1, 2. 1) ¿Tuku kinkamakgtayayan xlakata tlan natayaniyaw akxni natitaxtuyaw tuku tuwa? Kalichuwinanti. 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

PUTUM akinin akxni titaxtuyaw tuku tuwa max lakpuwanitaw pi nila kiʼakstukan xtayaniw. Max chuna lakpuwaw akxni titaxtuw akgtum tajatat, o akxni nilh tiku lu xpaxkiyaw. Makgkatsiw pi tlan tayaniw xlakata xʼespíritu santo Jehová kinkamaxkin «litliwakga nema lakatsala kilitliwakgakan» (2 Cor. 4:7-9).

² Nachuna maklakaskinaw xtamakgtay espíritu santo xlakata tlan nalakgmakganaw tuku nitlan kinkamatlawiputunan uma xalixkajni kakilhtamaku (1 Juan 5:19). Nachuna, talakaskin nakatalatlawayaw «demonios» (Efes. 6:12). Xlakata titaxtuyaw putum umakgolh, kaʼakxilhwi pulaktiy la kinkamakgtayayan espíritu santo. Alistalh, naʼakxilhaw tuku tlan natlawayaw xlakata tlakg nalitamakgtayayaw.

3. Kalichuwinanti pulaktum la kinkamakgtayayan espíritu santo xlakata natayaniyaw taʼakglhuwit.

³ Xʼespíritu santo Jehová kinkamaxkiyan litliwakga nema maklakaskinaw xlakata tlan namakgantaxtiyaw kintaskujutkan maski titaxtumaw taʼakglhuwit. Apóstol Pablo liwana xkatsi pi tlan chuntiya kskujnanilh Jehová maski xtitaxtulh tuku tuwa, xlakata «xlitliwakga Cristo» xʼama makgtaya (2 Cor. 12:9). Akxni xlimakgtiy alh lichuwinantapuli Dios, ni kajwatiya liskujli nalichuwinan Dios, na xtalakaskin naskuja xlakata nakgalhi tuku xmaklakaskin. Anta kCorinto, tamakgxtakgli kxchikkan Áquila chu Priscila, tiku xtlawakgo chiki xla xuwa. Xlakata Pablo na wa xliskuja, akxtum xkataskuja makgapitsi kilhtamaku (Hech. 18:1-4). Espíritu santo maxkilh litliwakga xlakata tlan natlawa xtaskujut chu tlan nalichuwinan Dios.

4. Chuna la wan 2 Corintios 12:7b-9, ¿tuku xtitaxtuma Pablo?

⁴ (Kalikgalhtawakga 2 Corintios 12:7b-9). ¿Tuku xwamputun Pablo akxni lichuwinalh pi xkgalhi akgtum «lhtukun»  kxmakni? Komo xkinkalilhtukukan akgtum lhtukun kkimaknikan, max lu xkinkakatsanin. Pablo xwamputun pi wi tuku xtitaxtuma nema lu xmakgapatinan. Limapakuwilh «kskujni Satanás», nema chuntiya xtlawanima tuku nitlan. Max Satanás chu xdemonios ni wa makaminikgolh uma «lhtukun», uma wamputun pi ni wa xmakgapatinamakgolh. Pero akxni umakgolh xalixkajni espíritus akxilhkgolh pi Pablo xpatinama, xlakan xtlawaputunkgo pi tlakg xtipatinalh. ¿Tuku tlawalh Pablo?

5. ¿La kgalhtilh Jehová xʼoraciones Pablo?

⁵ Xapulana, Pablo xlakaskin pi Jehová xmapanunilh uma «lhtukun». Xla wa: «Makgtutu ktasaskinilh Malana xlakata xkimakglhtilh uma lhtukun». Maski makglhuwa tasaskilh tamakgtay, uma ni lakgsputli. ¿Wamputun uma pi Jehová ni kgalhtilh xʼoraciones? Nichuna. Jehová kgalhtilh xʼoraciones. Maski ni mapanunilh xtaʼakglhuwit, maxkilh litliwakga xlakata tlan xtayanilh. Chu wanilh: «Kilitliwakga tlakg talhuwi akxni taxlajwaniya» (2 Cor. 12:8, 9). Xlakata Jehová makgtayalh, Pablo chuntiya kgalhilh takaksni chu tapaxuwan (Filip. 4:4-7).

6. 1) ¿La nakgalhti Jehová kiʼoracioneskan? 2) ¿Tukuya tamalaknun nema lichuwinankgo textos xla uma párrafo kinkamatliwakglhan?

⁶ ¿Minit kilhtamaku tasaskininitaw Jehová pi kamapanulh tuku kinkamakgapatinanan, chuna la tlawalh Pablo? Maski kintaʼakglhuwitkan ni lakgsputli o asta tlakg taliwakalh, max lakpuwaw pi Jehová nialh tlan xkinkaʼakxilhan. Pero kalakapastakwi tuku titaxtulh Pablo. Chuna la Dios kgalhtilh xʼoraciones, na nakinkakgalhtiyan. Xlikana, max ni katimalakgsputulh kintaʼakglhuwitkan, pero nalimaklakaskin xʼespíritu santo xlakata nakinkamaxkiyan litliwakga nema maklakaskinaw (Sal. 61:3, 4). Max nakinkatlawanikanan tuku nitlan, pero Jehová nikxni kintikamakgxtakgni (2 Cor. 4:8, 9; Filip. 4:13).

7, 8. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi espíritu santo xtachuna la un? 2) ¿La lichuwinalh Pedro pi skuja espíritu santo?

⁷ Kaʼakxilhwi atanu la kinkamakgtayayan espíritu santo. Xʼespíritu santo Jehová, xtachuna la un. Un tlan natlawa pi akgtum barco naʼan niku xliʼanat maski pupunu lu taʼakgayawama. Xtachuna la uma, espíritu santo nakinkamakgtayayan xlakata tlan natayaniyaw tuku tuwa kinkalakgchinan chu chuna tlan nachanaw kxasasti kakilhtamaku nema Dios kinkamalaknuninitan.

⁸ Xlakata apóstol Pedro skitina xwanit, liwana xkatsi la ankan kbarco. Max wa xlakata akxni lichuwinalh la kinkamakgtayayan espíritu santo, limaklakaskilh akgtum tachuwin nema xmaklakaskinkgo tiku xmatlawanikgo barco. Xla lichuwinalh: «Tuku wankanit pi nala ni wa xtalakaskinkan lakchixkuwin, wata lakchixkuwin palakachuwinankgolh Dios xlakata kalipulalinka espíritu santo». Tachuwin xagriego nema matitaxtikan «kalipulalinka», kilhchanima «kaxwatalilh» o «kalilh» (2 Ped. 1:21; nota).

9. ¿Tuku xwamputun Pedro akxni maklakaskilh tachuwin «kapulalilh»?

⁹ ¿Tuku xwamputun Pedro akxni maklakaskilh tachuwin «kapulalilh»? Lucas, tiku tsokgli Hechos, na limaklakaskilh uma tachuwin xagriego akxni lichuwinalh pi un tlawa pi akgtum barco tlan natlawan (Hech. 27:15). Chatum chixku tiku lakputsanani Biblia, lichuwinalh pi akxni Pedro limaklakaskilh tachuwin «kapulalilh espíritu santo», xtamalakxtumima «tachuwin nema tlawa pi nalilakpuwankan la xʼan barco». Pedro xwamputun pi xtachuna la un snokglin akgtum barco xlakata nachan niku xlichanat, espíritu santo kapulalilh palakachuwinanin chu putum tiku tsokgwilikgolh Biblia xlakata tlan xmakgantaxtikgolh xtaskujutkan. Watiya uma chixku tiku  lakputsanani Biblia lichuwinampa: «Xtachuna la komo palakachuwinanin litaxtukgolh la barcos chu mawakakgolh tuku nakalisnokglin un niku xliʼanatkan xwanit». Jehová kamaxkilh «un», o xʼespíritu santo. Tiku tsokgwilikgolh Biblia tlawakgolh tuku xkalakgchan xlakata mastakgolh talakaskin pi espíritu santo xkapulalilh.

10, 11. ¿Tuku pulaktiy kilitlawatkan xlakata tlan nakinkamakgtayayan espíritu santo? Kawili akgtum liʼakxilhtit.

¹⁰ Xlikana, la uku nialhtu tsokgwilimaka Biblia. Pero Jehová chuntiya limaklakaskin xʼespíritu santo xlakata nakalipulalin xlakskujnin. Wa xlakata Jehová chuntiya kinkalimakgtayayan x’espíritu santo. Pero xlakata tlan nalitamakgtayayaw, talakaskin natlawayaw tuku kinkalakgchanan. ¿La natlawayaw?

¹¹ Kalilakpuwaw uma li’akxilhtit. Komo chatum tiku matlawani barco lakaskin pi un namakgtaya xlakata tlan na’an xbarco, pulaktiy tuku xlitlawat. Pulana, talakaskin nalin xbarco niku tlakg unan, xlakata ni katitlawalh komo anta natamakgxtakga kxkilhtun pupunu. Xlipulaktiy, talakaskin namawaka chu nalakgstonkgwaka tuku nalisnokglin un xbarco, xlakata komo ni chuna natlawa un nila katisnokglilh. Xtachuna la uma, tlan naskujnaniyaw Jehová komo nakgalhiyaw xtamakgtay espíritu santo. Wa xlakata pulaktiy tuku kilitlawatkan. Pulana, talakaskin na’anaw niku unan, uma wamputun pi natlawayaw xtalakaskin Jehová xlakata tlan nakinkapulalinan x’espíritu santo Dios. Xlipulaktiy, «namawakayaw chu nalakstonkgaw tuku nakinkalinan niku kiliʼanatkan», uma wamputun pi lu naliskujaw xlakata natlawayaw xtaskujut Jehová (Sal. 119:32). Komo chuna natlawayaw, espíritu santo nakinkamakgtayayan chuntiya naskujnaniyaw Jehová maski natitaxtuyaw tuku tuwa chu taputsastalanit, nema xtachuna takgayawana chu chuna tlan nachanaw kxasasti kakilhtamaku.

12. ¿Tuku nalichuwinanaw la uku?

¹² La uku akxilhnitaw pulaktiy la tlan nakinkamakgtayayan espíritu santo. Kinkamaxkiyan  litliwakga chu kinkamakgtayayan ni namakgxtakgaw Jehová akxni titaxtuyaw taputsastalanit. Nachuna kinkamakgtayayan chuntiya naskujniyaw Jehová chu kinkamakgtayayan naʼanaw niku kiliʼanatkan xlakata tlan nakgalhiyaw latamat nema ni kgalhi xlisputni. La uku nalichuwinanaw pulaktati tuku kilitlawatkan xlakata tlan nalitamakgtayayaw espíritu santo.

13. 1) Chuna la wan 2 Timoteo 3:16, 17, ¿la tlan nakinkamakgtayayan xTachuwin Dios? 2) ¿Tuku talakaskin natlawayaw akinin?

¹³ Pulana, kalikgalhtawakgaw Biblia (kalikgalhtawakga 2 Timoteo 3:16, 17). Tachuwin xagriego nema matitaxtikan «wa Dios masta», kilhchanima pi «Dios jaxamakamilh» o «sunumakamilh». Jehová limaklakaskilh xʼespíritu santo xlakata nawili xTachuwin kxtalakapastaknikan tiku tsokgwilikgolh Biblia. Akxni likgalhtawakgayaw xTachuwin Dios chu lilakpuwanaw, xtamasiy Dios tamakgxtakga kkintalakapastaknikan chu kkinakujkan. Uma xTachuwin Dios kinkamakgpuwantiniyan chuna nalinaw kilatamatkan la xla lakaskin (Heb. 4:12). Pero xlakata tlan nalitamakgtayayaw espíritu santo, talakaskin nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata nalikgalhtawakgayaw Biblia chu liwana nalilakpuwanaw tuku nalikgalhtawakgayaw. Komo chuna natlawayaw xTachuwin Dios nakinkapulalinan akxni wi tuku natlawayaw o nawanaw.

14. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi kkintamakxtumitkan «unan»? 2) ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata akxni naʼanaw ktamakxtumit nalitaxtuyaw chuna la barco nema «lakgstonkgwakanikanit tuku lisnokglin un»?

¹⁴ Xlipulaktiy, kaʼaw ktamakxtumit (Sal. 22:22). Tlan nawanaw pi kkintamakxtumitkan anta niku «unan», xlakata anta wi xʼespíritu santo Jehová (Apoc. 2:29). ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Xlakata akxni anaw ktamakxtumit, skinaw kʼoración espíritu santo, kilhtliyaw takilhtlin nema takilhtikgonit kxTachuwin Dios, chu kgaxmataw xtaʼakgchuwinkan makgapitsi natalan tiku kalilaksakkanit espíritu santo. Chu uma espíritu kamakgtaya lakpuskatin tlan nalakkaxtlawakgo chu namatitaxtikgo xtaʼakgchuwinkan. Wa xlakata, komo litamakgtayaputunaw uma espíritu, talakaskin nalakkaxwiliyaw tuku nataʼakxilha ktamakxtumit xlakata tlan namastayaw kintakgalhtinkan. Komo chuna natlawaya, nalitaxtuyaw chuna la barco nema «lakgstonkgwakanikanit tuku lisnokglin un».

15. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata espíritu santo nakinkamakgtayayan akxni nalichuwinanaw xTachuwin Dios?

¹⁵ Xlipulaktutu, kaʼaw lichuwinanaw Dios. Akxni anaw lichuwinanaw Dios chu likgalhtawakgayaw Biblia, mastayaw talakaskin pi espíritu santo nakinkapulalinan (Rom. 15:18, 19). Pero talakaskin pi ankgalhin naʼanaw chu na ankgalhin namaklakaskinaw Biblia xlakata chuna tlan nalitamakgtayayaw xʼespíritu santo. Lu nakinkamakgtayayan xlakata tlan nakatachuwinanaw latamanin tuku min kxapulana página xla folleto Tuku natalikgalhtawakga, Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo.

16. ¿La tlakg tlan nalitamakgtayayaw espíritu santo?

¹⁶ Xlipulaktati, katlawaw oración (Mat. 7:7-11; Luc. 11:13). Pulaktum la tlakg tlan nalitamakgtayayaw espíritu santo wa pi naskiniyaw Jehová kʼoración. Nitu katitlawalh pi Jehová ni katikgaxmatli kiʼoracioneskan o pi xla ni kintikamaxkin espíritu santo (Sant. 1:17). ¿La natlawayaw oración xlakata nalitamakgtayayaw espíritu santo? Xlakata tlan nakgalhtiyaw uma takgalhskinin, tlakg kalichuwinaw xlakata oración chu kaʼakxilhwi akgtum liʼakxilhtit nema lichuwinan libro xla Lucas. *

17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xlakata oración liʼakxilhtit nema lichuwinalh Jesús anta kLucas 11:5-9, 13?

¹⁷ (Kalikgalhtawakga Lucas 11:5-9, 13). Uma liʼakxilhtit nema wililh Jesús limasiya la tlan naskinaw espíritu santo. Kʼuma parábola, chixku makglhtinalh tuku xmaklakaskima xlakata “lhuwa limaʼakgatsankgenalh”. Ni pekualh akxni skinilh tamakgtay xʼamigo maski xʼitat tsisni xwanit (kaʼakxilhti nota xla takgalhtawakga «lhuwa limaʼakgatsankgepatit», anta kfolleto Tuku natalikgalhtawakga, Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo xla Julio kata 2018). ¿Tuku lichuwinalh Jesús pi kinkamasiyaniyan uma liʼakxilhtit xlakata oración? Xla wa: «Chuntiya kaskintit, chu nakamaxkikanatit; chuntiya kaputsatit chu natekgsatit; chuntiya kalakgatlakgtit malakcha chu nakamalakkinikanatit». Uma kinkamasiyaniyan pi xlakata namakglhtinanaw espíritu santo, talakaskin natasaskinaw kʼoración.

18. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi Jehová nakinkamaxkiyan xʼespíritu santo?

¹⁸ Uma liʼakxilhtit kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw tuku xlakata Jehová nakinkamaxkiyan espíritu santo. Chixku nema lichuwinalh Jesús tlan xmakgamakglhtinamputun tiku xlakgapaxialhnama maski itat tsisni xwanit. Xmakgkatsi pi xtalakaskin namaxki tuku tlan xwalh, pero ni xkgalhi tuku namaxki. Jesús lichuwinalh pi tiku lakatsu xtawi maxkilh kaxtalanchu xlakata xla lu limaʼakgatsankgenalh. ¿Tuku xkinkamasiyaniputunan? Pi komo chatum lataman lu makgtayaputun achatum tiku lu maʼakgatsankgenan, liwaka kinTlatkan xalak akgapun nakamaxki tiku makglhuwa tasaskinikgo. Wa xlakata, tlan naskiniyaw xʼespíritu santo chu xla nakinkamaxkiyan (Sal. 10:17; 66:19).

19. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi tlan natlajananaw maski Satanás chuntiya nakinkatalatlawayan?

¹⁹ Liwana katsiyaw pi tlan natlajananaw maski Satanás chuntiya nakinkatalatlawayan. ¿Tuku xlakata? Xlakata espíritu santo nakinkamakgtayayan. Pulana, kinkamaxkiyan litliwakga xlakata tlan natayaniyaw tuku tuwa natitaxtuyaw. Chu xlipulaktiy, wa litliwakga nema xtachuna la «un nema snokglin barco» chu tlawa pi chuntiya naskujnaniyaw Jehová asta akxni namin xasasti kakilhtamaku. Wa xlakata, katlawaw putum tuku talakaskin xlakata chuntiya nalitamakgtayayaw espíritu santo.