Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kpohọ oria eware nọ e riẹe eva

UZOẸME UWUHRẸ 47

Eware nọ Ma rẹ Sai Wuhrẹ Evaọ Obe Iruo-Izerẹ

Eware nọ Ma rẹ Sai Wuhrẹ Evaọ Obe Iruo-Izerẹ

“Ẹkwoma ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ikereakere na kpobi, yọ e rẹ kẹ erere.”​—2 TIM. 3:16.

OLE AVỌ 98 Ẹzi Ọghẹnẹ A ro Kere Ebaibol Na

EWARE NỌ MA TI WUHRẸ *

1-2. Fikieme Ileleikristi a rẹ rọ kiẹ obe Iruo-Izerẹ riwi?

PỌL ukọ na ọ kareghẹhọ Timoti ogbẹnyusu riẹ nọ “ẹkwoma ẹzi Ọghẹnẹ a ro kere Ikereakere na kpobi, yọ e rẹ kẹ erere.” (2 Tim. 3:16) Obe Iruo-Izerẹ o rrọ usu Ikereakere na. Ẹvẹ who rri obe Ebaibol yena? Ahwo jọ a re roro nọ izi nọ i kiekpahe omai hi ọvo e rrọ obe nana, rekọ Ileleikristi uzẹme a rri rie ere he.

2 Ikpe idu esa gbe egba isoi (3,500) nọ i kpemu a kere obe Iruo-Izerẹ na, ghele na Jihova ọ sẹro eme riẹ “re ma wuhrẹ no ai ze.” (Rom 15:4) Nọ o rọnọ obe Iruo-Izerẹ u re fiobọhọ kẹ omai riẹ iroro Jihova na, o gwọlọ nọ ma rẹ rọ ajọwha kiẹ eme nọ e riẹe riwi. Uzẹme riẹ họ, eware buobu e riẹ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no obe nana nọ a rọ ẹkwoma ẹzi Ọghẹnẹ kere na ze. Joma ta kpahe ene jọ evaọ usu rai.

EPANỌ JIHOVA Ọ RẸ RỌ WEREVA KUGBE OMAI

3. Fikieme a jẹ hai ro dhe idhe evaọ Ẹdẹ Omavoro ẹsiẹvo ẹgbukpe na?

3 Uwuhrẹ ọsosuọ: O gwọlọ nọ Jihova ọ rẹ wereva kugbe omai taure ọ tẹ jẹ idhe mai rehọ. Evaọ Ẹdẹ Omavoro nọ a re ru ẹsiẹvo ẹgbukpe na, orẹwho Izrẹl soso u re kokohọ, kẹsena ozerẹ okpehru ọ vẹ rọ erao dhe idhe. Idhe yena e jẹ hae kareghẹhọ ahwo Izrẹl inọ o gwọlọ nọ a re ru ai fo no izieraha rai. Rekọ taure ozerẹ okpehru na ọ tẹ te rọ azẹ arao nọ a ro dhe idhe na ziọ oria Ọrẹri Erẹri na, o re ru oware ofa jọ tao. Oware nana o tubẹ mai wuzou vi erọvrẹ izieraha ahwo Izrẹl.

(Rri edhe-ẹme avọ 4) *

4. Wọhọ epanọ o rrọ Iruo-Izerẹ 16:12, 13, eme ozerẹ okpehru na o re ru evaọ orọ ọsosuọ nọ ọ rẹ rọ ruọ oria Ọrẹri Erẹri evaọ Ẹdẹ Omavoro na? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

4 Se Iruo-Izerẹ 16:12, 13. Dae rehọ iẹe nọ whọ rrọ etẹe evaọ Ẹdẹ Omavoro na: Ozerẹ okpehru na ọ be ruọ eva uwou-udhu egagọ na. Onana họ orọ ọsosuọ evaọ usu isiasa nọ ọ rẹ ruọ eva oria Ọrẹri Erẹri evaọ ẹdẹ yena. Ọ rọ obọ jọ kru omodhe nọ insẹnse nọ i re gbo ore awere e vọ, ọ tẹ rọ obọ nọ u kiọkọ kru omodhe erae igoru nọ iwowo-erae e vọ. Nọ ọ nya te ekọtini nọ a rẹ rọ ruọ oria Ọrẹri Erẹri na, o te dikihẹ tao. Avọ oma adhẹẹ odidi, ọ tẹ ruọ eva oria Ọrẹri Erẹri na je dikihẹ aro etehe ọvọ na. O wọhọ ẹsenọ o dikihẹ aro Jihova Ọghẹnẹ dẹẹ. Ozerẹ na ọ tẹ romatotọ ku insẹnse ọrẹri na họ iwowo-erae na, ubruwou na soso o tẹ vọ avọ emamọ ore. * Ozerẹ okpehru na ọ te wariẹ ruọ oria Ọrẹri Erẹri na ẹsiẹfa avọ azẹ idhe uzioraha. Muẹrohọ nọ ọ mahe insẹnse taure ọ tẹ te rọ azẹ idhe uzioraha ziọ aro Jihova.

5. Eme insẹnse nọ a rẹ mahe evaọ Ẹdẹ Omavoro na o rẹ sai wuhrẹ omai?

5 Eme insẹnse nọ a jẹ hae mahe evaọ Ẹdẹ Omavoro na o rẹ sai wuhrẹ omai? Ebaibol na o dhesẹ nọ elẹ idibo Jihova nọ ọ rẹ jẹrehọ e wọhọ insẹnse. (Ol. 141:2; Evia. 5:8) Kareghẹhọ nọ avọ adhẹẹ odidi ozerẹ okpehru na ọ rẹ rọ rehọ insẹnse ziọ aro Jihova. Epọvo na re, ma tẹ gwọlọ lẹ se Jihova, ma re ru ere avọ adhẹẹ odidi. Eva e be were omai gaga inọ Ọnọ ọ ma ehrugbakpọ na ọ kẹ omai uvẹ nọ ma re ro si kẹle iẹe, wọhọ epanọ ọmọ o re si kẹle ọsẹ oyoyou riẹ na. (Jem. 4:8) Ọ kẹ omai uvẹ nọ ma rẹ rọ jọ egbẹnyusu riẹ! (Ol. 25:14) Uvẹ-ọghọ nọ ma sae rọ jọ egbẹnyusu riẹ na o da omai ẹro fia, fikiere ma gwọlọ ru oware ovo nọ o rẹ dhae eva ha.

6. Ozerẹ okpehru na ọ rẹ mahe insẹnse na taure o te ti dhe idhe na, kọ eme onana u wuhrẹ omai?

6 Kareghẹhọ nọ ozerẹ okpehru na ọ rẹ mahe insẹnse na taure o te ti dhe idhe uzioraha na. O re ru onana re Ọghẹnẹ ọ ruẹse wereva kugbei evaọ okenọ o ti ro dhe idhe na. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, u wo oware jọ nọ u wuzou nọ o gwọlọ nọ o re ru taure ọ tẹ te sae rọ uzuazọ riẹ dhe idhe, onọ u tube wuzou vi ahwo-akpọ nọ o re siwi. Eme ọye? O gwọlọ nọ Jesu o re yoẹme kẹ Jihova je kru ẹgbakiete riẹ re Jihova ọ ruẹse jẹ idhe riẹ na rehọ. Ere Jesu o re ro dhesẹ nọ izi Jihova nọ a re koko o mai woma. O gwọlọ nọ Jesu o re yeri uzuazọ nọ u re dhesẹ via vevẹ nọ esuo okpehru Ọsẹ riẹ ọ mai woma.

7. Fikieme oghẹrẹ uzuazọ nọ Jesu o yeri o rọ were Ọsẹ riẹ?

7 Evaọ etoke nọ Jesu ọ rọ jọ otọakpọ na kpobi, o koko izi Jihova gbagba. Dede nọ ọ rẹriẹ ovao dhe edawọ gbe ebẹbẹ buobu, gbe uwhu oja nọ o bi ti whu, o dhesẹ via vevẹ nọ esuo Ọsẹ riẹ ọ mai woma. (Fil. 2:8) Okenọ edawọ i tei, Jesu ọ lẹ se Jihova “avọ urru oruarua gbe irui-oviẹ.” (Hib. 5:7) Elẹ riẹ nọ i no eva ze na i dhesẹ nọ ọ talamu Jihova ẹsikpobi jẹ gbaemu nọ o re yoẹme kẹe. Elẹ Jesu e jọ wọhọ insẹnse nọ i bi gbo ore awere se Jihova. Oghẹrẹ uzuazọ nọ Jesu o yeri o were Ọsẹ riẹ gaga, u te je dhesẹ nọ esuo Ọsẹ riẹ ọ mai woma.

8. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele oghẹrẹ uzuazọ nọ Jesu o yeri?

8 Ma sae rọ aro kele Jesu yeri uzuazọ ẹgbakiete jẹ gbaemu nọ ma re koko izi Jihova. Nọ edawọ i te te omai, ma rẹ lẹ se Jihova gaga kẹ obufihọ keme ma gwọlọ ru oware nọ o rẹ were iẹe. Ere ma re ro dhesẹ nọ esuo Jihova ọ were omai. Ma riẹ nọ Jihova ọ rẹ gaviezọ kẹ elẹ mai hi nọ ma tẹ be hae lẹlẹ ru eware nọ o mukpahe. Rekọ ma tẹ be hai koko izi riẹ, o rẹ sai mu omai ẹro nọ elẹ mai nọ i no eva ze e te wọhọ insẹnse nọ i bi gbo ore awere kẹ Jihova. O rẹ sai je mu omai ẹro nọ uzuazọ ẹgbakiete avọ ẹmeoyo mai o be were Ọsẹ obọ odhiwu mai.​—Itẹ 27:11.

EDẸRO GBE UYOYOU U BI RU OMAI GỌ ỌGHẸNẸ

(Rri edhe-ẹme avọ 9) *

9. Fikieme a jẹ hai ro dhe idhe ọriẹyero?

9 Uwuhrẹ avọ ivẹ: Ma be gọ Jihova fikinọ ma wo edẹro kẹ eware nọ o bi ru kẹ omai. Re ma sai wo otoriẹ onana ziezi, joma ta kpahe oware ofa nọ ahwo Izrẹl a jẹ hai ru evaọ egagọ rai nọ u wuzou gaga, oyehọ idhe ọriẹyero. * Ma jọ obe Iruo-Izerẹ se nọ ohwo Izrẹl kpobi ọ rẹ sai dhe idhe ọriẹyero, onana yọ “idhe nọ ọ [rẹ] rọ kẹ uyere.” (Izerẹ 7:11-13, 16-18) Idhe nana yọ oware unevaze, orọnikọ ọgbahọ họ. Onana yọ idhe unevaze nọ ohwo Izrẹl nọ o you Jihova Ọghẹnẹ ọ rẹ sai dhe. Ohwo nọ o bi dhe idhe na, te ahwo uviuwou riẹ gbe izerẹ na a rẹ re uwo arao nọ a ro dhe idhe nana. Rekọ u wo abọ jọ arao nana nọ o rrọ rọkẹ Jihova ọvo. Abọ vẹ ọye?

(Rri edhe-ẹme avọ 10) *

10. Wọhọ idhe ọriẹyero nọ a ta kpahe evaọ Iruo-Izerẹ 3:6, 12, 14-16 na, ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ ọ gwọlọ kẹ Ọsẹ riẹ oware nọ o mai woma?

10 Uwuhrẹ avọ esa: Ma rẹ rọ eva mai kpobi gọ Jihova fiki uyoyou nọ ma wo kẹe. Evaọ oma arao, iwhri họ abọ nọ ọ mae rrọ ghaghae kẹ Jihova. Ọ tẹ jẹ ta nọ ekwakwa arao na efa jọ i wuzou gaga, te ibieku na. (Se Iruo-Izerẹ 3:6, 12, 14-16.) Fikiere o rẹ were Jihova gaga nọ ohwo Izrẹl ọ tẹ rọ unevaze rehọ ekwakwa nana nọ i wuzou na gbe iwhri arao dhe idhe kẹe. Ohwo Izrẹl nọ o dhe idhe itieye o bi dhesẹ nọ ọ gwọlọ rọ oware nọ o mai woma kẹ Ọghẹnẹ. Ere ọvona Jesu ọ rọ unevaze kẹ Jihova oware nọ o mai woma, koyehọ eva riẹ kpobi nọ ọ rọ gọ Jihova fikinọ o you Ọsẹ riẹ. (Jọn 14:31) O rẹ were Jesu oke kpobi re o ru oreva Ọghẹnẹ; yọ o you Izi Ọghẹnẹ gaga. (Ol. 40:8) Dai roro epanọ eva e were Jihova te inọ Jesu ọ be rọ unevaze gọe!

Uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova o rẹ wọ omai rọ eva gbe ẹgba mai kpobi gọe (Rri edhe-ẹme avọ 11-12) *

11. Ẹvẹ egagọ mai e rọ wọhọ idhe ọriẹyero, kọ eme ọ rẹ sae kẹ omai omosasọ?

11 Egagọ mai e wọhọ idhe ọriẹyero na keme oye ma re ro dhesẹ epanọ ma rri Jihova. Ma rẹ rọ ẹgba mai kpobi gọ Jihova fikinọ ma you rie. Avro ọ riẹ hẹ, eva e te were Jihova gaga nọ ọ be ruẹ ima ahwo buobu nọ e be gọe fikinọ a you rie, a te je you izi riẹ! Orọnikọ eware ezi nọ ma bi ru ọvo Jihova ọ be ruẹ hẹ, rekọ te ẹjiroro nọ ma bi ro ru eware nana. Onana o rẹ kẹ omai omosasọ. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ whọ kpako no yọ whọ gbẹ be sai ru te epanọ whọ gwọlọ họ, jọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova ọ be ruẹ omodawọ ra. Whọ sai roro nọ who bi ru te he, rekọ Jihova ọ be ruẹ uyoyou udidi nọ o be wọ owhẹ dawo ẹgba ra kpobi evaọ egagọ riẹ. Eva e be were Jihova inọ who bi ru utho nọ ẹgba ra o mu.

12. Nọ ma te roro kpahe epanọ Jihova ọ rehọ idhe ọriẹyero na, imuẹro vẹ ma re wo?

12 Eme ma rẹ sai wuhrẹ no idhe ọriẹyero na ze? Nọ a tẹ be mahe ekwakwa arao na nọ e mai wuzou na, iwiri i re kuye kpobọ ehru, onọ u re ru eva were Jihova. Epọvo na re, jọ u mu owhẹ ẹro nọ whọ tẹ rọ unevaze gọ Jihova jẹ dawo ẹgba ra kpobi, o rẹ were iẹe. (Kọl. 3:23) Dai roro epanọ eva ra e be were Jihova te. Oware kpobi nọ who bi ru evaọ egagọ riẹ, te esese te ilogbo, e rrọ ghaghae kẹe gaga yọ ọ te kareghẹhọ ae bẹdẹ bẹdẹ.​—Mat. 6:20; Hib. 6:10.

JIHOVA Ọ BE GHALE UKOKO RIẸ

13. Wọhọ epanọ o rrọ Iruo-Izerẹ 9:23, 24, ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ nọ ọ jẹ izerẹ na rehọ?

13 Uwuhrẹ avọ ene: Jihova ọ be ghale abọ ukoko riẹ nọ o rrọ otọakpọ. Roro kpahe oware nọ o via evaọ ukpe 1512 taure ekele oke mai na o te ti te, okenọ a whẹ uwou-udhu egagọ na họ evaọ obotọ Ugbehru Saena. (Ọny. 40:17) Mosis o ru ọruẹrẹfihotọ nọ ọ rọ rehọ Erọn avọ emezae riẹ mu izerẹ. Orẹwho Izrẹl soso a kokohọ je rri nọ izerẹ na a be rọ erao dhe idhe ọsosuọ rai. (Izerẹ 9:1-5) Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ nọ ọ jẹ izerẹ nana nọ a ro mu obọ na rehọ? Nọ Erọn avọ Mosis a be lẹ ẹro eghale kẹ ahwo na, Jihova ọ tẹ rọ erae ze te mahe eware kpobi nọ a ro dhe idhe nọ e jọ ehru agbada-idhe na.​—Se Iruo-Izerẹ 9:23, 24.

14. Fikieme utu izerẹ uviuwou Erọn nọ Jihova ọ jẹrehọ na u ro wuzou kẹ omai nẹnẹ?

14 Eme erae nọ i no obọ odhiwu ze te mahe idhe na u dhesẹ? U dhesẹ nọ Jihova ọ rọwokugbe ọkwa ozerẹ nọ a rọ kẹ uviuwou Erọn na. Nọ ahwo Izrẹl a ruẹ imuẹro ivevẹ nana nọ i dhesẹ nọ Jihova ọ jẹ izerẹ na rehọ na, u te ru nọ a jẹ rọ tha izerẹ nana uke ziezi. Kọ u wo oware jọ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no onana ze? Ee! Ọruẹrẹfihotọ ọkwa izerẹ nọ ọ jọ Izrẹl na u bi dhesẹ ọruẹrẹfihotọ ọkwa izerẹ ologbo nọ ọ te jọ evaọ obaro. Kristi, Ozerẹ Okpehru na o wo utu izerẹ idu udhuhrẹ-gbene (144,000) nọ e te jọ ivie nọ i ti lele iei su evaọ obọ odhiwu.​—Hib. 4:14; 8:3-5; 10:1.

Jihova ọ be kpọ ukoko riẹ jẹ ghale iẹe nẹnẹ. Ma rẹ rọ eva mai kpobi tha ukoko na uke (Rri edhe-ẹme avọ 15-17) *

15-16. Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ nọ ọ jẹ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ” na rehọ?

15 Evaọ 1919, Jesu ọ rọ utu osese orọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo mu “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ.” Ọrigbo nana ọ be kobaro evaọ usi uwoma ota na jẹ be “rehọ emu kẹ” idibo Ọghẹnẹ “evaọ ẹruoke.” (Mat. 24:45) Kọ ma be ruẹ imuẹro nọ i dhesẹ vevẹ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ ọrigbo nana rehọ?

16 Setan avọ akpọ omuomu nana a be daoma epanọ a re ro ru eware ga kẹ ọrigbo nana evaọ iruo rai, tube te epanọ o rẹ rọ wọhọ nọ a rẹ gbẹ sai ru iruo na ha. Ghelọ ẹmo akpọ soso nọ a fi isiava, ukpokpoma ogaga, ẹgaga akpọ, gbe okienyẹ, ọrigbo nana ọ ruabọhọ be rọ ẹme Ọghẹnẹ kuọ ilele Jesu nọ e rrọ akpọ soso. Dai roro kpahe ugbidigbi eware nọ ma bi wuhrẹ nẹnẹ ọvọvẹ evaọ evẹrẹ nọ i bu vi egba izii (900) soso. Onana kpobi u dhesẹ vevẹ nọ Ọghẹnẹ ọ be tha ukoko riẹ uke. Oware ofa nọ u dhesẹ nọ Jihova ọ be ghale ukoko riẹ họ, usi uwoma ota na. Avro ọ riẹ hẹ, “akpọ na soso” a be jọ ta usi uwoma na enẹna. (Mat. 24:14) Jihova ọ be ginẹ kpọ ukoko riẹ je ku eghale riẹ ku ei nẹnẹ.

17. Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be tha ukoko nọ Jihova o bi ro ruiruo nẹnẹ uke?

17 U fo re ma nọ omamai nọ, ‘Kọ eva e be were omẹ inọ mẹ rrọ ukoko Jihova?’ Jihova ọ kẹ omai imuẹro nọ e ga te enọ ọ kẹ ahwo Izrẹl evaọ oke Mosis avọ Erọn nọ ọ rọ erae no obọ odhiwu ze te mahe idhe rai. U gine wo eware buobu nọ ma rẹ rọ fiki rai yere Jihova. (1 Tẹs. 5:18, 19) Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be tha ukoko nọ Jihova o bi ro ruiruo nẹnẹ uke? Nọ ma te bi lele ithubro nọ ukoko na o be kẹ omai evaọ ebe mai, obọ ewuhrẹ, gbe ikokohọ. Ma re je dhesẹ nọ ma be tha ukoko na uke nọ ma tẹ be hae ta usi uwoma na je wuhrẹ ahwo ẹsikpobi.​—1 Kọr. 15:58.

18. Eme whọ gba riẹ mu nọ who re ru?

18 Joma gbaemu nọ ma re ru lele eware nọ ma jọ obe Iruo-Izerẹ wuhrẹ na. Ajọ ma hai ru eva were Jihova re ọ ruẹse jẹ idhe mai rehọ. Joma ruabọhọ egagọ Jihova fiki edẹro nọ ma wo kẹ eware nọ o bi ru kẹ omai. Joma rọ eva gbe ẹgba mai kpobi ru iruo Jihova fikinọ ma you rie. Joma jẹ rọ eva mai kpobi tha ukoko nọ o bi ku eghale riẹ ku nẹnẹ uke. Enana kpobi ma re ro dhesẹ kẹ Jihova nọ uvẹ nọ ọ kẹ omai nọ ma be rọ gọe na o da omai ẹro fia.

OLE AVỌ 96 Obe Ọghẹnẹ Yọ Oghale

^ edhe-ẹme 5 Izi nọ Jihova o jie kẹ ahwo Izrẹl e rrọ obe Iruo-Izerẹ. O gba omai Ileleikristi họ nọ ma re koko izi yena ha, rekọ ma rẹ sai wo erere no ai ze. Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe obọdẹ eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ evaọ obe Iruo-Izerẹ.

^ edhe-ẹme 4 Insẹnse nọ a jẹ hae mahe evaọ uwou-udhu egagọ na yọ oware ọrẹri, yọ evaọ oke emọ Izrẹl, egagọ Jihova ọvo a jẹ hae rọ rehọ iẹe ruiruo. (Ọny. 30:34-38) Ma rẹ ruẹ imuẹro evo nọ i dhesẹ nọ Ileleikristi ọsosuọ a jẹ hae mahe insẹnse he evaọ iruẹru egagọ rai.

^ edhe-ẹme 9 Re whọ gbẹ riẹ kpahe idhe ọriẹyero na, rri obe na Insight on the Scriptures, Uko 2, ẹwẹ. 526.

^ edhe-ẹme 54 IWOHO NA: Ozerẹ okpehru evaọ Izrẹl nọ ọ rọ insẹnse gbe iwowo-erae ruọ eva oria Ọrẹri Erẹri na evaọ Ẹdẹ Omavoro, kẹsena ọ tẹ mahe insẹnse na re ore awere riẹ o vọ ubruwou na. Uwhremu na, ọ te jẹ rọ azẹ idhe uzioraha ruọ oria Ọrẹri Erẹri na.

^ edhe-ẹme 56 IWOHO NA: Ohwo Izrẹl nọ ọ be rọ ogodẹ kẹ ozerẹ re o ro dhe idhe ọriẹyero, bi ro dhesẹ edẹro nọ ọyomariẹ avọ ahwo uviuwou riẹ a wo kẹ eware nọ Jihova o bi ru kẹ ae.

^ edhe-ẹme 58 IWOHO NA: Evaọ etoke odibọgba Jesu evaọ otọakpọ, o koko izi Jihova je fiobọhọ kẹ ilele riẹ ru epọvo na; enẹ o ro dhesẹ nọ o you Jihova ziezi.

^ edhe-ẹme 60 IWOHO NA: Oniọvo-ọmọtẹ nọ ọ be dawo ẹgba riẹ kpobi evaọ ukoko Jihova dede nọ oma riẹ o ga tere he, o bi kere ileta rọ ta usi uwoma.

^ edhe-ẹme 62 IWOHO NA: Evaọ Ava 2019, Brọda Gerrit Lösch nọ ọ rrọ omọvo Utu Ẹruorote Na o siobọno Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ nọ a wariẹ fa evaọ ẹvẹrẹ German, yọ eva e were inievo na gaga. Inievo nọ e rrọ obọ Germany wọhọ inievo-emetẹ ivẹ nana a be rọ evawere rehọ Ebaibol ọkpokpọ nana ta usi uwoma.