Switluli

Tlula longoloko

NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 47

Leswi Hingaswi Djondzaka ka Buku la Levhitika

Leswi Hingaswi Djondzaka ka Buku la Levhitika

“Matsalwa lawa hinkwawu mahuhuteliwile hi Xikwembu, [naswona] mapfuna”. — 2 TIM. 3:16.

LISIMU 128 Tiyisela Kuya Fika Makumu

LESWI HINGATASWI DJONDZA *

1-2. Hi mhaka muni Vakreste va fanele vali teka li li la lisima buku la Levhitika namuntlha?

MUPOSTOLA Pawulo a khumbuze munghanu wa yena Timotiya, lweyi awahali mumpsha leswaku “Matsalwa lawa hinkwawu mahuhuteliwile hi Xikwembu, [naswona] mapfuna”. (2 Tim. 3:16) Matsalwa lawa ma patsa ni buku la Levhitika. Wena uli vonisa kuyini buku leli? Van’wana va pimisa leswaku kova buku leli taleke hi minawu ya khale leyingaha tirhiki namuntlha. Kambe Vakreste avali vonisi xileswo.

2 Buku la Levhitika li tsaliwe kolomuya ka 3.500 wa malembe lama hundzeke, kambe Yehovha ali hlayisile leswaku lihi djondzisa. (Rhom. 15:4) Buku la Levhitika lihi pfuna kutwisisa mapimiselo ni matitwelo ya Yehovha hi swilo swokarhi. Hi mhaka leyo i swa lisima kudjondza hi lona. Hinga djondza swilo swinyingi ka buku lelo leli huhuteliweke. Ahi buleni hi mune wa swona.

LESWI HINGASWI YENDLAKA AKUVA HI YAMUKELIWA HI YEHOVHA

3. Hi mhaka muni aku nyikeliwa magandzelo hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho lembe ni lembe?

3 Xosungula hingaxi djondzaka: Leswaku Yehovha a yamukela magandzelo ya hina hi fanele hi va lava yamukelekaka ka yena. Lembe ni lembe Vayisrayele ava hlangana hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho, naswona muprista lwenkulu a anyikela mangandzelo hi swiharhi. Magandzelo lawa ama pfuna Vayisrayele kukhumbuka leswaku va fanele va basisiwa ka xidjoho. Kambe na muprista lwenkulu angase yisa ngati ya swiharhi aNdhawini Yokwetsima Ngopfu leswaku kubasisiwa swidjoho swa Vayisrayele, kusungula a afanele a yendla nchumu wa lisima swinene.

(Vona paragrafu 4) *

4. Hi laha swi kombisiweke ha kona ka Levhitika 16:12, 13, i mpsini leswi muprista lwenkulu a afanele a rhanga aswi yendla na angase nghena Ndhawini Yokwetsima Ngopfu hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho? (Vona Xifaniso ka tluka lorhanga.)

4 Lerha Levhitika 16:12, 13. Pimisa hi leswi aswi yendliwa hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho. Muprista lwenkulu a anghena atabernakeleni. Lelo akuli khambi la kusungula ka makhambi manharhu lawa a afanele a nghena aNdhawini Yokwetsima Ngopfu hi siku lelo. Hi voko lin’we a tamele xibya lexinga ni b’asu la kunun’hwela kumbe murhi wa risuna, kasi hi voko lelin’wana a tamele xibya xa worhu lexi taleke hi makhala ya ndzilo. A nyima nyana phambheni ka kortina leli pfalaka nyanghwa wa Ndhawu Yokwetsima Ngopfu. Hi xihloniphu lexikulu a nghena ka Ndhawu Yokwetsima Ngopfu, ivi a fika a nyima aphambheni ka bokisi la ntwananu. Hi ndlela ya kufanekisela a nyime phambheni ka Yehovha Xikwembu! Hi kutsongokutsongo a chela b’asu lokwetsima ka makhala ya ndzilo, ivi kusungula kuhuma nun’whelo wonandzika. * Hi nkama wun’wana a tlhela a nghena aNdhawini Yokwetsima Ngopfu na a tamele ngati ya swiharhi leswi nyikeliweke. Vona leswaku a sungula hi kuhisa b’asu na angase nyikela ngati ya magandzelo ya kurivaleliwa swidjoho.

5. Hi djondza yini hi kutirhisiwa ka b’asu hi siku la Kurivaleliwa swidjoho?

5 Hinga djondza yini hi kutirhisiwa ka b’asu hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho? Bibele li kombisa leswaku swikhongelo swa vagandzeli votshembeka va Yehovha, swi fana ni nun’hwelo wa b’asu ka yena. (Pis. 141:2; Nhla. 5:8) Khumbuka leswaku loko muprista lwenkulu a yisa b’asu ka Yehovha aaswi yendla hi xihloniphu lexikulu. Hi kufanana, loko hi khongela ka Yehovha, hiswi yendla hi xihloniphu lexikulu. Hiswi khensa swinene leswi Muyendli wa swilo hinkwaswu ahi pfumelelaka kutshinela kusuhi na yena, kufana ni n’wana lweyi a tshinelaka ka papayi wa yena. (Yak. 4:8) Yehovha ahi teka tani hi vanghanu va yena. (Pis. 25:14) Hi mhaka leyo, hi fanele hiswi teka kuli lunghelo lalikulu, naswona ahi lavi kuyendla nchumu lexingatamu kwatisa.

6. Kuva muprista lwenkulu a hisa b’asu na angase nyikela magandzelo, swihi djondzisa yini hi Yesu?

6 Khumbuka leswaku muprista lwenkulu a afanele a sungula hi kuhisa b’asu na angase nyikela magandzelo. Hi kuyendla leswo, aata tiyiseka leswaku Xikwembu xamu tsakela. Hinga djondza yini ka mhaka leyi? A nkama lowu Yesu a ali laha misaveni a afanele a yendla nchumu wa lisima swinene kutlula kunyikela wutomi la yena tani hi gandzelo leswaku a ponisa vanhu. Akuli yini nchumu wa kona? A afanele a yingisa Yehovha hi kutshembeka wutomi la yena hinkwalu laha misaveni, hi kona Yehovha aata yamukela gandzelo la yena. Hi kuyendla leswo, yena aata kombisa leswaku kuyendla swilo hi kuya hi kurhandza ka Yehovha i ndlela leyinene ya kuhanya hi yona. Nakambe Yesu aata tiyisekisa leswaku wulawuli la Yehovha ni mafumelo ya yena hi wona ya kululama.

7. Hi mhaka muni wutomi la Yesu li tsakise B’ava wa yena?

7 Ankama Yesu ahali laha misaveni a yingise Yehovha hi kuhelela. Hambiloko a kumane ni mindzingo ni kuxanisiwa, kumbe kutiva leswaku aata va ni mafelo yovava, a atinyimiselile kukombisa leswaku mafumelo ya B’ava wa yena hi wona ya kuyampsa. (Filp. 2:8) Loko Yesu a kumana ni swiyimu swa kutika a khongelile, “ahuwelela hi matimba ni kurila minhloti”. (Hev. 5:7) Xikhongelo xa yena lexi humaka mbilwini axi kombisa leswaku a atshembekile ka Yehovha naswona aati nyimisele kumu yingisa nkama hinkwawu. Swikhongelo swa Yesu aswi fana ni nun’hwelo wa b’asu ka Yehovha. Ka wutomi la yena hinkwalu, Yesu a atsakisa Yehovha a tlhela a lwela wuhosi la yena.

8. Hingamu tekelelisa kuyini Yesu?

8 Hinga tekelela Yesu hi kuyendla leswi hingaswi kotaka leswaku hi yingisa Yehovha hi tlhela hi tshembeka ka yena. Loko hi kumana ni swiyimu swa kutika hita khongela ka Yehovha swi suka mbilwini hikusa hi lava kumu tsakisa. Hi kuyendla leswi, hitava hi kombisa leswaku hi seketela mafumelo ya yena. Haswi tiva leswaku Yehovha angeswi yamukeli swikhongelo swa hina loko hi yendla swilo leswi aswi nyenyaka. Kambe loko hi yendla swilo leswimu tsakisaka, swikhongelo swa hina swita fana ni b’asu lonun’hwela ka yena. Hinga tiyiseka hi leswaku kutshembeka ni kuyingisa ka hina, kutsakisa B’ava wa hina lweyi anga matilweni. — Swi. 27:11.

LIRHANDZU NI KUKHENSA SWIHI SUSUMETELA KUTIRHELA YEHOVHA

(Vona paragrafu 9) *

9. Hi mhaka muni Vayisrayele ava nyikela magandzelo ya xinakulobye?

9 Xawumbirhi hingaxi djondzaka: Hi tirhela Yehovha hi mhaka hamu khensa hileswi ahi yendleleke swona. Leswaku hi twisisa mhaka leyi, ahi buleni hi magandzelo ya xinakulobye lawa ama yendliwa ka wugandzeli la ntiyiso a Israyele wa khale. * Ka buku la Levhitika hi djondza leswaku Vayisrayele ava nyikela magandzelo ya xinakulobye tani hi “magandzelo ya kukhensa.” (Lev. 7:11-13, 16-18) Vayisrayele ava nyikela magandzelo kungali hi kusindzisiwa kambe hi kuswirhandza. Mun’wana ni mun’wana a anyikela swi suka mbilwini hileswi a arhandza Yehovha. Nyama ya xiharhi lexi axi nyikeliwa ayi dliwa hi lweyi a anyikela magandzelo, ndjangu wa yena xikan’we ni vaprista. Kambe swiyenge swin’wana swa xiharhi aswi nyikeliwa ka Yehovha ntsena. Hi swihi swiyenge swa kona?

(Vona paragrafu 10) *

10. Magandzelo ya xinakulobye lawa manga hlamuseliwa ka Levhitika 3:6, 12, 14-16 mafanisa kuyini ni ntirho lowu Yesu aawu yendlela Yehovha?

10 Xawunharhu hingaxi djondzaka: Lirhandzu lihi yendla hi nyika Yehovha leswinga matimbeni ya hina. Yehovha a avona mafurha kuli wona ya lisima ngopfu ka xiharhi. Naswona a avula leswaku swirho swokarhi swa kufana ni tinso aswili swa lisima hintamu. (Lerha Levhitika 3:6, 12, 14-16.) Hi mhaka leyo Yehovha a atsaka swinene loko Vayisrayele vamu nyika swirho swa lisima kupatsa ni mafurha ya kona hi kutirhandzela. Muyisrayele lweyi a anyikela swilo leswi ka Yehovha a akombisa leswaku a lava kumu yendlela leswinga matimbeni ya yena. Hi kufanana, Yesu a nyike Yehovha leswinga matimbeni ya yena hi kutirhandzela hileswi aamu tirhela hi mbilu ya yena hinkwayu. (Yoh. 14:31) Yesu a atsaka swinene hi kuyendla kurhandza ka Xikwembu hikusa aawu rhandza ngopfu nawu wa xona. (Pis. 40:8) Yehovha a tsake hintamu hi kuvona leswaku Yesu aamu tirhela hi kuswirhandza!

Kurhandza Yehovha swihi yendla hi lava kumu yendlela leswinga matimbeni ya hina (Vona maparagrafu 11-12) *

11. Ntirho wa hina wu fanisa kuyini ni magandzelo ya xinakulobye, naswona hi mhaka muni leswo swihi chavelela?

11 Ntirho lowu hiwu yendlelaka Yehovha wu fana ni magandzelo ya xinakulobye hikusa wu komba Yehovha leswi himu rhandzisaka xiswona. Himu nyika leswinga matimbeni ya hina hileswi himu rhandzaka hi mbilu hinkwayu. Yehovha atsaka hintamu loko a vona vagandzeli va yena va timiliyoni vamu tirhela hileswi vamu rhandzaka hintamu va tlhela va rhandza ni minawu ya yena. Swahi chavelela kutiva leswaku Yehovha waswi vona leswi hiswi yendlaka a tlhela aswi nyika lisima nakambe a vona ni swivangelo swa kona. Hi xikombiso, loko u gugile naswona ungahali na ntamu wa kuyendla leswi awu navela kuswi yendla tiyiseka swaku Yehovha waxi twisisa xiyimo xa wena. Ungaha vona ingi leswi umu yendlelaka swona Yehovha aswi nyawuli kambe yena a vona lirhandzu leli unga na lona, leli liku susumetelaka kuyendla leswi uswi kotaka. A tsaka ngopfu loko umu nyika leswinga matimbeni ya wena.

12. Yehovha a atitwisa kuyini hi magandzelo ya xinakulobye naswona leswo swihi pfunisa kuyini?

12 Hinga djondza yini ka magandzelo ya xinakulobye? Ankama lowu swirho swa lisima swa xiharhi swipshaka hi ndzilo, ximusi axi tuvika xi ya henhla naswona Yehovha a atsaka hi swona. Hi mhaka leyo na wena tiyiseka swaku Yehovha wa tsaka loko aku vona u yendla leswi swinga matimbeni ya wena hi kutirhandzela. (Kol. 3:23) Pimisa hileswi Yehovha aku tsakelisaka xiswona! Anga na mhaka ni swaku leswi u kotaka kumu yendlela swona i swinyingi kumbe i switsongo. Leswi umu yendlelaka swona aswi teka swili swa lisima naswona ataswi khumbuka hilaha kunga heliki. — Mat. 6:20; Hev. 6:10.

YEHOVHA WAYI KATEKISA NHLENGELETANU YA YENA

13. Hikuya hi Levhitika 9: 23, 24, Yehovha aswi kombekise kuyini swaku aava yamukela vaprista?

13 Xawumune hingaxi djondzaka: Yehovha a katekisa xiyenge xa laha misaveni xa nhlengeletanu ya yena. Vona leswinga humelela ankameni wa Moxe hi lembe la 1512, loko tabernakela li vekiwe kusuhi ni ntshava ya sinayi. (Ekso. 40:17) Moxe a afambisa ntirho wa kuveka Aroni ni vana va yena leswaku vava vaprista. Xitshungu xa Israyele axi hlengeletanile leswaku xita vona vaprista loko vanyikela magandzelo ya vona yosungula. (Lev. 9:1-5) Yehovha aswi kombekise kuyini swaku aava yamukela vaprista lava vanyuwana? Ankama lowu Aroni na Moxe ava katekisa vanhu, Yehovha a rhumele ndzilo wu xika hile tilweni ivi wu hisa magandzelo hinkwawu lawa ama li ka altari. — Lerha Levhitika 9:23, 24.

14. Hi mhaka muni swili swa lisima ka hina leswi Yehovha ayamukeleke wuprista la Aroni ni vana va yena?

14 Kuva Yehovha a rhumele ndzilo wuta hi tilweni aswi kombisa yini? Aswi kombisa leswaku wava yamukela ni kuva seketela lava angava langa leswaku vava vaprista, kunga Aroni ni vana va yena. Loko Vayisrayele va vona leswaku Yehovha a aseketela vaprista, na vona vaswi twisisile leswaku va fanele vava seketela. Kungava leswaku mhaka leyi iya lisima ka hina? Ina! Phela wuprista lale nkameni wa Vayisrayele ali nyimela wuprista lalikulu swinene. Yesu Kreste hi yena Muprista Lonkulu ngopfu naswona kuni 144.000 wa vaprista ni tihosi letingata fuma na yena atilweni. — Hev. 4:14; 8:3-5; 10:1.

Yehovha a kongomisa nhlengeletanu ya yena atlhela ayi katekisa. Na hina hiyi seketela hi mbilu hinkwayu (Vona maparagrafu 15-17) *

15-16. Yehovha aswi kombise kuyini swaku a seketela “mutirhi lweyi atshembekeke, ni kutlhariha”?

15 Hi 1919, Yesu a hlawule ntlawa nyana wa vamakwerhu lava totiweke leswaku vava “mutirhi lweyi atshembekeke, ni kutlhariha”. Mutirhi yelweyo aata rhangela ka ntirho wochumayela ni kuphamela valandzeli va Kreste ‘swakudja hi nkarhi wakona.’ (Mat. 24:45) Kungava leswaku haswi vona swaku Yehovha a seketela mutirhi wotshembeka ni wotlhariha?

16 Sathana ni vanhu va yena va zama kusivela ntirho lowu yendliwaka hi mutirhi wotshembeka ni wotlhariha naswona loko nandza lweyi aanga pfuniwi hi Yehovha aangataswi kota kuhetisisa ntirho wa yena. Kuve ni swikarhato leswi vangiweke hi tinyimpi timbirhi ta misava ni kuwa ka ekonomiya. Kasi xin’wana hi leswaku vanhu va Xikwembu ava xanisiwa na vanga dlanga xa munhu. Ka swiyimo leswo hinkwaswu mutirhi wotshembeka ni wotlhariha aswi kotile kutama a phamela valandzeli va Kreste swakudla swa moya laha misaveni. Pimisa hi kutala ka mabuku lawa hinga na wona namuntlha. Ama xavisiwi naswona makumeka hi tirimi leti tlulaka 900 wa tona. Swoleswo swikombisa swaku Xikwembu hi xona xi seketelaka mutirhi wotshembeka ni wotlhariha. Ahi voneni swin’wana leswi kombisaka swaku Yehovha wawu seketela ntirho wochumayela. Swoswi mahungu yotsakisa machumayeliwa “misaveni hinkwayu”. (Mat. 24:14) Swatikomba swaku Yehovha hi yena a kongomisaka a nhlengeletanu yakwe namuntlha naswona hi yena ayi katekisaka.

17. Hingaswi kombisisa kuyini swaku hi seketela nhlengeletanu ya Yehovha?

17 Tivutise leswi: ‘Kungava leswaku na khensa hileswi ni lumbaka nhlengeletanu ya Yehovha ya laha misaveni?’ Ankameni wa Moxe Yehovha a rhumele ndzilo wu xika hile tilweni leswaku a kombisa swaku aava seketela lava ava yimisiwe tani hi vaprista. Hi kufanana Yehovha wahi tiyisekisa swaku hi yena a kongomisaka nhlengeletanu ya yena namuntlha. Hi fanele himu khensa swinene! (1 Tes. 5:18, 19) Hingaswi kombisisa kuyini swaku hi seketela nhlengeletanu ya Yehovha? Hingaswi kombisa hi kutirhisa leswi hiswi djondzaka aBibeleni, ni leswi hiswi djonzaka ka mabuku ya nhlengeletanu, aminhlanganwini, masembleya ni makongresu ya hina. Xin’wana lexi hingaxi yendlaka leswaku hi seketela nhlengeletanu i kuva hi katseka hi xitalo ka ntirho wa kuchumayela. — 1 Kor. 15:58.

18. U tiyimisele kuyendla yini?

18 Hinkwerhu ka hina ahi tiyimiseleni kutirhisa leswi hingaswi djondza ka buku la Levhitika. Leswi hiswi navelaka i kuva Yehovha a yamukela magandzelo ya hina. Ahimu tirheleni hi mbilu hinkwayu hi tlhela himu khensa. Onge hinga tama hi yendlela Yehovha leswinga matimbeni ya hina hileswi himu rhandzaka ngopfu. Naswona ahi tameni hi yendla hinkwaswu leswi hingaswi kotaka leswaku hi seketela nhlengeletanu leyi Yehovha ayi tirhisaka namuntlha. Loko hi yendla leswi hinkwaswu, hi tava hi komba Yehovha swaku hali tsakela lunghelo leli hinga na lona la kuva Timboni ta yena.

LISIMU 136 “Hakelo Leyi Hetisekeke” Leyi Taka hi ka Yehovha

^ par. 5 Buku la Levhitika lini minawu leyi Yehovha ayi nyikeke Vayisrayele va khale. Leswi hinga Vakreste aswaha bohi leswaku hi landza minawu leyo, kambe yingahi pfuna ni namuntlha. Ka djondzo leyi hita bula hi minawu ya lisima leyi hingayi djondzaka ka buku la Levhitika.

^ par. 4 A b’asu leli ali hisiwa ka tabernakela ali tekiwa na li kwetsima naswona a Israyele wa khale ali tirhisiwa ka wugandzeli la Yehovha ntsena. (Ekso. 30:34-38) Akuna wumboni leli kombisaka leswaku Vakreste vosungula ava hisa b’asu ka wugandzeli la vona.

^ par. 9 Leswaku u kuma rungula leli yengetelekeke hi magandzelo ya xinakulobye vona Estudo Perspicaz das Escrituras vol. 3 tluka 121.

^ par. 54 NHLAMUSELO WA SWIFANISO: Hi Siku la Kurivaleliwa Swidjoho muprista lwenkulu a anghena ka Ndhawu Yokwetsima Ngopfu na ani b’asu lokwetsima ni makhala lama pfurhaka leswaku a hangalasa nun’whelo wonandzika. Hi nkama wun’wana a tlhela a nghena na ali ni ngati ya magandzelo ya Kurivaleliwa Swidjoho.

^ par. 56 NHLAMUSELO WA SWIFANISO: Muyisrayele wokarhi na a nyikela nyempfu ka muprista leswaku yi va gandzelo la xinakulobye akuva a kombisa leswi yena ni ndjangu wa yena vamu khensisaka xiswona Yehovha.

^ par. 58 NHLAMUSELO WA SWIFANISO: Ka ntirho wa yena loko ahali laha misaveni, Yesu a kombise lirhandzu la yena lelikulu ka Yehovha hi kulandzela minawu yakwe ni kupfuna valandzeli va yena leswaku na vona vayi landzela.

^ par. 60 NHLAMUSELO WA SWIFANISO: Makwerhu waxisati lweyi se a gugeke, hambileswi a kalaka anga koti kuyendla swilo swotala, anyika Yehovha leswinga matimbeni ya yena hi kuchumayela vanhu hi kuva tsalela mapapila.

^ par. 62 MINHLAMUSELO WA SWIFANISO: Hi Fevereiro wa 2019 aJarimani, Makwerhu Gerrit Lösch wa Ntlawa Lowu Rhangelaka na a tivisa kuhumesiwa ka Bibele leli pfuxetiweke. Vamakwerhu lava ava li kona ava tsakile va tlhela va khensa swinene. Namuntlha, kufana ni vamakwerhu lavambirhi vaxisati, vachumayeli vale Jarimani vatirhisa Bibele leli lahaku humesiwaka na va tsakile loko va li nsin’wini.