiya ŵasosekwaga kumdalila Baluki kuti chakasalile ŵandu yayaliji mu mpukutuwo. (Yel. 36:5, 6) Mwakulimba mtima, Baluki jwakamwile masengogo atamose kuti galiji gakogoya. Agambe ganisya muŵasangalalile Yelemiya paŵapite Baluki kunyumba jakulambilila kukwaŵalanjila ŵandu yayaliji mu mpukutuwo. (Yel. 36:8-10) Achimlongola ŵa ku Yuda ŵapikene yaŵatesile Baluki, soni ŵamlamwile kuti aŵalanje mpukutuwo pameso pawo mwakwesya maloŵe. (Yel. 36:14, 15) Achimlongolawo ŵaganisisye yakuja kukumsalila Mwenye Yehoyakimu yaŵaŵechete Yelemiya. Myoyo jemanjajo ŵamsalile Baluki kuti, “Mmwejo ni Yelemiyawo mkajuŵe, pakasimanikwa jwalijose jutamanyilile kumli jemanja.” (Yel. 36:16-19) Kusala yisyene, jemanjaji ŵapeleche malangiso gambone soni ŵalosisye kwaganichisya.

6. Ana Yelemiya ni Baluki ŵatesile wuli ŵandu paŵasisyaga?

6 Mwenye Yehoyakimu jwatumbile mnope paŵapikene maloŵe gaŵalembile Yelemiya mwamti ŵajochile mpukutuwo, soni jwalamwile kuti Yelemiya ni Baluki ataŵidwe. Atamose yaliji myoyo Yelemiya nganatenda woga. Jwalakwe jwajigelesoni mpukutu wine wangalemba ni kumpa Baluki, kuti alembemo maloŵe ga Yehofa gele ŵamsalilaga. Baluki jwalembilesoni, “maloŵe gosope ga m’chipukutu cha yakulembedwa chiŵajochile Yehoyakimu Mwenye jwa ku Yuda.”—Yel. 36:26-28, 32.

7. Ana chichi chachatendekwe Yelemiya ni Baluki paŵakamulilaga masengo yimpepe?

7 Ŵandu ŵakukamusyangana kupilila yakusawusya akusaŵa ŵakamulana mnope. Myoyo yili yangakayikasya kuti paŵakamulilaga yimpepe masengo gakulinganyasoni mpukutu waŵajonasile Mwenye jwakusakala Yehoyakimu, Yelemiya ni Baluki ŵamanyigene chenene soni ŵatandite kamulana mnope. Ana yaŵatesile achalume ŵaŵili ŵakulupichikaŵa mpaka yitukamuchisye chamtuli?

TUMSALILEJE MJETU MWATUKUPIKANILA MUMTIMA

8. Ana chichi champaka chitulepelekasye kamulana ni achimjetu, soni ligongo chichi ngatukusosekwa ganisya kuti nganituŵa tukombwele kola achimjetu?

8 Naga mundu jwine jwakwe jwatutengwisye mpaka yiŵe yakusawusya kumsalila mwatukupikanila mumtima. (Mis. 18:19, 24) Kombolekasoni kuti mpaka tulipikaneje kuti nganitukola ndaŵi soni machili gakutukamuchisya kuŵa pamkamulano ni ŵane. Nambope, ngatukusosekwa kuganisya kuti nganituŵa tukombwele. Naga tukusaka kuti abale ŵetu chatukamuchisye patuchisimana ni yakusawusya, tukusosekwa kulijiganya kwadalila jemanjajo apano ni mtima wetu wosope. Yeleyi ni yampaka yitukamuchisye kuti tukamulaneje yisyesyene ni achimjetu.—1 Pet. 1:22.

9. (a) Ana Yesu jwalosisye chamtuli kuti jwadalilaga achimjakwe? (b) Ana kuŵechetana mwagopoka ni achimjawo mpaka kwakamuchisye chamtuli kuti akamulaneje mnope? Apeleche chisyasyo.

9 Yesu jwalosisye kuti jwadalilaga achimjakwe mwakuŵechetana nawo mwagopoka. (Yoh. 15:15) Mpaka tumsyasye jwalakwe mwakwasalila achimjetu yindu yayikutusangalasya, yatukudandawula, soni yatutengwiche nayo. Tukusasosekwasoni kupikanila mundu jwine pakuŵecheta ni m’weji. Yeleyi mpaka yitukamuchisye kumanyilila kuti pana yindu yine yatukulandana. Yindu yakwe mpela, kaganisye, mwatukupikanila mumtima, soni yakulinga. Aganichisye ya chisyasyo cha mlongo jwine lina lyakwe Cindy juŵakwete yaka 29. Jwalakwe jwatandite kunguluka ni mpayiniya jwine jwa yaka 67 lina lyakwe Marie-Louise. Alongoŵa ŵalalichilaga yimpepe Lyamchece lililyose kundaŵi, soni ŵaŵechetanaga mwagopoka ngani syakulekanganalekangana. Cindy jwasasile kuti, “Nasangalalaga kukambilana ngani syakusosekwa mnope ni achimjangu ligongo yeleyo yangamuchisyaga kwamanyilila chenene.” Ujakwe ukusalimba mnope naga ŵandu akuŵechetana mwagopoka. Mwakulandana ni Cindy, m’wejisoni mpaka tuŵe pawujakwe wambone ni achimjetu naga tukuŵechetana mwagopoka.—Mis. 27:⁠9.

TUKAMULEJE MASENGO YIMPEPE

Ŵandu ŵali pa ujakwe wambone akusalalichila yimpepe (Alole ndime 10)

10. Mwakamulana ni Misyungu 27:17, ana pakusaŵa yakuyichisya yamtuli pakukamula masengo yimpepe ni ŵakulupilila achimjawo?

10 Mwakulandana ni Yelemiya ni Baluki, patukukamula masengo pampepe ni ŵakulupilila achimjetu soni kulola yindu yambone yakusatendaga, tukusalijiganya yejinji soni tukusaŵa nawo paunasi wambone. (Aŵalanje Misyungu 27:17.) Mwachisyasyo, ana pakulalichila akusapikana wuli pampikene mjawo ali mkuŵichila kunyuma usyesyene kapena kuŵecheta mwakulimba mtima yakwamba Yehofa soni chakulinga chakwe? Mwangakayichila, akusamnonyela mnope mjawojo.

11-12. Ana kulalichila ni achimjawo mpaka kulimbisye chamtuli unasi wawo? Apeleche chisyasyo.

11 Kwende tulole yisyasyo yiŵili yayikulosya kuti kukamulila yimpepe masengo gakulalichila kusakamuchisya ŵandu kuti anonyelaneje. Mlongo jwine jwa yaka 23 lina lyakwe Adeline, ŵamŵendile mjakwe jwine (Candice) kuti ajawule kukulalichila yimpepe kudela kwele ngakukusalalichilidwa kaŵilikaŵili. Jwalakwe jwatite, “Twasakaga kulalichila mwakulimbichila soni mwakusangalala. Wosope twasosekwaga kulimbikasidwa kuti tutende yampaka tukombole pakumtumichila Yehofa.” Ana jemanjaji ŵapatile yamtuli ligongo lya kukamulila masengo yimpepe? Adeline jwatite, “Lisiku lililyose palikumala, twakambilanaga mwaŵapikanilaga mumtima jwalijose, twasalaga yindu yayitulimbikasisye patukungulwicheje ni ŵandu, soni mwatwayiwonelaga kuti Yehofa akutulongolela patukutenda utumiki. Patukukambilana yeleyi, wosope twasangalalaga soni yaliji yangasawusya kumanyigana chenene.”

12 Alongo ŵane ŵangalombela ŵa ku France mena gawo Laïla soni Marianne ŵapite kukulalichila ku Bangui kwa ma wiki gakwana msano. Bangui wuli msinda wawukwete ŵandu ŵajinji ku Central African Republic. Pakukumbuchila ya pandaŵijo Laïla jwasasile kuti, “Une ni Marianne twasimene ni yakusawusya, nambo unasi wetu walimbile mnope ligongo lyakuti twaŵechetanaga chenene soni twanonyelanaga yisyesyene. Panayiweni mwaŵatendelaga Marianne pakumalana ni yakusawusya, kwanonyela kwakwe ŵandu, soni yaŵatiga pakulimbichila kulalichila, yandendekasyaga kuti namchimbichisye mnope.” Ngaŵa kuti pakusasosekwa kusamila chilambo chine kuti upindule mpela jemanjaji. Ndaŵi syosope pakulalichila mudela jawo ni m’bale kapena mlongo, mpaka akole upile wakumanyigana chenene soni kulimbisya unasi wawo.

AGANICHISYEJE YA NDAMO SYAMBONE SYA MJAWO SONI AKULULUCHEJE

13. Ana patukukamula masengo ni achimjetu mpaka tusimane ni yakusawusya yamtuli?

13 Patukukamula masengo ni achimjetu tukusalola yakusakombola kutenda nambosoni yakusalepela. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti unasi wetu ukasokonechela atamose kuti pana yakulepela yine? Kwende tuganichisyesoni chisyasyo cha Yelemiya. Ana chichi chachamkamuchisye jwalakwe kulola yambone mwa ŵane soni kuliŵalila yakulepela yawo?

14. Ana Yelemiya jwalijiganyisye chichi kwa Yehofa, soni ana yeleyi yamkamuchisye chamtuli?

14 Yelemiya jwalembile buku jakumanyika ni lina lyakwe nambosoni buku ja 1 Ayimwene ni 2 Ayimwene. Mwangakayichila masengo gelego gamkamuchisye jwalakwe kumanyilila chanasa chakwete Mlungu pa ŵandu ŵangali umlama. Mwachisyasyo, jwalakwe jwamanyilile kuti pandaŵi jele Mwenye Ahabu ŵapitikwiche mtima ku yitendo yakwe yakusakala, Yehofa ŵamkamuchisye kuti akalola pandaŵi jele liŵasa lyakwe lyajonanjidwaga. (1 Ayi. 21:27-29) Mwakulandana ni yeleyi, Yelemiya jwamanyililaga kuti Manase ni juŵatesile yindu yejinji yakumtumbilikasya Yehofa kupunda yaŵatesile Ahabu. Atamose yaliji myoyo, Yehofa ŵamkululuchile Manase ligongo lyakuti jwapitikwiche mtima. (2 Ayi. 21:16, 17; 2 Mbi. 33:10-13) Yakutendekwa yeleyi yamkamuchisye Yelemiya kusyasya chanasa soni kuwusimana mtima kwa Mlungu pajwatendaga yindu ni achimjakwe.—Sal. 103:8, 9.

15. Ana Yelemiya jwatesile wuli pakusyasya kuwusimana mtima kwa Yehofa pajwatengwiche Baluki?

15 Aganichisye yaŵatesile Yelemiya pele Baluki jwatengwiche panandi ni undumetume wakwe. Mmalo mwakutenguka ni mjakweju, Yelemiya ŵamkamuchisye Baluki mwakumsalila maloŵe ga Mlungu gangapita mumbali. (Yel. 45:1-5) Ana tukulijiganya chichi pangani jeleji?

Ŵandu ŵali pa ujakwe wambone akusakululuchilana ni mtima wosope (Alole ndime 16)

16. Mwakamulana ni Misyungu 17:9, ana tukusosekwa kutenda chichi kuti unasi wetu ni achimjetu ukasokonechela?

16 Kusala yisyene, nganituŵa tujembecheye kuti abale ni alongo ŵetu atendeje yindu mpela ŵamlama. Myoyo patuli paujakwe ni mundu jwine, tukusosekwa kulingalinga kulimbisya unasi wetuwo. Naga mjetu alemwisye, tukusosekwa kumpa msyungu wa m’Malemba nambo mwangapita mumbali. (Sal. 141:5) Soni naga atulemwechesye tukusosekwa kululuka. Patwakululuchile ngatukusosekwa kuŵechetasoni yaŵatesileyo. (Aŵalanje Misyungu 17:9.) Pandaŵi mpela jeleji, yikusaŵa yakamuchisya mnope kuganichisyaga yindu yambone yakusatenda m’bale kapena mlongo jwetujo mmalo mwaganichisya yakusalepela. Naga tukutenda yeleyi tuchilimbisya unasi wetu ni achimjetu. Tukusosekwa kutenda yeleyi apano ligongo tuchisosekwa kola achimjetu ŵambone pandaŵi ja yisawusyo yekulungwa.

TUNONYELANEJE MNOPE

17. Ana Yelemiya jwalosisye chamtuli kuti jwaliji mundu jwambone kwa achimjakwe pandaŵi jaŵasimanaga ni yakusawusya?

17 Jwakulochesya Yelemiya jwalosisye kuti jwaliji mundu jwambone kwa achimjakwe pandaŵi jiŵasimanaga ni yakusawusya. Mwachisyasyo, pandaŵi jele Ebedimeleki ŵamkulupwisye Yelemiya mu chisima chegumbale ni matope, Ebedimelekijo jwajogopaga kuti chatendedwe chipongwe ni achimlongola ŵane. Yelemiya paŵapikene yeleyi, nganagamba kutama pakuganisya kuti mjakwejo chakombole kupilila jikajikape. Atamose kuti Yelemiya jwaliji m’ndende, jwatesile yakomboleka kuti amsalile Ebedimeleki maloŵe gakulimbikasya gakutyochela kwa Yehofa.—Yel. 38:7-13; 39:15-18.

Ŵandu ŵali pa ujakwe wambone akusiŵakamuchisyaga naga abale ni alongo akusosechela chikamuchisyo (Alole ndime 18)

18. Mwakamulana ni Misyungu 17:17, ana tukusosekwa kutenda wuli mjetu pasimene ni yakusawusya?

18 Masiku agano, abale soni alongo ŵetu akusimana ni yakusawusya yakulekanganalekangana. Mwachisyasyo, ŵajinji akulaga ligongo lya ngosi syachilengedwe soni syakutendekwa ligongo lya ŵandu. Payitendekwe yeleyi, ŵane mwa m’weji tukusiŵapochela mnyumba syetu abale ŵetu ŵakwayidwe ni ngosijo. Ŵane akusakamuchisya mwakupeleka mbiya. Nambo wosopewe mpaka tumŵende Yehofa kuti ŵakamuchisye abale ni alongo ŵetuŵa. Komboleka mpaka tusoŵe chakuŵecheta kapena chakutenda patumanyilile kuti m’bale kapena mlongo jwine atengwiche. Nambo wosopewe mpaka tukamuchisye nawo. Mwachisyasyo, mpaka tupate ndaŵi jakunguluka ni achimjetu. Mpaka twapikanileje mwachinonyelo pakuŵecheta. Soni mpaka twasalile malemba gakulimbikasya gatukusaganonyela. (Yes. 50:4) Chakusosekwa mnope chili kwakamuchisya achimjetu pakusosechela chikamuchisyo.—Aŵalanje Misyungu 17:17.

19. Ana kukamulana mnope apano kuchitukamuchisya chamtuli msogolo?

19 Ajino jili ndaŵi jambone jatukusosekwa kulolechesya kuti tukukamulana mnope ni abale soni alongo ŵetu. Tukusosekwa kutenda yeleyi ligongo lyakuti achimmagongo ŵetu chachikamulichisya masengo unami pakusaka kutugaŵikanganya. Jemanjaji chachisaka kulinga kututendekasya kuti tukadalilaga abale ŵetu. Nambo pangali yachachipata. Ngasakombola kulekasya chinonyelo chatukwete pa abale ŵetu. Ngasakombolasoni kuti ajonanje mkamulano watukwete. Konjechesya pelepa, mkamulano watukwetewu uchiŵapo mpaka kalakala.

NYIMBO 24 Kwende ku Litumbi lya Yehofa

^ ndime 5 Pajikuŵandichila mbesi jachilambochi, tukusosekwa kukamulana mnope ni Aklistu achimjetu. Munganiji, chitulijiganye yindu yayamtendechele Yelemiya. Chitulolesoni kuti ana kukamulana mnope ni achimjetu mpaka kutukamuchisye chamtuli patusimene ni yakusawusya.

^ ndime 2 Yakutendekwa yayili m’buku ja Yelemiya, nganayilemba mwakuya ndaŵi jayatendechele yinduyo.

^ ndime 57 KULONDESYA YIWULILI: Chiwulilichi chikulosya yayichitendekwa kusogoloku pandaŵi ja “yisawusyo yekulungwa.” Abale ni alongo ŵane asongene mkachipinda kamwinani. Ligongo lyakuti jemanjaji ali ŵakamulana mnope, yikwakamuchisya kuti alimbikasyaneje pandaŵi jakusawusya. Abale ni alongo ŵalaŵala akutenda yakwakamuchisya kuŵa ŵakamulana mnope yisawusyo yekulungwa mkaniyiŵe kwika.