Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ARÜTÍKULU LÁNINA ATURIAHANI 2

Gayaraati aban wamá “óunwenbu dǘgüdaguaü” houn amu

Gayaraati aban wamá “óunwenbu dǘgüdaguaü” houn amu

“Nadagimein[tiña] numa luagu larúeihan Bungiu, ani hayabin nun kei aban óunwenbu dǘgüdaguaü” (KOL. 4:11).

Uremu sjj 90 Ru wamá gurasu wóuniwagua

LE LUNBEI WATURIAHANI *

1. Ka burí lanarime lénrengunga úmabei hagagibudagua saragu lubúeingu Heowá ha úaraguabaña?

LIDAN sun ubóu, saragu lubúeingu Heowá hagagibudaguña luma burí sügǘ hénrenguti ani le gáriti. Másiñati ariha wamaniña lidan burí adamuridaguni. Añahein hagía sánditiña o féridihaña aban hádangiñe haduheñu lidan óunweni. Añahein amu hawanduñein lanarime gáriti le lanügübei lígiruni aban haduhe o hamada inarüni. Añahein giñe mosu hawanduni günringuaü le lanügübei somu liñawan dan. Sun burí íbirigu ha, mégeitiña lun lichugún gurasu houn. Ida luba gayara lan wíderaguniña?

2. Ka uagu anihein lubéi dan le ídanbei megei lan Pábulu dǘgüdaguaü?

2 Gagibuguati meha apostolu Pábulu luma lénrengunga aban lárigiñe aban (2 Ko. 11:23-28). Mosu meha lawandun apostolu “aban hiiyu charuñu” luagu, másiñati luriban lan átuadi (2 Ko. 12:7). Sanditi giñe íruni dan le lígirunbaali Démasi, ladüga “hínsiñetimati katei le lánina ubóu le lun” (2 Tim. 4:10). Lau sun meha aban lan kristiánu anuadirúaali Pábulu ani le ganigiti le íchaagubei lungua luagu hafulesein amu, anihein burí giñe dan sanditi íruni (Rom. 9:1, 2).

3. Ida liña líchugun Heowá dǘgüdaguaü lun Pábulu?

3 Ibiha lumuti Pábulu dǘgüdaguaü le lemegeirubei. Ida? Chóuruti yusu lani Heowá lani sífiri sandu lun líchugun gurasu lun (2 Ko. 4:7). Yusu lumutiña giñe Heowá íbirigu lun híchugun gurasu lun. Ariñagati Pábulu hawagu fiu hádangiñe: “ani hayabin nun kei aban óunwenbu dǘgüdaguaü” (Kol. 4:11). Hadan anihein meha Arisütáruku, Tíkiku luma Márükosu, ha meha íchugubaña gurasu lun íderagua haméi lun lasigirun awanda. Ka igaburi íderagubaliña ǘrüwa kristiánugu ha lun gíchigadi hamá gurasu? Ida luba wáyeihani lubuidun hani hénpulu lidan wáfaagun wíchugun gurasu wámagua?

ÚARAGUA WAMÁ KEI ARISÜTÁRUKU

Gayaraati umadagu wamá ha úaraguatiña kei Arisütáruku, ánhawa eredera harugabu íbirigu “lidan lidaani idiheri” (Ariha huméi párafu 4 luma 5). *

4. Ida liña larufuduni Arisütáruku aban lan umadaü úaraguati ligía?

4 Aban meha umadaü úaraguati Arisütáruku lun Pábulu. Lídangiñeti meha aban fulasu Tesalónika, aban uburugu le lani Masedónia. Le furumiñe tayanuhan Bíbülia luagu, tayanuhaña luagu lúmañein lan meha Pábulu Éfesu, lidan lǘrüwan luéiyasun Pábulu kei misioneru. Lidan aban chagaguaü ñein Éfesu aba hárügüdüni wuribatiña Arisütáruku (Adü. 19:29). Dan le hígiragüdünbalin, máluahanti lun lidin, lun lesefuruni libagari, lubaragiñe lira, arufudati úaraguni lau lerederun luma Pábulu. Fiu hati lárigiñe dan le háluahanbei láganiñu inarüni lun háfaruni Pábulu hilagubei Güresia, sigimémeti Arisütáruku lurugabu Pábulu (Adü. 20:2-4). Kéiburi lidan irumu 58, dan le hanügünbalin Pábulu adaürǘwa Roma, ñǘdünti Arisütáruku luma lidan limigifen wéiyaasu ligía le ñein lubéi hagagibudagua biángubei hagía luma tadibiragun ugunei hau (Adü. 27:1, 2, 41). Dan le Rómaña, genegeti redei lan luagu fiu dan adaürǘwa luma apostolu (Kol. 4:10). Maweiriduntu wanigi lau sandí lan Pábulu dǘgüdaguaü lau ñein lan umadaü úaraguati le luma.

5. Según Ariñawagúni 17:17, ida luba aban wamá umadaü inarünitiña?

5 Gayaraati aban wamá umadaü úaraguatiña kei Arisütáruku, ánhawa eredera harugabu íbirigu dandu lidan le buídubei kei “lidan lidaani idiheri” (aliiha huméi Ariñawagúni 17:17). Másiñati busenbaña lan íbirigu lun wasigirun íderaguaña lárigiñe sügǘ haali lan óuchawaguni. Kei hénpulu, aba lounwen túguchi Fransisi, * ǘrüwa hati lárigiñe, aba giñe tounwen túguchu lau kánserü. Ariñagatu Fransisi: “Afiñetina darasa lan lidin asufuriruni le lanügübei óuchawaguni. Wéiriti eteingiruni le nasandirubei lau añahein lan umadagu úaraguatiña numa ha aritagubalin anahagua lan asandira gáriti íbini sügǘ haali lan saragu dan lúmagiñe hounwen nagübürigu”.

6. Anhein úaragua wabéi, kaba katei wadüga?

6 Adügatiña umadagu úaraguatiña sákürifisiu hawagu hábirigu. Ariha waméi keisi le. Aba ladarirún aban sandi gáfarahati luagu aban íbiri gíriti Peter. Ariñagatu Kathryn to lani weiriou: “Barǘ hamutiwa aban feru maríeitiña lídangiñetiña damuriguaü lun surusia le ariñagubalin woun ka lan luágubei Peter. Weyuméme ligía, ariñagatiña woun mígirun habadiwa lan wábuguarügü lidan sügǘ hénrenguti ligía, ani sigitiña warugabu dan le wemegeiruniña súnwandan”. Ma ibihatiwa gurasu dan le gamada wamá gürigia inarünitiña ha íderagutiwa agagibudagua luma óuchawaguni?

GAFIÑERUADI LAN WAWAGU KEI TÍKIKU

Ítara kei Tíkiku, gayaraati aban wamá umadaü ha gafiñerúati hawagu, dan le hásügürüña lan íbirigu lídangiñe turobuli. (Ariha huméi párafu 7 darí 9). *

7, 8. Kei lariñawagún lidan Kolosana 4:7-9, ida liña larufuduni Tíkiku gafiñerúadi lan luagu?

7 Lídangiñeti meha aban fulasu Asia Tíkiku, ani ítara liña meha lun Pábulu kei aban umadaü le gafiñerúati luagu (Adü. 20:4). Kéiburi lidan irumu 55, aba ladügün apostolu Pábulu aransehani lun lóundarawagun seinsu lun híderawagun kristiánugu ha Hudéabaña ani háfuga amuriaha lan luma Tíkiku lun lídehan lidan dasi súdiniti le (2 Ko. 8:18-20). Dan lárigiñe, lídanbei furumiñeti wéiyaasu le laubei Pábulu adaürǘwa Roma, seriwiti meha Tíkiku lun Pábulu kei le íchuguti ñunsu. Derege lumutu meha gárada luma burí ñunsu le lóunahabei apostolu houn lílana damuriguaü ha Asiabaña (Kol. 4:7-9).

8 Sigiti Tíkiku kei aban umadaü úaraguati lun Pábulu (Titu 3:12). Mama meha sun kristiánugu lun gafiñerúadibei lan hawagu kei Tíkiku. Kei hénpulu, lídanbei libiaman ladaürǘn Pábulu Roma, kéiburi lidan irumu 65, abürühati añahein lan meha saragu kristiánugu lídangiñetiña Asia másügürütiña dan luma, háfuga ladüga hanufude hawéi ha éibaahabaliña (2 Tim. 1:15). Ánheinti Tíkiku, afiñeti meha Pábulu luagu, ligíati líchugubei lanwoun lidasin (2 Tim. 4:12). Chóuruti, gunda lan meha Pábulu lau gamada lan aban gürigia le buiti.

9. Ida luba wáyeihani Tíkiku?

9 Ida luba aban wamá umadaü ha gafiñerúati hawagu kei meha Tíkiku? Aban lídangiñe lau wíchuguni ídemuei le füramase wabéi (Mat. 5:37; Luk. 16:10). Ha mégeibaña ídemuei, buiti hasandiragun houngua dan le hasubudiruni gayara lan hafiñerun wawagu. Ariñaga tumuti aban íbiri ka lan uagu, ariñagatu: “Madiheridunbadibu ladüga subudi bumuti ladügübei lan gürigia le füramase lubéi lidan dan”.

10. Kei lariñawagún lidan Ariñawagúni 18:24, kátaña gayaraabaña híchugun dǘgüdaguaü houn ha ásügürübaña lídangiñe óuchawaguni o ha láubaña íruni?

10 Ha ásügürübaña lídangiñe óuchawaguni o ha láubaña íruni, daritiña awalidaguni dan le hafiñerun luagu aban umadaü le gafiñerúati luagu (aliiha huméi Ariñawagúni 18:24). Ítara liña lasandiragun íbiri Bijay lungua. Dan le labugúnbei lisaani, ariñagati: “Busentina meha nadaarunun nanigi lun somu gürigia le uáguti nafiñera”. Ariñagati ábaya íbiri gíriti Carlos, le eferidirubalin lidasin lidan damuriguaü ladüga aban charati le ladügübei, ariñagati: “Busentina meha nadarirun somu gürigia le unti gayara lan nayanuhan manufudeuga luagu líchuguba lan nidurun”. Íderagua hamuti wéiyaaña lidan afiñeni agagibudagua luma le lásügürübei. Lanwoun lira, buiti meha lasandiragun lungua lau lasubudiruni gafiñerúadi lan hawagu ani mabahüdagun habéi lan le labahüdagubei houn lun ni aban.

11. Ida luba aban wamá umadaü ha gafiñerúati hawagu?

11 Lun aban wamá umadaü ha gafiñerúati hawagu, mosu gaguraasun wamá. Dan le lígirunbarun tani Zhanna weiriei, le íderagubarun lun buidu lan tasandiragun tungua, tayanuhan luagu le tasandirubei hama tumadagu ha yarafabaña tun. Ariñagatu: “Lau sun meha agiribuha nan ariñagei ligiaméme, aganba hamutina lau gurasu”. Ánhawa giñe íchiga arigei, ábanbadiwa umadaü buiti.

ARANSEÑU WAMÁ LUN WÍDEHAN KEI MÁRÜKOSU

Adügati areida lan Márükosu lun líderaguni Pábulu lun lawandun; gayaraati wíderaguniña wábirigu dan le hásügürün lídangiñe lamiselu (Ariha huméi párafu 12 darí 14) *

12. Katei meha san Márükosu, ani ida liña larufudun aranseñu liña lan lun leseriwidun houn amu?

12 Aban meha kristiánu huríu Herusalénna Márükosu. Subudiwati meha Berünawé le lipürimun kei aban misioneru (Kol. 4:10). Según larihíniwa, gaseinsuntiña meha liduheñu Márükosu, lau sun lira mama meha umegeguni súdinitimabei lun. Lidan sun libagari arufuda lumuti aranseñu liña lan lun lídehan, ani gúndaati meha lau leseriwidun houn amu. Kei hénpulu, liibe-agei dan ñǘdünti dandu luma apostolu Pábulu kei luma Féduru lidan hagunfulirun lau hadasin. Lidan kesi le, ligía meha agañeinhabali éigini, áluaha ligía halíaba lan heredera, adüga ligía amu katei (Adü. 13:2-5; 1 Fe. 5:13). Ariñagati Pábulu luagu Márükosu ligía lan aban hádangiñe ‘ha nadagimeinbaña luma lidan luáguti larúeihan Bungiu’ ani ítara liña lan lun “kei aban óunwenbu dǘgüdaguaü” (Kol. 4:10, 11).

13. Ida liña larufuduni 2 Timotéu 4:11 gebegi lan leseriwidun Márükosu lun Pábulu?

13 Dandu Márükosu kei Pábulu aba gamadagua hamá, aban umadaguaü buiti. Ka uagu wariñagei? Lidan lagumuhóun ladaürǘn Pábulu Roma, kéiburi lidan irumu 65, abürüha lumutu tibiaman ligaradan lun Timotéu. Tidan gárada tuguya, ariñagati lun Timotéu lun lidin Roma luma lun lanügüni Márükosu lúmagua (2 Tim. 4:11). Chóuruti weiri lan meha lebegi eseriwiduni le lagunfulirubei Márükosu lau úaraguni lun Pábulu, ligía lamuriahanbei lun lerederun luma lidan dan súdiniti ligía. Íderagua lumuti Márükosu Pábulu lidan ámuñegueinarügü igaburi, másiñati lau burí lanaahan éigini o somu katei lun labürühan. Chóuruti adüga lan ídemuei luma gurasu le libihubei Pábulu lun lawandun lubá buga lasiadirúniwa.

14, 15. Ka larufudahabei Matéu 7:12 woun luagu wíderaguniña amu?

14 (Aliiha huméi Matéu 7:12). Dan le wásügürün lídangiñe lénrengunga, wéiriti weteingiruniña gürigia ha íchugubaña ídemuei woun. Ariñagati Ryan, le eferidirubalin lúguchi lidan óunweni lidan aban danaguaü: “Anihein burí saragu katei le lánina sagü weyu le genegebei lun gürigia hénrengu lan ladügǘniwa lidan lasufuriruña lan. Wéiriti lebegi ídemuei le híchugubei amu, íbini genege lan mahuudun lan”.

15 Anhein hechu wabéi lun warihini ka burí lan katei gádanbaliña íbirigu, ménrenguntimabei woun wasubudiruni ida luba lan wíderaguniña. Ayanuhaya wamá luagu Peter tuma Kathryn, ha uágubaña wayanuha lidan párafu 6. Aba tanügüniña aban íbiri lumoun surusia. Keiti manigi habéi ni aban hádangiñe lunya habugahan, aba taranserun íbiri aban programa lau hiri íbirigu ha lílana damuriguaü ha ariñagubaña hídehaba lan lun hanaahaniña lun surusia. Ka ibihúbei? Ariñagatu Kathryn: “Sánditiwa gidaaña lan aban óunwenbu ihürügün wawéi”. Maweiyasun wamá abulieidei gayara lan wíderaguniña wíbirigu lau wadügün lirahüñü katei luagu hafulesein.

16. Ka wafurendeirubei lúmagiñe Márükosu?

16 Giribuya wamá ayanuha luagu Márükosu le, awinwandubei lidan furumiñeti sígulu. Chóuruti bereseguñein lan súnwandan. Ibihaali meha aban dasi súdiniti lúmagiñe Heowá, kéiburi lun labürüha aban tídangiñe Ewanhéliu. Íbini ítara, sagati dan lun líchugun gurasu lun Pábulu ani afiñeti meha giñe Pábulu gayara lan lamuriahan ídemuei luma. Ariñagatu Ángela to eferidiruboun aban tiduhe lidan aban lanarime luriban óunweni, seremei tániña ha íchugubaña dǘgüdaguaü tun lau harufuduni ligiaméme igaburi. Ariñagatu: “Dan le busén hamá íbirigu lau sun hanarün lun híderagunibu, ménrengunti lun bayanuhan hama. Masaminaruntiña bián wéiyaasu lun híderagunibu ani madügün hamuti adeinheina”. Ligíati, álügüdagua wamá woungua: “Saminatiña san amu aranseñuniña lan lun níchugun dǘgüdaguaü houn níbirigu?”

ARANSEÑU WAMÁ LUN WÍCHUGUN DǗGÜDAGUAÜ HOUN AMU

17. Ka un línchahaniwa wasaminarun luagu 2 Korintuna 1:3, 4?

17 Mama mosu woudin dise lun wadarirun íbirigu ha mégeibaña dǘgüdaguaü. Háfuga gayaraati wíchugun dǘgüdaguaü lau wáyeihani ligaburi híchugun amu dǘgüdaguaü woun. Ariñagatu Nino, aban íbiri to eferidirubarun tagütü lidan óunweni: “Gayaraati layusuruniwa Heowá lun wíchugun dǘgüdaguaü houn amu ánhawa ígira lun layusuruniwa” (aliiha huméi 2 Korintuna 1:3, 4). Ariñagatu Fransisi to uágubou wayanuha lidan párafu 5: “Inarüniti dimurei le lídanbei 2 Korintuna 1:4. Gayaraati wíchugun dǘgüdaguaü houn amu lau wáyeihani igaburi le aubei híchiga amu dǘgüdaguaü woun”.

18. a) Ka uagu añahein habéi hanufudetiña híchugun dǘgüdaguaü? b) Ida luba gayara lan wíchugun dǘgüdaguaü houn amu? Ru humá aban hénpulu.

18 Mosu wáluahan ida luba lan wíchugun gurasu houn ha asufurirubaña íbini sandí wamá anufudei. Kei hénpulu, háfuga wasandirun anufudei ladüga ibidiñe lan woun kaba lan wariñaga o wadüga luagu hafulesein ha asufurirubaña. Haritagua láagili aban wéiyaali lidan afiñeni gíriti Paul le hadügübei íbirigu dan le lóunwenbei lúguchi. Ariñagati: “Rútina meha fe hénrengu lan houn lun hayanuhan numa. Ibidiñeti meha houn kaba lan hariñaga nun. Íbini ítara, seremei numutiña lau habusenrun híderagunina”. Ariñagati aban íbiri gíriti Tajon lárigiñebei aban lanarime hárabaganali: “Le linarün katei, maritagun naali le lariñagubei uganu burí le neresibirubei weyu burí lárigiñe hárabaganali. Le naritagubei, ha lan óunahabalin busén hamá hasubudiruni ida niña lan”. Chóuruti barǘ lan webereserun hau amu saragu buiti.

19. Ka uagu aranseñu waña lubéi lun ítara wamá “kei aban óunwenbu dǘgüdaguaü” houn amu?

19 Lidan ayarafadeina wamá lidoun lagumuchagüle ubóu le, wuribatimabei katei ubouagu ani hénrengutimabei ibagari (2 Tim. 3:13). Lanwoun lira, kei gafigoun wabéi, wasigiruba acharara. Ligía wasigiruba lubéi emegeira dǘgüdaguaü. Aban lídangiñe resun le lawandubei apostolu Pábulu darí lumoun lagumuhóun, ladüga meha dǘgüdaguaü le híchugubei líbirigu lun. Ligía lubeiti, úaragua wamá kei meha Arisütáruku, gafiñerúadi lan wawagu kei meha Tíkiku ani aranseñu wamá lun wídehan kei meha Márükosu. Anhein wadüga ítara, wíderagubaña wábirigu lun úaragua hamá lun Heowá (1 Tesa. 3:2, 3).

^ par. 5 Sügüti apostolu Pábulu lídangiñe saragu lénrengunga lidan libagari. Añahein meha saragu íbirigu ha íchugubaña dǘgüdaguaü lun lidan lidaani lénrengunga. Lidan arütíkulu le, wayanuhaba luagu ǘrüwa igaburi le adügübei lun gíchigadi hamá kristiánugu ha dǘgüdaguaü houn amu. Warihibei giñe ida luba lan wáyeihani hani hénpulu.

^ par. 5 Lidan arütíkulu le, sánsiwaali fiu iri.

UREMU sjj 111 Katei le íchugubei ugundani woun

^ par. 56 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Súfuriti Arisütáruku úara luma Pábulu danbei le tadibiragunbei ugunei hau.

^ par. 58 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Amuriahati Pábulu luma Tíkiku lun lanügün fiu gárada lun damuriguaü.

^ par. 60 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Seriwiti Márükosu lun Pábulu lidan líchuguni lemegeirun lun.