Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 45

¿Tzeʼn in nonin xewbʼaj xjan qiʼj?

¿Tzeʼn in nonin xewbʼaj xjan qiʼj?

«Ate Dios in tzaj qʼonte nimxix qipumal, mya quʼnxqe» (2 COR. 4:7).

BʼITZ 104 Jun oyaj xewbʼaj xjan tuʼn Dios

AJU KʼELEL QNIKʼ TIʼJ *

1, 2. a) ¿Tiʼ in nonin qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn junjun qʼij? Chikʼbʼantza. b) ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

TEJ qok weʼ twitz jun nya bʼaʼn, nim qe kubʼ qximen qa mlaytoq qo ex twitz qjunalx. Kubʼlo qximen jlu tej qok weʼ twitz jun txʼuʼj yabʼil moqa tej ttzaj nim qbʼis tuʼnju kyim jun toj qja. Pero o tzʼel qnikʼ tiʼj qa ikʼx nya bʼaʼn lu quʼn junjun qʼij noq tuʼnju tzaj tqʼoʼn Jehová «nimxix qipumal» tuʼn tonbʼil xewbʼaj xjan (2 Cor. 4:7-9).

2 Qaj tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼntzun tkubʼ tiʼj nya bʼaʼn kyximbʼetz xjal quʼn (1 Juan 5:19). Ax ikx, in nok tilil quʼn tuʼn qkambʼan aj qqʼojin «kyukʼil qeju nejenel mintiʼ qʼanchaʼl, ex [...] mya bʼaʼn qe» (Efes. 6:12). Tuʼntzunju, qo xnaqʼtzan tiʼj kabʼe tumel tzeʼn in nonin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn lu. Ax ikx, kʼelel qnikʼ tiʼj tiʼ kbʼantel quʼn tuʼntzun tonin xewbʼaj xjan qiʼj.

IN TZAJ TQʼOʼN XEWBʼAJ XJAN QIPUMAL

3. ¿Alkye jun tumel in nonin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn?

3 In najbʼen xewbʼaj xjan tuʼn Jehová tuʼn tonin qiʼj aj ttzaj tqʼoʼn qipumal moqa qjwers tuʼntzun tbʼant junjun aqʼuntl quʼn maske in che tzaj nya bʼaʼn qiʼj. Ok weʼ apóstol Pablo twitz nya bʼaʼn, pero kubʼ t-ximen qa kukx jakutoq tzʼajbʼen te Jehová noq tuʼn «tipumal Crist» (2 Cor. 12:9). Toj tkabʼin maj tqan Pablo toj tpakbʼabʼil, nya oʼkx ok tilil tuʼn tuʼn tyolin tiʼj tbʼanel tqanil, sino ax ikx aqʼunan tuʼntzun tkanet aju at tajbʼen te. Tej tpon toj tnam Corinto, kyaj tja Áquila ex Priscila, aqeju in che aqʼunantoq tuʼn kybʼinchet ja xbʼalun. Tuʼnju ax taqʼun Pablo bʼant ik tzeʼn kye, aqʼunan kyukʼil nim qʼij toj seman (Hech. 18:1-4). Onin xewbʼaj xjan tiʼj Pablo tuʼn tbʼant aqʼuntl lu tuʼn ex tuʼn tpakbʼan.

4. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 2 Corintios 12:7b a 9, ¿alkye nya bʼaʼn ok weʼ Pablo twitz?

4 (Kjawil uʼjit 2 Corintios 12:7b-9). ¿Alqiʼj yolin Pablo tej tqʼama qa attoq «jun chʼiʼx» toj t-xmilal? Qa ma tzʼokx qʼoʼn jun chʼix toj qxmilal, jakulo kubʼ qnaʼn nim kʼixkʼoj tuʼn. Kyukʼil yol lu tajtoq Pablo tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa attoq toj kʼixkʼoj tuʼn jun nya bʼaʼn tok tiʼj. Ok tqʼoʼn Pablo tbʼi nya bʼaʼn lu te «Satanás» aju kʼixbʼisanjtz tuʼn. Nyalo tuʼn Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel okx kyqʼoʼn chʼiʼx toj t-xmilal Pablo. Noqtzun tuʼnj, tej tok kykeʼyin nya bʼaʼn anjel qa attoq «jun chʼiʼx» toj t-xmilal Pablo, oklo tilil kyuʼn tuʼn ttzaj mas kʼixkʼoj tiʼj. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Pablo?

5. ¿Tzeʼn tzaj ttzaqʼweʼn Jehová qe tnaʼj Dios Pablo?

5 Ok tilil tuʼn Pablo tuʼn tel qʼiʼn «chʼiʼx» toj t-xmilal. Tqʼama jlu: «Ox maj in kubʼsane twitz Qajaw [Jehová] tiʼj jlu tuʼn tel tiʼn kʼixkʼoj wiʼje». Maske kubʼsan tuʼn tel qʼiʼn chʼiʼx toj t-xmilal, mintiʼ el qʼiʼn. ¿Ape t-xilen jlu qa mintiʼ tzaj tzaqʼweʼn tnaʼj Dios? Miʼn, tuʼnju tzaj ttzaqʼweʼn Jehová qe tnaʼj Dios. Maske mintiʼ el tiʼn nya bʼaʼn tiʼj, tzaj tqʼoʼn tipumal tuʼn tikʼx nya bʼaʼn tuʼn. Tqʼama Jehová jlu te: «Akux aju nxtalbʼile ma txi nqʼoʼne teya; porke ik tzaʼn mintiʼ tipuna, mas in tzʼaqet tipumala wuʼne» (2 Cor. 12:8, 9). Noq tuʼn tonbʼil Jehová kukx tzalaj Pablo ex kubʼ tnaʼn bʼaʼn (Filip. 4:4-7).

6. a) ¿Alkye tten jaku tzaj ttzaqʼweʼn Jehová qnaʼj Dios? b) ¿Alkyeqe yol o tzaj ttziyen Jehová kyoj texto ateʼ toj taqikʼ lu in tzaj kyqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj?

6 ¿Ope txi qqanin jun maj te Jehová tuʼn tel tiʼn jun nya bʼaʼn qiʼj ik tzeʼn bʼant tuʼn Pablo? Tej qkubʼsan twitz Jehová tuʼn tonin qiʼj, mintiʼlo e kubʼ naj qe nya bʼaʼn in che tzaj qiʼj moqa mas xiʼ toj il, ex tuʼn jlu kubʼlo qximen qa ya mintiʼ in tzalaj Jehová qiʼj. Pero bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn techel kyaj tqʼoʼn Pablo. Tzaj ttzaqʼweʼn Jehová qe tnaʼj Dios, ax ikx qe tzul ttzaqʼweʼn qnaʼj Dios. Mlaylo tzʼel tiʼn qe nya bʼaʼn in che tzaj qiʼj, pero kʼajbʼel xewbʼaj xjan tuʼn tuʼn ttzaj tqʼoʼn qipumal tuʼn tikʼx quʼn (Sal. 61:3, 4). Ex jakulo qo kubʼ tzʼaq, pero mlayx qo kyaj tqʼoʼn Jehová qjunalx (2 Cor. 4:8, 9; Filip. 4:13TNM).

IN NONIN XEWBʼAJ XJAN QIʼJ TUʼN KUKX QAJBʼEN TE JEHOVÁ

7, 8. a) ¿Toj alkye tten in nok xewbʼaj xjan ik tzeʼn kyqʼiqʼ? b) ¿Alkye tten tzaj tchikʼbʼaʼn apóstol Pedro tzeʼn in naqʼunan xewbʼaj xjan?

7 ¿Toj alkye juntl tten in nonin xewbʼaj xjan qiʼj? Ik tzeʼn in nonin kyqʼiqʼ tiʼj jun bark tuʼn tpon ttziʼ jun puerto jatumel in xtulqʼin aʼ toj mar, ax ikx te xewbʼaj xjan in nonin qiʼj tuʼn qex kywitz junjun nya bʼaʼn in qo ok weʼ kywitz tuʼntzun qpon toj akʼaj twitz Txʼotxʼ in tzaj ttziyen Dios qe.

8 Tuʼnju tzyul pescad apóstol Pedro, ojtzqiʼntoq tuʼn tzeʼn in bʼet jun bark toj aʼ. Bʼalo tuʼn jlu ajbʼen jun yol tuʼn aju in najbʼen tiʼj jun bark tuʼn ttzaj tchikʼbʼaʼn tzeʼn in naqʼunan xewbʼaj xjan. Kubʼ ttzʼibʼin jlu: «Quʼn ayetzin yolil Tyol Dios ojtxe, mi ẍi yolin a tzeʼnkuxtaqjo kyaj tzaluʼn twutz txʼotxʼ. Qalaʼ ayetzin ichin luʼn i yolin, ex kubʼ kytzʼibʼin tzeʼnkuxtaqjo taj Dios, quʼn qʼiʼnqetaq tuʼn Xewbʼaj Xjan». Aju yol griego ajbʼen tuʼn Pedro tiʼj yol «qʼiʼnqetaq», ax ikx jaku txi qʼamet ik tzeʼn «xi yekʼin kybʼe», moqa «onin kyiʼj tuʼn tbʼant jun tiʼ kyuʼn» (2 Ped. 1:21, Akʼaj Tuʼjil Tyol qMan).

9. ¿Tiʼ tajtoq apóstol Pedro tuʼn tul toj qwiʼ tej tajbʼen yol «qʼiʼnqetaq» tuʼn?

9 ¿Tiʼ tajtoq apóstol Pedro tuʼn tul toj qwiʼ tej tajbʼen yol «qʼiʼnqetaq» tuʼn? Chʼixmi ax yol lu ajbʼen tuʼn Lucas, aju kubʼ tzʼibʼinte uʼj te Hechos tej tajbʼen jun yol griego tuʼn tiʼjju aj t-xi qʼiʼn jun bark tuʼn kyqʼiqʼ (Hech. 27:15). Tuʼntzunju, tej tqʼama Pedro qa «qʼiʼnqetaq» xjal tuʼn xewbʼaj xjan tej tkubʼ kytzʼibʼin Tyol Dios, ajbʼen «jun tbʼanel techel tuʼn kyiʼj bark», ik tzeʼn tqʼama jun aj xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios. Toj juntl yol, tajtoq apóstol Pedro tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa ik tzeʼn in nonin kyqʼiqʼ tiʼj jun bark tuʼn tpon jatumel taj, ax ikx te xewbʼaj xjan onin kyiʼj xjal e kubʼ tzʼibʼinte Tyol Dios tuʼntzun tkubʼaj kyaqʼun. Tqʼamatl aj xnaqʼtzal tiʼj Tyol Dios jlu: «Toj juntl yol, jaw kyiʼn profeta qe kyvela». Atzunte Jehová, onin kyiʼj tej ttzaj tqʼoʼn kyqʼiqʼ kye, moqa aju xewbʼaj xjan. Ax ikx qeju e kubʼ tzʼibʼinte Tyol Dios, e ok lepeʼ tiʼj onbʼil tzaj tqʼoʼn Jehová kye.

TNEJEL PASO: Nim toklen tuʼn kukx tbʼant junjun tiʼchaq quʼn toj qajbʼebʼil te Jehová.

TKABʼIN PASO: Tuʼn t-xi qbʼinchaʼn tkyaqilju jaku bʼant quʼn toj qajbʼebʼil te Jehová. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 11). *

10, 11. ¿Alkye kabʼe tiʼ il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn tuʼntzun tonin xewbʼaj xjan qiʼj? Qʼamantza jun techel.

10 Ax tok, ya mintiʼ in najbʼen xewbʼaj xjan tuʼn Jehová tuʼn tkubʼ tzʼibʼit Tyol. Pero kukx in najbʼen tuʼn tuʼn t-xi tyekʼin kybʼe tmajen. Tuʼntzunju, kukx in nonin Jehová qiʼj. Noqtzun tuʼnj, tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj, il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa in qo ok lepeʼ tiʼj onbʼil in tzaj tqʼoʼn qe. ¿Alkye tten jaku bʼant quʼn?

11 Qo ximen tiʼj techel lu: qa taj jun yukil bark tuʼn tonin kyqʼiqʼ tiʼj, il tiʼj tuʼn tbʼant kabʼe tiʼ tuʼn. Tnejel, il tiʼj tuʼn t-xi tiʼn bark jatumel at kyqʼiqʼ tuʼnju mlay bʼet bark qa ax ma kubʼ ten jatumel in che kubʼ weʼ. Tkabʼin, il tiʼj tuʼn tjaw tiʼn ex tuʼn t-xi tlikʼpuʼn qe vela, tuʼnju oʼkx kʼikʼel bʼet bark qa ma txi t-xupin kyqʼiqʼ tkyaqil vela. Chʼixmi axju in bʼaj qiʼj. Oʼkx jaku tzʼok tilil quʼn tuʼn kukx qajbʼen te Jehová qa in nonin xewbʼaj xjan qiʼj. Tuʼn tonin qiʼj, il tiʼj tuʼn tbʼant kabʼe tiʼ quʼn. Tnejel, il tiʼj tuʼn qkubʼ ten jatumel taʼ kyqʼiqʼ, toj juntl yol, il tiʼj tuʼn tbʼant junjun tiʼchaq quʼn, aqeju in tzaj kyqʼoʼn ambʼil qe tuʼn ttzaj qkʼamoʼn onbʼil tuʼn xewbʼaj xjan. Tkabʼin, il tiʼj tuʼn «tjaw qiʼn tkyaqil qvela», toj juntl yol, il tiʼj tuʼn t-xi qqʼoʼn tkyaqilju jaku bʼant quʼn toj taqʼun Jehová (Sal. 119:32). Qa ma bʼant jlu quʼn, kʼonil xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te Jehová maske in qo ok weʼ kywitz nya bʼaʼn ex joybʼil, ex tuʼn qpon toj akʼaj twitz Txʼotxʼ.

12. ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj jaʼlo?

12 Ya ma tzʼel qnikʼ tiʼj kabʼe tumel tzeʼn in nonin xewbʼaj xjan qiʼj. Tnejel, in tzaj tqʼoʼn qipumal ex in nonin qiʼj tuʼn kukx tikʼx quʼn aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn. Ex tkabʼin, in nonin qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te Jehová ex tuʼn kukx qbʼet toj bʼe te chwinqlal. Atzun jaʼlo, qo xnaqʼtzan tiʼj kyaje tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj toj tkyaqil.

¿TIʼ JAKU BʼANT QUʼN TUʼN TONIN XEWBʼAJ XJAN QIʼJ TOJ TKYAQIL?

13. a) Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 2 Timoteo 3:16 ex 17, ¿alkye tten jaku tzʼonin Tyol Dios qiʼj? b) ¿Tiʼtzun il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn?

13 Tnejel, bʼaʼn tuʼn qxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios (kjawil uʼjit 2 Timoteo 3:16, 17). Aju yol griego in najbʼen tiʼj «a Dios o qʼmante», a t-xilen «a Dios tzaj xupinte». Ajbʼen xewbʼaj xjan tuʼn Jehová tuʼn t-xi t-xupin moqa tuʼn tokx tqʼoʼn t-ximbʼetz toj kywiʼ qe xjal e kubʼ tzʼibʼinte Tyol. Aj quʼjin tiʼj Xjan Uʼj ex aj qximen tiʼj, in che okx t-xnaqʼtzbʼil Jehová toj qwiʼ ex in che kuʼpin toj qanmi. Ex in che onin xnaqʼtzbʼil lu qiʼj tuʼn qanqʼin ik tzeʼn taj Jehová (Heb. 4:12). Pero tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj toj tkyaqil, il tiʼj tuʼn tel qpaʼn ambʼil tuʼn quʼjin tiʼj Xjan Uʼj ex tuʼn qximen tiʼjju in jaw quʼjin. Iktzun tten kʼonil Tyol Dios qiʼj tiʼj tkyaqilju kxel qqʼamaʼn ex kbʼantel quʼn.

14. a) ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa at xewbʼaj xjan kyoj chmabʼil? b) ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼntzun toninxix xewbʼaj xjan qiʼj kyoj chmabʼil?

14 Tkabʼin, bʼaʼn tuʼn qkʼulin te Dios junx kyukʼil tmajen (Sal. 22:22). Jaku txi qqʼamaʼn qa at xewbʼaj xjan kyoj qe chmabʼil in che ok (Apoc. 2:29). ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn jlu? Tuʼnju aj tok qchmon qibʼ, in xi qqanin xewbʼaj xjan toj naʼj Dios, in qo bʼitzin kyiʼj bʼitz in che jatz toj Xjan Uʼj ex in che ok qbʼiʼn xnaqʼtzbʼil in netz kyqʼoʼn erman, aʼyeju o txi qʼoʼn kyoklen tuʼn tonbʼil xewbʼaj xjan. Ax ikx in nonin kyiʼj ermana tuʼn tbʼaj kybʼinchaʼn kyten ex tuʼn tex kyqʼoʼn junjun yekʼbʼil. Pero qa qaj tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj toj tkyaqil, il tiʼj tuʼn qxiʼ kyoj chmabʼil ex tuʼn tbʼaj qbʼinchaʼn qten kyiʼj tuʼntzun t-xi qqʼoʼn jun qyol. Iktzun tten otoq t-xi qnuqpiʼn qe qvela aj qpon kyoj.

15. ¿Tiʼ in bʼant quʼn tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj toj pakbʼabʼil?

15 Toxin, bʼaʼn tuʼn qex pakbʼal. Aj in jaw quʼjin Tyol Dios aj qpakbʼan ex aj qqʼon xnaqʼtzbʼil, in xi qqʼoʼn ambʼil te xewbʼaj xjan tuʼn tonin qiʼj (Rom. 15:18, 19). Noqtzun tuʼnj, nim toklen tuʼn kukx qex pakbʼal ex tuʼn tajbʼen Tyol Dios quʼn qa jaku bʼant tuʼntzun toninxix xewbʼaj xjan qiʼj. Jun tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qyolin kyiʼj tbʼanel tiʼchaq kyukʼil xjal, aju qa ma che ajbʼen nabʼil in che kanet quʼn toj Uʼj te aqʼuntl toj chmabʼil Kyanqʼibʼil Okslal ex Kypakbʼabʼil.

16. ¿Tzeʼn jaku tzaj qʼoʼn xewbʼaj xjan qe?

16 Tkyajin, bʼaʼn tuʼn qnaʼn Dios te Jehová (Mat. 7:7-11; Luc. 11:13). Jun tumel tuʼn ttzaj qʼoʼn xewbʼaj xjan qe, aju qa ma txi qqanin te Jehová toj naʼj Dios. Mlayx kubʼ weʼ Satanás nix qe tmuro jun cárcel qxol tukʼil Jehová tuʼntzun miʼn tpon qnaʼj Dios tukʼil moqa tuʼn miʼn ttzaj tqʼoʼn xewbʼaj xjan qe (Sant. 1:17). ¿Alkye tten qo naʼl Dios tuʼntzun toninxix xewbʼaj xjan qiʼj? Tuʼn telxix qnikʼ tiʼj tzaqʼwebʼil, qo xnaqʼtzan tiʼj jun techel aju oʼkx in kanet quʼn toj uʼj te Lucas, aju in yolin tiʼj naʼj Dios. *

KUKX QO KUBʼSAN TWITZ JEHOVÁ TOJ QNAʼJ DIOS

17. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn qe tiʼj naʼj Dios aju techel ajbʼen tuʼn Jesús toj Lucas 11:5 a 9 ex 13?

17 (Kjawil uʼjit Lucas 11:5-9, 13). Toj techel lu, yolin Jesús tiʼj tzeʼn tuʼn t-xi qqanin xewbʼaj xjan. In tzaj tqʼamaʼn qa xi qʼoʼn onbʼil te xjal tuʼnju kukx kubʼsan twitz tamiw ex mintiʼ tzaj xobʼ tej t-xi tqanin onbʼil te maske otoq tzʼok tmij aqʼbʼil. (Qʼonka twitza tiʼj tqanil tiʼj xnaqʼtzbʼil «kukx in qanin» toj Uʼj te aqʼuntl toj chmabʼil Kyanqʼibʼil Okslal ex Kypakbʼabʼil te julio te 2018). ¿Alkye tten ok tmojbʼaʼn Jesús techel lu tukʼil naʼj Dios? Tqʼama jlu: «Kyqaninxe, ex ktzajel tqʼoʼn Dios kyeye; kyjyome, ex knetel kyuʼne; kyqʼajtzaʼn oke, ex kjaqetel ttzi ja kywitze». Tuʼn jlu, in nel qnikʼ tiʼj qa qaj tuʼn tonin xewbʼaj xjan qiʼj, il tiʼj tuʼn qkubʼsan te Jehová aj t-xi qqanin te toj qnaʼj Dios.

18. ¿Tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa ktzajel tqʼoʼn Jehová xewbʼaj xjan qe?

18 Ax ikx in nonin techel lu qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiquʼn tzul tqʼoʼn Jehová xewbʼaj xjan qe. Aju xjal yolin Jesús tiʼj, tajtoq tuʼn t-xi tqʼoʼn aju mas tbʼanel te xjal otoq pon visitarilte te qonikʼen. Kubʼ t-ximen qa iltoq tiʼj tuʼn t-xi tqʼoʼn chʼin twa, pero mintiʼtoq jun tiʼ attoq tukʼil. Tqʼama Jesús qa xi qʼoʼn wabʼj te xjal tuʼn tvecin noq tuʼnju kukx xi tqanin te ex mintiʼ tzaj xobʼ. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil tajtoq Jesús tuʼn ttzaj tqʼoʼn qe? Tajtoq tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa in nonin jun xjal aj il tiʼj jun tvecin noq tuʼnju in kubʼsan twitz, mas jaku tzaj tqʼoʼn Jehová xewbʼaj xjan qe qa kukx ma txi qqanin te jun ex juntl maj. Tuʼntzunju, jaku txi qqanin xewbʼaj xjan te Jehová ex jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa tzul ttzaqʼweʼn qoʼ (Sal. 10:17; 66:19).

19. ¿Tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa jaku qo ex twitz alkyexku nya bʼaʼn?

19 Jaku tzʼok qe qkʼuʼj tiʼj qa jaku qo ex twitz alkyexku nya bʼaʼn maske kukx kʼokel tilil tuʼn Satanás tuʼn qkubʼ numj. ¿Tiquʼn? Tuʼnju in nonin xewbʼaj xjan qiʼj toj kabʼe tten. Tnejel, in tzaj tqʼoʼn qipumal tuʼn tikʼx joybʼil quʼn. Ex tkabʼin, in nonin qiʼj tuʼn kukx qajbʼen te Jehová ajxi qokx toj akʼaj twitz Txʼotxʼ. Tuʼntzunju, qqʼonx ambʼil te xewbʼaj xjan tuʼn toninxix qiʼj.

BʼITZ 41 Bʼintza nnaʼj Diose Mambʼaj Jehová

^ taqik' 5 Toj xnaqʼtzbʼil lu kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn in nonin xewbʼaj xjan qiʼj tuʼn qex kywitz nya bʼaʼn. Ax ikx, kʼelel qnikʼ tiʼj tiʼ kbʼantel quʼn tuʼntzun toninxix xewbʼaj xjan qiʼj.

^ taqik' 16 Aju uʼj kubʼ ttzʼibʼin Lucas, atzun mas in nonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa nimtoq toklen naʼj Dios toj tchwinqlal Jesús (Luc. 3:21; 5:16; 6:12; 9:18, 28, 29; 18:1; 22:41, 44).

^ taqik' 59 TQANIL KYIʼJ TILBʼILAL: TNEJEL PASO: In pon jun mejebʼleʼn in najbʼen te Jehová toj Ja te Chmabʼil. Aj tok kychmon kyibʼ kyukʼil erman, in xi kybʼinchaʼn jun tiʼ jatumel at xewbʼaj xjan. TKABʼIN PASO: Ya bʼinchan kyten mejebʼleʼn lu kyiʼj chmabʼil tuʼn t-xi kyqʼoʼn jun kyyol toj. Aʼyex paso lu il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn kyiʼj junjuntl tiʼchaq ma qo yolin kyiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu, ik tzeʼn aj qxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios, aj qex pakbʼal ex aj qnaʼn Dios te Jehová.