1. ¿Imanötaq mëtsikaq nunakuna trabäjuta rikäyan?

TÄRANQANTSIK markachöqa, ¿imanötaq trabäjuta nunakuna rikäyan? Juk nacionkunachöqa, mëtsikaq nunakunam qepa watakunapitapis masraq trabajayan. Imëka trabäjuyoq karninmi jamayänampaq, familianwan juntu kayänampaq ni Diospita yachakuyänampaqpis tiempunkuna kantsu (Ecl. 2:23). Peru wakin nunakunaqa, manam trabajëta gustayantsu, tsëmi imëkata nir tsapäkuyan (Prov. 26:13, 14).

2, 3. ¿Imanötaq Jehoväwan Jesusqa trabäjuta rikäyan?

² Trabajëta alläpa gustayanqan y trabajëta mana gustayanqanqa manam allitsu. Peru Jehoväwan Jesusqa, ¿imanötaq trabäjuta rikäyan? Jehoväta trabajë gustanqanqa clärum këkan. Kënö ninqanchömi Jesusqa tsëta cläru rikätsikurqan: “Teytäqa kanankamayaqmi trabajarnin sïguishqa, y noqapis trabajarmi sïguikä” (Juan 5:17). Mëtsika angelkunata, ciëluchö imëka kaqkunata y Patsachö imëkakunata kamanqanllaman pensarishun. Tsëchi Salmus libruta qellqaq juk nunaqa kënö nirqan: “¡Imëkatam qam rurashqanki Jehovä! Alläpa yachaq karmi llapantapis rurashqanki. Patsachö llapan këkaqtam qam rurarqunki” (Sal. 104:24).

³ Jesusqa Teytan trabajanqannöllam alli trabajarqan. Ciëluta Diosnintsik kamaptinmi, ‘obrata ruraq maestrunö’ yanaparqan (Prov. 8:27-31). Tsëpita mëtsika watakuna pasariptinnam, Patsachö këkarnin imëkata rurarqan. Tsëkunata rurëqa imëka mikïnin cuentam pëpaqqa karqan, y llapan ruranqankunam pëta Dios mandamushqa kanqanta rikätsikurqan (Juan 4:34; 5:36; 14:10).

4. Jamë tiemputa Jehoväwan Jesus imanö rikäyanqampita, ¿imatataq yachakuntsik?

 ⁴ Jehoväwan Jesus imëpis trabajëkäyanqanqa, ¿ichikllapis jamari mana alli kanqantaku rikätsikun? Manam. Jehoväqa manam imëpis utintsu, tsëmi noqantsiknö jamëtaqa wanantsu. Peru ciëluta y Patsata kamarirnin ‘qanchis kaq junaq jamanqantam’ Bibliachöqa nin (Ex. 31:17). Bibliachö tsënö ninqanqa, itsa imatapis kamëta dejanqanta y llapan ruranqankunata kushikur rikänampaq tiemputa rakinqanta rikätsikun. Jina Jesuspis, Patsachö këkar imëkata rurar kashqa kaptimpis, jamanampaq y amïgunkunawan imallatapis mikurinampaqqa tiempunta rakirqanmi (Mat. 14:13; Lüc. 7:34).

5. Wakinkunapaqqa, ¿imata patsätsinantaq difïcilraq?

⁵ Diosta sirweqkunaqa alli trabajaq y qela mana kanapaqmi Bibliachöqa nin (Prov. 15:19). Itsa familiantsikta manteninapaq trabajantsik. Jina Diospita nunakunata yachatsintsik. Tsënö kaptimpis, tiemputam rakinantsik alli jamanapaq. Peru trabajanapaq, Diospita yachatsikunapaq y jamanapaqqa, ¿fäcilku tiemputa patsätsiqa? ¿Imanötaq musyashwan ëka höra trabajanapaq kaqta y ëka höra jamanapaq kaqta?

6. Marcus 6:30 a 34 textuchö ninqannö, ¿imanötaq Jesusqa trabäjuta y jamë hörata rikaq?

⁶ Trabäjuta imanö rikanqantsikqa alläpam precisan. Poderninwan Dios yanapaptinmi, rey Salomonqa, “llapampaqmi churashqa tiempu kan [...] imëka rurëpaqpis tiempu kanmi” nir qellqarqan. Plantanapaq, sharkatsinapaq, waqanapaq, asikunapaq y tushunapaq tiempu kanqantam nirqan (Ecl. 3:1-8). Clärum këkan, trabajë y jamëqa alläpam precisan. Jesusqa tsë ishkan rurëkunatam precisaqpaq churarqan. Juk kutichömi, apostolninkunaqa Diospita yachatsikur alläpa ocupädu këkäyarqan y “mikuriyänanllapaqpis tiempunkuna” karqantsu. Tsëmi Jesusqa pëkunata kënö nirqan: “Japallëkikunalla shayämï juk tsunyaq sitiuman, y ichikllapis jamariyë” (leyi Marcus 6:30-34). Manam ni pë ni qateqninkunapis munayanqannöqa jamëta puëdiyaqtsu. Tsënö karpis, Jesusqa musyarqanmi jamëta wanayanqanta.

7. Säbadu junaqta guardayänampaq leypita yachakunqantsikqa, ¿imachötaq yanapamäshun?

⁷ Höraqa, alläpam precisan ichik jamarinantsik o juk cösaskunata ruranantsik. Y tsëta rurë precisanqantaqa, säbadu junaqchö jamayänampaq Moisesta Jehovä qellqatsinqan leymi rikätsikun. Noqantsikqa mananam Moises qellqanqan leyta wiyakunantsiknatsu, tsënö kaptimpis, säbadu junaqchö imanir jamayanqampita yachakunqantsikqa, trabäjuta y jamëta imanö rikänapaqmi alläpa yanapamäshun.

8. Exodu 31:12 a 15 textuchö ninqannö, ¿imatataq säbadu junaq israelïtakuna rurayaq?

⁸ Diospa Palabranmi nin, Patsachö imëkata kamar kanqampita qanchis kaq “junaqchö” Jehovä jamarinqanta (Gen. 2:2). Tsënö kaptimpis, Jehovätaqa alläpam trabajë gustan, tsëmi jukkunata rurar këkashqa (Juan 5:17). Genesis libruchö ninqannöpis, Jehoväqa joqta junaqmi trabajarqan y qanchis kaq junaqchönam jamarqan, tsëmi Jehoväqa qanchis kaq junaqchö, juk parlakïchöqa, säbadu junaqchö jamayänampaq israelïtakunata mandakurqan. Tsëqa Israelïtakuna Dioswan amïgu kayanqantam rikätsikurqan. Tsë junaqqa, ‘manam trabajayaqtsu’ y Jehoväpaqqa  ‘sagrädum kaq’ (leyi Exodu 31:12-15 *). Manam ni pipis trabajaqtsu, ni wamrakuna ni sirwipakoqkuna. Manam animalninkunatapis trabajatsiyaqtsu (Ex. 20:10). Tsë junaq jamayanqanmi, Diospa yachatsikïninkunaman yarpachakuyänampaq yanapaq.

9. Patsachö Jesus kawanqan witsanqa, ¿imanötaq säbadu junaq guardëta nunakuna rikäyaq?

⁹ Diosta sirweqkunapaqqa, alläpa alli junaqmi kaq. Peru Patsachö Jesus kawanqan witsanqa, kikinkuna patsätsiyanqan leykunawanmi, pushakoq religiösukuna tsë junaqta guardë alläpa difïcilman tikratsiyarqan. Trïgupa juk ishkë espïganta kipchuyänanllatapis o qeshyëkaqkunata jampiyänantapis manam permitiyaqtsu (Mar. 2:23-27; 3:2-5). Peru Jehoväqa manam tsënö kananta munarqantsu, y Jesusqa wiyëkaqnin nunakunatam tsëta alli cläru rikätsirqan.

10. Säbadu junaqta Jesus imanö rikanqampitaqa, ¿imatataq Mateu 12:9 a 12 textuchö ninqan yachatsimantsik?

¹⁰ Jesuswan qateqninkunaqa Moises qellqanqan Leyta wiyakurmi, säbadu junaqchö jamayaq. * Peru Jesusqa, ruranqanwan y ninqanwanmi tsë junaqta allipa rikanqanta rikätsikurqan,  y tsë junaqchöqa alli rurëkuna rurëta puëdiyanqantam nirqan. Kënömi nirqan: “Säbaduchö alli kaqta rurëqa allilla[m]” (leyi Mateu 12:9-12). Säbadu junaqchö alli kaqta rurëqa allilla kanqanta y tsë leypa contran mana kanqantam nirqan. Jesus ruranqanqa rikätsikurqan, tsë junaqchö mana trabajë imanir alli kanqantam. Tsë junaqchö rurëninkunapita jamayaptinmi, israelïtakunaqa Diospa yachatsikïninkunaman pensëta puëdiyaq. Nazaret markachö Jesus ruranqanta Biblia rikätsikunqannöpis, familianqa säbadu junaqchömi Diosta adoraq. Kënömi Bibliachö nin: “Säbadu junaqchö imëpis ruranqannömi, Diosta adorayänan wayiman yëkurirqan y leyinampaq sharkurirqan” (Lüc. 4:15-19).

11. ¿Pitaq Jesusta yachatsirqan alli trabajë imanö kanqanta?

¹¹ Josëqa, carpintëru kanampaq yachatsinqan hörakunachi, trabäjuta Dios imanö rikanqanta Jesusta yachatsirqan (Mat. 13:55, 56). Warminta y atska wamrankunata manteninampaq Josë imanö trabajanqantaqa, Jesusqa cada junaqchi rikarqan. Tsëchi Jesusqa qateqninkunata kënö nirqan: “Peonqa chaskinanmi pägunta” (Lüc. 10:7). Pëqa musyarqanmi alli trabajë imanö kanqanta.

12. ¿Ima textukunataq rikätsikun alli trabajanapaq Bibliachö yachatsikunqanta?

¹² Apostol Pablupis, alli trabajë imanö kanqantaqa musyarqanmi. Masqa Jesuspita y yachatsikunqampita yachatsikurmi karqan. Jina mantenikunampaqmi alliraq trabajaq. Tesalönica markachö këkaq creikoqkunaqa, pitapis ‘afanatsirnin mana gastatsinampaq’ ‘alli kallpachakur y afanakurnin paqasta junaqta trabajashqa’ kanqantaqa musyayaqmi (2 Tes. 3:8; Hëch. 20:34, 35). Itsa tsënö nirqa, Corintu markachö ruranqampaq parlëkarqan. Tsë markachöqa, Äquilawan y Priscïlawanmi quedakurqan y “tsë oficiuyoqlla karmi” ‘carpa wayikunata rurarnin’ pëkunawan trabajarqan. ‘Paqasta junaqta trabajashqa’ kanqanta nirqa, manam mana jamanqantatsu rikätsikun. Pëqa llapan säbadukunam Diospita judïukunata yachatseq, y tsë junaqqa pëkunapis manam trabayaqtsu (Hëch. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4).

13. ¿Imatataq Pablupita yachakuntsik?

¹³ Apostol Pablupitaqa precisaq cösaskunatam yachakuntsik. Mantenikunampaq trabajarpis, ‘Diospa alli willakïninkunata willakï sagrädu rurëtaqa’ manam qonqarirqantsu (Rom. 15:16; 2 Cor. 11:23). Pënölla rurayänampaqmi wakinkunatapis consejarqan. Tsëmi Äquilawan Priscïlaqa, ‘Cristu Jesuschö yanapakoq mayinkuna’ kayarqan (Rom. 12:11; 16:3). Pabluqa, Corintu markachö creikoqkunatam “Señorpa rurëninchö atska rurëyoq” imëpis kayänampaq nir consejarqan (1 Cor. 15:58; 2 Cor. 9:8). Poderninwan Dios yanapaptinmi, kënö escribirqan: “Pipis trabajëta mana munarqa, ama ni mikutsunpistsu” (2 Tes. 3:10).

14. Juan 14:12 textuchö ninqanwanqa, ¿ima nitataq Jesusqa munëkarqan?

¹⁴ Kë ushanan junaqkunachö mas precisaq rurënintsikqa, alli willakïkunata willakï y Jesuspa qateqninkuna kayänampaq nunata yachatsim. Jesusqa, pë ruranqampitapis qateqninkuna masta rurayänampaq kaqtam nirqan (leyi Juan 14:12). Manam milagrukunata pënö rurayänampaq kaqtatsu nirqan, sinöqa entëru Patsachö, mas nunakunata y mëtsika watakunapa Diospita yachatsiyänampaq kaqtam nirqan.

15. ¿Imakunatataq tapukunantsik, y imanir?

¹⁵ Juk trabäjuntsik kaptinqa, kikintsikta kënö tapukushun: “¿Alli trabajaq kanqäpitaku  reqiyäman? ¿Höranchöku trabäjüta ushä y llapan yachanqämannöku rurä?”. Tsë tapukïkunata “awmi” nir contestashqaqa, itsachi patronnintsik noqantsikman mas confiakunqa y trabajaq mayintsikkunapis Diospita yachatsikunqantsikta wiyëta munayanqa. Peru alli willakïkunata willakunqantsikpaq y Jesuspa qateqninkuna kayänampaq nunakunata yachatsinqantsikpaq kënö tapukushun: “¿Diospita yachatsikunäpaq alli kallpachakoqtanöku reqiyäman? ¿Alliku alistakü nunakunata parlapar qallanäpaq? ¿Rasllaku kutï Bibliapita mas yachakïta munaq nunakunaman? Y ¿seguïduku Diospita tukïnöpa yachatsikü?”. Tsë tapukïkunata “awmi” nir contestashqaqa, kushishqachi yachatsikur purintsik.

16. ¿Imanötaq Jesuswan apostolkuna jamë hörata rikäyaq, peru imanötaq kanan witsan mëtsika nunakuna rikäyan?

¹⁶ Jesusqa alleqmi musyarqan, pë y qateqninkuna höra höraqa jamëta wanayanqanta. Peru tsë witsanqa, mëtsika nunakunam kapoqyoq nunapaq igualatsikïwan yachatsikunqannöpis pensayaq. Tsë nunaqa kënömi neq: “Yamë kawakï, mikï, upyë, y kushishqa kë” (Lüc. 12:19; 2 Tim. 3:4). Tsë nunapaqqa masqa precisaq, jamarlla kakï y kushitsinqankunata rurakïmi. Peru Jesuswan apostolkunaqa manam kushitsinqan rurëkunamantsu yarparäkuyaq.

17. ¿Imatataq jamanqantsik hörakuna rurantsik?

¹⁷ Jamanqantsik hörata Diospita yachatsikunapaq y reunionkunaman ëwanapaq utilizarmi, Jesus ruranqannölla rurëta procurantsik. Tsë sagrädu rurëkunaqa, noqantsikpaqqa alläpam precisan, tsëmi mana jaqipa ruranapaq kallpachakuntsik (Heb. 10:24, 25). Tsëkuna alläpa precisaptinmi, pasyar mëpa viajëkashqapis reunionkunaman ëwëta y nunakunata Diospita yachatsitaqa dejantsiktsu (2 Tim. 4:2).

18. ¿Imata ruranatataq Reynintsik Jesucristu munan?

¹⁸ Reynintsik Jesucristuqa, trabajanapaq y jamanapaq tiempu kanqantaqa musyanmi, y tsëkunata tsënö rikanqampitam alläpa agradecikuntsik (Heb. 4:15). Alli jamanantsiktam munan. Jina wananqantsikkunata tarinapaq alli trabajanata y pëpa qateqninkuna kayänampaq nunakunata yachatsinapaq kallpachakunantsiktapis munanmi. Qateqnin kaq yachatsikïchömi, alläpa sufritsimarnintsik esclävu kanqantsikpita Jesus imanö libramanqantsikpita yachakushun.