1-2. Ringbisihe kuti 1 Petero 4:7, 8, ginipai nika undo rani tipa ani hipai ti regbo akpakarapai?

WA ANI ambeda gbe kuti digido gi “kusa rago” re, ani ima rengba ka gbiatirani na dungu akpakarapai. (2 Tim. 3:1) Ni kpiapai, tifuo i ba waraga rogo kura ringara sa vuru Afirika ku dioyo, aboro atona ka sovura ni kerehe. Tipa adiwi naima susa sita, apai adu ni kerehe fu awirina mbiko aboro aasovura patiyo kirikiri. Ginipai naaundo yo tipa i mangipai kuti agi akpakarapai re? Gu kura aboro aaraka kua agu awirina yo akpuyo adu rogo zezeredi ba. Kura wirina sa aya: “Ti ngbatunga agi aregbo re, mi adu na ngbarago mbiko abakureami adu kina patire. Ani adu na rengba ka nyakasa tirani dagba tirani.”

² Ho “bakere gberãngbi” nika tona ni, si adu ni wenepai ka ani du na agu abakure nakpinyemu rani. (Yugo. 7:14) Sidu tie, si ni nyanyakipa pai nga ani sonosi nyanyaki pabakure kina awere. (Oni gedi 1 Petero 4:7, 8.) Ani ima rengba ka wirika dungu apai ti gupai namangi tipa Yeremaya, nga gu ko wene abakureako aundo ko ti gu regbo gberesa Yerusarema aambeda. * Waigu rengbe ani ka wirika Yeremaya?

3. (a) Ginipai naima rengba ka sa Yeremaya ko kpara tiko kusayo ti aboro? (b) Ginipai Yeremaya apehe fu gu gako bakeapai nangia Baruka, na sangbanaha angia gine?

³ Yeremaya araki tipa agarã 40 watadu susi gure dagba agu aboro naadunga ni ruruyo ya, kodihe na gako amurakporo na isoke  kodihe na bete agu agumeko a naadu rogo gu ba ko asono rogoho nga Anatota. (Yere. 11:21; 12:6) Ono tie, ko aakparanga tiko kusayo ti aboro te. Ko apeke pa agu apai ko aandu rogoho fu gu gako ruru bakeapai nangia Baruka, na ani ima ino agu apai a ko aandu rogoho, bambiko i aima ke paha rogo Baibiri. (Yere. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Ani ima rengba ka makia gupai berãrani yo wenengai nga, wa Baruka aakeka pa agu apai namangi Yeremaya, i dunduko ue aima sonosa dudunguro nyemuse gbiati irisa dagbatiyo.​—Yere. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Ginipai Yekova asana Yeremaya ko mangihe, na waigu gi sunge re anyakasi gu pabakure naadu dagba Yeremaya na Baruka?

⁴ Tipa dungu agarã, Yeremaya aima fu zahe ni ngarã fu aYisaraere tipa gupai naandu ka manga tipa Yerusarema. (Yere. 25:3) Ti gu regbo Yekova aangarasa aboro berewe tipa i saberã yo, ko asana Yeremaya tipa ko ke Gako azahe ti kaĩkaĩ waraga. (Yere. 36:1-4) Wa aYeremaya na Baruka aamanga gi sunge Mbori afuhe fuyo re kina sa nga gu si awira gupai nga si aima dia dungu adiwi, si nawira gupai nirengo nga, i aima du na wene fugodagbase nga gu naima nyakasa gayo idapase.

5. Waigu ani aino gupai nga Baruka adu ni wene bakurea Yeremaya?

⁵ Tifuo i nyasi ke gu kaĩkaĩ waraga re, si aaida Yeremaya du na kido kuti bakureako nangia Baruka tipa ko gumba gu pangbanga re fu aboro. (Yere. 36:5, 6) Baruka adigisi gi gako kere sunge re ni ngarã. Mo berẽnga pa gu ngbarago Yeremaya adu na ni ho Baruka andu ni ku yekaru yo ki gedi gu kaĩkaĩ waraga re fu aboro! (Yere. 36:8-10) Abazogo nga ga Yuda yo agi gupai Baruka amangihe, na i agumba gupai fuko nga ko gedi gu kaĩkaĩ waraga re fuyo na fugoko kuari! (Yere. 36:14, 15) Abazogo adiberã ka gumba gupai fu Bakindo Yoyakima Yeremaya agumbaha. I ayugu wene sino ki gumba gupai fu Baruka nga: “Mo ndú ka gbu, oni na Yeremaya, ka boro aína  nga ho du oni ni ya.” (Yere. 36:16-19) Wene rugute du naadu!

6. Ginipai aYeremaya na Baruka amangihe ho i gbiatiyo ni na rungosiro?

⁶ Bakindo Yoyakima azingi ni kerehe ho ko agi agu afugo ni Yeremaya akehe na si ki sako ko zo gu kaĩkaĩ waraga naadu na agu afugo re rogoho na ki zinahe tipa i zi aYeremaya na Baruka. Wa si avura du wo, gunde aaziongo Yeremaya te. Ko adi gu kura kaĩkaĩ waraga ki fuhe fu Baruka, wa Yeremaya aagumba afugo Yekova, Baruka ake “agu apai dunduko nga ga gu kaikai waraga nga gu Yoyakima bakindo aYudo azo ho ku we yo.”​—Yere. 36:26-28, 32.

7. Ginipai si awira gupai nga si aima manga wa aYeremaya na Baruka aamangasunge wa sa?

⁷ Ho aboro ahipai ni kina sa, si naasa yo dedede i du na mbembedi pagume dagbayo. Sidu, si nawira gupai awira nga wa aYeremaya na Baruka aamangasunge sa tipa ka ke gu kaĩkaĩ waraga Bakindo Yoyakima agberesihe, i aima ino dungu apai tipa tiyo dagbayo na i ki ima da ni mbembedi abakure. Nairiwo gu wene kpiapai gu ruru akumba re ayugoho furani!

8. Ginipai rengbe ka ká na ani ti zio mbembedi pabakure, na tipagine si aida ani naamanga ome ti ni kindi tipa ka zio abakure?

⁸ Si ima rengba kadu ni mbumbuhe furani tipa ani peke agu apai dunduko nafuda rani fu kura aboro ka si du nga boro aima imisa rani mbata kusayo. (Snz. 18:19, 24) Watadu ani rengbe ka bihe nga regbo na ome berani tipa ka sonosa pabakure te. Wa vura duhe wo, ka ani berẽnga ha nga ani arengbanga ka zio bakure berewe ya te. Ka ani aida awirinarani songodi rani ti gu regbo du ani rogo kpakarapai, si naida ani sonosi nyanyaki pabakure nayo kina awere. Na nyanyakipa gene rengbe ani ka manga gipai re ngbaha nga ka gumba agu apai fuyo ani aberãha gbiati agu apai du tipa rani.​—1 Pet. 1:22.

9. (a) Waigu Yesu ayugu gupai nga ko adu na kido kuti abakureako? (b) Waigu rengbe pa kusuko ani kpotorani yo fu kura aboro ka undo rani ani zi abakure? Oni funga kpiapai.

⁹ Yesu ayugu gupai nga ko aima du na kido kuti abakureako ni furako fuyo gbaiga zanga oka ai pai. (Yo. 15:15) Ani rengbe ka wirika ko nifura ani tipa gaani ngbarago, abakabangirise, gbiati agu apai naba gberãrago tirani fu abakurearani. Mo degeturo wenengai ti gu regbo boro afura foro, si nika undo ro mo bi gupai nga gamo aberã, agu apai du tipa ro, gbiati gamo asásá kina sa na ga gu boro re. Oni bingo gu kpiapai nga ga gu wirina nga Cindy, du garãri nga 29. Ri azi bakure na nazakigene du rimori nga Marie-Louise, du garãri nga 67. ACindy na Marie-Louise ninaamangasunge tungusapai kina sa na aRago Biama dunduko, na i naafura gbaiga tipa dungu apai. Cindy aya, “Mi nidu na ngbarago ho ani naafura ni tipa nyanyakipa apai  na abakureami, gipai re ninaaundo re mi rugutire na agu apai du tipa yo wenengai.” Ho ani afura ni tipa agu apai du berãrani yo na agu apai du tipa rani na abakurearani na kini degeturani fuyo, gaani pabakure nika du ni nyanyakihe. Wakina Cindy, ka oni mangi ome tipa ka tona fura na kura aboro kini kusuko kpotorani yo fu yo, si nawira gupai nga gaoni pabakure nika sona asona.​—Snz. 27:9.

10. Ringbisihe kuti Asanza 27:17, gini wenepai rengbe ka manga ka ani aamangasunge sa na akuarani aidipase?

¹⁰ Wakina gupai naadu tipa Yeremaya na Baruka, ho ani amanga agu apai ni nga ga toro kina sa na akuarani aidipase na kini bi gayo wene asino, si naundo rani ani mbedi na yo. (Oni gedi Asanza 27:17.) Ni kpiapai, waigu mo nidu ho mo nidu ni na bakureamo gene tungusapai yo mo ki bi wai ni asakapai tipa gani idapase zanga gunde na kini fura afura zukazuka tipa Yekova na gako ringbisapai? Si nawira gupai awira nga gipai re ninaasa ro mo kpinyemu ni berewe gbe kisusi.

11-12. Oni funga kpiapai nayugo wai pa manga ani sunge tungusapai na abakurearani narengbe ka nyakasa gaani pabakure.

¹¹ Oni bingo akpiapai ue nga gu nayugo wai rengbe mangasunge tungusapai ka aundo aboro i kpinyemu tiyo gbe kisusi. Adeline, du garãri nga 23 asana nakureari sa du rimori nga Candice, tipa i ndu ka tungusapai rogo gu dagbarago i naatungusa nga pai rogoho dedede ya. Ri aya, “Ani adu na nyemu ka tungusapai zaaza na ki gbia ngbarago ti gaani tungusapai gbe. Ani dunduko naaida ngarasaro tipa wa ka ani mangisunge fu Yekova wa rengbe omerani na ni.” Waigu i agbia undo ti tungusapai kina sa? Adeline aya: “Ti digido agu aˈuru ani anaandu gene tungusapai yo, ani anaafura tipa wai ani anidu, wai gaani fugodagbase anaangarasa rani, na wai Yekova anaangbe furani kumbatayo gene gaani sunge tungusapai yo. Ani dunduko naima gbia undo ti gi fugodagbase re si ki sarani ani ini tirani berewe gbe.”

¹² ALaïla na Marianne nga awirinarani ue France yo, andu ku Bangui yo nga gu bakere bagbata nga ga Central African Republic tipa ka  mangasunge tungusapai yo tipa aposo bisue. Laïla natingida gupai nga: “Marianne gbiati re aima gbiatirani na akpakarapai, ani na tambuahe nga ani anaafura afura dagbarani wenengai na kidu na nyemuse, gaani pabakure asono nyanyaki gbe. Wa mi aabi wai Marianne ainido tiri na vovo apai, gari nyemuse tipa agu aboro du rogo gu rago re, gbiati wai ri adu na nyemu ka tungusapai zaaza, gimi nyemuse tipa ri aima kio.” Anga si nga mo ga aga mbata ku rogo kura ringara tipa ka gbia agi aundo re te. Ai gu regbo mo atungusapai rogo gamo dagbarago na wirina, mo na momu tipa ka ino gu wirina re wenengai na ka nyakasa gaoni pabakure wenengai na ni.

13. Ginipai ninaamanga ho ani amangasunge ni sa mbembedi na abakurearani?

¹³ Ti kura aregbo, ho ani amangasunge ni mbembedi na abakurearani, ani abinga kina gu wene asino du ti yo sa te, ono ani nabi gayo aingahe abi a. Ginipai rengbe ka undo rani ani nye mbembedi na abakurearani si ki vura du vurũ nga i namanga aingahe amanga? Ani bingo gu kpiapai nga ga Yeremaya berewe. Ginipai naaundo ko tipa ko bi gu wene asino naadu rogo abakureako yo na kini mbupai fuyo ti gayo aingahe?

14. Ginipai Yeremaya awirikihe tipa Yekova, na wai du gipai re aundo ko?

¹⁴ Yeremaya nake gu buku du na rimoko riihe, na si nawira gupai nga, kina ko a nake agu buku nga 1 Abakindo na 2 Abakindo. Gi sunge re aima sa ko nirengo ko bi bakio wai Yekova ambupai fu kpakpa aboro. Ni kpiapai, ko arugutiko na gupai nga ho Bakindo Aba asa gako berã ni ti gako gbegberẽ mangaapai, Yekova aagbarasanga gako aborokporo mbuko ti unga te. (1 Aba. 21:27-29) Wakina gure a, Yeremaya aini gupai nga Manase amangi gupai naadu ni gbegberẽhe kisusi bangiri Yekova kisusi gu Aba amangihe. Wa si avura du wo, Yekova ambupai fu Manase mbiko ko asaberã ko. (2 Aba. 21:16, 17; 2 Peka 33:10-13) Agu apangbanga re aima undo Yeremaya tipa ko wiriki ga Mbori hipai na inapai rogo gako mangaapai yo na mbembedi abakureako.​—Tam. 103:8, 9.

15. Waigu Yeremaya awiriki ga Yekova hipai ho apai agbeberã Baruka ni kusayo?

¹⁵ Oni makianga wai Yeremaya amangipai na Baruka ho pai agbeberã ko ni tooni kusayo ti gako sunge. Yeremaya aabingo ho nibasa nga Baruka amanganga ariapai berewe te te, ono ko aundo ko ngba wene gene ni gumba ko ga Mbori pangbanga fuko nga gu naadu zukazuka. (Yere. 45:1-5) Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gi pangbanga re?

16. A wa duhe rogo Asanza 17:9, ginipai si aida ani mangihe tipa ka banda gaani pabakure na kura aboro?

¹⁶ Gu rengo duho nga, ani arengbanga ka ida gupai nga awirinarani naamanga apai ni rengberengbehe te. Sidu tie, bara sa ani nasonosi mbembedi pabakure na boro, si naida ani mangi ome nyanyaki tipa ka banda gaani pabakure. Ka abakurearani mangi ingahe, ani ima rengba ka fu rugute fuyo ngba wene gene ono nga gu du kpadio du mburuhe rii Fugo Mbori. (Tam. 141:5) Na ka si du nga i ba gberãrago tirani, si naida ani mbupai fuyo. Bara sa kindi ani nambupai fuyo, si aidanga ani pe pa gupai ni amangihe re berewe fu ni watadu fu kura aboro te. (Oni gedi Asanza 17:9.) Si ni nyanyakipa pai ti gi kpakarakpakara aregbo re tipa ani moiberã rani fuo gu wene asino nga ga awirinarani kuba gayo aingahe! Ka ani mangihe wo, ani nika nyakasa gaani pabakure nayo. Si ni nyanyakipa pai ani mangi gipai re kina awere mbiko ani nika ida mbembedi abakure ti regbo bakere gberãngbi.

17. Waigu Yeremaya ayuguhe nga ko angia ndikidi bakure ti regbo kpakarapai?

¹⁷ Gu gene Yeremaya amangipai ngbaha  nayugo gupai nga ko adu ni wene bakure ti regbo kpakarapai. Ni kpiapai, tifuo gu banyaki nangia Ebede-mereke batasi Yeremaya be kpio rogo due ime, Ebede-mereke adu na gunde nga abazogo nika imoko. Ho Yeremaya agi gupai re ni, ko aonganga aonga kini berẽ gupai nga wirinako nika hipai ahi ni tiko te. Wa si avura du nga Yeremaya adu ni zizi ko bambukiso yo, ko amangipai na omeko dunduko tipa ka ngarasa bakureako nangia Ebede-mereke ni gumba ko ga Yekova afugo kidohe fuko.​—Yere. 38:7-13; 39:15-18.

18. Ringbisihe kuti Asanza 17:17, waigu si aida ani mangipai ho bakurearani agbia tini ni na kpakarapai?

¹⁸ Areme, awirinarani nagbiatiyo na dungu ngbatunga akpakarapai ni bakiakia. Ni kpiapai, dunguyo narungo be abazigizo watadu avura. Ho gipai re amanga ni, agurani kinaho rengbe ka dia agi awirinarani re fuo rani ku rogo akpurani. Kura aboro rengbe ka fu marã tipa si undo yo. Ono ani dunduko rengbe ka sana Yekova tipa ko undo awirinarani. Ka ani inipa wirinarani du na gberãrago, si ima rengbe kadu nga ani ainongo gupai rengbe ani ka gumbaha watadu ka mangaha te. Ono ani dunduko naima rengba ka undo. Ni kpiapai, ani rengbe ka dia regbo na gu bakurearani re. Ani rengbe ka degaturani ni nunga ho ni afura ni. Na ani rengbe ka gumba pa gu veresi funi ninaafu wasa furani. (Yes. 50:4) Gupai du na nyanyakipaha nga mo du mbembedi na abakureamo ti gu regbo i aida undo.​—Oni gedi Asanza 17:17.

19. Waigu pa sonosa ani nyanyaki pabakure awere nika undo rani kumbatayo?

¹⁹ Si naida ani diberã ka sonosa nyanyakipa gume na awirinarani na kini banda ha awere. Tipagine? Mbiko avurarani nika asada ka kparaka rani ni gumbayo aziree. I nika asada ka sa rani ka ani dunga na kido berewe kuti awirinarani na kini undoyo ya. Ono i adunga na diabese te. I asanga rani ani mbu kpinyemu awirinarani te. Pai ho i nika mangaha tipa ka gbarasapa gu gaani pabakure ani amangihe te. Gu rengo duho nga, gaani pabakure anyenga sa ti kina digido gi sinoraka re te, ono si nika nyeanye kindi!