Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 47

Pinthu Pyakufunika Pinafuna Kupfundza Ife M’bukhu ya Levitiko

Pinthu Pyakufunika Pinafuna Kupfundza Ife M’bukhu ya Levitiko

“Malemba onsene alembwa mukutsogolerwa na Mulungu, pontho asaphedza.”—2 TIM. 3:16.

NYIMBO 98 Bhibhlya Yapumirwa na Mulungu

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. Thangwi yanji Akristu asafunika kupfundza bukhu ya Levitiko?

MPOSTOLO Paulu apanga xamwali wace Timoti kuti: “Malemba onsene alembwa mukutsogolerwa na Mulungu, pontho asaphedza.” (2 Tim. 3:16) Pyenepi pisaphataniza bukhu ya Levitiko. Kodi imwe musaona tani bukhu ineyi ya Bhibhlya? Anango asaona kuti bukhu ineyi iri na mitemo yakuti nee isaphata basa kuna ife lero, mbwenye Akristu andimomwene ali na maonero akusiyana.

2 Bukhu ya Levitiko yalembwa mu pyaka 3.500 nduli, ngakhale tenepo, Yahova aikoya toera “kutipfundzisa.” (Aroma 15:4) Bukhu ya Levitiko isatiphedza toera kubvesesa manyerezero na mabvero a Yahova thangwi ya pinthu pinango, natenepa tisafunika kuipfundza. Mwandimomwene, ife tinakwanisa kupfundza pinthu pizinji m’bukhu ineyi yakupumirwa. Tendeni tidinge pinai mwa pinthu pyenepi.

TINAKHALA TANI AKUTAWIRIKA KUNA YAHOVA

3. Thangwi yanji pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo pakhaperekwa ntsembe?

3 Cinthu cakutoma: Toera Yahova atawire ntsembe zathu, tisafunika kukhala akutawirika kuna iye. Pyaka pyonsene, pakhali na Ntsiku Yakuphimbira Madawo. Pa ntsiku ineyi Aizraeli akhagumanyikana pabodzi, nyantsembe wankulu mbapereka ntsembe za pinyama. Ntsembe zenezi zikhaphedza Aizraeli toera kukumbuka kuti akhafunika kuceneswa madawo awo! Mbwenye nyantsembe wankulu mbadzati kukwata ciropa ca ntsembe toera kuenda naco pa mbuto Yakucena Kakamwe, cakutoma iye akhafunika kucita pinthu pinango pyakufunika kakamwe kupiringana kupereka ntsembe zakulekerera madawo a Aizraeli.

(Onani ndima 4) *

4. Mwakubverana na Levitiko 16:12, 13, nyantsembe wankulu akhacitanji angapita pa mbuto Yakucena Kakamwe pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo? (Onani foto iri patsamba yakutoma.)

4 Lerini Levitiko 16:12, 13. Nyerezerani pikhacitika pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo: Nyantsembe wankulu akhapita mu tabhernakulo. Nkono ubodzi akhaphatira cakuikhira insenso cakudzala na insenso. Nkono unango, akhaphatira cakuikhira insenso cakudzala na makala a moto. Iye akhalimira patsogolo pa kurtina inaphimbira nsuwa wakuenda pa mbuto Yakucena Kakamwe. Unoyu ukhali ulendo wakutoma mwa maulendo matatu akuti iye mbadapita pa mbuto Yakucena Kakamwe pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo. Mwacilemedzo, iye akhapita pa mbuto Yakucena Kakamwe mbalimira patsogolo pa bokosi ya cibverano. Pikhali ninga akhadalimira patsogolo pa Yahova Mulungu! Buluka penepo, nyantsembe akhakhutula mwadidi insenso pa makala a moto, natenepa insenso ikhatoma kununkhira mwadidi. * Mukupita kwa ndzidzi, iye akhapita pontho pa mbuto Yakucena Kakamwe na ciropa ca ntsembe yakulekerera madawo. Onani kuti iye akhapisa insenso mbadzati kupereka ciropa ca ntsembe yakulekerera madawo.

5. Tisapfunzanji thangwi yakuphatisira insenso pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo?

5 Tisapfunzanji thangwi yakuphatisira insenso pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo? Bhibhlya isapangiza kuti maphembero akutawirika a atumiki akukhulupirika a Yahova alandana na insenso. (Masal. 141:2; Apok. 5:8) Kumbukani kuti nyantsembe akhapangiza cilemedzo kakamwe angaenda kapereka insenso kuna Yahova. Munjira ibodzi ene, ife tingacita phembero kuna Yahova, tisapangizambo cilemedzo kakamwe. Ife tisapereka takhuta kakamwe thangwi Nciti wathu wa kudzulu na pantsi asatitawirisa toera kufendedzera kuna iye ninga mwana anafendedzera babace. (Tiya. 4:8) Iye asatitawira ninga axamwali ace! (Masal. 25:14) Ife tisapereka takhuta kakamwe na mwai unoyu, pontho nee tisafunika kucita cinthu cinatsukwalisa Yahova.

6. Tisapfundzanji na pikhacita nyantsembe wankulu pya kupisa insenso mbadzati kupereka ntsembe?

6 Kumbukani kuti nyantsembe wankulu akhapisa insenso mbadzati kupereka ntsembe. Kupisa insenso pakutoma kukhancitisa kukhala na cinyindiro cakuti anakhala wakutawirika kuna Mulungu. Pyenepi pisatipfundzisanji? Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, acita cinthu cakufunika kakamwe kupiringana kupulumusa anthu, mbadzati kupereka umaso wace ninga ntsembe. Ndi cinthu cipi? Iye akhafunika kubvera Yahova mwakukhulupirika mu ndzidzi ukhali iye pa dziko yapantsi toera Yahova atawire ntsembe yace. Munjira ineyi, Yezu mbadapangiza kuti kucita pinakomeresa Yahova ndi pinthu pyakufunika kakamwe. Natenepa Yezu mbadapangiza pakweca kuti njira ya kutonga kwa Yahova ndi yadidi.

7. Thangwi yanji mu umaso wace onsene pa dziko yapantsi, Yezu akhakomeresa Babace?

7 Mu umaso wace onsene pa dziko yapantsi, Yezu abvera Yahova mu pinthu pyonsene. Maseze iye athimbana na mayesero, pontho akhadziwa kuti mbadaphiwa mwausumankha kakamwe, iye akhali wakutonga toera kupangiza kuti njira ya kutonga kwa Babace ndi yadidi kakamwe. (Afil. 2:8) Mu ndzidzi ukhathimbana iye na mayesero, Yezu acita phembero “mwakugaluza mbagwisa misozi.” (Aheb. 5:7) Maphembero ace akubulukira muntima akhapangiza kuti akhali wakukhulupirika kuna Yahova, pontho akhali dzololo toera kum’bvera. Kuna Yahova, maphembero a Yezu akhali ninga khwema yakununkhira mwadidi. Mu umaso wace onsene, Yezu akhakomeresa Babace, pontho apangiza kuti Yahova ndi ntongi wadidi.

8. Tinakwanisa tani kutowezera Yezu?

8 Ife tinakwanisa kutowezera Yezu mukucita pyonsene pinakwanisa ife toera kubvera Yahova na kukhala wakukhulupirika kuna iye. Tingathimbana na mayesero tisafunika kucita phembero kuna Yahova toera kuphemba ciphedzo cace thangwi ife tisafuna kunkomeresa. Munjira ineyi, tinapangiza kuti tisaphedzera utongi wa Yahova. Ife tisadziwa kuti Yahova nee anatawira maphembero athu tingacita pinthu pinaida iye. Mbwenye tingacita pinthu pinakomerwa na Yahova, tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti maphembero athu akubulukira muntima, anakhala ninga khwema yakununkhira mwadidi kuna Yahova. Pontho tinakhala na cinyindiro cakuti kubvera kwathu na kukhulupirika kwathu kusatsandzayisa Babathu wakudzulu.—Mis. 27:11.

TISATUMIKIRA YAHOVA THANGWI TISAPEREKA TAKHUTA KUNA IYE NA KUNFUNA

(Onani ndima 9) *

9. Thangwi yanji Aizraeli akhapereka ntsembe zakukhazikisa ntendere?

9 Cinthu caciwiri: Ife tisatumikira Yahova thangwi tisapereka takhuta kuna iye. Toera kubvesesa mwadidi, tendeni tidinge pya ntsembe zakukhazikisa ntendere, ntsembe zenezi zikhali zakufunika kakamwe mu ulambiri wandimomwene kuna Aizraeli. * M’bukhu ya Levitiko, tinapfundza kuti Muizraeli m’bodzi na m’bodzi mbadakwanisa kupereka ntsembe ninga njira ‘yakupangiza kupereka kwace takhuta.’ (Lev. 7:11-13, 16-18) Iwo nee akhapereka ntsembe zenezi mwakukakamizwa, mbwenye mwakufuna. Zenezi zikhali ntsembe zakuperekwa mwakufuna, thangwi munthu akhacita pyenepi thangwi yakufuna kwace Yahova Mulungu. Munthu akhapereka ntsembe, banja yace pabodzi na anyantsembe akhadya nyama ya cinyama cidaperekwa ntsembe. Mbwenye makhundu anango a cinyama akhaperekwa ntsembe kuna Yahova. Ndi makhundu api?

(Onani ndima 10) *

10. Ntsembe zakukhazikisa ntendere zinalongwa pa Levitiko 3:6, 12, 14-16 zisatipfundzisanji thangwi ya basa ikhacita Yezu kuna Babace?

10 Cinthu cacitatu: Tisacita pyonsene pinakwanisa ife thangwi tisafuna Yahova. Yahova akhaona mafuta ninga khundu yakufunika kakamwe ya cinyama. Iye alongambo kuti makhundu anango a pinyama kuphataniza mpswiyo, akhali akupambulika. (Lerini Levitiko 3:6, 12, 14-16.) Natenepa, Yahova akhatsandzaya kakamwe Muizraeli angapereka na ntima wace onsene mafuta na makhundu anango akufunika a pinyama kuna iye. Muizraeli angacita pyenepi, akhapangiza kuti akhafuna kucita pinakwanisa iye kuna Mulungu. Munjira ibodzi ene, Yezu akhali dzololo toera kucita pyonsene pikhakwanisa iye toera kutumikira Yahova na kunfuna. (Juw. 14:31) Kucita cifuniro ca Mulungu kwa Yezu cikhali cinthu cakufunika kakamwe, pontho akhafuna kakamwe mwambo wa Mulungu. (Masal. 40:8) Mwakukhonda penula, Yahova atsandzaya kakamwe pidaona iye Yezu mbantumikira na ntimace onsene!

Ufuni wathu kuna Yahova usatikulumiza toera kumpasa pyonsene pinakwanisa ife (Onani ndima 11-12) *

11. Basa yathu yalandana tani na ntsembe zakukhazikisa ntendere, pontho pyenepi pisatibalangaza tani?

11 Basa yathu kuna Yahova ndi ninga ntsembe zakukhazikisa ntendere thangwi ndi njira inapangiza ife mabvero athu kuna Yahova. Ife tisacita pyonsene pinakwanisa ife kuna Yahova thangwi tisanfuna na ntimathu onsene. Yahova asakomerwa kakamwe angaona pikwi na pikwi pya anthu mbantumikira mwakuperekeka thangwi asanfuna, pontho asafuna mitemo yace. Yahova asaona, pontho asapasa ntengo tayu basi pinacita ife, mbwenye mathangwi anaticitisa kucita pyenepi. Mwacitsandzo, khala ndimwe wakugwesera, pontho nee musakwanisa kucita pizinji ninga munafunira imwe, khalani na cinyindiro cakuti Yahova asaona pinakwanisa imwe kucita na pinacimwana imwe. Panango musapibva kuti nee musakwanisa kucita pizinji kuna Yahova, mbwenye iye asaona ufuni unakukulumizani toera kucita pinakwanisa imwe. Iye asakomerwa na pinthu pyadidi pinampasa imwe.

12. Kodi Yahova asaona tani ntsembe zakukhazikisa ntendere, pontho pyenepi pisatibalangaza tani?

12 Tisapfundzanji thangwi ya ntsembe zakukhazikisa ntendere? Mu ndzidzi ukhapiswa makhundu adidi a cinyama, utci ukhakwira, pontho Yahova akhakomerwa. Natenepa, imwe munakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova asakomerwambo mungacita pyonsene pinakwanisa imwe toera kuntumikira. (Akol. 3:23) Mwandimomwene Yahova asakomerwa kakamwe na imwe. Iye asaona kuwangisira kunacita imwe m’basa yace, mwakukhonda tsalakana khala ndi ikulu peno nkhabe, pontho anaikumbuka kwenda na kwenda.—Mat. 6:20; Aheb. 6:10.

YAHOVA ASAPASA NKHOMBO GULU YACE

13. Mwakubverana na Levitiko 9:23, 24, Yahova apangiza tani kuti akomerwa na anyantsembe apswa adakhazikiswa?

13 Cinthu cacinai: Yahova ali kupasa nkhombo gulu yace ya pa dziko yapantsi. Onani pidacitika mu caka 1512 Yezu Mbadzati Kubalwa, mu ndzidzi udamangwa tabhernakulo pa Paphiri ya Sinai. (Eks. 40:17) Mose atsogolera mwambo wakukhazikisa Aroni na anace ninga anyantsembe. Mbumba ya Izraeli yagumanyikana toera kuona anyantsembe mbapereka ntsembe zawo zakutoma za pinyama. (Lev. 9:1-5) Yahova apangiza tani kuti akomerwa na anyantsembe apswa adakhazikiswa? Mu ndzidzi wakuti Aroni na Mose akhapasa nkhombo mbumba, Yahova atumiza moto buluka kudzulu mbupisa ntsembe zonsene zikhali pa guwa.—Lerini Levitiko 9:23, 24.

14. Thangwi yanji kukomerwa kudapangiza Yahova kuna anyantsembe ndi kwakufunika kwa ife lero?

14 Kodi moto udabuluka kudzulu ukhapangizanji? Yahova atumiza moto toera kupangiza kuti iye akomerwa, pontho anaphedza Aroni pabodzi na anace adasankhula iye toera kukhala anyantsembe. Pidaona Aizraeli kuti anyantsembe anewa akhali akutawirika kuna Yahova, iwo abvesesa kuti akhafunika kuphedzerambo anyantsembe anewa. Thangwi yanji kukomerwa kudapangiza Yahova kuna anyantsembe ndi kwakufunika kwa ife lero? Thangwi anyantsembe anewa akhaimirira cinthu cakufunika kakamwe. Kristu, Nyantsembe Wankulu pabodzi na anyantsembe akuti ndi amambo akukwana 144.000, anadzatonga pabodzi na iye kudzulu.—Aheb. 4:14; 8:3-5; 10:1.

Yahova asapasa nkhombo na kutsogolera gulu yace. Ife tisaiphedzera na ntima onsene (Onani ndima 15-17) *

15-16. Yahova asapangiza tani kuti asakomerwa na “m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru”?

15 Mu caka 1919, Yezu asankhula nsoka ung’ono wa abale akudzodzwa ninga “m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru.” M’bandazi unoyu asatsogolera basa yakumwaza mphangwa, pontho asapasa cakudya atowereri a Kristu “pa ndzidzi wakuthema.” (Mat. 24:45) Kodi ife tisaona umboni unapangiza kuti Mulungu asakomerwa na m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru?

16 Sathani pabodzi na anthu ace asayesera kupingiza basa ya m’bandazi wakukhulupirika. Khala m’bandazi nee asaphedzwa na Yahova, cipo mbadakwanisa kucita basa ineyi. Mwakukhonda tsalakana nkhondo ziwiri zidacitika pa dziko yonsene yapantsi, kutcingwa na kutsalakanwa mwakuipa kwa atumiki a Mulungu, kuphatanizambo kusoweka kwa kobiri, m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru asapitiriza kupasa cakudya cauzimu atowereri a Kristu pa dziko yapantsi. Nyerezerani mabukhu ali na ife akuti nkhabe kulipwa anagumanika mu pilongero pyakupiringana 900! Pyenepi pisapangiza pakweca kuti Mulungu asaphedza m’bandazi. Onani umboni unango unapangiza kuti Yahova asapasa nkhombo basa yakumwaza mphangwa. Mphangwa zadidi zikumwazwa “pa dziko yonsene yapantsi.” (Mat. 24:14) Mwakukhonda penula, Yahova ali kutsogolera na kupasa nkhombo gulu yace lero.

17. Tinapangiza tani kuti tisaphedzera gulu inaphatisira Yahova?

17 Natenepa ife tisafunika kubvundzika: ‘Kodi ndisapereka takhuta thangwi yakucita khundu ya gulu ya Yahova ya pa dziko yapantsi?’ Mu ndzidzi wa Mose, Yahova atumiza moto buluka kudzulu toera kupangiza kuti akhakomerwa na anyantsembe adasankhula iye. Munjira ibodzi ene, Yahova asapangiza pakweca kuti akuphatisira gulu yace lero. Mwandimomwene ife tiri na mathangwi mazinji toera kupereka takhuta. (1 Ates. 5:18, 19) Tinapangiza tani kuti tisaphedzera gulu inaphatisira Yahova? Tinapangiza pyenepi mukuphatisira pinthu pinapfundza ife m’Bhibhlya, m’mabukhu athu, pa misonkhano ya mpingo, ya cisa na ya gawo. Kusiyapo pyenepi, tinakwanisambo kupangiza kuti tisaphedzera gulu yace mukuwangisira m’basa yakumwaza mphangwa na kupfundzisa.—1 Akor. 15:58.

18. Kodi muli wakutonga toera kucitanji?

18 Tisafunika kukhala akutonga toera kuphatisira pidapfundza ife m’bukhu ya Levitiko. Cakutoma, tisafunika kukhala akutawirika kuna Yahova toera iye akomerwe na ntsembe zathu. Caciwiri, tisafunika kutumikira Yahova thangwi tisapereka takhuta kuna iye. Cacitatu, tisapitiriza kupasa Yahova pyonsene pinakwanisa ife thangwi tisanfuna na ntimathu onsene. Cacinai, tisafunika kuphedzera na ntima onsene gulu inaphatisira iye lero. Tingacita pyenepi, tinapangiza kuna Yahova kuti tisakomerwa na mwai uli na ife wakuntumikira ninga Mboni zace!

NYIMBO 96 Bukhu ya Mulungu Ndi Mpfuma

^ ndima 5 Bukhu ya Levitiko iri na miyambo ya Yahova idapasa iye Aizraeli akale. Ninga Akristu, ife nee tiri pantsi pa miyambo ineyi, mbwenye iyo inakwanisa kutipfundzisa pinthu pizinji. Mu nsolo uno tinaona pinthu pyakufunika pinafuna kupfundza ife m’bukhu ya Levitiko.

^ ndima 4 Mu Izraeli wakale, insenso ikhapiswa mu tabhernakulo ikhaoniwa kukhala yakucena, pontho ikhaphatisirwa basi ene pakulambira Yahova. (Eks. 30:34-38) Nkhabepo khundu ya Bhibhlya inapangiza kuti Akristu a mu ndzidzi wa Yezu akhapisa insenso pakulambira Mulungu.

^ ndima 9 Toera kudziwa pizinji thangwi ya ntsembe zakukhazikisa ntendere, onani Perspicaz, volume 3, tsa. 121.

^ ndima 54 MAFOTO TSAMBA: Pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo, nyantsembe wankulu wa mu Izraeli akhapita pa mbuto Yakucena Kakamwe na insenso mbaikhutula pa makala a moto, natenepa insenso ikhatoma kununkhira mwadidi. Mukupita kwa ndzidzi, iye akhapita pontho pa mbuto Yakucena Kakamwe na ciropa ca ntsembe yakulekerera madawo.

^ ndima 56 MAFOTO TSAMBA: Muizraeli akupereka bira kuna nyantsembe ninga ntsembe yakukhazikisa ntendere toera banjace ipangize kupereka takhuta kuna Yahova.

^ ndima 58 MAFOTO TSAMBA: Mu utumiki wace pa dziko yapantsi, Yezu apangiza kuti asafuna kakamwe Yahova mukubvera matongero a Mulungu, pontho mukuphedza atowereri ace toera acitembo pibodzi pyene.

^ ndima 60 MAFOTO TSAMBA: Mulongo wakugwesera, mwakukhonda tsalakana nyatwa zace za ungumi, iye asacita pyonsene pinakwanisa iye kuna Yahova mukupereka umboni mukuphatisira matsamba.

^ ndima 62 MAFOTO TSAMBA: Mwezi wa Fevereiro 2019, M’bale Gerrit Lösch wa Mathubo Akutonga akudziwisa kubuluswa kwa Bhibhlya ya Tradução do Novo Mundo mu cilongero ca ku Alemanya. Abale na alongo akomerwa kakamwe, pontho apereka takhuta. Cincino, amwazi mphangwa ku Alemanya, ninga alongo awa awiri, asakomerwa kakamwe kuphatisira Bhibhlya ineyi ipswa pakumwaza mphangwa.