1, 2. 1) ¿Baʼax áantkoʼon k-aktáant le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 KÉEN tsʼoʼokok u aktáantik máak junpʼéel talamileʼ ku tsʼáaik cuentaeʼ chéen tu juunaleʼ maʼ tun béeytal kaʼach u aktáantik. Maʼ xaaneʼ bey xan úuchik k-aʼalik le ka tsʼoʼok k-aktáantik junpʼéel yaayaj kʼojaʼanil wa ka kíim máax k-yaabiltmaj. T-uʼuyaj páajchaj k-aktáantik chéen yoʼolal «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinik» ku tsʼáaik le kiliʼich muukʼoʼ (2 Cor. 4:7-9).

² Utiaʼal maʼ u kʼaskúuntaʼal k-tuukul tumen le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ jach kʼaʼabéettoʼon u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ (1 Juan 5:19). Tsʼoʼoleʼ unaj k-baʼateʼel «tu contra le kʼaakʼas muukʼoʼo[boʼ]» (Efe. 6:12). Jeʼex k-ilkoʼ yaʼab baʼaxoʼob k-aktáantik, le beetkeʼ koʼoneʼex ilik kaʼapʼéel bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ. Tsʼoʼoleʼ k-ilik baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal u yáantkoʼon.

3. ¿Bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ utiaʼal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ?

³ Kex táan k-aktáantik talamiloʼobeʼ u kiliʼich muukʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal u páajtal k-kaxtik k-kuxtal bey xan utiaʼal k-meyajtik Dios. Apóstol Pabloeʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ chéen yoʼolal ‹u páajtalil Cristoeʼ› jeʼel u páajtal u seguer u meyajtik Jéeoba kex táan kaʼach u aktáantik talamiloʼobeʼ (2 Cor. 12:9). Tu kaʼapʼéel viajeil u kʼaʼaytajeʼ, tu tsʼáaj u yóol kʼaʼaytaj yéetel meyajnaj utiaʼal u kaxtik baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼ. Le tiaʼan tu kaajil Corintooʼ tu kʼubéentuba tu yotoch Áquila yéetel Priscila, letiʼobeʼ ku «chuykoʼob najoʼob de nookʼ». Tumen láayliʼ letiʼe meyaj ku beetik kaʼach Pablooʼ, meyajnaj tu yéeteloʼob jujunpʼéel kʼiinoʼob cada semana (Bax. 18:1-4). Letiʼeʼ áantaʼab tumen le kiliʼich muukʼ utiaʼal u beetik u meyajoʼ bey xan utiaʼal u kʼaʼaytaj.

4. Jeʼex u yaʼalik Kaʼapʼéel tiʼ Corintoiloʼob 12:7b tak 9, ¿baʼax ku yúuchul kaʼach tiʼ Pablo?

 ⁴ (Xok 2 Corintoiloʼob 12:7b-9). ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Pablo le ka tu yaʼalaj yaan «junpʼéel kʼiʼix [tu] bakʼel[oʼ]»? Kéen okok kʼiʼix t-ook wa t-kʼabeʼ jach yaj k-uʼuyik. Lelaʼ ku yáantkoʼon k-naʼateʼ jach yaj le baʼax ku muʼyajtik kaʼach Pablooʼ. Hasta tu yaʼaleʼ «u ángel Satanás» laʼalajik. Maʼ xaaneʼ maʼ Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼob beet u chʼíikil le kʼiʼix tiʼoʼ. Baʼaleʼ ka tu yiloʼob chʼiikil «junpʼéel kʼiʼix» tiʼ Pabloeʼ tu beetoʼob u maas muʼyaj, bey ka u beetoʼob u maas chʼíikil le kʼiʼix tu bakʼeloʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj Pablo?

5. ¿Bix úuchik u núukaʼal u oración Pablo tumen Jéeoba?

⁵ Tu káajbaleʼ Pabloeʼ u kʼáat kaʼach ka luʼsaʼak le «kʼiʼix» tiʼoʼ. Tu yaʼalaj: «Óoxtéen tin kʼáat óoltaj tiʼ Yuumtsil ka u luʼsten». Kex beyoʼ maʼ luʼsaʼabtiʼiʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ núukaʼab u oración tumen Jéeobaiʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ tu núukajtiʼ. Kex maʼ tu luʼsaj le baʼax beetik u muʼyajoʼ, tu tsʼáaj u muukʼil tiʼ utiaʼal u chúukpajal u yóol. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Le nojoch páajtalil kin tsʼáaiktechoʼ, utsil chúukaʼan utiaʼal le baʼax beetik u lúubul a muukʼoʼ» (2 Cor. 12:8, 9). Yoʼolal le áantaj tsʼaʼab tiʼ Pablooʼ páajchaj u seguer u meyaj yéetel kiʼimak óolal yéetel maʼ sen chiʼichnakchajiʼ (Fili. 4:4-7).

6. 1) ¿Bix u núukik Jéeoba k-oracionoʼob? 2) Le tekstoʼob ku chíikpajal teʼ xóotʼolaʼ, ¿bix u líiʼsik k-óol?

⁶ ¿Tsʼoʼok wa xan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u luʼstoʼon junpʼéel baʼax beetik k-muʼyaj jeʼex tu beetil Pablooʼ? Wa láayliʼ táan k-muʼyaj bey xan wa tsʼoʼok u maastal kex tsʼoʼok k-sen kʼáatik ka luʼsaʼaktoʼoneʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ tsʼoʼok u xuʼulul k-kʼaʼamal tumen Jéeoba. Wa bey k-uʼuyikbaoʼ, unaj k-kʼaʼajsik baʼax úuch tiʼ Pablo. Jeʼex úuchik u núukaʼal u oracionoʼob tumen Dioseʼ bey xan ken u núukil k-oracionoʼob. Maʼ xaaneʼ maʼ ken u luʼstoʼon le baʼax beetik k-muʼyajoʼ, baʼaleʼ u kiliʼich muukʼeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óoleʼ (Sal. 61:3, 4). Maʼ xaaneʼ jeʼel u beetaʼal k-lúubuleʼ, baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u pʼatoʼon (2 Cor. 4:8, 9; Fili. 4:13).

7, 8. 1) ¿Baʼaxten ku keʼetel le kiliʼich muukʼ yéetel le iikʼoʼ? 2) ¿Bix úuchik u tsoʼolol tumen apóstol Pedro bix u meyaj le kiliʼich muukʼoʼ?

⁷ ¿Bix uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ? Le kiliʼich muukʼoʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel le iikʼoʼ. Utiaʼal u kʼuchul junpʼéel barco tak tuʼux ku bineʼ kʼaʼabéet tiaʼan tu nuʼuk iikʼeʼ, beyoʼ kex táan u woʼoltaʼaleʼ yaan u kʼuchul. U kiliʼich muukʼ Dios xaneʼ jeʼel u yáantkoʼon kex ka sen woʼoltaʼakoʼon tumen le talamiloʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel u yáantkoʼon xan okol teʼ túumben luʼumoʼ.

⁸ Apóstol Pedroeʼ j-chuk kay kaʼachi, le oʼolal jach u yojel bix u viajar máak tiʼ barco yéetel bix u nuʼuktaʼal. Maʼ xaaneʼ le oʼolal ka tʼaanaj tiʼ bix u meyaj le kiliʼich muukʼoʼ meyajnajtiʼ junpʼéel tʼaan ku meyaj utiaʼal u nuʼuktaʼal le barcoʼoboʼ. Tu yaʼalaj: «Tumen le profecíaoʼ, junpuliʼ maʼ taal tumen bey tu yóotilak wíinikoʼ, baʼaxeʼ wíinikoʼob tʼaanajoʼob tu kʼaabaʼ Dios le ka péeksaʼaboʼob tumen le kiliʼich muukʼoʼ». Le tʼaan griego ku suʼutul «péeksaʼaboʼob» meyajnajtiʼoʼ ku tsʼáaik naʼatbil «bisaʼaboʼob» wa «túulchʼintaʼaboʼob» (2 Ped. 1:21).

9. ¿Baʼax taak u tsʼáaik naʼatbil Pedro le ka tu yaʼalaj «péeksaʼaboʼob» wa ‹bisaʼaboʼoboʼ›?

⁹ ¿Baʼax taak u tsʼáaik naʼatbil Pedro le ka tu yaʼalaj «péeksaʼaboʼob» wa ‹bisaʼaboʼoboʼ›? Lucas, le máax tsʼíibt u libroil Baʼaxoʼoboʼ, meyajnaj xan tiʼ junpʼéel tʼaan ich griego ku tsʼáaik naʼatbil bix u bisaʼal le barco tumen le iikʼoʼ (Bax. 27:15). Juntúul máak ku tsolik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ka tu yaʼalaj Pedro «bisaʼab» le máaxoʼob tsʼíibt le Bibliaoʼ tu beetaj  u tuukul le máakoʼob tiʼ bix u bisaʼal tumen iikʼ le barco ichil le kʼáaʼnáaboʼ. Bey túunoʼ Pedroeʼ tu ketaj bix u meyaj le kiliʼich muukʼ yéetel le iikʼoʼ. Tu tsʼáaj naʼatbileʼ utiaʼal u kʼuchul le barco tuʼux ku binoʼ ku bisaʼal tumen iikʼ, bey túun xanoʼ le kiliʼich muukʼoʼ tu nuʼuktaj wa tu bisaj le profetaʼob yéetel le máaxoʼob tsʼíibt le Biblia utiaʼal u beetkoʼob le meyaj kʼubéentaʼabtiʼoboʼ. Le máax ku tsolik u tʼaaniloʼob le Biblia tsʼoʼok k-yáax k-aʼalikoʼ tu yaʼalaj xan: «Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ le profetaʼoboʼ tu sinoʼob u nookʼil le barcooʼ», wa tu yeʼesoʼob listoʼob utiaʼal u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen le kiliʼich muukʼoʼ. Jéeoba túuneʼ tu tsʼáaj le iikʼ wa le kiliʼich muukʼ kʼaʼabéettiʼoboʼ. Le máaxoʼob tsʼíibt le Bibliaoʼ tu chaʼaj xan u nuʼuktaʼaloʼob, wa u bisaʼaloʼob tumen le kiliʼich muukʼoʼ.

10, 11. ¿Baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal u nuʼuktikoʼon le kiliʼich muukʼoʼ? Kete.

¹⁰ Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ maʼ táan u nuʼuktik yéetel u kiliʼich muukʼ ka tsʼíibtaʼak uláakʼ u libroiloʼob le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ láayliʼ táan u meyajtiʼ u kiliʼich muukʼ utiaʼal u nuʼuktik le máaxoʼob meyajtikoʼ. Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ láayliʼ táan u yáantajeʼ. Chéen baʼaleʼ utiaʼal k-kʼamik le áantaj ku tsʼáaikoʼ yaan baʼax unaj k-beetik. ¿Baʼaxiʼ?

¹¹ Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ. Wa le máax nuʼuktik le barco u kʼáat ka bisaʼak tumen le iikʼoʼ unaj u beetik kaʼapʼéel baʼal. Yáaxeʼ kʼaʼabéet u bisik le barco tuʼux kʼaʼam iikʼoʼ, tumen le barcooʼ maʼ tun péek wa ku pʼatik teʼ jáal jaʼoʼ. U kaʼapʼéeleʼ, kʼaʼabéet u láaj sinik u nookʼil le barcooʼ, beyoʼ yaan u pʼuʼukik iikʼ yéetel yaan u péeksik le barcooʼ. Toʼon xaneʼ chéen jeʼel u seguer k-meyajtik Jéeoba wa ku yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ. Utiaʼal u yáantkoʼoneʼ kʼaʼabéet xan k-beetik kaʼapʼéel baʼal. Yáaxeʼ unaj k-antal tuʼux kʼaʼam iikʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-beetik baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-kʼam u nuʼuktaj le kiliʼich muukʼoʼ. U kaʼapʼéeleʼ, kʼaʼabéet k-láaj sinik «u nookʼil k-barco», u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-tsʼáaik  k-óol k-meyajt Dios (Sal. 119:32). Wa k-beetik le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ, le kiliʼich muukʼoʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-meyajt Jéeoba kex ka k-aktáant chʼaʼpachtajil yéetel túuntaj óolaloʼob, beyoʼ yaan u páajtal k-antal teʼ túumben luʼumoʼ.

12. ¿Baʼax ken k-il beoraaʼ?

¹² Tsʼoʼok k-ilik kaʼapʼéel bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ. Ku tsʼáaiktoʼon muukʼ yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol tak kéen k-aktáant talamiloʼob. Ku yáantkoʼon xan utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba yéetel utiaʼal u seguer k-bin tu bejil le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Beoraaʼ yaan k-ilik kanpʼéel baʼal unaj k-beetik utiaʼal u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ.

13. 1) Jeʼex u yaʼalik Kaʼapʼéel tiʼ Timoteo 3:16 yéetel 17, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon le Bibliaoʼ? 2) ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka u yáantoʼon le Bibliaoʼ?

¹³ Yáaxeʼ unaj k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ (xok 2 Timoteo 3:16, 17). Le tʼaan griego ku suʼutul «Dios tsʼáa tu tuukul máak[oʼ]», u kʼáat u yaʼal «ustaʼan tumen Dios». Jéeobaeʼ meyajnajtiʼ u kiliʼich muukʼ utiaʼal u «yustik» wa utiaʼal u tsʼáaik tu tuukul le máakoʼob baʼax ken u tsʼíibtoʼob ichil le Bibliaoʼ. Kéen k-xok le Biblia yéetel kéen tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ, ku kʼuchul t-tuukul yéetel t-puksiʼikʼal le baʼaxoʼob ku kaʼansikoʼ. Le baʼaxoʼob k-kanikoʼ ku péeksikoʼon utiaʼal k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ (Heb. 4:12). Baʼaleʼ utiaʼal u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik u tiempoil sáamsamal utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ yéetel utiaʼal k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokikoʼ. Beyoʼ u Tʼaan Dioseʼ yaan u yáantkoʼon tiʼ tuláakal baʼax k-beetik yéetel k-aʼalik.

14. 1) ¿Baʼaxten k-aʼalik bey táan u «jaatsʼ le iikʼ» teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-eʼesik ‹k-láaj sinmaj u nookʼil k-barco› kéen xiʼikoʼon teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

¹⁴ U kaʼapʼéeleʼ unaj k-múul adorartik Dios yéetel le máaxoʼob meyajtikoʼ (Sal. 22:22). Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ bey táan u «jaatsʼ le iikʼoʼ» tumen tiaʼan u kiliʼich muukʼ Jéeobaiʼ (Apo. 2:29). ¿Baʼaxten bey k-aʼalikoʼ? Tumen teʼ muchʼtáambaloʼ k-kʼáatik ich oración ka u yáantoʼon le kiliʼich muukʼoʼ, k-kʼayik kʼaayoʼob chʼaʼan u tuukulil teʼ Bibliaoʼ yéetel k-uʼuyik u kaʼansaj le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ. Le kiliʼich muukʼ xanoʼ ku yáantik le kiikoʼob utiaʼal u líiʼskubaʼob yéetel utiaʼal u máanskoʼob le jaatsoʼob ku tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Bey túunoʼ wa k-kʼáat ka u yáantoʼon le kiliʼich muukʼoʼ kʼaʼabéet k-líiʼsikba utiaʼal ka táakpajkoʼon teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Beyoʼ kéen xiʼikoʼon muchʼtáambaleʼ bey «k-láaj sinmaj u nookʼil k-barcoeʼ».

15. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ?

¹⁵ U yóoxpʼéeleʼ unaj k-jóokʼol kʼaʼaytaj. Kéen k-xok le Biblia teʼ kʼaʼaytaj yéetel kéen k-tsʼáa xookeʼ, k-chaʼik u nuʼuktikoʼon le kiliʼich muukʼoʼ (Rom. 15:18, 19). Chéen baʼaleʼ unaj k-jóokʼol kʼaʼaytaj mantatsʼ yéetel tak tuʼux ku páajtaleʼ unaj k-xokik le Biblia u yuʼub u yuumil najoʼ, beyoʼ jeʼel u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ. Utiaʼal k-maʼalobkíintik bix k-tsikbal yéetel le máakoʼoboʼ jeʼel u yáantkoʼon le eʼesajiloʼob ku chíikpajal tiʼ U juʼunil xook utiaʼal le muchʼtáambal Kuxtal yéetel Meyaj jeʼex Cristoeʼ.

16. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-séeb kʼamik le kiliʼich muukʼoʼ?

¹⁶ U kanpʼéeleʼ unaj k-orar tiʼ Jéeoba (Mat. 7:7-11; Luc. 11:13). Utiaʼal k-séeb kʼamik le kiliʼich muukʼoʼ kʼaʼabéet k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ich oración. Kex tsʼuʼ pakʼ yanech tumen kʼalaʼanech cárcel yéetel kex jeʼel baʼalak ka u beet Satanaseʼ, yaan u yuʼubaʼal a oracionoʼob tumen Jéeoba yéetel yaan u kʼuchul le kiliʼich muukʼ ta wiknaloʼ (Sant. 1:17). ¿Bix unaj k-orar utiaʼal u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ? Utiaʼal k-ojéeltikeʼ koʼoneʼex xakʼaltik junpʼéel jatsʼuts  kettʼaan ku chíikpajal chéen tu Evangelioil Lucas. *

17. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaan tu yaʼalaj Jesús ku chíikpajal teʼ Lucas 11:5 tak 9 yéetel 13?

¹⁷ (Xok Lucas 11:5-9, 13). Teʼ kettʼaan tu yaʼalaj Jesusoʼ ku yeʼesik bix unaj k-kʼáatik kiliʼich muukʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máakoʼ tsʼaʼab le baʼax kʼaʼabéettiʼoʼ, ‹tumen maʼ xuʼul u sen kʼáatkiʼ›. Maʼ sajakchaj bin tu yotoch u amigo utiaʼal u kʼáatik áantaj kex chúumuk áakʼabiʼ (ilawil nota utiaʼal xakʼalxook «Tumen maʼ tu xuʼulul u sen kʼáatkeʼ». Lelaʼ jóokʼ tu mesil julio tiʼ 2018 tiʼ U juʼunil xook utiaʼal le muchʼtáambal Kuxtal yéetel Meyaj jeʼex Cristoeʼ). ¿Bix úuchik u meyaj tiʼ Jesús le kettʼaan utiaʼal u yeʼesik bix unaj k-oraroʼ? Tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a kʼáatkeʼex wa baʼax, tumen yaan u tsʼaʼabalteʼex; maʼ u xuʼulul a kaxaneʼex, tumen yaan a kaxtikeʼex; maʼ u xuʼulul a kʼoopeʼex, tumen yaan u jeʼebelteʼex joonaj». Le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ utiaʼal u yantaltoʼon le kiliʼich muukʼoʼ maʼ unaj u xuʼulul k-kʼáatikiʼ.

18. Le kettʼaan tu tsikbaltaj Jesusoʼ, ¿bix u yeʼesik Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u kiliʼich muukʼeʼ?

¹⁸ Le kettʼaan tu yaʼalaj Jesusoʼ ku yáantkoʼon k-il baʼaxten ku tsʼáaiktoʼon Jéeoba u kiliʼich muukʼ. Le máak aʼalaʼab tumen Jesusoʼ u kʼáat u tsʼáa baʼax kʼaʼabéet tiʼ u yuʼulab kex tsʼoʼok u jach áakʼabtal ka kʼuchi. U yojel kʼaʼabéet u tsʼáaik baʼal u jaante, pero mix baʼal yaantiʼ. Le oʼolal bin u k-kʼáat tiʼ u vecino. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tumen maʼ xuʼul u sen kʼáatkeʼ tsʼaʼab le waaj tiʼoʼ. ¿Baʼax taak u kaʼansiktoʼon Jesús yéetel le baʼax tu yaʼaloʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ wa juntúul j-kʼeban máak tu yilaj u yáantik u yéet máakil úuchik u sen kʼáataʼal le waaj tiʼoʼ, ¿maʼ wa maas jeʼel u tsʼáaiktoʼon le kiliʼich muukʼ Jéeoba wa k-sen kʼáatiktiʼoʼ? Le oʼolaleʼ maʼ unaj u xuʼulul k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼiʼ, tumen k-ojel yaan u tsʼáaiktoʼon (Sal. 10:17; 66:19).

19. ¿Baʼaxten k-ojel yaan u chúukpajal k-óol?

¹⁹ Kex maʼ tun xuʼulul k-chʼaʼpachtaʼal tumen Satanaseʼ, jach k-ojel yaan u chúukpajal k-óol. ¿Baʼaxten? Tumen le kiliʼich muukʼoʼ kaʼapʼéel bix ken u yáantiloʼon. Yáaxeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal u chúukpajal k-óol k-aktáant le talamiloʼoboʼ. U kaʼapʼéeleʼ, yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal u seguer k-meyajtik Jéeoba tak ken yanak le túumben luʼumoʼ. Le oʼolal jach unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kʼamik le áantaj ku tsʼáaik le kiliʼich muukʼoʼ.