1. Anthu azinji asanyerezeranji thangwi ya basa?

NDI api maonero a anthu a ncisa canu thangwi ya basa? Madziko mazinji, anthu asaphata basa mwakuwanga, pontho asaphata basa ndzidzi uzinji kupiringana kale. Anthu anaphata basa mwakuwanga kazinji kene nee asakhala na ndzidzi wakupuma, kucedza na banja yawo peno kupfundza pya Mulungu. (Koel. 2:23) Nkandzo unango ndi wakuti anango nee asafuna kuphata basa, pontho asasaka mathangwi toera akhonde kuphata basa.—Mis. 26:13, 14.

2-3. Ndi citsandzo cipi cidakhazikisa Yahova na Yezu thangwi ya basa?

² Yahova na Yezu ali na maonero mabodzi ene thangwi ya basa, iwo ali na maonero adidi. Ife tisadziwa kuti Yahova asakomerwa na kuphata basa. Yezu apangiza pyenepi pakweca mudalonga iye kuti: “Babanga asapitiriza kuphata basa mpaka lero, inembo ndisapitiriza kuphata basa.” (Juw. 5:17) Nyerezerani basa yonsene idacita Mulungu yakucita aanju azinji, nyenyezi na maplaneta. Ife tisakwanisambo kuona pinthu pizinji pyakubalika pidacita Mulungu pa dziko yapantsi. Ndi thangwi yace nyamasalmo alonga: ‘Yahova, mwacita pinthu pizinji! Pyonsene mwapicita na ndzeru zikulu. Pantsi pano padzala na mabasa adacita imwe.’—Masal. 104:24.

³ Yezu atowezera Babace. Iye aphedza Mulungu ‘kucita pinthu pyakudzulu,’ pontho akhali pabodzi na Yahova ‘ninga mesiri wace wa basa.’ (Mis. 8:27-31) Mukupita kwa ndzidzi, pikhali Yezu pa dziko yapantsi iye acita basa yadidi. Kucita basa ineyi kukhali ninga cakudya kwa iye, pontho mabasa ace akhapangiza kuti atumwa na Mulungu.—Juw. 4:34; 5:36; 14:10.

4. Tisapfundzanji kubulukira kwa Yahova na Yezu thangwi ya kupuma?

 ⁴ Kodi citsandzo cidakhazikisa Yahova na Yezu thangwi ya kuphata basa mwakuwanga, cisabveka kuti nee tisafunika kupuma? Nkhabe. Yahova nkhabe kuneta, na thangwi ineyi nee asafunika kupuma. Mbwenye Bhibhlya isalonga kuti pidamala iye kucita kudzulu na pantsi iye ‘atoma kupuma.’ (Eks. 31:17) Pyenepi pisabveka kuti Yahova amalisa kucita mabasa ace, mbakhala na ndzidzi wakutsandzaya na pidacita iye. Ngakhale Yezu pikhali iye pa dziko yapantsi aphata basa mwakuwanga, iye akakhala na ndzidzi wakupuma, mbadya na axamwali ace.—Mat. 14:13; Luka 7:34.

5. Ndi pinthu pipi pyakuti panango pisanentsa kuna atumiki a Mulungu?

⁵ Bhibhlya isawangisa atumiki a Mulungu toera aphate basa. Atumiki a Yahova nee asafunika kukhala akupolola, mbwenye asafunika kuphata basa mwakuwanga. (Mis. 15:19) Panango musafunika kuphata basa toera kutsalakana banja yanu. Pontho anyakupfundza onsene a Kristu ali na basa yakumwaza mphangwa zadidi. Ngakhale tenepo, imwe musafunikambo kupuma. Kodi ndi pyakunentsa kwa imwe kugawa ndzidzi toera kuphata basa, kumwaza mphangwa na kupuma? Mphapo tinadziwa tani kuti uyu ndi ndzidzi wa basa na wakupuma?

6. Kodi lemba ya Marko 6:30-34 isapangiza tani kuti Yezu akhali na maonero adidi thangwi ya basa na kupuma?

⁶ Ndi pyakufunika kakamwe kukhala na maonero adidi thangwi ya basa. Mambo Salomoni apumirwa toera kulemba: ‘Cinthu consene ciri na ndzidzi wace.’ Iye alonga kuti pali na ndzidzi wakubzwala, wakumanga, wakulira, wakuseka, wakubvina na mabasa anango. (Koel. 3:1-8) Mwandimomwene, pinthu piwiri pyakufunika mu umaso ndi kuphata basa na kupuma. Yezu akhali na manyerezero adidi thangwi ya basa na kupuma. Ntsiku inango pidabwerera apostolo buluka kamwaza mphangwa, iwo akhali akuphatika kakamwe kwakuti “nee akhali na ndzidzi wakupuma, ngakhale wakudya.” Yezu alonga: “Bwerani imwe basi, tendeni ku mbuto ya pathu tekha toera mupume pang’ono.” (Lerini Marko 6:30-34.) Ngakhale kuti iye na anyakupfundzace nee akhali na ndzidzi wakukwana toera kupuma, Yezu akhadziwa kuti iwo akhafunika kupuma.

7. Kupfundza mwambo thangwi ya Sabudu kunatiphedza tani?

⁷ Midzidzi inango, tisafunika kupuma peno kucinja mabasa anacita ife. Natenepa, tinakwanisa kuona pyenepi kubulukira m’masasanyiro adacita Mulungu kuna Aizraeli thangwi ya Sabudu. Ife nee tisakakamizwa toera kubvera Mwambo wa Mose, mbwenye tinakwanisa kuphedzeka tingapfundza mwambo unoyu thangwi ya Sabudu. Pinapfundza ife pinakwanisa kutiphedza toera kukhala na maonero adidi thangwi ya basa na kupuma.

8. Mwakubverana na Eksodo 31:12-15, Sabudu ikhali ntsiku yanji?

⁸ Bhibhlya isalonga kuti pakumala kwa “ntsiku” zitanthatu zakucita pinthu, Mulungu asiya kucita pinthu pa dziko yapantsi. (Gen. 2:2) Mbwenye Yahova asakomerwa na kuphata basa, pontho iye “asapitiriza kuphata basa” munjira zinango. (Juw. 5:17) Yahova aphata basa “ntsiku” zitanthatu mbapuma pa ntsiku yacinomwe, pontho apanga Aizraeli toera apume pa “ntsiku” yonsene yacinomwe. Mulungu alonga kuti Sabudu ikhali cidzindikiro kuna iye na Izraeli. Ineyi ikhali ‘ntsiku yakupuma’ na ‘yakucena kuna Yahova.’ (Lerini Eksodo 31:12-15.) Mwambo unoyu ukhaphata basa kuna anthu onsene kuphatanizambo anapiana, mabitcu ngakhale  pinyama pya m’mudzi. (Eks. 20:10) Natenepa, mbumba mbidaikha manyerezero awo ku pinthu pyauzimu.

9. Anthu anango mu ntsiku za Yezu akhali na maonero api akuphonyeka thangwi ya Sabudu?

⁹ Kukoya Sabudu kukhali kwakufunika kuna atumiki a Mulungu, mbwenye atsogoleri auphemberi a mu ntsiku za Yezu akhaphatisira mwambo wa kukoya Sabudu munjira yakuipa kakamwe. Iwo akhalonga kuti anthu nee akhafunika kubvuna pyakudya peno kuwangisa munthu pa ntsiku ya Sabudu. (Marko 2:23-27; 3:2-5) Pikhacita iwo nee pikhabverana na cifuno ca Mulungu, pontho Yezu alonga pyenepi pakweca kuna ale akhambvesera.

10. Mwakubverana na Mateu 12:9-12, Yezu akhaona tani ntsiku ya Sabudu?

¹⁰ Yezu na atowereri ace Aciyuda akhakoya Sabudu thangwi akhafunika kubvera Mwambo wa Mose. * Mbwenye Yezu alonga, pontho acita pinthu pizinji pinapangiza kuti nee ndi pyakuipa kucita pinthu pyadidi peno kuphedza anango pa ntsiku ya Sabudu. Iye alonga pakweca: “Pisatawiriswa kucita cinthu cadidi pa ntsiku ya Sabudu.” (Lerini Mateu 12:9-12.) Yezu nee akhaona kuti ndi pyakuipa kucita pinthu pyadidi na kuphedza anango pa ntsiku ineyi. Pidacita Yezu pikhapangiza kuti iye akhabvesesa mwadidi mathangwi adacitisa Yahova toera kukhazikisa mwambo wa Sabudu. Atumiki a Mulungu akhapuma pa ntsiku ineyi, mbalambira Mulungu. Yezu akula pa banja yakuti ikhaphatisira ntsiku ya Sabudu toera kulambira Mulungu.  Ife tisadziwa pyenepi thangwi Bhibhlya isalonga pya Yezu mu ndzidzi ukakhala iye mu nzinda wa Nazareti udabalwa iye: “Mwakubverana na pikhacita iye mwandzolowero pa ntsiku ya Sabudu, iye apita mu sinagoga, mbalamuka toera kuleri.”—Luka 4:15-19.

11. Mbani adapfundzisa Yezu kuphata basa mwakuwanga?

¹¹ Zuze apfundzisa Yezu basa yakupala matabwa, kuphatanizambo maonero a Mulungu thangwi ya basa. (Mat. 13:55, 56) Yezu akhaona kuti Zuze akhaphata basa mwakuwanga toera kutsalakana banja yace ikulu. Natenepa, tinakwanisa kubvesesa kuti thangwi yanji Yezu apanga anyakupfundzace kuti: “Nyabasa athema kutambiriswa.” (Luka 10:7) Yezu akhadziwa mwadidi kuphata basa mwakuwanga.

12. Ndi malemba api a Bhibhlya anapangiza kuti Paulu akhaphata basa mwakuwanga?

¹² Mpostolo Paulu akhadziwambo kuti pisabvekanji kuphata basa mwakuwanga. Basa yace yakufunika kakamwe ikhali kupanga anango pya dzina ya Yezu na mphangwa zace. Paulu akhaphatambo basa toera akwanise kugumana cakudya na cakubvala. Abale a ku Tesalonika akhadziwa kuti Paulu ‘akhaphata basa mwakuwanga, mbawangisira masiku na masikati’ toera ‘akhonde kukhala ntolo’ kuna anango. (2 Ates. 3:8; Mabasa 20:34, 35) Pidalemba Paulu thangwi ya basa yace, panango akhalonga pya basa ikhacita iye yakusona matenti. Mu ndzidzi ukhali iye ku Korinto, iye akhala panyumba ya Akila na Prisila mbacita ‘basa ibodzi ene yakusona matenti.’ Pidalonga Paulu kuti akhaphata basa “masiku na masikati” nee pisabveka kuti iye akhaphata basa nee kupuma. Mbwenye iye akhapuma pa ntsiku ya Sabudu. Iye akhaphatisira ntsiku ineyi toera kumwaza mphangwa kuna Ayuda akuti nee akhaphatambo basa pa ntsiku ya Sabudu.—Mabasa 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Tisapfundzanji na citsandzo ca mpostolo Paulu?

¹³ Mpostolo Paulu akhazikisa citsandzo cadidi kakamwe. Iye akhacita basa yace; mu ndzidzi ubodzi ene mbapitiriza na basa “yakucena yakumwaza mphangwa zadidi za Mulungu.” (Aroma 15:16; 2 Akor. 11:23) Iye apangambo anango toera amwaze mphangwa ndzidzi onsene. Pontho, Akila na Prisila aphata basa pabodzi na Paulu “mwa Kristu Yezu.” (Aroma 12:11; 16:3) Paulu awangisa abale a ku Korinto kuti akhale na pizinji ‘toera acite m’basa ya Mbuya.’ (1 Akor. 15:58; 2 Akor. 9:8) Yahova apumira mpostolo Paulu toera kulemba: “Khala munthu nkhabe funa kuphata basa, mbaleke kudya.”—2 Ates. 3:10.

14. Mafala a Yezu anagumanika pa Juwau 14:12 asabvekanji?

¹⁴ Basa yakufunika kakamwe ntsiku zino zakumalisa ndi kumwaza mphangwa na kucita anyakupfundza. Pontho, Yezu alonga kuti anyakupfundzace mbadacita basa ikulu kupiringana idacita iye. (Lerini Juwau 14:12.) Yezu nee alonga kuti ife mbatidacita pirengo ninga pidacita iye. Mbwenye, atowereri ace mbadamwaza mphangwa na kupfundzisa m’pisa pizinji, kuna anthu azinji, pontho mu ndzidzi uzinji kupiringana pidacita iye.

15. Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kucitika, pontho thangwi yanji?

¹⁵ Khala imwe musaphata basa bvundzikani: ‘Kodi ndisadziwika pa basa panga ninga nyakuphata basa waphinga? Ndisacita pyonsene pinakwanisa ine mbandimalisa basa ineyi mwakubverana na ndzidzi udakhazikiswa? Khala matawiro a mibvundzo ineyi ndi inde, imwe munakwanisa kunyindirwa na patrau wanu. Pontho andzanu a kubasa anadzakhala na cifuno cakubvesera mphangwa zadidi. Imwe munakwanisambo kucitika mibvundzo ninga iyi thangwi ya basa yakumwaza mphangwa na kupfundzisa: ‘Ndisadziwika ninga nyakumwaza mphangwa waphinga? Kodi ndisakhunganyika toera kumwaza mphangwa? Ndisacita maulendo  akubwereza mwakucimbiza kuna anthu anapangiza cifuno? Ndzidzi onsene ndisaphatisira njira zakusiyana-siyana toera kumwaza mphangwa?’ Khala matawiro a mibvundzo ineyi ndi inde, munatsandzaya na basa yanu yakumwaza mphangwa.

16. Yezu na anyakupfundzace apangiza tani kuti akhali na maonero akusiyana na anthu azinji a mu ndzidzi wakale na a mu ndzidzi uno?

¹⁶ Yezu akhadziwa kuti iye na anyakupfundzace midzidzi inango akhafunika kupuma. Mbwenye anthu azinji a mu ndzidzi wa Yezu na a mu ndzidzi uno, asakhala ninga mamuna wakupfuma analongwa mu nsangani wa Yezu. Mamuna unoyu alonga thangwi ya iye ene kuti: “Pfulika, dya pyako, mwa pyako, mbutsandzaya pyako.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) Mamuna unoyu akhanyerezera kuti cinthu cakufunika kakamwe mu umaso ndi kupuma na kutsandzaya. Mbwenye Yezu na anyakupfundzace akhali na maonero akusiyana. Cinthu cakufunika kakamwe kuna Yezu na anyakupfundzace nee cikhali kupuma na kutsandzaya.

17. Tinaphatisira tani ndzidzi wathu khala nee tiri na basa?

¹⁷ Lero, ife tisayesera kutowezera Yezu. Khala nee tiri na basa, nee tisafunika kuphatisira basi ene ndzidzi wathu toera kupuma, mbwenye tisafunika kuuphatisira mwadidi ninga kumwaza mphangwa na kugumanika pa misonkhano. Ndi pyakufunika kakamwe kwa ife kucita anyakupfundza na kugumanika pa misonkhano. Natenepa, tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kucita pyenepi kuna Yahova. (Aheb. 10:24, 25) Maseze tingabuluka ferya, tisafunika kupitiriza kucita mabasa athu auzimu mwakukhonda phonya, pontho tisafunika kubandza miyai toera kulonga pya Bhibhlya na ale anagumanikana na ife.—2 Tim. 4:2.

18. Kodi Mambo wathu Kristu Yezu, asafuna kuti ticitenji?

¹⁸ Tisapereka takhuta kakamwe thangwi Mambo wathu Kristu Yezu, iye nee asatiphemba toera ticite pizinji kupiringana pinakwanisa ife, pontho asatiphedza toera tikhale na maonero adidi thangwi ya basa na kupuma! (Aheb. 4:15) Yezu asafuna kuti ife tipume mwakukwana. Iye asafunambo kuti tiphate basa mwakuwanga toera tikwanise kugumana pyakudya na pyakubvala, pontho toera ticite basa yakutsandzayisa yakucita anyakupfundza. Mu nsolo unatowera, tinapfundza pinthu pidacita Yezu toera kutisudzula mu ubitcu.