1. Yeova atũnengete ũthasyo wa kwĩka ata?

YEOVA nũtũnengete ũthasyo wa kwĩnyuvĩa kĩla tũkwenda kwĩka thayũnĩ witũ. Nũtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kũnyuva maũndũ ala maĩle, na yĩla tweeka motwi ala meũmwendeesya nũtũtetheeasya tũmeanĩsye. (Sav. 119:173) O ũndũ twaendeea kũtũmĩa ũĩ ũla wĩ Ndetonĩ ya Ngai, now’o twĩthĩawa tũtonya kwĩka motwi maseo.—Aevl. 5:14.

2. Tũtonya kũemwa nĩ kwĩka ata ĩtina wa kwĩka ũtwi?

² Ĩndĩ mavinda amwe no tũemwe nĩ kũminĩĩa kĩla twambĩĩsya o na kũtw’ĩka twĩkĩte ũtwi mũseo. Kwasũanĩa ngelekany’o ii: Mwana-a-asa wa mũika nũtonya kũvanga kũsoma Mbivilia yonthe. Nĩvatonyeka akambĩĩa nesa, ĩndĩ ĩtina wa syumwa iana ũna aieka. Mwĩĩtu-a-asa nũtonya kũvanga kwosa ũvainia wa kĩla ĩvinda, ĩndĩ aiendeea kũkũĩĩsya matukũ ala ũkwenda kwambĩĩa. Nzama ya atumĩa nĩtonya kwĩtĩkĩlana vethĩwe na mũvango wa kũthokea ana-a-asa na eĩtu-a-asa mũnango mamekĩe vinya, ĩndĩ vaivĩta myei mingĩ mataaĩsa kwĩka ũu. O na kau isu nĩ ngelekany’o syĩ kĩvathũkany’o, nivw’anene ũndũnĩ ũmwe. Nthĩnĩ wa kĩla ngelekany’o, ve ũtwi wĩkĩtwe ĩndĩ ũkalea kwĩanĩw’a. Kĩkundi kya ĩvindanĩ ya atũmwa kya Kolintho kyaĩ na thĩna ũsu. Ekai twone kĩla ana-a-asa ma kĩkundi kĩu matonya kũtũmanyĩsya.

3. Akolintho meekie ũtwi wĩva, ĩndĩ kwaendie ata?

³ Twĩ ta mwaka wa 55, Akolintho nĩmatwie kwĩka ũndũ wa vata mũno. Ĩvinda yĩu nĩmamanyie kana ana-a-asa moo ala maĩ Yelusaleme na Yutia maĩ na thĩna na ũkya mwingĩ, na ikundi syaendeee kũmbany’a mbesa sya kũmatetheesya. Nũndũ Akolintho maĩ alau na nĩmeew’ĩaa ana-a-asa  moo tei, nĩmatwie kumya mĩvothi ya kũtetheesya ũndũnĩ ũsu, na makũlya mũtũmwa Vaulo ũndũ matonya kwĩka ũu. Vaulo nĩwamatũmĩie valũa ũeleetye ũndũ maĩle kwĩka, na anyuva Tito atetheesye kũmbany’a mĩvothi ĩsu. (1 Ako. 16:1; 2 Ako. 8:6) Ĩndĩ ĩtina wa myei yĩana ũna, Vaulo esie kwĩthĩa kaĩ mayaaĩsa kwĩanĩsya ũtwi woo. Na nũndũ wa ũu, yaĩ laisi mũno methĩwe matombanĩtye mĩvothi yoo tũivika ĩvinda yĩla yaĩ ĩtwawe Yelusaleme vamwe na mĩvothi ya ikundi ila ingĩ.—2 Ako. 9:4, 5.

4. Vaulo athuthisye Akolintho meke ata, o tondũ vonanĩtw’e ĩandĩkonĩ ya 2 Akolintho 8:7, 10, 11?

⁴ Ũtwi ũla Akolintho meekĩte waĩ mũseo, na Vaulo nĩwamakathie nũndũ wa mũĩkĩĩo woo mũlũmu na wendi woo wa kwonany’a ũlau. Ĩndĩ yaĩ no nginya amathuthye maminĩĩe kĩla mambĩĩisye kwĩka. (Soma 2 Akolintho 8:7, 10, 11.) Ngewa yoo yĩtũtetheesya kũelewa kana o na Aklĩsto aĩkĩĩku no maemwe nĩ kwĩanĩsya ũtwi mũseo mekĩte.

5. Twĩsũngĩa makũlyo meva?

⁵ O ta Akolintho, mavinda angĩ no tũemwe nĩ kwĩanĩsya motwi maitũ. Nĩkĩ? Twĩ ene naĩ, na kĩu no kĩtume tũkwatya kũkũĩĩasya maũndũ. Na eka ũu, mavinda angĩ maũndũ matataĩĩwe no maumĩle na maitũvĩngĩĩsa nginya tũiemwa nĩ kwĩanĩsya kĩla tũtw’ĩte kwĩka. (Mũta. 9:11; Alo. 7:18) Kwoou nĩ kyaũ twaĩle kwĩka ethĩwa ve vata wa kũsũanĩa ĩngĩ ũtwi tweekie nĩ kana tũmanye kana no tũũvĩndũe? Na tũtonya kwĩka ata tũĩkĩĩthye kana nĩtwaminĩĩa kĩla twambĩĩsya?

6. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma tũvĩndũa ũtwi tweekie?

⁶ Ve motwi amwe ma vata tũtesa kũalyũla. Kwa ngelekany’o, twĩkalaa tũlũmanĩtye na ũtwi witũ wa kũmũthũkũma Yeova, na wa kũlũmany’a na ũla tũtwaanĩte nake. (Mt. 16:24; 19:6) Ĩndĩ ve motwi amwe tũtonya kũvĩndũa. Nĩkĩ? Nũndũ maũndũ mekalaa maialyũka. Nĩ maũndũ meva matonya kũtũtetheesya twĩke ũtwi mũseo?

7. Twaĩle kũvoya tũnengwe kyaũ, na nĩkĩ?

⁷ Voya ũkwate ũĩ. Yeova aveveeie Yakovo aandĩka atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nde na ũĩ, nĩ aendeee kũmũvoya Ngai, nĩkwĩthĩwa anengae onthe kwa ũlau.” (Yak. 1:5) No twasye kĩla ũmwe witũ “nde na ũĩ.” Kwoou mwĩkwatye Yeova yĩla ũkwĩka ũtwi, na yĩla ũkwenda kũvĩndũa ũtwi wĩkĩte. Weeka ũu, Yeova akaũtetheeasya kwĩka motwi maseo.

8. Twaĩle kwĩka ũkunĩkĩli va tũtanamba kwĩka ũtwi?

⁸ Ĩka ũkunĩkĩli nesa. Soma Ndeto ya Ngai na mavuku ala tũnengetwe nĩ ũseũvyo wa Yeova, na ũineena na andũ angĩ wĩsĩ no maũnenge ũtao mũseo. (Nth. 20:18) Kwĩka ũu no kũũtetheesye ũtanamba kwĩka ũtwi wa kũvĩndũa wĩa ũla ũthũkũmaa, kũthama, kana kũnyuva wĩsomea wĩa wĩva ũtonya kũũtetheesya kwĩmanthĩa na ũikũnenga mwanya wa kũmũthũkũma Yeova.

9. Tũtethekaa ata tweeka maũndũ tũtekwĩkenga?

⁹ Sũanĩa nesa kĩla kĩũtuma wenda kwĩka ũtwi waku. Yeova nũsiasya kĩla kĩũtuma twenda kwĩka ũtwi mũna. (Nth. 16:2) Yeova endaa twĩke maũndũ twĩ na ngoo ntheu. Kwoou o naitũ yĩla tũkwĩka motwi tũyaĩle kwĩkenga kana kwonethya angĩ vaa methonĩ kĩla kĩte ngoonĩ sitũ. Ethĩwa kĩla kĩũtuma twĩka ũtwi mũna ti kĩla kĩ ngoonĩ yitũ, nĩvatonyeka tũkaemwa nĩ kũlũmany’a na ũtwi witũ. Kwa ngelekany’o, mwana-a-asa wa mũika nũtonya kũvanga kusũsya ũvainia wa kĩla ĩvinda. Ĩndĩ ĩtina wa kavinda, ayambĩĩa kũemwa nĩ kwĩanĩsya masaa make na aieka kũtanĩa ũvainia ta tene. Noĩthwa asũanĩaa osete ũvainia nũndũ nũmwendete Yeova. Ĩndĩ yo nĩvatonyeka ũkethĩa kĩla  kyamũsukũmĩte ose ũvainia no kwendeesya asyai kana o mũndũ mũna wĩ vata nake?

10. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya mũndũ eke moalyũku?

¹⁰ Kwatwose ngelekany’o ya mũndũ ũkwĩmanyĩsya Mbivilia na aitw’a kũkola kũnyw’a sikala. Kwa kyumwa kĩmwe kana ilĩ ũu nũtonya kũng’ang’ana mũno, ĩndĩ ayĩsa kwĩthĩa ambĩĩie kũmĩnyw’a ĩngĩ. O na vailye ũu, ĩtina ayĩsa kũeka vyũ! Kĩla kĩmũtetheeasya kũeka vyũ kĩmanyĩo kĩu nĩ kũmwenda Yeova na kwenda kwĩka kĩla kĩũmwendeesya.—Ako. 1:10; 3:23.

11. Nĩkĩ waĩle kũmanya nesa ũndũ ũvangĩte kwĩanĩsya ũtwi waku?

¹¹ Ĩthĩwa wĩsĩ nesa ũvangĩte kwĩanĩsya ũtwi waku ata. Weeka ũu, ũkeethĩaa nĩ laisi kũminĩĩa kĩla wambĩĩsya. Kwa ngelekany’o, nũtonya kwĩthĩwa ũtw’ĩte kũsoma Mbivilia mũnango. Ĩndĩ ũkatw’ĩka wĩĩka ũu ũte na mũvango wĩ kĩlĩkonĩ, nĩvatonyeka ũkaemwa. * Namo atumĩa no matw’e kũthokea ana-a-asa na eĩtu-a-asa mũnango mamekĩe vinya, ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda ũyĩthĩa mayaaĩsa kwĩka ũu. Nĩ kana meanĩsye kĩu, nĩmatonya kwĩkũlya makũlyo ta: ‘Twĩ na masyĩtwa ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala me na vata mũnene wa kwĩkĩwa vinya? Nĩtũwetete nĩ ĩndĩĩ makathokewa?’

12. Mavinda amwe no vethĩwe vata wa kwĩka ata, na nĩkĩ?

¹² Tw’a kwĩka maũndũ ala ũtonya. Vai mũndũ wĩsa kwĩthĩwa na ĩvinda yĩtoetye, mbesa, kana vinya wĩanĩtye wa kwĩka maũndũ onthe ala ngoo yake ĩkwenda. Kwoou nĩwaĩle kũtũmĩa ũĩ na ũitw’a kwĩka o kĩla ũtonya. Mavinda angĩ no vethĩwe vata wa kũvĩndũa ũtwi waku wamanya kana ũndũ ũla wĩĩtw’ĩte kwĩka nũvĩtũkĩte ũtonyi waku. (Mũta. 3:6) Ĩndĩ twasye nĩwasũanĩa nesa na wavĩndũa ũtwi waku, na yu ndwĩ na nzika kana kĩla ũtw’ĩte no wĩanĩsye. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũkaminĩĩa kĩla wambĩĩsya? Ekai tũneenee maũndũ atano.

13. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũkwate ũtonyi wa kwĩanĩsya ũtwi waku?

¹³ Voya ũkwate vinya wa kwĩanĩsya kĩla ũvangĩte. Ngai no aũnenge “ũtonyi wa kwĩka” na kwĩanĩsya kĩla ũtw’ĩte. (Avi. 2:13) Kwoou mũvoye Yeova aũnenge veva wake mũtheu nĩ kana ũũnenge ũtonyi wa kwĩanĩsya ũtwi waku. Endeea kũvoya ũte kũeka, o na ethĩwa wĩona wĩkalĩte mũno ũtasũngĩwa. Yesũ aisye: “Endeeai kũvoya na mũkanengwa [veva mũtheu].”—Luka 11:9, 13.

14. Mwolooto ũla wĩ nthĩnĩ wa Nthimo 21:5 ũtonya kũũtetheesya ata wĩanĩsye ũtwi waku?

¹⁴ Vanga ũndũ ũkwĩanĩsya ũtwi waku. (Soma Nthimo 21:5.) Nĩ kana ũndũ wĩanĩw’e nesa, no nginya vethĩwe na mũvango. Na nĩwaĩle kũatĩĩa nesa kĩla wavanga. O ta ũu, wamina kwĩka ũtwi, nũseo ũkavindĩĩsya matambya ala ũkwosa nĩ kana wĩanĩsye ũtwi waku. Ethĩwa wĩ na ũndũ mũnene ũvangĩte kwĩka, waũaany’a ũtw’ĩke tũmaũndũ tũnini twĩana ũna, wĩthĩaa nĩ laisi kũmanya kĩla wĩanĩĩtye na kĩla ũtanamba kwĩanĩsya. Vaulo eekĩie vinya Akolintho maiae mũvothi mũnini “mũthenya wa mbee wa kĩla kyumwa” vandũ va kweteela meĩsa kũkolany’a mĩvothi avika. (1 Ako. 16:2) O na ĩngĩ, waaany’a ũndũ mũnene watw’ĩka tũmaũndũ twĩana ũna tũnini, ndwĩw’aa wĩ na mũio mũito.

15. Wamina kũvanga ũndũ ũkwĩanĩsya ũtwi waku, waĩle kwĩka ata?

¹⁵ Waandĩka kĩla ũvangĩte kwĩka, wĩthĩaa nĩ laisi kwĩanĩsya kĩla ũtw’ĩte. (1 Ako. 14:40)  Kwa ngelekany’o, yĩla nzama ya atumĩa yoombana, ve mũtumĩa wĩthĩawa anyuvĩtwe aandĩke motwi ala meekwa kĩkalonĩ kĩu. O na nũandĩkaa masyĩtwa ma ala manengwa kĩanda kya kũĩkĩĩthya kana ũtwi ũsu nĩweanĩw’a. Na nũsyokaa akaandĩka matukũ ala ũtwi ũsu waĩlĩte kwĩthĩwa wĩanĩĩtw’e. Atumĩa ala mekaa ũu nĩmakothaa kwĩanĩsya motwi moo nesa. (1 Ako. 9:26) O naku no ũtũmĩe nzĩa ĩsu yĩla ũkwĩanĩsya maũndũ maku mwene. Kwa ngelekany’o, no ũandĩke maũndũ ala ũkwenda kwĩka na ũimavanga maatĩanĩe o ũndũ ũkwenda kũmaatĩanĩsya ũimeka. Kĩu no kĩũtetheesye ũkaminĩĩa kĩla wambĩĩsya, na eka ũu, no kĩũtetheesye ũkeka maũndũ maingĩ ũteũtũmĩa ĩvinda yingĩ.

16. Waĩle kwĩka ata nĩ kana wĩanĩsye ũtwi waku, na ĩandĩko ya Alomi 12:11 yĩkwatĩte kw’oko ũndũ ũsu ata?

¹⁶ Ĩyumye vyũ. No nginya wĩkĩe kĩthito nĩ kana ũatĩĩe mũvango waku na ũiminĩĩa kĩla wambĩĩsya. (Soma Alomi 12:11.) Vaulo atavisye Timotheo ‘aendeee kwĩkĩa kĩthito’ na ‘ayĩkala’ ekĩĩte kĩthito kĩu nĩ kana atw’ĩke mũmanyĩsya mũseo. Ũtao ũsu now’o twaĩle kũatĩĩa mĩvangonĩ ĩla ĩngĩ yonthe ya kĩ-veva.—1 Tim. 4:13, 16.

17. Ĩandĩko ya Aeveso 5:15, 16 yĩtonya kũtũtetheesya ata twĩanĩsye ũtwi witũ?

¹⁷ Tũmĩa ĩvinda yaku nesa. (Soma Aeveso 5:15, 16.) Nyuva ĩvinda yĩla ũvangĩte kwĩanĩsya ũtwi waku na ndũkakũĩĩsye. Ndũkatate kwasya wĩeteela ĩvinda yĩla ĩseo ya kwĩka ũndũ ũsu yĩvike nũndũ ndũkaaĩsa kwona ĩvinda yĩu ĩseo weteele. (Mũta. 11:4) Ĩsũvĩe ndũkavĩngĩĩswe nĩ tũmaũndũ tũte twa vata nginya ũkose ĩvinda na vinya wa kwĩka maũndũ ala ma vata. (Avi. 1:10) Ethĩwa nĩvatonyeka, nyuva kũtũmĩa ĩvinda yĩla wĩsĩ ndũkothaa kũvĩngĩĩswa nĩ andũ angĩ. O na no ũmatavye kana ve ũndũ ũkwenda kwĩka ũteũvĩngĩĩswa. Na no ũvosye simũ na ũyamba kũekana na e-mail kana mesengyi ila siũlika isesenĩ sya kũea ngewa nginya wambe kũmina ũndũ ũkwĩka. *

18-19. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ndũkakole kwĩanĩsya ũtwi waku yĩla wakomana na isiĩĩi?

¹⁸ Ĩkala ũlilikene kĩla ũkakwata weanĩsya ũtwi waku. No twasye yĩla weanĩsya ũtwi waku wĩthĩawa wavika mũthya wa kyalo kĩasa. Mũndũ ũvangĩte kũmina kyalo kyake ndasyokaa ĩtina. O na eethĩa lelũ wĩ mũvinge, ekaa kũkwata nzĩa ĩngĩ ĩmũtwaĩte vala ũendete. O ta ũu, twekala tũlilikene kĩla tũkakwata tweanĩsya ũtwi witũ, tũyĩsa kwĩtĩkĩlya kĩsiĩĩi o na kĩva kĩtume tũkola na mĩtũkĩ kwĩanĩsya ũtwi witũ.—Aka. 6:9.

¹⁹ Ti laisi kwĩka motwi maseo, na kũmeanĩsya kwĩ kĩtuu. Ĩndĩ Yeova e vamwe naku, na no aũnenge ũĩ na vinya wa kũminĩĩa kĩla wambĩĩsya.