1-2. Ɔdiya nɛ ɛjɛɛji Ācɛ O Yɛce Ukraist cika ō lɛ eko taajɛ kéē jé ɔkpá ku Ulifayi a?

UPƆLU nōo wɛ ɔcocɛhɔ ku Ujisɔsi a tu Utimoti oklobiya nu ɛlá kwu ɔ, ka “Ɔwɔicō je ɛjɛ̄ɛ̄jī ɛlɔ̄ɔwɔicō tá ipú ɔtū kú ācɛ á, ó kē tīile kéē le ɔ́ nwū ɛlā ɔkwɛyi.” (2 Utím. 3:16) Ɔkpá ku Ulifayi kē wɛ ipu ɛlā ku Ɔwɔico duu. Ɛgɛnyá nɛ a gē má ɛga ku Ubáyíbu ɔɔma a? Ācɛ ōhī gē má ɔ ka ó wɛ ɔkpá nōo le mu mla aíne nōó tiile lɛ alɔ icɛ gɛ ŋ. Amáŋ, Ācɛ O Yɛce Ukraist i gē má ɔ lɛ a ŋ.

² Eko néē ta ɔkpá ku Ulifayi a le faajɛ ihayi ula ahata ce ofu igwo ɛhɔ (3,500) ɛ. Naana a, Ujehofa lɛ ɔ gbotu lɔɔlɔhi, o ya ɛɛ kóō “wɛ ɔdā ō bī nwū alɔ ɛlā.” (Uróm 15:4) Ɔkpá ku Ulifayi géē ta alɔ abɔ ku alɔ má ɛgɛ nɛ Ujehofa gē gbɛla mla ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ lɛyikwu aɔdā ōhī a. Ohigbu ɛnyā, ó cika ō ŋma alɔ unwu ō nwu ɛlā ŋma anu. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ó lɛ aɔdā alɛwa nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɔkpá ku Ubáyíbu ɔɔma. Babanya, alɔ leyi yɛ ɛnɛ ku nu.

3. Ɔdiya ɛɛ néē gē gwɛɛya Ɛ̄cī Ku Ɛya Nōo I Ya Kéē Kwu Íne Ō Biya I Ya Ɛhi ihayi doodu a?

³ Ɛlā ō nwu aflɛyi: Alɔ cika ō ya ɔdā nōo géē he Ujehofa ɔtu ɔdaŋ ku alɔ dɔka kóō miyɛ ɛya nɛ alɔ gē gwo lɛ ɔ a. Ihayi doodu Ɛ̄cī Ku Ɛya Nōo I Ya Kéē Kwu Íne Ō Biya I Ya Ɛhi a, éwo ku ācɛ Isrɛlu gē jila tɔha, cɛɛ otrɛyi ku acogwɛɛya a géē bi u aɛbɛ le gwɛɛya. Ɛya néē gē gwo ɔɔma gē tu uwa ɛlá kwu ɔ ka é cika ō lɛ uwa tu yeŋee ŋma ine ō biya! Amáŋ ó wɛ ō bi ɔyi néē gáā bi le gwɛɛya a gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a ɛ̄cī ɔɔma, o ya ɛɛ  kéē le éwo a tu yeŋee ŋma íne néē biya a wɛ uklɔ nɛ otrɛyi ku acogwɛɛya a cika ō ya ofoofunu a ŋ. Ó lɛ ɔdā ō cɛgbá nɛhi ɔhá nɛ ó cika ō ya a.

4. Ɛgɛ néē ma ɔ fu ipu ɔkpá ku Ulīfayi 16:12, 13 a, ɔdi nɛ otrɛyi ku acogwɛɛya a gē ya igbo aflɛyi nɛ ó gē gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a Ɛ̄cī Ku Ɛya Nōo I Ya Kéē Kwu Íne Ō Biya I Ya Ɛhi a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu ku Ɔda O Gbaajɛ nya a.)

⁴ Jé Ulīfayi 16:12, 13. Gbɛla lɛyikwu ɔdā nōo gē ya Ɛ̄cī Ku Ɛya Nōo I Ya Kéē Kwu Íne Ō Biya I Ya Ɛhi a: Otrɛyi ku acogwɛɛya a géē gā ipu Aklɔkpiihɔ a. Ɔɔma kē i wɛ igbo aflɛyi ŋma ipu igbo ɛta nɛ ó cika ō nyɔ gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a ɛ̄cī ɔɔma a. Ó géē bi ocibu nōo le mu mla ɔtulali umuumu abɔ éyi, cɛɛ ó géē bi ocibu ō fu ɔla tu ɔ abɔ ɔhá, klla lɛ ɔla fu tu ɔ. Ɔdaŋ ka ó gā ɛgiyi ukɔtin nōo kla ɔwɛ ku Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a, ó géē gbeyi yɛɛ. Cɛɛ mla ojilima nɛhi, ó géē nyɔ gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a gáā hayi iyɔbu ikpati ku ɛka ku Ondu a. Ó géē lɛbɛɛka ō hayi nɛ ó nyɔ i hayi iyɔbu ku Ujehofa á! Oŋma ɔɔma, ó géē gbɔɔ ō fu ɔtulali a tu ɔla a ɛmɛɛma, cɛɛ inu a géē gbɔɔ ō kpocu lɔɔlɔhi. * Igbihaajɛ, ó géē gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a kpɔ mla oyi ku aɛbɛ néē le gwɛɛya a. A leyi bi ɔ ka otrɛyi ku acogwɛɛya a lɛ ɔtulali a tɔla gbɔbu ɛɛ nɛ ó gáā gbɔɔ ō gwɛɛya ku íne ō biya a?

5. Ɛgɛnyá nɛ otrɛyi ku acogwɛɛya a gē gā ipu Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu a mla ɔtulali a? Ɔdi nɛ alɔ kē lɔfu nwu ŋma ɔɔma a?

⁵ Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɛgɛ néē bi ɔtulali le yuklɔ Ɛ̄cī Ku Ɛya Nōo I Ya Kéē Kwu Íne Ō Biya I Ya Ɛhi a? Ubáyíbu mafu lɛ alɔ ka ɔkɔ ō gba ku ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa lɛbɛɛka ɔtulali a. (Aíjē 141:2; Mafú 5:8) A hii mlanyi ŋ, otrɛyi ku acogwɛɛya a gē bi ɔtulali a nyɔ iyɔbu ku Ujehofa mla ojilima nɛhi. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, eko duuma nɛ alɔ gáā gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa, alɔ ya ɔ mla ojilima nɛhi. Ó jɛ alɔ eyī nɛhi ka Ɔwɔico nōo ya ɔdā doodu a jɛga lɛ alɔ ku alɔ wa ɛgiyi nu klla tubla ɔ ɛgɛ nɛ ɔyi gē tubla adā nu. (Ujɛ́m. 4:8) Ujehofa je alɔ ku alɔ wɛ aɔya ku nu! (Aíjē 25:14) Ɛnɛɛnɛ ɛga nɛ ó je lɛ alɔ nyā jɛ alɔ eyī nɛɛnɛhi, ɔɔma ya ɛɛ nɛ alɔ i gáā dɔka ō ya ɔdā duuma nōo géē ya ɔ cɔnu ŋ ma.

6. Ɔdi nɛ alɔ nwu lɛyikwu Ujisɔsi ŋma ɛgɛ nɛ otrɛyi ku acogwɛɛya a gē lɛ ɔtulali a tɔla gbɔbu ɛɛ nɛ ó gáā gbɔɔ ō gwɛɛya a?

⁶ Bla, otrɛyi ku acogwɛɛya a gē lɛ ɔtulali a tɔla gbɔbu ɛɛ nɛ ó gē gwɛɛya a. Abɔ ó yɔ i lɛ ɔtulali a tɔla a, ó yɔ i ya ku ɔtu kóō he Ɔwɔico. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɔɔma a? Eko nɛ Ujisɔsi yɔ ɛcɛ a, ó lɛ ɔdā ō cɛgbá nɛhi éyi nɛ ó ya gbɔbu ɛɛ kóō je oyeeyi ku nu gwɛɛya a. Ɔdā nɛ ó ya nyā kē cɛgbá nɛhi fiyɛ ō nya alɛɛcɛ ta a. Ɔdi wɛ ɔdā nɛ ó ya a? Ó ceyitikwu lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa ɛjɛɛji eko nɛ ó yeeyi ipu ɛcɛ nyā, o ya ɛɛ ku Ujehofa kóō miyɛ ɛya ō gwo ku nu. Ɔdā nɛ Ujisɔsi ya nyā mafu ka ɔwɛ okpaakpa ō lā oyeeyi a wɛ ō ya odee ɔwɛ ku Ujehofa. Ujisɔsi klla mafu ka Adā nu wɛ ɔcɛ okpaakpa nōo lɛ íkwu ō wɛ ɔcɛ́ a.

7. Ɔdiya nɛ ɛjɛɛji oyeeyi ku Ujisɔsi eko nɛ ó yɔ ipu ɛcɛ nyā a ya ku ɔtu kóó he Adā nu nɛhi a?

⁷ Oŋma eko nɛ Ujisɔsi yɔ ipu ɛcɛ nyā jaa gbeeko nɛ ó kwū a, ó lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa mɛɛlɛ. Naana nɛ ó má ojama mla āhɔ̄ olɔnɔ alɛwa, klla jé ka anuɔ géē kwu ikwū olɔnɔ a, ó lɛ ɔtu ku nu ya ekpo ō mafu ka ɔcɛ́ ō lé ku Ujehofa lɔhi fiyɛ duu a. (Ufíl. 2:8) Eko nɛ Ujisɔsi yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ a, “ó lɛ ɔkɔ cɛyí gbōō le ikwū je nɛ̄hi mla agīje” lɛ ɔkɔ gba lɛ Ɔwɔico. (Uhíb. 5:7) Ɛgɛ nɛ ó gbɔɔkɔ ŋma ɔtu ekponu ku nu a mafu ka ó yɔ kwu Ujehofa. Ɔkɔ ō gba klla ta ɔ abɔ kóō lɛ ɔtu ku nu ya ekponu ō lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa. Tu  Ujehofa a, ɔkɔ nɛ Ujisɔsi gē gba a lɛbɛɛka ɔtulali nōo gē kpocu lɔɔlɔhi a. Ɛgɛ nɛ Ujisɔsi lā ɛjɛɛji oyeeyi ku nu a ya ku ɔtu kóō he Adā nu nɛhi. Ó klla mafu ka Adā nu foofunu lɛ íkwu ō wɛ ɔcɛ́ a.

8. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu gbla oyeeyi ku Ujisɔsi ya a?

⁸ Alɔ lɔfu gbla Ujisɔsi ya ŋma lɛ ō ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla, o ya ɛɛ ku alɔ lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa klla yɔ kwu ɔ ajaajɛ. Eko duuma nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ, alɔ gē gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa gaaga kóō ta alɔ abɔ, ohigbu ku alɔ dɔka ō ya ɔdā nōo he ɔ ɔtu a. Ɔwɛ ɔɔma, alɔ gē mafu ku alɔ cɛtra ɔcɛ́ ō lé ku Ujehofa. Ɔdaŋ ku alɔ gē ya aɔdā nɛ Ujehofa i dɔka ŋ, alɔ jé ka ó gáā po ɔkɔ ō gba ku alɔ ŋ. Amáŋ, ɔdaŋ ku alɔ gē ya aɔdā nōo he ɔ ɔtu, alɔ géē bi ɔtu kpɔcii ka ɔkɔ ō gba ku alɔ géē lɛbɛɛka ɔtulali nōo gē kpocu lɔɔlɔhi tu Ujehofa. Alɔ klla géē bi ɔtu kpɔcii ku ɛgɛ nɛ alɔ yɔ kwu Ujehofa klla ge lɛyitaajɛ lɛ ɔ a géē cɛ lɛ ɔtu he ɔ.—Aíit. 27:11.

9. Ɔdiya nɛ ācɛ Isrɛlu gē gwɛɛya ku oletɔha a?

⁹ Ɛlā ō nwu ɔmpa: Alɔ gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ohigbu ka ɔdā nɛ ó gē ya lɛ alɔ a jɛ alɔ eyī. Abɔ alɔ gáā leyi yɛ ɛya ku oletɔha amāŋ ɛya ku ɛbɔ nɛ ācɛ ku Isrɛlu gē gwo a, alɔ géē nwu ɛlā nyā. * Ipu ɔkpá ku Ulifayi, alɔ nwu ku ɔcɛ Isrɛlu duuma lɔfu gwɛɛya ku oletɔha amāŋ ɛya ku ɛbɔ ō gwo ku “ahínyá ō tá Ɔwɔicō.” (Ulīf. 7:11-13, 16-18) Ó wɛ ohigbu ka ó cika ō gwɛɛya a ya ɛɛ nɛ ó gė ya ɔ a ŋ, amáŋ ó gē ya ɔ ohigbu ka ó wɛ ɔdā nōo yɔ ɔtu ku nu ō ya. Ó gē ya ɔ ŋma ɔtu ku nu ohigbu ka ó yihɔtu  Ɔwɔico Ujehofa. Ɔcɛ nōo gē gwɛɛya a, apɔlɛ ku nu, mla acogwɛɛya a géē lé ɛbɛ néē bi le gwɛɛya a. Amáŋ ó lɛ aya ōhī ku ɛbɛ a nōo wɛ aku Ujehofa foofunu. Aya nyá yɔ abɔɔ a?

10. Ɛgɛnyá nɛ ɛya ku oletɔha neē kɛla lɛyikwu ɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 3:6, 12, 14-16 tɛɛma kwu ɛgɛ nɛ Ujisɔsi gba Ujehofa ɛ̄gbā a?

¹⁰ Ɛlā ō nwu ɔmɛta: Alɔ gē bi ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ le yuklɔ lɛ Ujehofa ohigbu ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ ɔ a. Ujehofa gē má ijē ku aɛbɛ ka anu wɛ aya ō cɛgbá fiyɛ duu ku aɛbɛ á. Ó kóō kɛla lɛyikwu aya ōhī ku aɛbɛ nōo cɛgbá nɛɛnɛhi, kwu ikpli ku aɛbɛ duu. (Jé Ulīfayi 3:6, 12, 14-16.) Ohigbu ɛnyā, ɔtu gē he Ujehofa nɛɛnɛhi eko duuma nɛ ɔcɛ Isrɛlu lɛ aya nōo cɛgbá nɛhi nyā mla ijē a gwɛɛya lɛ ɔ ŋma ɔtu ku nu. Ɔcɛ ɔɔma géē yɔ i mafu lɛ Ujehofa ka ó dɔka ō je ɔdā nōo lɔhi fiyɛ duu a lɛ ɔ. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, Ujisɔsi je ɔdā nōo lɔhi fiyɛ duu a lɛ Ujehofa ŋma ɔtu ku nu, ŋma lɛ ō ya ɔdā duuma nɛ ó ya gla, o ya ɛɛ kóō gba Ujehofa ɛ̄gbā ohigbu ihɔtu nɛ ó lɛ lɛ ɔ a. (Ujɔ́n. 14:31) Ō ya ɔdā nɛ Ɔwɔico tine a gē he Ujisɔsi ɔtu ō ya nɛhi. Íne ku Ɔwɔico klla yɔ ipu ɔtu ku nu. (Aíjē 40:8) Ó lɛ aafu ŋ, ɔtu he Ujehofa nɛɛnɛhi abɔ ó má ɛgɛ nɛ Ujisɔsi yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā ŋma ɔtu ku nu a!

11. Ɛgɛnyá nɛ ɛ̄gbā nɛ alɔ gē gba Ujehofa a lɛbɛɛka ɛya ku oletɔha a, ɛgɛnyá nɛ ɔɔma lɔfu ta alɔ ɔtu kwu ɔtu a?

¹¹ Ɛ̄gbā nɛ alɔ gē gba Ujehofa a lɛbɛɛka ɛya ku oletɔha ɔɔma, ohigbu ka ɔwɛ ɔɔma nɛ alɔ gē bi le mafu lɛ Ujehofa ɛgɛ nɛ alɔ yihɔtu nu lɛ a. Alɔ gē bi ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ le yuklɔ lɛ Ujehofa, ohigbu ku alɔ yihɔtu nu mla ɛjɛɛji ɔtu ku alɔ. Ó lɛ aafu ŋ, ɔtu géē yɔ i he Ujehofa nɛɛnɛhi ō má ɛgɛ nɛ umiliyɔn ku ācɛ yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā ŋma ɔtu ku uwa, ohigbu kéē yihɔtu nu mla ɔwɛ nɛ ó gē ya odee a! Ujehofa i gē má ɔdā nɛ alɔ gē ya lɛ ɔ a foofunu ŋ, amáŋ ó jé ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ alɔ gē ya ɔ a, ó kē jɛ ɔ eyī nɛɛnɛhi. Ocabɔ mafu, ɔdaŋ ku a kwu hila okpliici ɛ, nɛ á kē lɔfu yuklɔ lɛ Ujehofa ɛgɛ nɛ a tɛtɛ gē ya a gɛ ŋ, le jé kpɔcii ka Ujehofa jé. A lɔfu yɔ i má ɔ ku a yɔ i ya ligii, amáŋ Ujehofa gē má ihɔtu nɛhi nɛ a lɛ, nōo gē lɛ alɔ kwu uwɔ ɔtu ku a ya ɛ̄nɛ̄ a lɔfu ya gla a. Ɔtu gē he ɔ nɛhi ō miyɛ ɛ̄nɛ̄ a ya gla a.

12. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu ɛya ku oletɔha a, ɛgɛnyá nɛ ɔɔma kē ta alɔ ɔtu kwu ɔtu a?

¹² Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɛya ku oletɔha a? Abɔ ɔla a yɔ i yi aya ō lɔhi fiyɛ duu ku ɛbɛ a, odudu a géē yɔ i ta nyɔ ico, cɛɛ ɔtu bēē he Ujehofa. Le jé kpɔcii ka ɔtu gē he Ujehofa lɛyikwu uwɔ ɛgɔɔma, eko duuma nɛ ó má ɛgɛ nɛ a bi ɛjɛɛji ɔtu ku uwɔ yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā a. (Ukól. 3:23) Gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔtu gē he ɔ lɛyikwu uwɔ a. Ɔdā duuma nɛ a lɔfu ya lɛ Ujehofa gla a jɛ ɔ eyī nɛhi, ɔdaŋ ku ó nwune o, amāŋ nɛ ó kóō lɛ ligii naana. Ó kē gáā mlanyi nu gboogboo ŋ.—Umát. 6:20; Uhíb. 6:10.

13. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 9:23, 24 a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa mafu ka ɔtu he ɔ lɛyikwu acogwɛɛya néē fu a?

¹³ Ɛlā ō nwu ɔmɛnɛ: Ujehofa yɔ i hɔhā ce ɔwa ku nu nōo yɔ ipu ɛcɛ nyā. Leyi yɛ ɔdā nōo ya ipu ihayi ku 1512 gbɔbu lɛ eko ku Ukraist, eko néē lɛ Aklɔkpiihɔ a kwaajɛ ɛhaajɛ ku ɛfu ku Usayinayi a. (Oyɛb. 40:17) Umosis gbɔbu ipu ōjila néē fu Arɔni mla ayipɛ ɔlɛ nu kéē wɛ acogwɛɛya a. Ācɛ a gáā le jila kéē má ɛgɛ nɛ acogwɛɛya ku uwa a géē gwɛɛya aflɛyi ku uwa a. (Ulīf. 9:1-5) Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa mafu ka ɔtu he ɔ lɛyikwu acogwɛɛya a néē fu ɛpɛpɛ a? Abɔ Arɔni mla Umosisi yɔ i hɔhā ce ācɛ a, Ujehofa ya ku ɔla kóō ŋma ɔkpanco gáā je ɛya nōo yɔ ɛyi ede a yɔla duudu.—jé Ulīfayi 9:23, 24.

14. Ɔdiya nɛ ɛgɛ nɛ ɔtu he Ujehofa lɛyikwu acogwɛɛya a cɛgbá lɛ alɔ icɛ a?

¹⁴ Ɔdi nɛ ɔla nōo ŋma ɔkpanco waajɛ a mafu a? Ujehofa lɛ ɔla ɔɔma tɛhɔ ŋma ɔkpanco  waajɛ o ya ɛɛ kóō mafu ka ɔtu he ɔ, ka ó klla yɔ i cɛtra Arɔni mla ayipɛ ɔlɛ nu nɛ ó fu kéē wɛ acogwɛɛya lɛ ɔ a. Abɔ ācɛ Isrɛlu gáā le má caa ka Ujehofa yɔ i cɛtra acogwɛɛya a, é gáā le má ka uwa abɔyi uwa cika ō cɛtra uwa duu. Ɔdiya nɛ ɛgɛ nɛ ɔtu he Ujehofa lɛyikwu acogwɛɛya a cɛgbá lɛ alɔ icɛ a? Ohigbu ka acogwɛɛya ɔɔma kwɛyi acogwɛɛya ɔhá nōo lɔhi klla cɛgbá fiyɛ duu a. Ujisɔsi wɛ otrɛyi nɛhi ku acogwɛɛya a, ó kē lɛ acogwɛɛya mla aɔcɛ́ ula ofigwaahata (144,000) nōo géē yuklɔ mla ɔ ɔkpanco.—Uhíb. 4:14; 8:3-5; 10:1.

15-16. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa mafu ku ɔtu yɔ i he ɔ lɛyikwu ɔcocɛhɔ nēé cikā ō lɛ ɔtu ce ɔ, nōo jeeyi a?

¹⁵ Ipu ihayi ku 1919, Ujisɔsi lɛ acɛnyilɔ ōhī néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a fu kéē wɛ “ɔ̄cocɛ̄hɔ̄ nēé cíkā ō lɛ ɔtū ce ɔ́, nōo jéeyi.” Ɔcocɛhɔ ɔɔma gē leyi kwu uklɔ ku ɔna ō ta a klla gē je “ɔdōlé” lɛ ayikpo ku Ukraist ‘teeko.’ (Umát. 24:45) Alɔ yɔ i má caa ku ɔtu yɔ i he Ujehofa lɛyikwu ɔcocɛhɔ nēé cikā ō lɛ ɔtu ce ɔ, nōo jeeyi a?

¹⁶ Ebilii mla ācɛ ɔlɛ nu humayi ceyitikwu kéē lɛ uklɔ nɛ ɔcocɛhɔ nēé cikā ō lɛ ɔtu ce ɔ a gē ya a ci. Ɔdaŋ ku Ujehofa i gē ta ɔcocɛhɔ a abɔ ŋ, ó gáā tɔɔtɛ ō yuklɔ nyā fluflu ŋ. É lɛ ɛfú ku oduudu ɛcɛ kpo igbo ɛpa ɛ, unwalu ku ije kéē yɔ ɛbɛɛbɛ. É kóō yɔ i ya ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɔdobɔbi klla yɔ i ya uwa ŋmo. Ipu ɛjɛɛji aɔdā nōo ba nyā naana, ɔcocɛhɔ nēé cikā ō lɛ ɔtu ce ɔ a yɔ i je ɔdole ku Ujehofa lɛ ayikpo ku Ukraist nōo yɔ ipu ɛcɛ nyā kpɔ ɛ. Gbɛla lɛyikwu aluka ku aɔkpá mla aɔdā ɔhá ku alɔ nɛ alɔ lɛ icɛ a, é gē gba ije ku uwa ŋ, é kē i ya uwa ipu uce nōo fiyɛ ula ɛpa ce ofu ɛhɔ (900)! Ɛnyā mafu peee ka Ujehofa yɔ i cɛtra ɔcocɛhɔ nēé cikā ō lɛ ɔtu ce ɔ a. Uklɔ ku ɔna  ō ta a wɛ ɔdā ɔhá nōo gē mafu ka Ujehofa yɔ i hɔhā ce alɔ. Ku ɔkwɛyi a, é gē tɔɔna ku ɔkoolɔhi a “ga odúúdú kú ɛcɛ” a. (Umát. 24:14) Ó lɛ aafu ŋ, alɔ yɔ i má peee ka Ujehofa yɔ i gbo ɔwa ku nu icɛ klla gē ta uwa abɔ kéē yɔ i ya lɔhi.

17. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā mafu ku alɔ yɔ i cɛtra ɔwa nɛ Ujehofa gē bi le yuklɔ a?

¹⁷ Ó géē lɔhi ku alɔ da iyi alɔ ɔka kahinii: ‘Ó jɛ um eyī nɛɛnɛhi abɔ um wɛ ipu ɔwa ku Ujehofa nyā a?’ Eko ku umosisi, Ujehofa lɛ ɔla ta waajɛ ŋma ɔkpanco o ya ɛɛ kóō mafu ku ɔtu he ɔ lɛyikwu ācɛ néē fu a. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, Ujehofa le mafu lɛ alɔ peee ka anuɔ yɔ i bi ɔwa ku nu le yuklɔ icɛ ɛ. Ó lɛ aɔdā alɛwa nɛ alɔ lɛ, nɛ alɔ cika ō ta Ujehofa ahinya ku nu. (1 Utes. 5:18, 19) Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā mafu ku alɔ yɔ i cɛtra ɔwa nɛ Ujehofa gē bi le yuklɔ a? Alɔ géē ya ɛnyā ɔdaŋ ku alɔ gē bi aɛlā nɛ alɔ jé ŋma ipu Ubáyíbu, aɔkpá mla auvidio ku alɔ, ipu ōjila ku ujɔ mla ipu ojileyi nɛ̄ŋcɛ́ mla ojileyi nɛhi a le yuklɔ. Ó wɛ ɔɔma foofunu ŋ, alɔ géē mafu ku alɔ gē cɛtra ɔwa ku Ujehofa ɔwɛ duuma nɛ alɔ lɔfu ya gla, ɔdaŋ ku alɔ gē yuklɔ ku ɔna ō ta a mla uklɔ ō nwu ācɛ ɛlā a.—1 Ukɔ́r. 15:58.

18. Ɔdi nɛ a lɛ ɔtu ku uwɔ ya ekponu ka anuɔ géē ya a?

¹⁸ Alɔ lɛ ɔtu ku alɔ ya ekponu ō bi aɛlā nɛ alɔ jé ŋma ipu ɔkpá ku Ulifayi a le yuklɔ. Alɔ dɔka ku Ujehofa kóō miyɛ ɛya ō gwo ku alɔ. Alɔ géē yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā, ohigbu ka aɔdā nɛ ó gē ya lɛ alɔ a jɛ alɔ eyī nɛhi. Alɔ géē yɔ i ceyitikwu bi ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ le yuklɔ lɛ Ujehofa ohigbu ku alɔ yihɔtu nu mla ɛjɛɛji ɔtu ku alɔ. Alɔ klla géē yɔ i ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla, o ya ɛɛ ku alɔ kóō yɔ i cɛtra ɔwa nɛ Ujehofa gē bi le yuklɔ icɛ a. Ɔdaŋ ku alɔ gē ya ɛjɛɛji aɔdā nōo ba nyā, alɔ géē yɔ i mafu lɛ Ujehofa ka ɛnɛɛnɛ ɛga nɛ alɔ lɛ ō wɛ ācɛ ocijali ku nu a jɛ alɔ eyī nɛɛnɛhi!