Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Nkhani Yakupfunza 49

Pana Nthawe Yakuphata Basa na Yakupuma

Pana Nthawe Yakuphata Basa na Yakupuma

‘Tiyendeni ku mbuto yatekha kuti mukapume pang’ono.’ —MARKO 6:31.

NYIMBO 143 Pitirizani Kuphata Basa, Kulindira na Kudikhirira

BZOMWE TIN’PFUNZA *

1. Kodi wanthu ambawona tani nkhani ya basa?

KODI komwe mumbakhala wanthu ambawona tani nkhani ya basa? M’madziko mazinji, wanthu akuphata basa kwene-kwene ntsiku zino kuposa m’mbuyomu. Wanthu amwewa, ambakhala alibe nthawe yakupuma, yakuceza na mabanja yawo ne yakupfunza bza Mulungu. (Mpalizi 2:23) Tsono alipo wanthu winango omwe ambafuna lini kuphata basa ndipo ambanyang’ana mathangwe kuti aleke kuphata basalo.—Mimwani 26:13, 14.

2-3. Kodi ni ciratizo ciponi comwe Yahova na Jezu ambapereke pa nkhani ya basa?

2 Yahova na Jezu ambawona mwakusiyana kwene-kwene nkhani ya basa ninga momwe wanthu wa m’dzikoli ambaliwonera. Ifepano timbadziwa kuti Yahova ambafuna kuphata basa. Jezu adatsimikizira nfundo imweyi pomwe adalewa kuti: ‘Baba wangu akupitiriza kuphata basa mpaka pano.’ (Juwau 5:17) Kumbukirani basa lomwe Mulungu adacita pomwe adalenga anjo wakusaya kulewengeka, nyenyezi na dziko la pantsi. Timbawonambo bzinthu bzizinji bzakudeka bzomwe Mulungu adalenga pa dziko lomwe tikukhalali. Ndipopa nyakunemba munango wa bukhu la Psalymo adalewa kuti: ‘Mabasa yanu n’mazinji, imwe Yahova! Ndipo bzentse mudabzikonza mwanzeru. Dziko la pantsi lidadzala na bzinthu bzomwe mudakonza.’—Psalymo 104:24.

3 Jezu adatewezera Baba wace, mwa kuwathandiza kukonza kudzulu ndipo adaphata basa pabodzi na Baba wacewo ninga misiri. (Mimwani 8:27-31) Na kupita kwa nthawe, pomwe Jezu akhali pano pa dziko la pantsi, iye adacita basa labwino kwene-kwene. Kwa Jezu, basalo likhali ninga cakudya, ndipo bzentse bzomwe adacita pantsi pano bzidalatiza kuti adatumidwa na Mulungu.—Juwau 4:34; 5:36; 14:10.

4. Kodi tikupfunza ciyani na kupuma komwe Yahova na Jezu adacita pambuyo pa kucita basa?

4 Kodi ciratizo ca Yahova na Jezu ca kuphata basa mwamphanvu cikulatiza kuti tin’funika lini kumbapuma? Ne ndibzo lini! Yahova ambaneta lini, ndipo pambuyo pakucita basa liri-lentse iye ambafunikira lini kupuma. Koma Bibliya limbalewa kuti, pomwe Yahova adamala kulenga kudzulu na dziko la pantsi, ‘iye adapuma pa basa lace.’ (Kufuluka 31:17) Mafalaya yakuthandauza kuti Yahova adaima kulenga bzinthu acipambula nthawe kuti awonesese bzentse bzomwe adakonza. Ndipo Jezu pomwe akhali pano pa dziko la pantsi, adaphatambo basa kwene-kwene, koma akhapambula nthawe yakupuma na yakudya pabodzi na axamwali wace.—Mateu 14:13; Luka 7:34.

5. Kodi atumiki wa Mulungu ambaneseka kucita ciyani?

5 Bibliya limbalimbikisa atumiki wa Mulungu kuti ambaphate basa. Iwo an’funika lini kukhala atofu, koma ambaphate basalo na nyongo. (Mimwani 15:19) Penu imwepo ndimwe msolo wa banja, mun’funika kuphata basa kuti mukwanise kusamalira banja lanu. Ndipo anyakupfunza wentse wa Kristu ana udindo bwa kupalizira bzipsa bzabwino. Napo bziri tenepo, iwo an’funika kukhala na nthawe yakukwanira yakupuma. Kodi imwepo bzimbakunesani kupambula nthawe pa basa lomwe mumbacita kuti mupalizire na kupuma? Kodi tingadziwe tani kuti nthawe iyi njakuphata basa ndipo iyi njakupuma?

MBAWONANI BASA MWAKUTHEMERA

6. Mwakubverana na bukhu la Marko 6:30-34, kodi n’ciyani comwe cikulatiza kuti Jezu akhawona mwakuthemera basa na kupuma?

6 Ifepano tin’funika kumbawona basa mwakuthemera. Mambo Salomau adafuliziridwa na Mulungu acinemba kuti: ‘Cakucitika ciri-centse . . . cina nthawe yace.’ Iye adalewa kuti pana nthawe yakubzala, yakumanga, yakuseka, yakubzina na yakucita mabasa yanango. (Mpalizi 3:1-8) Kulewa mwakusaya kupenukira, kuphata basa na kupuma ni bzinthu bziwiri bzakufunika kwene-kwene pa moyo wa munthu. Jezu adawonambo bzinthu bzimwebzi kukhala bzakufunika. Mwa ciratizo, ntsiku inango apostolo adabwerera wakuneta kucokera kukapalizira ndipo akhasaya ‘nthawe yakudya.’ Jezu adawauza kuti: ‘Tiyendeni ku mbuto yatekha kuti mukapume pang’ono.’ (Werengani Marko 6:30-34. *) Napo kuti iye pabodzi na anyakupfunza wace akhapuma lini nthawe zentse zomwe akhafunikira, koma Jezu akhadziwa kuti kupuma n’kwakufunika.

7. Kodi kupfunza Cakutonga comwe Mulungu adapasa Ajirayeri kungatithandize tani?

7 Nthawe zinango, tentsenefe timbafunikira kupuma ayai kucinja bzinthu bzinango bzomwe timbacita ntsiku na ntsiku. Tingapfunze bzimwebzi na Cakutonga comwe Mulungu adapasa Ajirayeri, comwe cikhalewa bza kukoya ntsiku ya Malinkhuma. Ntsiku zino, ifepano timbangingimizidwa lini kubvera Cakutongaci, koma kupfunza Cakutongaci kungatithandize kubvesesa momwe tingacitire bzinthu pa nkhani ya basa na kupuma.

NTSIKU YA MALINKHUMA IKHALI NTHAWE YAKUPUMA NA YAKUNAMATA MULUNGU

8. Mwakubverana na bukhu la Kufuluka 31:12-15, kodi Ntsiku ya Malinkhuma ikhali yakucita ciyani?

8 Bibliya limbalewa kuti, Mulungu adaima kulenga bzinthu pa dziko la pantsi pambuyo pa ntsiku zitanthatu. (Ciyambo 2:2) Koma Yahova ambafuna kuphata basa, ndipopa akupitiriza kuphata basalo mu njira zakusiyana-siyana. (Juwau 5:17) Pakuti Yahova adapuma pa ntsiku yacinomwe, tenepo iye adauza Ajirayeri kuti ambapumembo ntsiku zentse zacinomwe za mdzinga uli-wentse. Ndipo Yahova adalewa kuti Ntsiku ya Malinkhuma ikhali cizindikiro kwa iye na Ajirayeriwo. Ntsiku imweyi ikhali yakupuma pa ‘mabasa yentse’ ndipo ikhalimbo ‘yakupambulika kwa Yahova.’ (Werengani Kufuluka 31:12-15. *) Palibe munthu ali-wentse akhabvumizidwa kuphata basa pa Ntsiku ya Malinkhuma, ne wana, ne akapolo, ne bzifuwo. (Kufuluka 20:10) Ntsiku imweyi ikhali yakundonamata Mulungu basi.

9. Kodi n’ciyani comwe atsogoleri wa bzipembedzo akhacita, bzomwe bzikhacitisa kuti lamulo la kukoya Ntsiku ya Malinkhuma likhale lakunesa?

9 Kukoya Ntsiku ya Malinkhuma cikhali lini cinthu cakunesa kwa wanthu wa Mulungu, koma atsogoleri azinji wa bzipembedzo wa mu nthawe ya Jezu, akhacitisa lamulo la kukoya ntsikuyi kukhala lakunesa. Iwo akhalewa kuti bzikhali bzakuphonyeka munthu kutenga cinthu ciri-cense m’munda kuti akadye, ne kupoza munthu. (Marko 2:23-27; 3:2-5) Tsono, Jezu adalatiza kwa omwe akhamutetekera, kuti bzomwe atsogoleriwo akhacita, ndibzo lini bzomwe Mulungu akhafuna.

Wanthu wa m’banja la Jezu akhaphatisa basa Ntsiku ya Malinkhuma kuti anamate Mulungu (Onani ndime 10) *

10. Mwakubverana na bukhu la Mateu 12:9-12, kodi Jezu akhaiwona tani Ntsiku ya Malinkhuma?

10 Jezu pabodzi na ateweri wace akhakoya Ntsiku ya Malinkhuma thangwe iwo akhabvera lamulo lomwe Ajirayeri adapasidwa na Mozeji. * Koma Jezu adalatiza mwa mafala na bzicito kuti lamulo lakukoya Ntsiku ya Malinkhuma, likhaletsa lini kudekera mtima munthu na kuthandiza winango. Iye adalewa kuti: ‘Mpsakubvumizika kuphata basa labwino pa Ntsiku ya Malinkhuma.’ (Werengani Mateu 12:9-12. *) Iye akhawona kuti bzikhali lini bzakuphonyeka kudekera mtima na kuthandiza winango pa Ntsiku ya Malinkhuma. Bzomwe Jezu akhacita bzidalatiza kuti akhabvesesa thangwe lomwe lidacitisa Yahova kupereka kwa Ajirayeri lamulo lakukoya Ntsiku ya Malinkhuma. Tenepo, kupuma komwe Ajirayeriwo akhacita pa ntsikuyi, kukhawapasa mpata kuti akwanise kunamata Mulungu. Jezu adakulira pa banja lomwe likhana cizolowezi cakuphatisa basa Ntsiku ya Malinkhuma kuti linamate Yahova. Ifepano timbadziwa bzimwebzo thangwe Bibliya limbalewa bza Jezu pomwe akhali mu mzinda wa Nazaleti omwe iye adabadwira, iro limbati: ‘Ninga cizolowezi cace, pa ntsiku ya malinkhuma adapita mu sinagoga ndipo adaima kuti awerenge.’—Luka 4:15-19.

KODI BASA MUMBALIWONA TANI?

11. Kodi mbani omwe adapfunzisa Jezu kuphata basa?

11 Zuze adapfunzisa Jezu momwe Mulungu ambawonera basa, ndipo adamupfunzisambo basa lakusema matabwa. (Mateu 13:55, 56) Tenepo Jezu adawona momwe Zuze akhaphatira basa mwamphanvu, ntsiku na ntsiku, kuti akwanise kusamalira banja lace. Ndipopa na kupita kwa nthawe, Jezu adauza anyakupfunza wace kuti: ‘Nyabasa an’funika kutambira malipo yace.’ (Luka 10:7) Kulewa mwakusaya kupenukira, Jezu akhadziwa kuti mpsakufunika kumbaphata basa na nyongo.

12. Kodi ni mavesi yaponi ya m’Bibliya yomwe yambalatiza momwe tingawonere basa mwakuthemera?

12 Mpostolo Paulo akhadziwambo bza kuphata basa na nyongo. Basa likulu la Paulo likhali lakuuza wanthu bza Jezu na bzomwe iye adapfunzisa. Napo bzikhali tenepo, iye akhaphata basa kuti agumane kobiri zakubzisamalirira pa moyo wace. Ndipo abale wa ku Tesalonika akhadziwa kuti Paulo ‘akhaphata basa na nyongo, usiku na masikati’ kuti aleke kukhala mtolo kwa munthu ali-wentse. (2 Watesalonika 3:8; Mabasa 20:34, 35) Pomwe Paulo adalewa bza basa, pinango akhalewa bza basa lomwe akhacita lakukonza matendi. Ndipo pomwe akhali ku Kolinto, Paulo akhakhala kumui kwa banja la Akila na Prisila, ndipo ‘adaphata basa pabodzi na banjali, pakuti likhakonzambo matendi.’ Pomwe Paulo adalewa kuti akhaphata basa ‘usiku na masikati’ akhathandauza lini kuti iye akhapuma lini. Iye akhana ntsiku zomwe akhapuma kuphata basa lace lakukonza matendi, ninga mwa ciratizo Ntsiku za Malinkhuma. Ntsiku zimwezi, Paulo akhana mpata wakupalizira Adjuda, omwe akhaphatambo lini basa pa Ntsiku za Malinkhuma.—Mabasa 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Kodi tingapfunze ciyani na ciratizo ca Paulo pa nkhani ya kuphata basa na nyongo?

13 Mpostolo Paulo ni ciratizo cabwino pa nkhani yakuphata basa na nyongo. Ndipo iye akhabvuma lini kuti basalo limutazise kupalizira ‘bzipsa bzabwino’ mwakukhazikika. (Waroma 15:16; 2 Wakolinto 11:23) Iye akhauza winango kuti ambapalizirembo mwakukhazikika. Akila na Prisila akhali anyabasa anzace wa Paulo ndipo akhaphata basa la ‘Kristu Jezu.’ (Waroma 12:11; 16:3) Mpostolo Paulo adauzambo abale wa Kolinto kuti akhafunika kukhala na ‘bzakucita bzizinji pa basa la Mbuya.’ (1 Wakolinto 15:58; 2 Wakolinto 9:8) Ndipo Yahova adafulizira mpostolo Paulo kunemba kuti: ‘Munthu akasaya kuphata basa, aleke kudya.’—2 Watesalonika 3:10.

14. Kodi Jezu akhathandauza ciyani na mafala ya pa Juwau 14:12?

14 Basa lakufunika kwene-kwene lomwe tingacite ntsiku zino, ndakupalizira na kupfunzisa wanthu. Jezu adalewa kuti anyakupfunza wace angadadzacita mabasa mazinji kuposa yomwe iye adacita! (Werengani Juwau 14:12. *) Tsono iye akhathandauza lini kuti ifepano tingadadzacita bzakudabwisa bzomwe iye adacita. Koma akhathandauza kuti anyakupfunza wacewo, angadadzapalizira na kupfunzisa wanthu azinji mu gawo likulu, kwa nthawe izinji kuposa iye.

15. Kodi tin’funika kubzibvunza mibvunzo iponi, ndipo thangwe ranyi?

15 Penu imwepo muli pa basa, bzibvunzeni kuti: ‘Kodi kubasa kwangu, nimbadziwika ninga wakuphata basa na nyongo? Kodi nimbacita ciri-centse kuti basa langu limbacoke bwino licimala pa nthawe yakuikhidwa?’ Penu munti inde, dziwani kuti patrau wanu an’dzakukhulupirani kwene-kwene. Ndipo anzanu wa kubasa an’dzakhala wakukonzeka kukutetekerani pomwe mun’dzawauza bzipsa bzabwino. Pakulewa bza basa lakupalizira na kupfunzisa, mungabzibvunze kuti: ‘Kodi nimbadziwika ninga mpalizi wa nyongo? Kodi nimbakonzekera bwino momwe ningayambisire maceza na wanthu pa ulendo bwakuyamba? Kodi nimbacita ulendo bwakubwereza kwa wanthu omwe alatiza kuti an’funa kudziwa bzizinji? Kodi nimbaphatisa basa njira za upalizi zakusiyana-siyana ndikakhala ndiri mu utumiki bwakumunda? Penu munti inde, mun’dzakhala wakukondwa mu utumiki bwanu.

KODI NKHANI YAKUPUMA MUMBAYIWONA TANI?

16. Kodi Jezu pabodzi na anyakupfunza wace akhawona tani nkhani yakupuma, ndipo wa mu nthawe imweire na wa mu nthawe zathu zino ambaiwonambo tani?

16 Jezu akhadziwa kuti iye pabodzi na anyakupfunza wace akhafunikira nthawe yakupuma. Koma wanthu azinji wa mu nthawe imweire na wa mu nthawe zathu zino, ambakumbuka ninga munthu nyakudala wa mu there la Jezu. Munthu nyakudalayo adalewa kuti: ‘Ndokhala phee, ndipo udye, umwe na kukondwa.’ (Luka 12:19; 2 Timotio 3:4) Iye akhakumbuka kuti bzinthu bzakufunika kwene-kwene pa moyo wa munthu ni kupuma na kukondwa. Koma Jezu pabodzi na anyakupfunza wace akhakumbuka mwakusiyana na munthu nyakudalayo! Iwo akhawona lini bzinthu bzakukondwesa kukhala bzakufunika kwene-kwene pa moyo wawo.

Tikambawona basa na kupuma mwakuthemera bzin’dzatithandiza kucita mabasa yabwino yomwe yangatitsangalaze (Onani ndime 17) *

17. Kodi tingatewezere tani Jezu ntsiku zino?

17 Ntsiku zino timbatewezera Jezu mwa kuphatisa basa nthawe yathu, sikuti kokha yomwe timbapuma kubasa, koma timbaphatisambo basa nthawe yomwe timbakhala tiri lini kubasa kuti tipalizire bzipsa bzabwino na kugumanika pa mitsonkhano. Ifepano timbacita nyongo yakupfunzisa wanthu na kugumanika pa mitsonkhano, thangwe bzimwebzi ni bzinthu bzakufunika kwene-kwene pa moyo wathu. (Wahebereu 10:24, 25) Napo tikakhala tiri pa feriya, timbacita nyongo yakutsonkhana na kupalizira wale omwe timbagumana nawo.—2 Timotio 4:2.

18. Kodi Mambo wanthu Jezu Kristu ambafuna kuti ticite ciyani?

18 Timbatenda kwene-kwene Mambo wanthu Jezu Kristu, thangwe ambatikumbira lini kuti ticite bzinthu bzomwe tingakwanise lini kucita. Ndipo iye ambatithandiza kuwona basa na nthawe yakupuma mwakuthemera! (Wahebereu 4:15) Iye ambafuna kuti ifepano timbapume tikafunikira. Ndipo iye ambafunambo kuti timbaphate basa na nyongo kuti tikwanise kubzisamalira pa moyo wathu, na kumbacitambo basa lakupfunzisa wanthu cadidi ca m’Bibliya lomwe ndakufunika kwene-kwene. Mu nkhani yakutewera, tin’dzawona bzomwe Jezu adacita kuti atilombole ku ukapolo bwa pikado.

NYIMBO 38 Yahova An’dzakulimbisa

^ ndi. 5 Bibliya limbatipfunzisa momwe tingawonere mwakuthemera basa na kupuma pambuyo pa kucita basalo. Mwakuphatisa basa ciratizo ca bzomwe bzikhacitika pa ntsiku ya Malinkhuma yomwe Ajirayeri akhakoya mdzinga uli-wentse, nkhani ino in’tithandiza momwe tingawonere basa na kupuma bzomwe ni mbali zakufunika pa moyo wathu.

^ ndi. 6 Marko 6:30 Ndipo apostolo adakonkhana na Jezu acimuuza bzinthu bzentse bzomwe iwo akhadacita na kupfunzisa. 31 Ndipo iye adawauza kuti: “Tiyendeni ku mbuto yatekha kuti mukapume pang’ono.” Thangwe azinji akhabwera, aciyenda, ndipo iwo akhacita kusairatu nthawe yakudya. 32 Na tenepo adacoka na mwadiya aciyenda ku mbuto ya wokha. 34 Pakubuluka m’ngalawa mule, adawona thimu likulu la wanthu, ndipo iye adawabvera ntsisi, thangwe wanthuwo akhali ninga mabira yakusaya m’busa. Tenepo iye adayamba kuwapfunzisa bzinthu bzizinji.

^ ndi. 8 Kufuluka 31:12 Yahova adauza pomwe Mozeji kuti: 13 “Uza Ajirayeri kuti: Imwepo mun’funika kukoya ntsiku ya malinkhuma, thangwe cimweci ni cizindikiro ca ine na imwepo mpaka mibadwo yanu yentse, kuti mudziwe kuti ine, Yahova, ndakusankhulani kuti mukhale wakucena. 14 Mumbakoye ntsiku ya malinkhuma thangwe njakupambulika kuna imwepo. Omwe aninyozera ntsiku imweyi an’dzaphedwa. Ndipo munthu omwe an’dzaphata basa pa ntsikuyi, an’dzacosedwa pakati pa wanthu wace mwakucita kuphedwa. 15 Mumbaphate basa ntsiku zitanthatu, koma ntsiku yacinomwe ni ntsiku yamalinkhuma yomwe mun’funika kumbapuma pa mabasa yentse. Imweyi ni ntsiku yakupambulika kwa Yahova. Ali-wentse omwe an’phata basa pa ntsiku ya malinkhumayi an’dzaphedwa.”

^ ndi. 10 Anyakupfunza wa Jezu akhalemekeza kwene-kwene lamulo la kukoya Ntsiku ya Malinkhuma, ndipopa iwo adadikhirira kuti ntsikuyi ipite patsogolo pace apitirize kusamalira thupi la Jezu.—Luka 23:55, 56.

^ ndi. 10 Mateu 12:9 Pomwe adacoka pa mbutoyo, adakapita mu sunagoga wawo, 10 ndipo m’mwemo mukhana munthu omwe akhadapunduka boko. Tenepo, kuti am’mange mulandu, iwo adamubvunza kuti: “Kodi mpsakubvumizika kupoza munthu pa ntsiku ya malinkhuma?” 11 Koma iye adawatawira kuti: “Mbani wa imwepo omwe ana bira m’bodzi, ndipo birayo nkugwera m’cidindi pa ntsiku ya malinkhuma, kodi mungaleke kumuphata mucimucosa m’dindimo? 12 Tenepo, munthu ngwakufunika kwene-kwene kuposa bira! Ndipopa, mpsakubvumizika kuphata basa labwino pa ntsiku ya malinkhuma.”

^ ndi. 14 Juwau 14:12 Cadidi ndikukuuzani kuti, omwe ambandikhulupira, an’dzacitambo basa lomwe ine ndikucitali; ndipo iye an’dzacita mabasa makulu kuposa yamweya, thangwe ine ndikuyenda kwa Baba.

^ ndi. 59 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Zuze akuyenda ku sinagoga pabodzi na banja lace pa Ntsiku ya Malinkhuma.

^ ndi. 61 BZOMWE BZINKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: Pai omwe akuphata basa kuti asamalire banja lace akuphatisa basa nthawe yomwe ali lini kubasa kuti apalizire na kugumanika pa mitsonkhano, ndipo akucita bzimwebzo pabodzi na banja lace napo ali pa feriya.