Kwa myaka ngili mbingĩ, vaiĩ mũndũ o na ũmwe weesĩ ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu. Na ĩvindanĩ yĩu andũ milioni mbingĩ nĩmakusaa nũndũ wa mowau mathũku ala manyaĩĩkaa mĩtũkĩ. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda andũ ma saenzi nĩmesie kũmanya ũla wʼo. Nĩmamanyie kana mavinda maingĩ mowau maetawe nĩ tũsamũ tũla tũkuaa mowau. Tũsamũ tũu nĩ ta bacteria kana virus. Kũmanya ũwʼo ũsu wĩ o ũmwe nĩkũtumĩte andũ mbilioni mbingĩ mekala ĩvinda yĩasa na methĩwa na mĩĩ mĩseo. Ũu wĩthĩĩtwe nũndũ andũ aingĩ nĩmamanyĩte ũndũ matonya kwĩsianĩa na mowau na makamanya ũndũ matonya kũiitwa yĩla makwatwa nĩ mowau.

Nao nata ĩũlũ wa makũlyo ala angĩ ma vata? Wĩona ta ũtonya kũtetheka ata wamanya mosũngĩo ma makũlyo aa maatĩĩe?

• Ngai nũũ?

• Yesũ Klĩsto nũũ?

• Ũsumbĩ wa Ngai nĩ kyaũ?

• Ĩvinda yũkĩte yĩkeethĩwa yĩilye ata?

Andũ milioni mbingĩ nĩmamanyĩte mosũngĩo ma makũlyo asu na ũu ũkatuma mekala thayũ mũseo. O naku no ũtetheke wamanya mosũngĩo ma makũlyo asu.

No wĩkũlye-ĩ, ‘Ndonya kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa ũndũ mũna ata?’ Mavinda maingĩ kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa maũndũ maingĩ kwĩthĩĩtwe kũte laisi. Nĩkĩ?

Andũ aingĩ mayonaa silikalĩ, andũ ma viasala, kana isese sya maũvoo ta imatavya ũwʼo. Ũu ũtumaa wĩthĩwa ũte ũndũ wĩ laisi kwoo kũvathũkanyʼa ethĩwa metavwʼa ũwʼo, ũwʼo nusu, metavwʼa ũvũngũ, kana menengwa o mawoni. O na ĩngĩ, nĩkwĩthĩwa andũ aingĩ maiĩkĩĩaa ala angĩ na ũvoo mwingĩ wĩthĩawa wĩ wa ũvũngũ, ũu ũtumĩte andũ maleana na maũndũ ala ma wʼo na ũndũ maũndũ asu matonya kũmatethya.

O na ũu wĩ o vo, nĩ ũndũ ũtonyeka ũkakwata mosũngĩo ma wʼo ma makũlyo ala ma vata thayũnĩ. Ata? Kwa kũtũmĩa nzĩa yĩ laisi o ĩla tũtũmĩaa yĩla tũkwenda kũmanya ũndũ mũna.

Kwa wʼo, kĩla mũthenya nĩtwendaa kũmanya ũwʼo wa ũndũ tũtanamba kũwĩka. Kwasũanĩa ũndũ ũũ ũmũkwatĩte Jessica. Easya atĩĩ: “Mwĩĩtu wakwa nũthũawa mũno nĩ nzũũ kalanga o na akasama o tũnini no akwʼe.” Kwoou yĩla Jessica ũkũthooa lĩu nũsiasya amanye kana nĩ lĩu ũtatonya kũthũa mwĩĩtu wake. Asyokete akasya atĩĩ: “Nambaa kũsoma nesa nĩ syĩndũ syĩva ila iseũvĩtye lĩu ũla ngwenda kũthooa. Na ĩndĩ ndyĩka ũkunĩkĩli nĩmanye kana ethĩwa ve nzũũ kalanga syĩthĩwa syavulanile na lĩu ũsu ũiseũvwʼa. O na ĩngĩ, nĩnĩkaa ũkunĩkĩli kũndũ nĩsĩ nditonya kũkengwa ĩũlũ wa ũndũ kambunĩ ĩla ĩseũvĩtye lĩu ũsu ĩseũvasya malĩu mayo.”

Nĩvatonyeka ũkethĩa makũlyo ala wĩkũlasya matailye ma Jessica, ĩndĩ o ta Jessica, no wĩke maũndũ aa ũkakwata mosũngĩo:

• Manya ũwʼo.

• Ĩka ũkunĩkĩli mwingangĩ.

• Ĩka ũkunĩkĩli kũndũ kwa kwĩkwatwʼa.

Waatĩĩa maũndũ asu no ũkwate mosũngĩo ma makũlyo maingĩ ala wĩkũlasya thayũnĩ. Ũtonya kwĩka ũu ata?

Yĩla Jessica wambĩĩe kwenda kũmanya ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ, atũmĩie o nzĩa ĩla ũtũmĩaa yĩla wenda kũmanya lĩu ũla waĩle kũũa kwondũ wa mwĩĩtu wake. Aĩtye atĩĩ, “Kũsoma nesa na kwĩka ũkunĩkĩli na kĩthito kingĩ nĩkwandetheeisye kũmanya ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ.” O ta Jessica, andũ milioni mbingĩ nĩmamanyĩte kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa makũlyo aa:

• Nĩkĩ twĩ thayũ?

• Kwĩthĩawa ata yĩla mũndũ wakwʼa?

• Nĩkĩ andũ mathĩnaa?

• Ngai osete ĩtambya yĩva nĩ kana amine mathĩna onthe?

• Tũtonya kwĩka ata nĩ kana mĩsyĩ yitũ yĩthĩwe na ũtanu?

No ũkwate mosũngĩo ma wʼo ma makũlyo asu na angĩ wasoma Mbivilia na weeka ũkunĩkĩli nthĩnĩ wa www.pr418.com.