1-2. E aera bwa a riai Kristian n ingainga ni kan reiakina te boki ae Nakoaia Ibonga?

E KAURINGA raoraona ae ataei ae Timoteo te abotoro Bauro bwa “e kairaki korean te Koroboki ae Tabu ni kabane iroun te Atua ao e manena.” (2Tim. 3:16) E nanonaki naba iai te boki ae Nakoaia Ibonga. Tera arom n iangoa bokin te Baibara anne? A iangoia tabeman bwa te boki ae a karinanaki iai tuua aika aikoa manena n ara bong aikai, ma tiaki anne aia iango Kristian ni koaua.

² E koreaki Nakoaia Ibonga tao 3,500 te ririki n nako, ma e kawakinna Iehova “ibukin reireiara.” (IRom 15:4) Ibukina bwa e kaotaki raoi ana iango Iehova n Nakoaia Ibonga, ti riai n ingainga ni kan reiakinna. A boni bati reirei aika ti kona ni karekei man te boki anne, ae kairaki koreana n te taamnei. Ti na rinanoi aua mai iai.

3. E aera bwa e kakaraoaki te angakarea n te Bong ni Kabwarabure ni katoa ririki?

³ Reireiara ae te moan: Ti riai ni kakukureia Iehova bwa e aonga ni butimwaei ara karea. N te Bong ni Kabwarabure ni katoa ririki, a bane n ikotaki te natannaomata ae Iteraera ao a kareanaki maan. A kauringaki tibun Iteraera ni karea akanne bwa a kainnanoa kaitiakaia man aia bure! Ma imwain ae e uota raraan te karea te ibonga ae rietata nakon te Ruu ae Moan te Tabu n te bong anne, e riai ni karaoa moa te bwai teuana ae kakawaki riki nakoni kabwaraan aia bure tibun Iteraera.

4. Ni kaineti ma Nakoaia Ibonga 16:​12, 13, tera ae e karaoia te ibonga ae rietata ni moan rinna n te Ruu ae Moan te Tabu n te Bong ni Kabwarabure? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

 ⁴ Wareka Nakoaia Ibonga 16:​12, 13. Kataamneia aei n te Bong ni Kabwarabure: E rinnako n te umwanrianna ae tabu te ibonga ae rietata. Aio moan rinna n te Ruu ae Moan te Tabu, bwa n te bong anne e riai n rin tenua te tai. Ni baina are teaina e taua te bwai ae kanoana baika boiarara, ao n are teaina e taua te baan ae onrake ni mwaakaro n ai. E tei moa teutana i matan te keeten are ni mataroan te Ruu ae Moan te Tabu. E rinnako n te Ruu ae Moan te Tabu ma te karinerine ao e tei i matan te ati ni berita. Ai aron ae e a bon tei i matan Iehova ae te Atua! E karaurau ngkanne te ibonga aei ni kabwaroa te boiarara are tabu nako aon te mwaakaro n ai, ao e a kaona te ruu te boi ae boiarara. * Imwina riki, e a manga rin n te Ruu ae Moan te Tabu ma raraaia maan ake karea ni kabwarabure. Noria bwa e kabueka te bwai ae boiarara imwain ae e anga raraan te karea ni kabwarabure.

5. Tera reireiara mani kamanenaani baika boiarara n te Bong ni Kabwarabure?

⁵ Tera reireiara mani kamanenaani baika boiarara n te Bong ni Kabwarabure? E kaotia te Baibara bwa tataro aika butimwaeaki ake aia tataro ana toro Iehova aika kakaonimaki, ai aroni baika boiarara. (TaiAre. 141:2; TeKao. 5:8) Uringnga are e rin ma te karinerine te ibonga ae rietata ma baika boiarara nako matan Iehova. N aron anne, ngkana ti kawara Iehova n te tataro, ti karaoia naba ma te karinerine. Ti rangi ni kakaitau ngkai e kariaia te tia Karika te iuniweeti bwa ti na kawaria ao ni kaania, n aron te teei nakon tamana. (Iak. 4:8) E kariaia bwa ti na riki bwa raoraona! (TaiAre. 25:14) Ti rangi ni kakaitau n te kakabwaia aei, ngaia are ti aki kani karaoa te bwai ae e na aki kukurei iai.

6. Tera reireiara man ataakin ae e kabueki baika boiarara te ibonga ae rietata imwain ae e anga te karea?

⁶ Uringnga are e riai te ibonga ae rietata ni kabueki baika boiarara imwain ae e anga te karea. N te aro anne, e taraia raoi bwa e na kukurei te Atua irouna ngkana e a anga te karea. Tera reireiara iai? Ngke e mena i aon te aba Iesu, e riai ni karaoa te bwai teuana ae kakawaki, ae kakawaki riki nakoni karekeani kamaiuaia aomata, imwain ae e kona n anga maiuna bwa te karea. Ae tera? Man arona ni kateimatoa etin arona ao kakaonimakina ni koaua, e a karekea iai te anga ae e na butimwaeaki ana karea iroun Iehova. N te aro anne, e a kaotia raoi Iesu bwa karaoani bwaai n aron ae boraoi ma nanon Iehova bon te aroaro ae riai ni maiuakinaki. E a kaitiaka iai taekan riaini mwaakan Tamana n tautaeka ke ana tautaeka.

7. E aera bwa e kukurei Iehova ni baike e karaoi Iesu ni maiuna?

⁷ Ni maiun Iesu i aon te aba, e kateimatoa ongeabana ae kororaoi nakon ana kaetieti Iehova aika raraoi. E ngae ngke e rinanoni kataaki ma kangaanga ao e ataia ae e na mate n te aro ae kammaraki, ma e kamatoaa nanona bwa e na boutokaa ana tautaeka Tamana. (IBir. 2:8) Ngke e kaaitara ma kataaki Iesu, e tataro “ma te korakai ao te tang.” (Ebera 5:7) E kakorakoraa n tataro ma nanona ni koaua ao e kamatoaa nanona bwa e na teimatoa n ongeaba. Ana tataro Iesu, ai aroni baika boiarara iroun Iehova. Baike e karaoi Iesu ni maiuna a  boutokaa riain Tamana n tautaeka ao a kakukureia.

8. Ti na kangaa ni kakairi ni maiun Iesu?

⁸ Ti kona ni kakairi iroun Iesu ngkana ti kabanea ara konaa ni kateimatoa etin arora ao ni kakaonimaki ni koaua nakon ana kaetieti Iehova ao ana tua. Ngkana ti kaaitara ma kataaki, ti kakorakoraira n tataro ni bubutiia Iehova ana ibuobuoki ibukina bwa ti kani kakukureia. N te aro anne, ti kaotia iai bwa ti boutokaa ana tautaeka Iehova. Ti ataia ae e na aki butimwaei ara tataro Iehova ngkana ti kakaraoi mwakuri ake e aki kukurei iai. Ma ngkana ti maiuakina ae boraoi ma ana kaetieti Iehova, ti kona ni kakoauaa raoi bwa ara tataro aika nako mai nanora kaanga ai aroni baika boiarara irouna. Ao ti kona ni koaua raoi bwa kateimatoaan etin arora ao ongeabara ni koaua e boni kakukureia Tamara are i karawa.​—TaeRab. 27:11.

9. Bukin tera bwa a anga te karea n raoi tibun Iteraera?

⁹ Reireiara ae te kauoua: Ti beku iroun Iehova ibukin nanora ni kakaitau irouna. Ibukini kamatataan anne, ti na nenera taekan te karea n raoi, ae iteran naba te taromauri ae koaua i Iteraera rimoa. * N te boki ae Nakoaia Ibonga, ti noria iai bwa e kona tibun Iteraera n anga te karea n raoi bwa “kaotan te katituaraoi.” (NakIbo. 7:​11-13, 16-18) E aki anga te karea aei ibukina bwa e kabaeaki iai, ma bon nanona ni kan anga. Ngaia are bon te karea ni kan anga ae e kukurei  ni karaoia ibukin tangiran Atuana ae Iehova. E na kana irikon te karea anne te aomata are anga, kaain ana utu, ao ibonga. Ma iai bwain rabwatan te man anne aika tii katauaki ibukin Iehova. Ae baikara?

10. A kangaa karea n raoi ake a taekinaki n Nakoaia Ibonga 3:​6, 12, 14-16 ni kuri n titeboo ma ana beku Iesu ibukin Iehova?

¹⁰ Reireiara ae te katenua: Ti anga ara kabanea n tamaroa nakon Iehova ibukina bwa ti tangiria. E taraa Iehova mwaeten te man bwa te kabanea n tamaroa. E taekin naba kanoan nanon te man tabeua, n ikotaki ma te kirine, bwa a rangi ni kakawaki. (Wareka Nakoaia Ibonga 3:​6, 12, 14-16.) Ngaia are e rangi ni kukurei Iehova ngkana iai ae e anga nakoina baika kakawaki aikai n ikotaki ma te mwaete. E kaotia tibun Iteraera are anga te karea anne, bwa e kan anga ana kabanea n tamaroa nakon te Atua. N aron naba anne, e kukurei Iesu n anga ana kabanea n tamaroa nakon Iehova man arona n toro irouna ma nanona ni kabane ibukin tangirana. (Ioa. 14:31) Iroun Iesu, karaoan nanon te Atua boni kimwareireina. E rangi n tangira ana tua te Atua. (TaiAre. 40:8) Ai kukureira Iehova n norakin Iesu ni beku ibukina ma kukurein nanona!

11. E aera bwa e kabotauaki ara beku ma te karea n raoi, ao bukin tera bwa e karaunano anne?

¹¹ N aroni karea n raoi akanne, ara beku ibukin Iehova boni kaotan ara namakin ibukina. Ti angan Iehova ara kabanea n tamaroa, ao ti karaoa anne ibukina bwa ti tangiria ma nanora ni kabane. Ai kukureira Iehova n norakia taan taromauria aika mirion ma mirion ake a kukurei ni beku irouna ibukin tangirana ma ana kaetieti nako! A kona ni karauaki nanora man ururingan ae e nori ara mwakuri Iehova ao a kakawaki irouna, ao tiaki tii anne ma bukin naba karaoaia iroura. N te katoto, ngkana ko a kara ao ko a aki kona ni karaoa ae bati n aron ae ko tangiria, karaua nanom bwa e ataa tian am konabwai Iehova. Tao ko iangoia bwa e uarereke ae ko anga, ma Iehova e nora te tangira ae bati are kairiko bwa ko na karaoa ae ko konaa. E kukurei ni butimwaea am kabanea n tamaroa are ko kona n anga.

12. Tera ana namakin Iehova ibukin taiani karea n raoi, ao e kangaa ni karauaki iai nanora?

¹² Tera reireiara man taiani karea n raoi? Ngkana a kabuekaki bwain rabwatan te man ake taiani kabanea n tamaroa, e waerake bubuna nakon Iehova ao e kukurei iai. Ngaia are karaua nanom bwa e kukurei naba Iehova n am beku ibukina ma nanom ni kabane. (IKoro. 3:23) Iangoa kimwareirein Iehova iroum. E tarai am kakorakora n am beku aika tao a bubura ke a uarereke, bwa kaubwai aika kakawaki ake e na uringi n aki toki ao a kakawaki irouna.​—Mat. 6:20; Ebera 6:10.

13. Ni kaineti ma Nakoaia Ibonga 9:​23, 24, e kangaa Iehova ni kaota kukureina ibukin te nakoa n ibonga?

¹³ Reireiara ae te kaaua: E kakabwaiaa Iehova ana botaki i aon te aba. Iangoa te baere riki n 1512 B.C.E. ngke e kateaki te umwanrianna ae tabu i oin te Maunga ae Tinai. (TeOti. 40:17) E kaira Mote karaoan te botaki are a rineaki iai Aaron ma natina mwaane bwa ibonga. A ikotaki te natannaomata ae Iteraera bwa a na noriia ibonga ngke a nang anga aia moani karea aika maan. (NakIbo. 9:​1-5) E kangaa Iehova ni kaota kukureina n te nakoa n ibonga ae boou aei? Ngke a taetae ni kakabwaiaia aomata Aaron ma Mote, e a karokoa naba te ai Iehova ni kabueka nikiran te karea are i aon te baonikarea.​—Wareka Nakoaia Ibonga 9:​23, 24.

14. E aera bwa e kakawaki iroura ni boong aikai aron Iehova ni butimwaea te nakoa n ibonga are iroun Aaron ma natina mwaane?

 ¹⁴ Tera ae kaotaki n te ai mai karawa are roko ngke e rineaki te ibonga ae rietata? E boutokaaki raoi iroun Iehova te nakoa n ibonga are iroun Aaron ma natina mwaane. Ngke a nora te bwai ni kakoaua aei tibun Iteraera ae kaotia bwa Iehova e boutokaiia ibonga, a a kairaki iai bwa a na boutokaiia naba. Ma iai kakawakin anne nakoira? Eng! Te nakoa n ibonga i Iteraera boni bannan te nakoa n ibonga ae kakannato riki. Kristo bon te Ibonga ae Rietata ae kakannato riki, ao iai raona n ibonga ao n uea aika 144,000, ake a na beku ma ngaia i karawa.​—Ebera 4:14; 8:​3-5; 10:1.

15-16. E kangaa Iehova ni kaota kukureina iroun “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana”?

¹⁵ N 1919, e a rinea te koraki ae uarereke Iesu ae kaainaki irouia tarina aika kabiraki, ae “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana.” E kaira te mwakuri n uarongorongo te toro anne ao e angangania taan rimwini Kristo “kanaia n te tai ae riai.” (Mat. 24:45) Iai te bwai ni kakoaua ae kaotia bwa e kukurei te Atua iroun te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana?

¹⁶ A kataia Tatan ma ana koraki ni katoka ana mwakuri te toro anne. Ngke arona bwa e aki boutokaa te toro aei Iehova, e na bon aki kona ni waakina ana mwakuri. E teimatoa te toro aei ni katauraoi amwarake n taamnei ibukia taan rimwini Kristo i aon te aba, n aki ongei buaka aika korakora aika uoua n te aonnaba, te bwainikirinaki ae korakora, te kangaanga n te mwane, ao te ribuaka. Iangoi amwarake n taamnei aika bati ni boong aikai aika akea booia, ao a tauraoi n taetae aika raka i aon 900! Anne  bon te bwai ni kakoaua ae teretere ibukin ana boutoka Iehova. Te mwakuri n uarongorongo bon te bwai ni kakoaua naba teuana ibukin ana kakabwaia Iehova. E a tataekinaki te rongorongo ae raoiroi “n te aonnaba ni kabutaa.” (Mat. 24:14) Akea te nanououa bwa e boni kaira ana botaki Iehova ni boong aikai ao e kakabwaiaa.

17. Ti na kangaa ni kaota ara boutoka nakon te botaki ae e kamanena Iehova ngkai?

¹⁷ Ti wanawana ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘I kakaitau ngkai I riki bwa kaain ana botaki Iehova i aon te aba?’ E anganira Iehova te bwai ni kakoaua ae teretere n aron te ai are e karokoa mai karawa n ana bong Mote ma Aaron. A bati baika ti kona ni kakaitau iai. (1Tet. 5:​18, 19) Ti na kangaa ni kaota ara boutoka nakon ana botaki Iehova ae e kamanena ngkai? Man arora ni kakairi n te kaetieti man te Baibara ake a kaotaki n ara boki nako, n ara bobotaki, n ruunga, ao ni bwabwaro. Ti kona naba ni kaota ara boutoka mani kabatiaan uataboan te mwakuri n uarongorongo ao n angareirei.​—1Kor. 15:58.

18. Tera ae ko kamatoaa nanom bwa ko na karaoia?

¹⁸ Ti bia kamatoai nanora bwa ti na maiuakin reireiara man te boki ae Nakoaia Ibonga. Ti bia kakukureia Iehova bwa e aonga ni butimwaei ara karea. Ti bia toro iroun Iehova ibukin nanora ni kakaitau irouna. Ti bia teimatoa n anga ara kabanea ni konaa nakon Iehova ibukina bwa ti tangiria ma nanora ni kabane. Ao ti bia kabanei nanora ni boutokaa ana botaki ae e kakabwaiaa ni boong aikai. Mani karaoani baikanne, ti a kaotia iai nakon Iehova bwa e kakawaki iroura te riki bwa taani Kakoaua ibukina!