Mu makulukazi a miaka ku nima, na umo uahi ua tantekeyele cikumbululo ceci cihula. Omo liaco, misongo ya ku litambuisa ya nongesa makulukazi na makulukazi a vantu. Mu nima ya ntsimbu vakua siensia va nongonuene vusunga ku tuala ha citanga caco. Va nongonuene ngecize misongo ye ku sambukila vantu ku hitila mu tulongolo va vandende ka tu hasa ku va mona. Ngeci mua vaBactéria na vavirus. Ku tantekeya ovu vusunga vumo lika, ca kuasa vantu ku liniunga na ku saka mavezi a engi. Kaha eci ca kuasa vantu ku kala na cihindu ca cili na ku yoyako imo miaka ya yingi.

Amba co vihula vikuavo via seho? Mu ku mona cenu, vati ku tantekeya vikumbululo vievi vihula vi na hatako ci hasa ku mi kuasa?

• Njambi Iya?

• Yesu Kilistu Iya?

• Vika via pua Vuangana vua Njambi?

• Vika vi ka soloka ku lutue?

Makulukazi na makulukazi a vantu va uana vikumbululo vievi vihula, kaha eci ca tuala miono yavo ku lutue. Vunoni kati vakevo lika, nenu mu hasa ku tantekeya vikumbululo viaco.

Halumo mu hasa ku komoka nguenu, ‘Vuno citava vene ku uana vusunga ni?’ Cili vene, lelo lino ku uana vusunga ci li na ku kaluua cikuma. Omo lia vika?

Vantu vavengi ka va tsilielele vanguvulu, vakua mingoso, ni vakua mizimbu mu ku va leka vusunga. Vantu vaco ce ku va kaluuila ku tepesa vusunga ku manguavo na makuli. Mu ku linga lelo lino makuli a na laana kaha vantu ka va likulahelele umo na mukuavo, muntu ku muntu ue ku singanieka vusunga mu njila ya na zange. Vamo ni ve ku viana vene nguavo vusunga ka vua keleko.

Vutuhu kua kala visoti viose evi, citava ku uana vikumbululo via vusunga ku vihula via seho mu muono. Mu njila ika? Mu ku konka vuino mizimbu yaco, ngue muze vene mu tue ku linga na mizimbu ya tangua na tangua.

Nkala litangua tue ku tonda ku tantekeya vusunga ku tuala ha vimo viuma. Ca ku muenako, aci hilulenu ha muzimbu ua Jessica ua kala na muaneni ua miaka 12. Jessica ngueni: “Muanange nga alia vielu via ku tua vie ku iza mu vilata, ue ku vavala cikuma. Cipue nga alia tua tundende, a hasa ku-tsa.” Ngeci Jessica ke ku landa via-ku-lia viose ovio. Noho a vi hilule vuino.” Vati ue ku lingamo? Ivene ngueni: “Cuma ca katete ci nje ku linga, ku tanda ha mezi a va sonekaho linga nji mone vati ve ku panga via-ku-lia viaco. Mu nima yaco, nje ku tondesesa na ku sana ku fábrica linga nji tantekeye nga mu ku panga via-kulia viaco ka mua uilile na kamo kacelu kahi. Kaha nje ku hula naua vakuetu va nja kulahela, linga nji mone nga citava ku kulahela impreza ye ku panga via-ku-lia viaco ni kuahi.”

Halumo kuli yenu ka ca tondekele ku tonda vusunga mu njila ya ikalu cikuma ngeci mua Jessica. Vunoni mu hasa ku pangesa cifua ce ku konkelamo viuma, linga mu hase ku uana vikumbululo via vihula vi mua kala navio. Ngeci mua:

• Ku hilula mizimbu.

• Ku tondesesa mizimbu ikuavo.

• Ku konka vuino ku ye ku tunda mizimbu yaco.

Evi vinanga vi hasa ku mi kuasa ku tantekeya vusunga vua vihula via seho mu muono. Mu njila ika?

Omo Jessica ua kele na ku tonda vusunga vua mu Mbimbiliya, ua kavele evi vinanga mu ku landa via-ku-lia via muaneni. Jessica ngueni: “Ku tanda Mbimbiliya na civando na ku i hilula vuino ca nji kuasele ku uana vusunga.” Ngeci mua Jessica, makulukazi a vantu va uana vusunga mu Mbimbiliya ku tuala ha vihula ngeci mueci mua:

• Vutumbe vua muono vuka?

• Vika vie ku soloka ku muntu nga na tsi?

• Vika ve ku yandela vantu?

• Vika ali na ku linga Njambi mu ku manusula tuyando?

• Vati tu hasa ku uana ndzolela mu muono?

Mu hasa ku uana vikumbululo via vusunga ku vihula evi na vikuavo, mu ku tanda Mbimbiliya na ku tondesesa vuino mu saiti www.pr418.com.