NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 49
“Kuni Nkama” wa Kutirha ni wa Kuhumula
“Tanani hiyatshama . . . hoxe mananga, mitakota kuwisanyana.” — MARKA 6:31.
LISIMU 35 Tiyiseka hi Swilo swa Lisima Swinene
LESWI HINGATASWI DJONDZA *
1. Vanhu vanyingi vawu vonisa kuyini ntirho?
VANHU vanyingi va lomu u tshamaka kona vawu vonisa kuyini ntirho? Ka matiko yotala vanhu va tirha ngopfu swoswi kutlula leswi ava tirhisa xiswona malembe manga hundza. Vanhu lava tirhaka kutlula mpimu va khomeka hintamu lakakuva va pfumala ni nkama wa kuhumula, wa kutshama ni mindjangu ya vona kumbe wa kudjondza hi Xikwembu. (Ekl. 2:23) Kasi van’wana avaswi rhandzi kutirha naswona va tshamela kulava swa kutinyimelela hi swona leswaku vanga tirhi. — Swi. 26:13, 14.
2-3. Hi xihi xikombiso lexi Yehovha na Yesu vahi vekeleke xona amhakeni ya ntirho?
2 Kuhambana ni leswi vanhu votala vawu vonisaka xiswona ntirho, pimisa hileswi Yehovha na Yesu vawu vonisaka xiswona. Haswi tiva leswaku Yehovha waswi rhandza kutirha. Yesu aswi kombisile leswo loko a ku: ‘Kufika swoswi, Tatana wa mina angasitshika kutirha, kutani na mina, tani hi yena, natirha.’ (Yoh. 5:17) Pimisa hi ntirho lowu Yehovha a veke na wona loko a yendla tintsumi totala, tinyeleti, misava ni swilo swin’wana. Naswona kuni swilo swotala swosaseka leswi Xikwembu xiswi yendleke la misaveni. Mupisalema a atiyisile loko a ku: “Mintirho ya wena yi tale ngopfu, wena Yehovha! Hinkwayo ka yona u yi yendle hi wutlhari. Misava yi tale hi leswi uswi yendleke.” — Pis. 104:24.
3 Yesu a atekelela B’ava wa yena. Ka Bibele a tlhamuseliwa tani hi wutlhari naswona a ali kona loko Xikwembu xi ‘lulamisa matilo’. A ali na Yehovha tani hi “mutirhi lweyi anga ni wuswikoti.” (Swi. 8:27-31) Hi kufamba ka nkama loko Yesu ali laha misaveni a yendle ntirho wa kahle swinene. Ntirho wa kona awu fana ni swakudla ka yena naswona awu kombisa leswaku a arhumiwe hi Xikwembu. — Yoh. 4:34; 5:36; 14:10.
4. Hinga djondza yini ka Yehovha na Yesu amhakeni ya kuhumula?
4 Kungava leswaku leswi Yehovha na Yesu va tirhaka hintamu, swi vula leswaku hina hi fanele hi tirha yinga chayi? Aswi vuli swona. Yehovha anga karhali naswona aswi bohi kuva a humula loko a heta kutirha. Kambe Bibele li vula leswaku loko a yendle matilo ni misava a game “a humula”. (Ekso. 31:17) Leswo swingaha vula leswaku Yehovha a nyime kutumbuluxa swilo, ivi a tikhorisa hi kuvona swilo leswi aaswi yendlile. Hambi leswi Yesu a atirha hintamu nkama a ali laha misaveni, a atinyika nkama wa kuhumula ni kudla ni vanghanu va yena. — Mat. 14:13; Luk. 7:34.
5. Hi xihi xikarhato lexi vamakwerhu votala vangana xona?
5 Bibele li djondzisa vanhu va Xikwembu leswaku va rhandza kutirha, vanga lolohi. (Swi. 15:19) Swinga yendleka na wena uli ni ntirho lowu uwu yendlaka leswaku u wundla ndjangu wa wena. Hambi leswo, hinkwavu valandzeli va Kreste va fanele va chumayela mahungu yotsakisa. Kambe xin’wana lexi lavekaka i kutinyika nkama lowu yenelaka wa kuhumula. Kungava leswaku minkama yin’wana swaku tikela kutivekela nkama wa kutirha, kuchumayela ni kuhumula? Hingaswi kotisa kuyini kupima nkama wa kutirha ni wa kuhumula?
KUTIVEKELA NKAMA WA KUTIRHA NI WA KUHUMULA
6. Hiswi tivisa kuyini swaku Yesu aati nyika nkama wa kutirha ni wa kuhumula hikuya hi Marka 6:30-34?
6 Hi fanele hi pimela loko hi tirha. Hi kukongomisiwa hi moya wa Xikwembu, Hosi Solomoni a tsale a ku: “Kuni nkama lowu vekiweke . . . wa mintirho hinkwayu”. A vulavule hi kubyala, kuyaka, kurila, kuhleka, kucina, ni mintirho yin’wana. (Ekl. 3:1-8) I ntiyiso swaku swilo swimbirhi swa lisima awuton’wini i kutirha ni kuhumula. Yesu a atinyika nkama wa kutirha ni wa kuhumula. Siku lin’wana, vapostola ava khomekile ngopfu hi kuchumayela lakakuva ‘avangalina nkarhi wa kudja.’ Yesu ava byele leswi: “Tanani hiyatshama na hili hoxe mananga, mitakota kuwisanyana.” (Lerha Marka 6:30-34.) Hambi leswi minkama yin’wana Yesu ni vadjondzisiwa va yena avanga kumi nkama wa kuhumula, aaswi tiva leswaku kuhumula i swa lisima.
7. Kukambisisa nawu wa Savata switahi pfunisa kuyini?
7 Minkama yin’wana, hinkwerhu haswi lava kuhumula kumbe kucinca matirhelo ya hina. Swoleswo hingaswi vona ka lunghiselelo leli Xikwembu xili yendleleke vanhu va xona va khale kunga kukhlayisa Savata vhiki ni vhiki. Hambi leswi hina hikalaka hinga li hansi ka Nawu wa Moxe, hinga pfuneka loko hi kambisisa leswi nawu awuswi vula hi Savata. Leswi hingataswi djondza switahi pfuna kuva ni vonelo la kahle hi ntirho ni kuhumula.
SAVATA AKULI SIKU LA KUHUMULA NI KUGANDZELA YEHOVHA
8. Hi kuya hi Eksoda 31:12-15, Savata ayi tirhela yini?
8 Rito la Xikwembu li vula leswaku loko se kuhundze 6 wa “masiku” ya kutumbuluxa, Xikwembu xi nyime kuyendla swilo amisaveni. (Gen. 2:2) Kambe Yehovha waswi rhandza kutirha naswona hi ndlela yo karhi “angasitshika kutirha”. (Yoh. 5:17) Yehovha a tirhile kuringana 6 wa “masiku” ivi a humula hi “siku” lawu-7 naswona a byele Vayisrayele leswaku na vona va humula hi siku lawu-7. Xikwembu xi vule leswaku Savata ayi nyimela swokarhi ka xona ni Vayisrayele. Akuli siku la “kuhumula” naswona a “li khetekile ka Yehovha.” (Lerha Eksoda 31:12-15.) Anga kona lweyi a pfumeleliwa kutirha, hambi kuli swivanana, swikarawa kumbe swifuyo. (Ekso. 20:10) Leswo aswiva yendla va kuma nkama wa kugandzela Yehovha.
9. Hi wahi mavonelo lama hoxeke hi Savata lawa vanhu avali na wona aminkameni ya Yesu?
9 Savata ayili yinene ka vanhu va Xikwembu. Hambileswo, varhangeli votala va wukhongeli va minkameni ya Yesu, va yendle swinawanawana leswi aswi yendla swi karhata kuyingisa nawu wa Savata. Ava vula leswaku aswi pfumeleliwe kuva munhu a khaya tindzoho a dla hi Savata kumbe kudaha munhu lweyi a vabyaka. (Marka 2:23-27; 3:2-5) Kambe leswo ahi swona leswi Xikwembu axiswi lava naswona Yesu ayi basisile mhaka leyo.
Ndjangu lowu Yesu a kuleleke ka wona awu tirhisa Savata leswaku wugandzela Xikwembu (Vona paragrafu 10) *
10. Hikuya hi Matewu 12:9-12, hinga djondza yini ka leswi Yesu aali vonisa xiswona siku la Savata?
10 Yesu ni valandzeli va yena ava humula hi Savata hikusa avali hansi ka Nawu wa Moxe. * Kambe yena aswi kombisile hi marito ni swiyendlo leswaku aswinga hoxanga kuyendla mintirho leyinene hi Savata. Aswi basisile loko a ku: ‘Kuyendla leswinene hi siku ra Savata, swapfumeleliwa.’ (Lerha Matewu 12:9-12.) Yesu aangaswi voni naswi bihile kupfuna vanhu ni kuyendla leswinene hi Savata. Swilo leswi aaswi yendla aswi kombisa leswaku aaswi twisisa swaku hi mhaka muni Xikwembu xi byele vanhu va xona leswaku va humula hi Savata. Leswi vanhu va Xikwembu ava humula ka mintirho ya vona ya siku ni siku, ava kuma nkama wa kugandzela Yehovha. Swinga yendleka ndjangu lowu Yesu a kuleleke ka wona awu tirhisa Savata leswaku wugandzela Xikwembu. Swoleswo hiswi vona loko hi lerha leswi vuliwaka mayelana na Yesu loko aha tshama kaya ka yena aNazareta: ‘Hi siku ra Savata tani hi ntolovelo wa yena anghena sinagogeni, kutani asuka ayima kuva adjondza buku’. — Luk. 4:15-19.
HI LIHI VONELO LA WENA HI NTIRHO?
11. I mani lweyi a ali xikombiso lexinene ka Yesu amhakeni ya ntirho?
11 Yosefa a djondzise Yesu kuva muvatli a tlhela amu byela vonelo la Xikwembu hi ntirho. (Mat. 13:55, 56) Naswona swinga yendleka Yesu aamu vona Yosefa loko a tirha hi ntamu siku ni siku leswaku a hlayisa ndjangu wa yena lowu awuli wukulu. Lexi tsakisaka, Yesu a game a byela vadjondzisiwa va yena a ku: “Lweyi atirhaka alulameliwe hi hakelo ya yena.” (Luk. 10:7) Swa tikomba swaku Yesu aaswi tolovelile kutirha hi matimba.
12. Hi kuya hi Matsalwa, akuli lihi vonelo la Pawulo hi ntirho?
12 Mupostola Pawulo na yena a atirha hi matimba. Ntirho wa yena lowukulu akuli kubyela vanhu hi Yesu ni hi leswi aswi djondziseke. Kambe a atirha leswaku a kuma male ya kutihlayisa. Vatesalonika avaswi tiva leswaku ‘a abalha nyuku ni kutikarhata’ naswona a ‘atirha vusiku ni nhlekanhi, leswaku anga tikiseli munhu ni mun’we’. (2 Tes. 3:8; Mint. 20:34, 35) Swinga yendleka Pawulo a ahanya hi ntirho wa kuyendla matende. Ankama na ali Korinto a atshama kaya ka Akila na Prisika naswona a “ali karhi atirha; hikuva ntirho wa vona awuli wa kurhunga matende.” Leswi Pawulo a atirha wusiku ni nhlekanhi, aswi vuli swona swaku aanga humuli. Aanga yendli ntirho wa yena wa kurhunga matende hi masiku ya kufana ni Savata. Masiku wolawo aama tirhisela kuchumayela Vayuda lava na vona avanga tirhi hi Savata. — Mint. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.
13. Hinga djondza yini ka Xikombiso xa Pawulo?
13 Mupostola Pawulo ahi vekele xikombiso lexinene. Hambi leswi a aya ntirhweni a atinyika nkama wa kuva ‘a vula mahungu lamanene ya Xikwembu’. (Rhom. 15:16; 2 Kor. 11:23) Pawulo a apfuna van’wana leswaku na vona va chumayela nkama ni nkama. Hi mhaka leyo, Akila na Prisika avali “vatirhi kulorhi ntirhweni wa Yesu Kreste”. (Rhom. 12:11; 16:3) Pawulo a byele Vakorinto leswaku ‘va tirhela Hosi masiku hinkwawu’. (1 Kor. 15:58; 2 Kor. 9:8) Yehovha a kongomise Pawulo hi moya wa yena wokwetsima akuva a tsala a ku: ‘Mun’wana ni mun’wana lweyi angalaviki kutirha, ni kudja angadji.’ — 2 Tes. 3:10.
14. Yesu a avula yini hi marito lamanga ka Yohane 14:12?
14 Ntirho wa lisima lowu hingawu yendlaka masiku lawa ya wugamu i kuchumayela ni kudjondzisa vanhu ntiyiso. Kuvula ntiyiso, Yesu a vule leswaku vadjondzisiwa va yena avata yendla ntirho wawukulu kutlula lowu yena awu yendleke. (Lerha Yohane 14:12.) Aanga vuli swona swaku avata yendla masingita kufana na yena. Kuhambana ni leswo, valandzeli va yena avata chumayela ni kudjondzisa ka tindhawu totala, vanhu votala ni nkama wa kuleha kumu tlula.
15. Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke kutiyendla swona naswona hi mhaka muni?
15 Loko kuli swaku wa tirha, tivutise leswi: ‘Kungava leswaku ni tirha hi matimba antirhweni wa mina? Naswi kota kuheta ntirho wa mina hi nkama lowu vekiweke naswona ni yendla hinkwaswu leswinga matimbeni ya mina leswaku niwu hetisisa?’ Loko nhlamulo ya wena kuli ina, swi vula leswaku u munhu lweyi a tshembekaka antirhweni. Naswona lava u tirhaka na vona vata pfumela loko u va chumayela. Loko swita mhakeni ya kuchumayela ni kudjondzisa tivutisi leswi: ‘Ni tiviwa tani hi munhu lweyi a tirhaka hi matimba ansin’wini? Na tinyika nkama wa kulunghiselela leswaku ni sungula mabulu ni vanhu? Na hantla ni tlhelela ka vanhu lava kombiseke kutsakela? Na chumayela hi kutirhisa tindlela ta ku hambanahambana nkama ni nkama?’ Loko nhlamulu ya wena kuli ina, uta kuma ntsaku ka ntirho wa wena.
HI LIHI VONELO LA WENA HI KUHUMULA?
16. Hi lihi vonelo leli Yesu ni vapostola avali na lona hi kuhumula naswoma li hambanisa kuyini ni mavonelo ya vanhu votala?
16 Yesu aaswi tiva leswaku minkama yin’wana yena ni vapostola avaswi lava kuhumula. Kambe vanhu votala va khale ni va swoswi va fana ni wanuna lwiyani wa kuganya wale xifanisweni xa Yesu, lweyi a atibyela a ku: ‘Wisa, udja, unwa, utsaka.’ (Luk. 12:19; 2 Tim. 3:4) A apimisa swaku swa lisima wuton’wini i kutitsakisa. Kuhambana na yena, Yesu ni vapostola avanga pimisi swaku kutitsakisa hi swona swinga swa lisima wuton’wini.
Kuva ni vonelo la kahle hi ntirho ni kuhumula, switahi pfuna kutama hi yendla ntirho lowunene lowuhi tsakisaka (Vona paragrafu 17) *
17. Hingawu tirhisisa kuyini nkama wa hina loko hingali ntirhweni?
17 Namuntlha hi zama kutekelela Yesu hi kutirhisa nkama wa hina loko hingali ntirhweni leswaku hi humula, hi chumayela vanhu hi tlhela hi ya mintlhanganwini. I swa lisima hintamu kudjondzisa vanhu ntiyiso ni kuya mintlhanganwini. Hi mhaka leyo hi yendla hinkwaswu leswi hingaswi kotaka akuva hi yendlela Yehovha ntirho lowu wa kukwetsima. (Hev. 10:24, 25) Hambiloko hili kuyendzeni, hi fanele hi tama hi ya mintlhanganwini kolomo hinga kona hi tlhela hi lavetela mukhandlo wa kubula hi Bibele ni vanhu lava hi tlhanganaka na vona. — 2 Tim. 4:2.
18. I mpsini leswi Hosi ya hina Yesu Kreste a lavaka leswaku hiswi yendla?
18 Ha tsaka hileswi Hosi ya hina Yesu Kreste a kalaka anga nyimelanga leswaku hi yendla leswinga liki matimbeni ya hina. Kuhambana ni leswo, ahi pfuna kuva ni vonelo la kahle hi ntirho ni kuhumula. (Hev. 4:15) A lava hi tinyika nkama wa kuhumula lowu yenelaka. Naswona a lava hi tirha hi matimba leswaku hi kota kutiwundla ni kuyendla ntirho lowu tsakisaka wa kudjondzisa vanhu ntiyiso. Ka djondzo leyi landzelaka hita bula hileswi Yesu angaswi yendla leswaku ahi ponisa ni kuhi humesa awukaraweni.
LISIMU 38 Xikwembu Xitaku Tiyisa
^ par. 5 Matsalwa mahi djondzisa kuva ni vonelo lelinene hi ntirho ni kuhumula. Djondzo leyi, yita tirhisa xikombiso xa Savata leyi Vayisrayele avali na yona leswaku yihi pfuna kuva ni vonelo lelinene hi ntirho ni kuhumula.
^ par. 10 Vadjondzisiwa avawu hlonipha ngopfu nawu wa Savata, lakakuva va tshike ni kulunghiselela kulahla Yesu anze siku la Savata li hundza. — Luk. 23:55, 56.
