1-2. Ngbanga ti nyen la a lingbi aChrétien ti laso aduti na nzara ti manda ye na lege ti mbeti ti Lévitique?

BAZENGELE PAUL adabe ti kamarade ti lo Timothée so ayeke maseka so “atënë kue ti yâ ti Mbeti ti Nzapa, a sû ni na gbe ti yingo ti Nzapa, na a yeke nzoni”. (2 Tim. 3:16). Na yâ ni a yeke wara nga mbeti ti Lévitique. Mo bâ ti mo mbeti ti Bible so tongana nyen? Ambeni zo apensé so a yeke mbeni mbeti so gbâ ti andia so alingbi na ngoi ti e ape la ayeke na yâ ni, me atâ Chrétien apensé ti ala tongaso ape.

² A sû mbeti ti Lévitique asara ngu 3 500 tongaso awe, me Jéhovah asara si a bata ni “ti tene a fa ye na e”. (aRom. 15:4). Mbeti ti Lévitique amû maboko na e ti hinga pensé ti Jéhovah na ndö ti ambeni ye. Tongaso, a lingbi e duti na nzara ti manda ye na lege ti mbeti so. Ti tâ tënë ni, gbâ ti aye ti manda ayeke biani dä so e lingbi ti manda na lege ti mbeti so, so a sû ni na gbe ti yingo ti Nzapa. Zia e bâ ambeni osio.

3. Ngbanga ti nyen la a yeke yâa lani asandaga ngu oko oko na Lango ti zingo siokpari?

³ Kozo ye ti manda: A lingbi e nzere na lê ti Jéhovah si lo yeda na asandaga ti e. Na yâ ti ngu oko oko na Lango ti zingo siokpari, azo ti Israël ayeke bungbi oko nga a yeke yâa asandaga ti anyama. Asandaga so adabe ti azo ni so ala bezoin ti tene a zi siokpari ti ala. Me kozo ti tene na lango ni so kota prêtre aga na mênë ti nyama so a yâa na sandaga na Ndo so ayeke nzoni kue kue kue, lo doit ti sara mbeni kua nde kozoni si, mbeni  kua so ti tâ tënë ni ayeke lani kota mingi ahon pardonengo asiokpari ti azo ti Israël.

4. Tongana ti so a fa na Lévitique 16:12, 13, na kozo lindango ti kota prêtre na Ndo so ayeke nzoni kue kue kue na Lango ti zingo siokpari, nyen la lo yeke sara? (Bâ foto ti couverture ni.)

⁴ Diko Lévitique 16:12, 13. Bâ na yâ ti li ti mo ye so ayeke passé lani na Lango ti zingo siokpari: Kota prêtre alï na yâ ti tabernacle. Na lango ni so, Lo doit ti lï fani ota na Ndo so ayeke nzoni kue kue kue. Na kozo lindango ni, lo gbu na mbeni maboko ti lo oko mbeni dû ti sembe so asi na dukane so afun pendere; na mbeni mbage ni, lo gbu mbeni ye ti ziango lê ti wâ dä so ayeke ti lor, so lê ti wâ asi yâ ni. Lo luti kete na devant ti rideau so ayeke na yanga ti Ndo so ayeke nzoni kue kue kue. Na nengo ndo mingi, lo lï na Ndo so ayeke nzoni kue kue kue, lo luti na devant ti sanduku ti mbele. A yeke tongana ti so lo luti tâ na gbele Jéhovah Nzapa. Fadeso, yeke yeke prêtre ni atuku dukane so ayeke nzoni-kue na ndö ti lê ti wâ ni, mbeni pendere fungo ti ye amû yâ ti ndo ni kue. * Na pekoni, lo kiri lo lï na Ndo so ayeke nzoni kue kue kue na mênë ti anyama so a yâa ni ndali ti siokpari. Bâ so lo zö dukane ni kozo si lo yâa mênë ti anyama so a mû na sandaga ndali ti siokpari.

5. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sarango kua na dukane na Lango ti zingo siokpari?

⁵ Nyen la e lingbi ti manda na lege ti sarango kua na dukane na Lango ti zingo siokpari? Bible afa so asambela ti awakua be-ta-zo ti Jéhovah ayeke tongana dukane (Ps. 141:2; Apoc. 5:8). Girisa ape so kota prêtre ayeke ne lani Jéhovah mingi na ngoi so lo yeke ga na dukane na gbele lo. Legeoko nga, e yeke ne Jéhovah mingi na ngoi so e yeke ga nduru na lo na lege ti sambela. E kiri singila mingi so Lo so acréé aye kue na yâ ti dunia amû lege na e ti ga nduru na lo tongana ti so molenge ayeke ga nduru na babâ ti lo (Jacq. 4:8). Lo yamba e tongana akamarade ti lo (Ps. 25:14). E bâ na nene ni mingi pasa so, ni la e ye lâ oko ape ti zia vundu na bê ti lo.

6. So kota prêtre ayeke zö lani dukane kozo si lo yâa asandaga, a fa na e nyen na ndö ti Jésus?

⁶ Girisa ape so kota prêtre adoit lani ti zö dukane kozo si lo yâa asandaga. Na sarango tongaso, lo sara kue ti nzere na lê ti Jéhovah na ngoi so lo yeke yâa asandaga. Nyen la ye so afa na e na ndö ti Jésus? A fa so na ngoi so Jésus ayeke lani na sese, lo doit lani ti sara mbeni ye so ayeke kota mingi, so ahon mungo salut na azo, kozo si lo mû fini ti lo na sandaga. Ye ni so ayeke lani nyen? Lo doit lani ti mä yanga ti Jéhovah na yâ ti aye kue na ngoi kue so lo yeke na sese tongaso si Jéhovah ayeda na sandaga ti lo. Na sarango tongaso, Jésus afa so sarango ye na lege so Jéhovah afa ayeke nzoni lege ti duti na fini. Jésus afa so fason so Babâ ti lo akomande na ni ayeke na lege ni nga ayeke mbilimbili.

7. Ngbanga ti nyen la aye kue so Jésus asara na yâ ti gigi ti lo anzere na Babâ ti lo?

⁷ Na ngoi ti fini ti Jésus na sese, lo sara ye ague tâ gï oko na aye so Jéhovah ahunda so ayeke na lege ni. Atâa so lo wara lani atara nga na angangu kpale nga lo hinga so lo yeke bâ ande pasi mingi si lo kui, lo leke na bê ti lo ti fa so lege so babâ ti lo ayeke komande na ni ayeke tâ nzoni mingi (aPhil. 2:8). Na ngoi so Jésus awara angangu tara, “lo dekongo ngangu nga lo toto na ngu ti lê” na ngoi so lo yeke sambela (aHéb. 5:7). Asambela so lo tene na bê ti lo kue afa so lo yeke be-ta-zo na Jéhovah nga so lo leke na bê ti lo mingi ahon ti kozo ti mä yanga ti Jéhovah. Na lê ti Jéhovah, asambela ti Jésus ayeke tongana mbeni dukane so  afun pendere mingi. Aye kue so Jésus asara na yâ ti gigi ti lo anzere na Jéhovah mingi nga afa so fason so Babâ ti lo ayeke komande na ni ayeke na lege ni nga ayeke mbilimbili.

8. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti Jésus?

⁸ E lingbi ti mû tapande ti Jésus na lege so e sara kue ti mä yanga ti Jéhovah nga ti duti be-ta-zo na lo. Tongana e tingbi na atara, e yeke sambela Jéhovah na bê ti e kue ti mû maboko na e ndali ti so e ye ti sara ye so anzere na lo. Na sarango aye so, e fa so e mû mbage ti fason so Jéhovah ayeke komande na ni. E hinga so Jéhovah ayeke yeda pëpe na asambela ti e tongana e yeke sara aye so lo ke. Ye oko, tongana e sara ye alingbi na aye so Jéhovah ahunda, e lingbi ti duti na confiance so asambela so e tene na lo na bê ti e kue ayeke duti tongana mbeni dukane so afun pendere na hôn ti lo. Nga e lingbi ti hinga biani so tongana e mä yanga ti Jéhovah, Babâ ti e ti yayu, nga e duti be-ta-zo na lo, a yeke nzere na lo.—aProv. 27:11.

9. Ngbanga ti nyen la azo ti Israël amû lani asandaga ti beoko?

⁹ Use ye ti manda: E yeke sara na Jéhovah ndali ti so e ye ti kiri singila na lo. Ti gboto lê na ndö ni, zia e sara tënë na ndö ti asandaga ti beoko, mbeni kota ye so ayeke na yâ ti tâ vorongo Nzapa na Israël ti giriri. * Na yâ ti mbeti ti Lévitique, e manda so mbeni zo ti Israël alingbi lani ti mû sandaga ti beoko “ti kiri na singila”. (Lév. 7:11-13, 16-18). Lo mû sandaga so pëpe ndali ti so lo doit ti mû ni, me ndali ti so lo ye ti mû ni. Tongaso, sandaga so ayeke mbeni  sandaga so lo ga na ni na bê ti lo wani ndali ti so lo ye Nzapa ti lo, Jéhovah. Zo ti mungo sandaga ni, azo ti sewa ti lo nga na aprêtre ayeke te lani nyama ti sandaga ni. Me ambeni mbage ti nyama ni, a yeke yâa ni gï na Jéhovah. A yeke ambage wa?

10. Nyen la asandaga ti beoko so a sara tënë ni na Lévitique 3:6, 12, 14-16 afa na e na ndö ti ye so apusu Jésus ti sara ye so bê ti Babâ ti lo aye?

¹⁰ Ota ye ti manda: Ndoye la apusu e ti mû na Jéhovah aye ti e so ayeke nzoni mingi. Jéhovah abâ mafuta ti nyama tongana tâ nzoni mbage ti nyama ni. Lo tene nga mbilimbili so ambeni mbage ti nyama ni, na tapande arognon, ayeke kota ye mingi na lê ti lo. (Diko Lévitique 3:6, 12, 14-16.) Tongaso, a nzere lani na Jéhovah mingi tongana mbeni zo ti Israël amû na lo na bê ti lo wani ambage ti nyama ni so nga na mafuta ni. Zo ti Israël so amû aye ni so na Nzapa afa so lo ye mingi ti mû na lo aye ti lo so ayeke nzoni mingi. Legeoko nga, na bê ti Jésus wani, lo mû na Jéhovah ye ti lo so ayeke nzoni mingi na lege so lo sara na lo na âme ti lo kue ndali ti so lo ye lo (Jean 14:31). Ti Jésus, a nzere na lo mingi ti sara ye so bê ti Nzapa aye; lo ye ndia ti Nzapa mingi (Ps. 40:8). A doit lani ti nzere na Jéhovah mingi ti bâ so Jésus asara na lo tâ na bê ti lo kue.

11. Na lege wa la kua so e sara na Jéhovah ayeke tongana asandaga ti beoko? Ti hinga ni alingbi ti dë bê ti e tongana nyen?

¹¹ Legeoko tongana asandaga ti beoko, e sara na Jéhovah na bê ti e wani ti fa na lo so e ye lo mingi. E yeke mû na Jéhovah aye ti e so ayeke nzoni mingi, na e yeke sara ni ndali ti so e ye lo na bê ti e kue. A doit ti nzere na Jéhovah mingi ti bâ azo kutu mingi, so ayeke voro lo na bê ti ala wani, asara na lo ndali ti so ala ye lo mingi nga ala ye mingi fason so lo yeke sara na ye. Jéhovah ayeke bâ aye kue so e yeke sara nga lo bâ ni na nene ni, lo yeke bâ aye so apusu e ti sara ye nga lo bâ ni na nene ni. Ti hinga ni alingbi ti dë bê ti e mingi. Na tapande, tongana mo yeke mbakoro na mo lingbi encore ape ti sara na Jéhovah tongana ti so mo ye, hinga biani so Jéhovah acomprendre mo. Peut-être mo bâ so ye so mo lingbi ti mû na Jéhovah ayeke gï kete, me Jéhovah abâ ndoye so ayeke na gbe ti bê ti mo so apusu mo ti sara ye so mo lingbi ti sara. A nzere na lo ti yeda na ye ti mo so ayeke nzoni mingi so mo mû na lo.

12. Asandaga ti beoko asara lani Jéhovah tongana nyen? A sara si e hinga nyen biani?

¹² Nyen la e lingbi ti manda na lege ti asandaga ti beoko? Na ngoi so wâ ayeke gbi ambage ti nyama so ayeke tâ nzoni mingi, guru ni ayeke monté, na a nzere na Jéhovah. Tongaso, hinga biani so a nzere na Jéhovah tongana bê ti mo apusu mo ti sara na lo na âme ti mo kue (aCol. 3:23). Tara ti bâ na yâ ti li ti mo tongana nyen la bê ti Jéhovah anzere na mo. Lo yeke bâ angangu so ndoye apusu mo ti sara na yâ ti kua ti lo tongana aye ti mosoro so lo yeke dabe ti lo na ni nga so lo yeke bâ ni na nene ni lakue lakue, atâa a yeke kota wala kete.—Mat. 6:20; aHéb. 6:10.

13. Ti gue oko na Lévitique 9:23, 24, tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeda na aprêtre so a zia ala na kua fini fini?

¹³ Osio ye ti manda: Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndö ti mbage ti bungbi ti lo so ayeke na sese. Gbu li na ndö ti ye so asi na ngu 1512 kozo na ngoi ti e, na ngoi so a leke tabernacle na gere ti Hoto ti Sinaï (Ex. 40:17). Moïse amû li ni na ngoi ti ziango Aaron nga na amolenge ti lo na kua ti prêtre. Na kozo yango anyama na sandaga so aprêtre ayâa, azo ti Israël abungbi ti bâ ni (Lév. 9:1-5). Tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeda na aprêtre so a zia ala na kua fini fini? Na ngoi so Aaron na Moïse airi tënë nzoni na  ndö ti azo ni, Jéhovah asara si wâ agbi tanga ti sandaga so ayeke na ndö ti gbalaka.—Diko Lévitique 9:23, 24.

14. So Jéhovah ayeda na ziango Aaron na amolenge ti lo na kua ti prêtre, a yeke kota ye na e laso ngbanga ti nyen?

¹⁴ Nyen la kpengba ye so asi na ngoi ti ziango kota prêtre na kua afa na e? Ye so afa so Jéhovah ayeda na bê ti lo kue ti mû maboko na Aaron nga na amolenge ti lo so ayeke sara kua ti prêtre. Na ngoi so azo ti Israël abâ aye so afa polele so Jéhovah amû maboko na aprêtre, ala yeke na mbeni nzoni raison ti mû maboko na ala na bê ti ala kue. So Jéhovah ayeda na ziango Aaron na amolenge ti lo na kua ti prêtre, a yeke kota ye na e laso ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so kua ti prêtre na ngoi ti Israël ti giriri ayeke tapande ti mbeni kua ti prêtre so ayeke kota mingi. Jésus la ayeke Kota prêtre so ahon atanga ni kue, na azo 144 000 ayeke sara ande kua ti prêtre na ti gbia legeoko na lo na yayu.—aHéb. 4:14; 8:3-5; 10:1.

15-16. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo mû maboko na “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara”?

¹⁵ Na ngu 1919, Jésus azia kete groupe ti aita-koli so a soro ala ti gue na yayu “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara”. Ngbâa so ayeke mû li ni na yâ ti kua ti fango tënë nga lo yeke mû na adisciple ti Christ ‘kobe na ngoi ni so alingbi’. (Mat. 24:45). Eskê e bâ polele aye so afa so Nzapa ayeke mû maboko na ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara?

¹⁶ Satan na azo ti lo ayeke gi ti kanga lege na kua ti ngbâa be-ta-zo. Tongana Jéhovah amû fade maboko na ngbâa ni ape, lo lingbi ti sara kua ti lo ape. Atâa abira use so amû ndö ti sese kue, atâa ngangu kpale ti nginza so ayeke na yâ ti dunia, atâa aye ti ngangu nga na aye so ayeke na lege ni ape so a yeke sara na awakua ti Jéhovah, ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara  angbâ ti mû kobe ti yingo na adisciple ti Christ so ayeke na ndö ti sese. Gbu li na ndö ti gbâ ti kobe ti yingo so ayeke dä laso, so zo ayeke wara ni senge senge na ayanga ti kodro ahon 900. Ye so afa polele so Nzapa ayeke mû maboko na ngbâa ni. Bâ nga mbeni fä ti tufa ti Jéhovah ni encore: kua ti fango tënë. A yeke fa biani nzoni tënë “na ndö ti sese kue so azo ayeke dä”. (Mat. 24:14). Kite ayeke dä ape so Jéhovah ayeke fa lege na bungbi ti lo nga lo iri tënë nzoni mingi na ndö ni laso.

17. Tongana nyen la e lingbi ti fa so e mû maboko na bungbi so Jéhovah ayeke sara kua na ni?

¹⁷ A yeke nzoni e hunda terê ti e: ‘Eskê mbi kiri singila na Jéhovah so mbi yeke na yâ ti mbage ti bungbi ti lo so ayeke na sese?’ Na ngoi ti Moïse na Aaron, Jéhovah atokua wâ so alondo na nduzu ti fa so bê ti lo anzere na azo so lo zia ala na kua. Legeoko nga, Jéhovah afa na e polele so lo yeke sara kua na bungbi ti lo laso. E yeke biani na aye mingi ti kiri singila na Jéhovah ndali ni (1 aThes. 5:18, 19). Tongana nyen la e lingbi ti fa so e mû maboko na bungbi so Jéhovah ayeke sara kua na ni? E yeke fa ni na sarango ye alingbi na afango lege so alondo na Bible so e yeke wara na yâ ti ambeti ti e nga na ngoi ti abungbi na akota bungbi ti e. Na ndö ni, e lingbi ti fa so e mû maboko na bungbi ti Jéhovah na lege so e sara kue ti fa tënë nga ti fa ye alingbi na ngangu ti e.—1 aCor. 15:58.

18. Nyen la mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara?

¹⁸ Zia e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara ye alingbi na aye so e manda na yâ ti mbeti ti Lévitique. Zia Jéhovah ayeda na asandaga ti e. Zia e sara na Jéhovah ndali ti so e ye ti kiri singila na lo. Zia e ngbâ ti mû na Jéhovah aye ti e so ayeke nzoni mingi ndali ti so e ye lo na bê ti e kue. Nga zia e sara kue ti mû maboko na bungbi so lo yeke iri tënë nzoni na ndö ni laso. Tongana e sara aye so, e lingbi ti fa na Jéhovah so e bâ na nene ni mingi pasa so e yeke na ni ti sara na lo tongana aTémoin ti lo.