1-2. Hikwalaho ka yini Vakreste namuntlha va fanele va lava ku dyondza swo tala hi buku ya Levhitika?

MUAPOSTOLA Pawulo u tsundzuxe munghana wakwe Timotiya loyi a ha ri muntshwa a ku: “Matsalwa hinkwawo ma huhuteriwe hi Xikwembu naswona ma pfuna.” (2 Tim. 3:16) Matsalwa wolawo ma katsa ni buku ya Levhitika. Xana u yi teka njhani buku leyi ya Bibele? Van’wana va yi teka tanihi buku leyi nga ni nxaxamelo wa milawu leyi nga ha tirhiki namuntlha kambe Vakreste va ntiyiso a va yi teki tano.

² Buku ya Levhitika yi tsariwe kwalomu ka malembe ya 3 500 lama hundzeke kambe Yehovha u yi sirhelerile leswaku yi ta hi “letela.” (Rhom. 15:4) Leswi buku ya Levhitika yi endlaka hi twisisa langutelo ra Yehovha, swa fanela leswaku hi yi kambisisa. Ku ni tidyondzo to tala leti hi nga ti dyondzaka eka buku leyi, leyi huhuteriweke. A hi kambisiseni ta mune ntsena.

3. Hikwalaho ka yini a ku endliwa switlhavelo lembe ni lembe hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa?

³ Dyondzo yo sungula: Hi fanele hi va lava amukelekaka eka Yehovha leswaku a ta amukela switlhavelo swa hina. Lembe ni lembe hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa, Vaisrayele a va hlengeletana leswaku va endla switlhavelo hi swiharhi. Switlhavelo sweswo a swi tsundzuxa Vaisrayele leswaku va fanele va rivaleriwa swidyoho! Kambe loko muprista lonkulu a nga si endla xitlhavelo hi ngati eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu, a a fanele a sungula hi ku endla ntirho wun’wana, lowu a wu ri wa nkoka swinene ku tlula ku rivaleriwa ka Vaisrayele swidyoho.

4. Hi ku ya hi Levhitika 16:12, 13, i yini leswi muprista lonkulu a a swi endla loko a nghena ro sungula eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa? (Vona xifaniso xa xifunengeto.)

 ⁴ Hlaya Levhitika 16:12, 13. Hi mahlo ya mianakanyo vona leswi a swi endleka hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa: Muprista lonkulu u nghena etabernakeleni. Sweswi u nghena ro sungula eka mikarhi yi nharhu leyi a nga ta yi tirhisa ku nghena eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu hi siku rero. U tamele murhi wa risuna ni xo tamela ndzilo xa nsuku lexi nga ni makala lama pfurhaka ndzilo. U fika a yimanyana emahlweni ka nguvu leyi funengetaka nyangwa lowu nghenaka eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu. Kutani hi xichavo, u nghena eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu ivi a yima emahlweni ka areka ya ntwanano. Hi ndlela yo fanekisela, u yime emahlweni ka Yehovha Xikwembu! Hi vukheta muprista u chulula murhi wa risuna wo kwetsima ehenhla ka makala lama pfurhaka ndzilo kutani kamara ri sungula ku tala hi nun’hwelo wo nandziha. * Endzhaku, u ta tlhela a nghena eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu a tamele ngati ya gandzelo ra swidyoho. Xiya leswaku u sungula hi ku hisa murhi wa risuna a nga si endla xitlhavelo hi ngati ya gandzelo ra swidyoho.

5. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi murhi wa risuna a wu tirhisiwa ha yona hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa?

⁵ Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi murhi wa risuna a wu tirhisiwa ha yona hi Siku ro Kombela ku Rivaleriwa? Bibele yi vula leswaku swikhongelo swa malandza yo tshembeka ya Yehovha swi fana ni murhi wa risuna. (Ps. 141:2; Nhlav. 5:8) Tsundzuka leswaku loko muprista lonkulu a hisa murhi wa risuna emahlweni ka Yehovha a swi endla hi xichavo. Hilaha ku fanaka, loko hi khongela eka Yehovha, hi fanele hi kombisa xichavo. Ha swi tlangela swinene leswi Muvumbi wa vuako hinkwabyo a hi pfumelelaka hi tshinela eka yena, ku fana ni n’wana ni tata wakwe. (Yak. 4:8) U hi teka tanihi vanghana vakwe! (Ps. 25:14) Lowu i nkateko lowukulu eka hina naswona a hi swi lavi ku n’wi khomisa tingana ni siku ni rin’we.

6. I yini leswi hi swi dyondzaka eka muprista lonkulu loko swi ta emhakeni ya ku hisa murhi wa risuna a nga si endla switlhavelo?

⁶ Tsundzuka leswaku muprista lonkulu a a fanele a hisa murhi wa risuna loko a nga si endla switlhavelo. Hi ku endla tano, a a lava leswaku Xikwembu xi n’wi amukela loko a endla switlhavelo. Hi nga dyondza yini emhakeni leyi? Loko Yesu a ha ri laha misaveni, a a fanele a endla swilo swin’wana swa nkoka, swilo swa kona a swi ri swa nkoka swinene ku tlula ku nyikela hi vutomi byakwe leswaku ku ponisiwa vanhu. I yini swilo swa kona? A a fanele a tikarhatela ku tshama a tshembekile vutomi byakwe hinkwabyo leswaku Yehovha a ta amukela xitlhavelo xakwe. Hi ku endla tano, Yesu a ta swi veka erivaleni leswaku ku hanya hi ndlela leyi tsakisaka Yehovha, hi yona ntsena ndlela leyi tisaka ntsako. Yesu a ta kombisa leswaku vuhosi bya Tata wakwe byi lulamile swinene.

7. Hikwalaho ka yini ndlela leyi Yesu a hanyeke ha yona loko a ha ri laha misaveni a yi tsakisa Tata wakwe?

⁷ Loko Yesu a ha ri laha misaveni, u tshame a tshembekile eka Yehovha vutomi byakwe hinkwabyo. Hambiloko a langutane ni miringo kumbe rifu, a nga tshikanga ku kombisa leswaku ndlela leyi Tata wakwe a fumaka ha yona, hi yona ntsena leyi lulameke. (Filp. 2:8) Loko Yesu a langutana ni miringo, a a khongela “hi swirilo swa matimba ni mihloti.” (Hev. 5:7) Swikhongelo swakwe a a swi huma embilwini naswona swi n’wi tiyisile leswaku a tshama a tshembekile. Eka Yehovha, swikhongelo swa Yesu a swi fana ni nun’hwelo wo tsakisa wa murhi wa risuna. Yesu u hanye vutomi byakwe hinkwabyo hi  ndlela leyi tsakisaka Tata wakwe ni ku lwela vuhosi byakwe.

8. Hi nga yi tekelela njhani ndlela leyi Yesu a hanyeke ha yona?

⁸ Hi nga tekelela Yesu hi ku tikarhatela ku tshama hi tshembekile ni hi ku hanya hi milawu ya Yehovha mikarhi hinkwayo. Loko hi langutana ni miringo, hi khongela eka Yehovha swi suka embilwini leswaku a hi pfuna tanihi leswi hi lavaka ku n’wi tsakisa. Loko hi endla tano, hi kombisa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha. Yehovha a nge swi amukeli swikhongelo swa hina loko hi endla swilo leswi a swi vengaka. Kambe loko hi hanya hi milawu ya Yehovha, swikhongelo swa hina leswi sukaka embilwini swi ta fana ni nun’hwelo wo tsakisa wa murhi wa risuna eka Yehovha. Nakambe hi nga tiyiseka leswaku ku tshembeka ni ku yingisa ka hina swi tsakisa Tata wa hina wa le tilweni.—Swiv. 27:11.

9. Hikwalaho ka yini a ku endliwa switlhavelo swa xinakulobye?

⁹ Dyondzo ya vumbirhi: Hi tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka. Leswaku hi twisisa mhaka leyi, a hi buleni hi switlhavelo swa xinakulobye, ku nga xiphemu xin’wana xa vugandzeri lexi a xi ri xa nkoka eka Vaisrayele va khale. * Eka buku ya Levhitika, hi twa leswaku Muisrayele a endla xitlhavelo xa xinakulobye “leswaku a kombisa ku nkhensa.” (Lev. 7:11-13, 16-18) A nga boheki ku endla xitlhavelo xexo kambe a a xi endla hi ku tirhandzela. Munhu un’wana ni un’wana a endla xitlhavelo xexo hi ku tirhandzela hikwalaho ka leswi a rhandza Yehovha  Xikwembu xakwe. Munhu loyi a a endla xitlhavelo, ndyangu wakwe ni vaprista hi vona lava a va dya nyama ya xiharhi lexi a ku endliwe xitlhavelo hi xona. Kambe swirho swin’wana swa xiharhi xexo a swi nyikiwa Yehovha. Hi swihi swirho swa kona?

10. Xitlhavelo xa xinakulobye lexi boxiweke eka Levhitika 3:6, 12, 14-16, xi hi dyondzisa yini mayelana ni ndlela leyi Yesu a endleke ku rhandza ka Tata wakwe ha yona?

¹⁰ Dyondzo ya vunharhu: Hi nyika Yehovha swilo swa nkoka hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka. Yehovha a a teka mafurha ya xiharhi ma ri ya nkoka swinene. U tlhele a vula leswaku swirho swin’wana swa xiharhi, ku katsa ni tinso a swi ri swa nkoka swinene. (Hlaya Levhitika 3:6, 12, 14-16.) Hikwalaho, Yehovha a a tsaka swinene loko Vaisrayele hi ku tirhandzela va n’wi nyika swirho swa nkoka swa xiharhi ku katsa ni mafurha. Muisrayele loyi a endla xitlhavelo xo tano, a kombisa leswaku u lava ku nyika Xikwembu swilo swakwe swa nkoka swinene. Hilaha ku fanaka, leswi Yesu a rhandza Yehovha u endle hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo. (Yoh. 14:31) Yesu a swi n’wi tsakisa ngopfu ku endla ku rhandza ka Xikwembu naswona a wu rhandza ngopfu nawu wa xona. (Ps. 40:8) A swi kanakanisi leswaku swi n’wi tsakise ngopfu Yehovha loko a vona Yesu a n’wi tirhela hi ku tirhandzela!

11. Ntirho wa hina wu fana njhani ni switlhavelo swa xinakulobye naswona hikwalaho ka yini sweswo swi chavelela?

¹¹ Ku fana ni switlhavelo swa xinakulobye, hi kombisa ndlela leyi hi titwaka ha yona hi Yehovha hi ku n’wi tirhela hi ku tirhandzela. Hi nyika Yehovha swilo swa nkoka hileswi hi n’wi rhandzaka hi timbilu ta hina hinkwato. Yehovha wa tsaka loko a vona vagandzeri vakwe va timiliyoni va n’wi tirhela hileswi va n’wi rhandzaka ni hileswi va rhandzaka milawu yakwe! Swa chavelela ku tiva leswaku Yehovha wa swi tlangela leswi hi n’wi endlelaka swona naswona wa xi vona xikongomelo xa hina xo endla tano. Hi xikombiso, loko u dyuharile naswona u nga ha swi koti ku n’wi tirhela hilaha u lavaka hakona, tiyiseka leswaku Yehovha wa xi twisisa xiyimo xa wena. U nga ha vona onge leswi u swi endlaka a swi nyawuli kambe Yehovha wa yi vona ndlela leyi u n’wi rhandzaka ha yona ni matshalatshala lawa u ma endlaka yo n’wi tirhela. Wa tsaka loko a ku vona u tikarhatela ku n’wi nyika swilo swa wena swa nkoka.

12. Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a a titwa ha yona hi switlhavelo swa xinakulobye?

¹² Hi nga dyondza yini eka switlhavelo swa xinakulobye? Loko ndzilo wu hisa swirho swa nkoka swa xiharhi, musi a wu mbulukela ehenhla naswona Yehovha a a tsaka. Hikwalaho, Yehovha wa tsaka loko u n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo hi ku tirhandzela. (Kol. 3:23) Ehleketa hi ndlela leyi a tsakaka ha yona hi wena. Swilo hinkwaswo leswi u n’wi endlelaka swona, ku nga khathariseki leswaku i swikulu kumbe i switsongo, u swi teka tanihi xuma lexi a nga taka a nga xi rivali ni siku ni rin’we.—Mat. 6:20; Hev. 6:10.

13. Hi ku ya hi Levhitika 9:23, 24, Yehovha u swi kombise njhani leswaku wa va amukela vaprista lava a va ha ku vekiwa?

¹³ Dyondzo ya vumune: Yehovha u katekisa nhlengeletano yakwe ya laha misaveni. Ehleketa hi leswi endlekeke hi 1512 B.C.E. loko tabernakela yi yimisiwe ehansi ka Ntshava ya Sinayi. (Eks. 40:17) Muxe u fambise nkhuvo lowu eka wona Aroni ni vana vakwe va majaha va hlawuriweke ku va vaprista. Tiko hinkwaro ra Israyele ri hlengeletanile leswaku ri ta vona loko vaprista va endla switlhavelo hi swiharhi ro sungula. (Lev. 9:1-5) Yehovha u swi kombise njhani leswaku wa va amukela vaprista lava a va ha ku vekiwa? Loko Muxe na Aroni va ri karhi va katekisa vanhu, Yehovha u rhumele ndzilo leswaku wu hisa switlhavelo leswi a swi sele ealitarini.—Hlaya Levhitika 9:23, 24.

14. Hikwalaho ka yini mhaka ya ku va Yehovha a amukele vuprista bya Aroni yi ri ya nkoka eka hina namuntlha?

 ¹⁴ Swilo swo hlamarisa leswi endlekeke hi siku ra ku vekiwa ka muprista lonkulu a swi kombisa yini? Hi siku rero, Yehovha u kombise leswaku wa byi seketela vuprista bya Aroni. Loko Vaisrayele va vone leswaku Yehovha wa va seketela vaprista, sweswo swi endle leswaku va va ni xivangelo lexi twalaka xo va seketela. Xana yi kona dyondzo leyi hi yi kumaka? Ina! Vuprista bya le Israyele a byi fanekisela vuprista lebyi tlakukeke. Kreste, Muprista Lonkulu swinene, u ni vaprista va vuhosi va 144 000, lava nga ta tirha swin’we na yena etilweni.—Hev. 4:14; 8:3-5; 10:1.

15-16. Yehovha u swi kombise njhani leswaku u seketela “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha”?

¹⁵ Hi 1919, Yesu u veke “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” leri vumbiwaka hi ntlawa lowutsongo wa vamakwerhu lava totiweke. Hlonga rero hi rona leri rhangelaka eka ntirho wo chumayela ni ku nyika valandzeri Vakreste “swakudya . . . hi nkarhi lowu faneleke.” (Mat. 24:45) Xana ha yi vona ndlela leyi Xikwembu xi ri seketelaka ha yona hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha?

¹⁶ Sathana ni vaseketeri vakwe va ringetile swinene ku sivela ntirho lowu endliwaka hi hlonga ro tshembeka naswona a swi vonaka onge a ri nge he swi koti ku ya emahlweni ni ntirho wa rona. Ku nga khathariseki tinyimpi timbirhi ta misava, ku xanisiwa hi ndlela ya tihanyi, swiphiqo swa ikhonomi, hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha ri ye emahlweni ri phamela valandzeri Vakreste swakudya swa moya laha misaveni. Ehleketa hi swakudya swo tala swa moya leswi hi swi kumaka mahala namuntlha, hi tindzimi leti tlulaka 900! Swi le rivaleni leswaku Xikwembu xa ri seketela hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha. Xiya swin’wana leswi kombisaka leswaku  Yehovha wa yi katekisa nhlengeletano yakwe: ntirho wo chumayela. Mahungu lamanene ma karhi ma chumayeriwa “emisaveni hinkwayo leyi akiweke.” (Mat. 24:14) Swi lo tlangandla, leswaku Yehovha hi yena loyi a kongomisaka ni ku katekisa nhlengeletano yakwe namuntlha.

17. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi seketela nhlengeletano leyi Yehovha a yi tirhisaka?

¹⁷ Tivutise, ‘Xana ndza swi tlangela ku va xirho xa nhlengeletano ya Yehovha ya laha misaveni?’ Yehovha u swi kombise kahle leswaku wa yi seketela nhlengeletano yakwe, ku fana ni ndlela leyi a va seketeleke ha yona vaprista va le nkarhini wa Muxe na Aroni hi ku rhumela ndzilo. Hi ni swivangelo leswi twalaka swo kombisa ku khensa. (1 Tes. 5:18, 19) Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi seketela nhlengeletano leyi Yehovha a yi tirhisaka? Hi ku yingisa nkongomiso lowu sekeriweke eBibeleni lowu hi wu kumaka eka tibuku ta hina, etidyondzweni ni le tinhlengeletanweni ta miganga ni ta swifundzha. Hi nga tlhela hi kombisa nseketelo wa hina, hi ku gingiriteka hilaha hi nga kotaka hakona entirhweni wo chumayela ni wo dyondzisa.—1 Kor. 15:58.

18. I yini leswi u tiyimiseleke ku swi endla?

¹⁸ A hi tikarhateleni ku tirhisa tidyondzo leti hi tikumeke ebukwini ya Levhitika. A hi tiyimiseleni ku va lava amukelekaka eka Yehovha leswaku a ta amukela switlhavelo swa hina. A hi tirheleni Yehovha hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka. A hi yeni emahlweni hi nyika Yehovha swilo swa hina swa nkoka hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka hi timbilu ta hina hinkwato. A hi seketeleni nhlengeletano leyi a yi tirhisaka namuntlha hi timbilu ta hina hinkwato. Loko hi endla swilo leswi hinkwaswo, hi komba Yehovha leswaku a wu tlangela swinene nkateko lowu hi nga na wona wo n’wi tirhela tanihi Timbhoni ta yena!