1, 2. ¿Baʼaxten maʼatech k-tuklik wa maʼ tu yáantaj u libroil Levítico teʼ kʼiinoʼobaʼ?

 APÓSTOL Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo maʼ u tuʼubsik lelaʼ: «Tuláakal Kiliʼich Tsʼíibeʼ Dios tsʼáa tu tuukul máak utiaʼal ka tsʼíibtaʼak, maʼalob utiaʼal kaʼansaj» (2 Tim. 3:16). Ichil le ‹Kiliʼich Tsʼíib› aʼalaʼabtiʼoʼ tiaʼan u libroil Levíticoiʼ. ¿Techeʼ jatsʼuts wa a wilik u libroil Levítico? Yaan máaxoʼob tuklikeʼ chéen junpʼéel úuchben libro chuup yéetel leyoʼob maʼ tu yáantaj teʼ kʼiinoʼobaʼ. Chéen baʼaleʼ toʼoneʼ maʼ bey k-ilkiʼ.

² U libroil Levíticoeʼ tsʼoʼok tres mil quinientos años tsʼíibtaʼak, baʼaleʼ tsʼoʼok u kanáantaʼal tumen Jéeoba «utiaʼal k-kaanbal» (Rom. 15:4). Le libroaʼ ku yáantkoʼon k-ojéelt bix u tuukul Jéeoba yéetel baʼaxoʼob u kʼáat ka k-beete. Le oʼolal kʼaʼabéet k-xokik utiaʼal k-maas kaanbal. Koʼoneʼex xakʼaltik kanpʼéel baʼax jeʼel k-kanikeʼ.

3. ¿Baʼaxten ku kʼuʼubul tóokbil siibaloʼob tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipiloʼ?

³ Yáax baʼax ku kaʼansiktoʼon. Kʼaʼabéet k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba utiaʼal u kʼamik k-siibal. Tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipil ku beetaʼal cada jaʼaboʼ, ku muchʼkuba tuláakal u kaajil Israel. Teʼ kʼiinoʼ u maas nojchil le sacerdoteoʼ ku kʼubik baʼalcheʼob bey tóokbil siibaloʼobeʼ. Le siibalaʼ ku kʼaʼajsik tiʼ le israelitaʼob kʼaʼabéet u perdonartaʼal u kʼebanoʼoboʼ. Baʼaleʼ u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ táanil tiʼ u yokol teʼ Kiliʼich Kúuchil yéetel u  kʼiʼikʼel le baʼalcheʼob ken u kʼuboʼ yaan junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan u beetik. Lelaʼ maas kʼaʼanaʼan tiʼ u perdonartaʼal u kʼeban le kaajoʼ.

4. Jeʼex u yaʼalik Levítico 16:12 yéetel 13, ¿baʼax ku yáax beetik u maas nojchil le sacerdoteʼob kéen okok teʼ Kiliʼich Kúuchil tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipiloʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu yáax táan juʼunil le revistaaʼ).

⁴ (Xok Levítico 16:12, 13). Máans ta tuukul le baʼax ku yúuchul tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipiloʼ. U maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ ku yokol teʼ tabernaculooʼ. Yéetel juntsʼíit u kʼabeʼ u machmaj kiʼibok incienso yéetel le uláakʼ juntsʼíitoʼ u machmaj junpʼéel nuʼukul de oro chuup yéetel chakjoleʼen chúuk. Kéen ookkeʼ ku waʼatal aktáan tiʼ le cortina yaan jach tu yookbal le Kiliʼich Kúuchiloʼ. Jeʼex ku páaʼtaʼaleʼ ku yokol yéetel tsiikil yéetel ku waʼatal aktáan tiʼ u arcail le núuptʼaanoʼ, óoxtéen kun okol teʼ kʼiin jeʼeloʼ. Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ bey waʼalakbal tu táan Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ ku tʼóotʼik le incienso yóokʼol le chúukoʼ, le chan cuarto túunoʼ ku chuʼupul yéetel kiʼibok buutsʼ. * Kéen kaʼa okok le sacerdote teʼ Kiliʼich Kúuchiloʼ yaan u yoksik u kʼiʼikʼel le baʼalcheʼob kun meyaj utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban le kaajoʼ. Jeʼex k-ilkoʼ táanil tiʼ u kʼubik u kʼiʼikʼel le baʼalcheʼob utiaʼal u perdonartaʼal le kʼebanoʼ ku tóokik le inciensooʼ.

5. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix u meyaj le incienso tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipiloʼ?

⁵ Le bix u meyaj le incienso tu Kʼiinil le Saʼatsaj Siʼipiloʼ yaan baʼax ku kaʼansiktoʼon. Teʼ Bibliaoʼ ku keʼetel yéetel kiʼibok incienso le oracionoʼob ku beetik le máaxoʼob meyajtik Jéeoba yéetel chúukaʼan óolaloʼ (Sal. 141:2; Apo. 5:8). Kʼaʼajaktoʼoneʼ u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ jach yéetel tsiikil ku bisik le incienso tu táan Jéeobaoʼ. Toʼon xaneʼ kéen orarnakoʼon tiʼ Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-beetik yéetel tsiikil. Jéeoba beetmil tuláakal baʼal, le oʼolal nojoch baʼal k-ilik u chaʼik k-náatsʼal tu yiknal jeʼex u beetik juntúul taatatsil yéetel u chan hijoeʼ (Sant. 4:8). Ku tratartikoʼon bey u amigoʼobeʼ (Sal. 25:14). Nojoch baʼal k-ilik k-bisikba tu yéetel, le oʼolal k-ilik k-kuxtal jeʼex u kʼáateʼ.

6. U tóokik incienso u maas nojchil le sacerdoteʼob táanil tiʼ u kʼubik u maasil siibaloʼoboʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jesús?

⁶ Kʼaʼajaktoʼoneʼ u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ ku tóokik le incienso táanil tiʼ u kʼubik u maasil siibaloʼoboʼ. Lelaʼ ku beetik utiaʼal u kʼaʼamal tumen Jéeoba. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ka taal Jesús way Luʼumeʼ táanil tiʼ u kʼubik u kuxtaleʼ yaan baʼax kʼaʼabéetchaj u beetik. Le baʼax tu beetoʼ maas kʼaʼanaʼan tak tiʼ u salvartik wíinik. Utiaʼal u kʼamik Jéeoba u kuxtal ken u kʼuboʼ, Jesuseʼ kʼaʼabéetchaj u chúukpajal u yóol u beet baʼax u kʼáat u Taata. Bey tu yeʼesil xan maas kʼaʼanaʼan k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Jéeobaoʼ. Jesuseʼ tu yeʼesaj jach maʼalob bix u gobernar u Taata yéetel mantatsʼ ku beetik baʼax toj.

7. ¿Baʼaxten kiʼimakkúuntaʼab u yóol Jéeoba tumen Jesús?

⁷ Ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu tsʼáaj u yóol u beet tuláakal baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Kex tu aktáantaj túuntajiloʼob yéetel jach yaj bix kíimsaʼabikeʼ maʼ xuʼul u yeʼesik maʼalob bix u gobernar u Taataiʼ (Fili. 2:8). Le ka tu aktáantaj túuntajiloʼobeʼ orarnaj «yéetel kʼaʼamkach tʼaan bey xan yéetel u jaʼil u yich» (Heb. 5:7). Letiʼeʼ jach tu jaajil u yóol orarnaji, lelaʼ le áant utiaʼal u chúukpajal u yóol u beet baʼax u kʼáat u Taata. Le oracionoʼob tu beetoʼ bey jeʼex le kiʼibok incienso  ku tóokaʼal tu táan Jéeobaoʼ. Tuláakal baʼax tu beetaj Jesuseʼ tu kiʼimakkúuntaj u yóol Jéeoba, tsʼoʼoleʼ tu yeʼesaj chéen Jéeoba yaan u derechoil u gobernar.

8. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Jesuseʼ?

⁸ Utiaʼal k-beetik jeʼex Jesuseʼ, unaj k-beetik tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba yéetel u chúukpajal k-óol tiʼ. Kéen k-aktáant túuntajiloʼobeʼ k-kʼáat óoltik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon tumen k-kʼáat k-beet baʼax uts tu tʼaan. Kéen k-beet lelaʼ k-eʼesik maʼalob k-ilik bix u gobernar. K-ojel xaneʼ wa táan k-beetik baʼax maʼ maʼalobeʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u yuʼub k-oracionoʼob. Chéen baʼaleʼ wa k-beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ, k-oracionoʼobeʼ bey kiʼibok incienso tu táaneʼ. K-ojel xaneʼ wa ku chúukpajal k-óol tiʼ Jéeoba yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol (Pro. 27:11).

9. ¿Baʼaxten ku tsʼaʼabal u ofrendail múul janal?

⁹ U kaʼapʼéel baʼax ku kaʼansiktoʼon. K-meyajtik Jéeoba tumen k-kʼáat tsʼáa gracias tiʼ. Koʼoneʼex ilik uláakʼ baʼax ku beetik le israelitaʼob utiaʼal u adorartikoʼob Diosoʼ: u kʼubkoʼob u ofrendail múul janal wa kaʼa bisajbail. * U libroil Levíticoeʼ ku yeʼesikeʼ le israelitaʼoboʼ utiaʼal u tsʼáaikoʼob graciaseʼ jeʼel u páajtal u tsʼáaikoʼob u ofrendail múul janaleʼ (Lev. 7:11-13, 16-18). Le siibalaʼ maʼ tu tsʼáaikoʼob tumen ku obligartaʼaloʼob, baʼaxeʼ tumen ku síijil tu puksiʼikʼaloʼob. Jeʼex k-ilkoʼ ku tsʼáaik u siibaloʼob tumen u yaabiltmoʼob Jéeoba. Le máax tsʼáaik le siibal, u láakʼtsiloʼob bey xan le sacerdoteʼoboʼ ku jaantkoʼob  u bakʼel le baʼalcheʼ ku kʼuʼubuloʼ. Baʼaleʼ yaan u xóoxotʼal u wíinklil le baʼalcheʼoʼ chéen tiʼ Jéeoba unaj tsʼaʼabal. ¿Máakalmáakoʼobiʼ?

10. U ofrendail múul janal ku yaʼalaʼal teʼ Levítico 3:6, 12, 14 tak 16, ¿baʼaxten chíikaʼan tiʼ bix úuchik u meyajtaʼal Jéeoba tumen Jesús?

¹⁰ U yóoxpʼéel baʼax ku kaʼansiktoʼon. K-tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼ Jéeoba tumen k-yaabiltmaj. Jéeobaeʼ u yaʼalmeʼ u tsaatsel le baʼalcheʼoʼ letiʼe baʼax maas maʼalob u yilkoʼ. Tu yaʼalaj xaneʼ u riñón yéetel u táamnel le baʼalcheʼoʼ jach kʼaʼanaʼan u yilik (xok Levítico 3:6, 12, 14-16). Le oʼolal Jéeobaeʼ ku kiʼimaktal u yóol kéen kʼuʼubuktiʼ tumen juntúul israelita u tsaatsel le baʼalcheʼ wa uláakʼ jaatsoʼob tiʼ u wíinklil jach kʼaʼanaʼan u yilkoʼ. Le máax kʼubik le siibalaʼ ku yeʼesik u kʼáat u tsʼáa tiʼ Jéeoba u maas maʼalobil. Jesús xaneʼ tumen u yaabiltmaj u Taataeʼ tu tsʼáaj u maas maʼalobil tiʼ, tu meyajtaj yéetel tuláakal u puksiʼikʼal (Juan 14:31). Jesuseʼ u yaabiltmaj u ley Jéeoba yéetel uts tu tʼaan u beetik baʼax ku yaʼalik (Sal. 40:8). ¡Jéeobaeʼ jach kiʼimakchaj u yóol yoʼolal bix meyajtaʼabik tumen Jesús!

11. 1) ¿Baʼaxten le bix k-meyajtik Jéeobaoʼ chíikaʼan tiʼ u ofrendail le múul janaloʼ? 2) ¿Baʼax ku yilik Jéeoba tiʼ bix k-meyajtik?

¹¹ Le u ofrendail múul janaloʼ ku yeʼesik le yaabilaj ku yuʼubik le israelita tu yoʼolal Diosoʼ tumen ku síijil tu puksiʼikʼal u tsʼáaik. Le bix k-meyajtik Jéeobaoʼ chíikaʼan xan tiʼ le siibalaʼ. Kéen k-tsʼáa u maas maʼalobil tiʼeʼ k-eʼesik bukaʼaj k-yaabiltmil. Kéen u yil Jéeoba ku yuʼubaʼal u tʼaan yéetel ku meyajtaʼal tumen u millonesil máakoʼobeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol. Ku líikʼil k-óol k-ojéeltik Jéeobaeʼ maʼ chéen ku yilik baʼaxoʼob k-beetik utiaʼal k-meyajtikiʼ, baʼaxeʼ ku yilik baʼax péeksikoʼon k-beete. Jeʼex wa maʼ tu páajtal a meyajtik Jéeoba jeʼex a kʼáat tumen tsʼoʼok a chʼíijleʼ maʼ u lúubul a wóol, tumen Jéeobaeʼ u yojel bix yanilech. Maʼ xaaneʼ k-tuklik jach junpʼíit le baʼax k-beetik utiaʼal k-meyajtikoʼ, chéen baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ bey u yilkiʼ. U yojleʼ tumen k-yaabiltmeʼ táan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-meyajtik. Letiʼeʼ ku kiʼimaktal u yóol kéen u yil táan k-tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼ.

12. ¿Bix u yuʼubikuba Jéeoba kéen kʼuʼubuk u ofrendail le múul janaloʼ, yéetel bix u yilik le meyaj k-beetkoʼ?

¹² ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u ofrendail le múul janaloʼ? Le kéen tóokaʼak le jaatsoʼob maas maʼalobtak tiʼ le baʼalcheʼob tu táan Jéeobaoʼ, letiʼeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol kéen jáatsʼak u book. Le oʼolal kéen k-tsʼáa xan u maas maʼalobil tiʼ kéen k-meyajteʼ ku kiʼimaktal u yóol (Col. 3:23). Jeʼex k-ilkoʼ jeʼel a kiʼimakkúuntik u yóol Jéeobaeʼ. Le baʼax ka beetik ikil a meyajtikoʼ, kex junpʼíit wa yaʼabeʼ, wa ka beetik yéetel yaabilajeʼ mix bikʼin ken u tuʼubse tumen jach koʼoj u yilik (Mat. 6:20; Heb. 6:10).

13. Jeʼex u yeʼesik Levítico 9:23 yéetel 24, ¿bix tu yeʼesil Jéeoba ku kʼamik le sacerdoteʼoboʼ?

¹³ U kanpʼéel baʼax ku kaʼansiktoʼon. Jéeobaeʼ ku bendecirtik u kaajal. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tu añoil 1512 tu kʼiiniloʼob Moisés, le ka beetaʼab le tabernáculo tu jáal u witsil Sinaíoʼ (Éxo. 40:17). Teʼ kʼiin jeʼeloʼ tsʼaʼab Aarón yéetel u paalal u beet u sacerdoteiloʼob, Moisés nuʼukt le kʼiinbesajoʼ. U kaajil Israeleʼ tu muchʼuba utiaʼal u yilik bix kun yáax kʼubbil le baʼalcheʼob tumen le sacerdoteʼoboʼ (Lev. 9:1-5). ¿Bix tu yeʼesil Jéeoba ku kʼamik le sacerdoteʼoboʼ? Ka tsʼoʼok u bendecirtaʼal le kaaj tumen Aarón yéetel Moisesoʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj u yéemel kʼáakʼeʼ ka tu tóokaj le baʼalcheʼob kʼubaʼan teʼ altaroʼ (xok Levítico 9:23, 24).

14. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le úuchik u kʼaʼamal le meyaj ku beetik le sacerdoteʼob úuchjeakiloʼ?

 ¹⁴ Bey tu yeʼesil Jéeoba ku kʼamik le meyaj ken u beet Aarón yéetel u paalaloʼ. Ka tu yilaj le israelitaʼob tsʼoʼok u kʼaʼamal le sacerdoteʼob tumen Jéeobaoʼ tu naʼatoʼobeʼ letiʼe máaxoʼob tsʼaʼan utiaʼal nuʼuktajoʼ. ¿Yaan wa baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax úuchaʼ? Yaan, tumen le meyaj tu beetaj le sacerdoteʼob tu kaajil Israeloʼ tu chíikbesaj junpʼéel meyaj maas nojoch kun beetbil. Le meyajaʼ yaan u beetaʼal tumen Cristo, le maas nojoch sacerdoteoʼ, tsʼoʼoleʼ yaan u yáantaʼal tumen le 144,000 yéeyaʼanoʼob utiaʼal u beetik u sacerdoteiloʼob yéetel u reyiloʼoboʼ (Heb. 4:14; 8:3-5; 10:1).

15, 16. ¿Baʼax eʼesik ku kʼaʼamal tumen Jéeoba le meyaj ku beetik le palitsiloʼ?

¹⁵ Tu añoil 1919, Jesuseʼ tu yéeyaj junmúuchʼ sukuʼunoʼob utiaʼal ka kʼuchuk u beetubaʼob «le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]». Le palitsilaʼ letiʼ nuʼuktik le kʼaʼaytajoʼ yéetel ku tsʼáaik xan le ‹janal jach tu yorail› tiʼ le máaxoʼob tsaypachtik Cristooʼ (Mat. 24:45). ¿Yaan wa baʼax eʼesik ku kʼamik Dios le meyaj ku beetik le palitsilaʼ?

¹⁶ Satanás yéetel u kʼasaʼan yóokʼol kaabeʼ taak u xuʼulskoʼob u meyaj le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ. Wa maʼ yoʼolal u yáantaj Jéeobaeʼ maʼ tu béeytal u beetik le meyaj kʼubéentaʼantiʼoʼ. Kex tsʼoʼok u yantal kaʼapʼéel nukuch baʼateltáambaloʼob, kex yaan óotsilil tuláakal yóokʼol kaab yéetel kex tsʼoʼok u sen chʼaʼpachtaʼal u kaajal Dioseʼ, le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ maʼ xuʼuluk u tsʼáaik le kaʼansaj kʼaʼabéet tiʼ u kaajal Diosoʼ. Bejlaʼeʼ yaʼab publicacionoʼob tsʼoʼok u beetaʼal ich maas tiʼ novecientos idiomaʼob, tsʼoʼoleʼ maʼatech u cobrartaʼal. Tuláakal lelaʼ ku yeʼesikeʼ  le palitsilaʼ táan u yáantaʼal tumen Dios. Uláakʼ baʼax eʼesik táan u yáantik Jéeoba u kaajaleʼ, letiʼe kʼaʼaytajoʼ. Le jatsʼuts baʼaloʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ táan u kʼaʼaytaʼal tiʼ «tuláakal yóokʼol kaab» (Mat. 24:14). Jach chíikaʼan u yilaʼaleʼ Jéeobaeʼ táan u nuʼuktik u kaajal yéetel táan u sen bendecirtik.

17. ¿Bix jeʼel k-múul meyaj yéetel le kaaj u yéeymaj Jéeobaoʼ?

¹⁷ Maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le kʼáatchiʼaʼ: «¿Kiʼimak wa in wóol ikil in wantal ichil u kaajal Dios?». Tu kʼiiniloʼob Moiseseʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj u yéemel kʼáakʼ teʼ kaʼan utiaʼal u yeʼesik tu kʼamaj le máaxoʼob tu yéeyoʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ yaʼab baʼax eʼesik Jéeobaeʼ táan u nuʼuktik le kaaj u yéeymoʼ. Le oʼolal kʼaʼabéet k-tsʼáaik u graciasil tiʼ yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetkoʼ (1 Tes. 5:18, 19). ¿Bix jeʼel k-múul meyaj yéetel le kaaj u yéeymaj Jéeobaoʼ? Letiʼe kéen k-tsʼáa ichil k-kuxtal le tsolnuʼukoʼob yaan teʼ Biblia yéetel teʼ publicacionoʼoboʼ. Uláakʼ bixeʼ letiʼe kéen k-tsʼáa ichil k-kuxtal le baʼax k-kanik teʼ muchʼtáambaloʼob yéetel teʼ asambleaʼoboʼ bey xan kéen k-beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ yéetel u kaʼansaʼal le máakoʼoboʼ (1 Cor. 15:58).

18. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼtuklik k-beetik?

¹⁸ Kʼaʼabéet k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼaxoʼob ku kaʼansik u libroil Levíticooʼ. Unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal u kʼamik Jéeoba le meyaj k-beetkoʼ. Unaj k-meyajtik Dios tumen k-kʼáat tsʼáa u graciasil tiʼ. Le yaabilaj k-uʼuyik tu yoʼolaloʼ unaj u péeksikoʼon k-tsʼáa u maas maʼalobil tiʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj u seguer k-múul meyaj yéetel u kaajal. Wa k-beetik tuláakal le baʼaloʼobaʼ yaan k-eʼesik tiʼ Jéeoba nojoch baʼal k-ilik k-meyajtik.