1. Ngu sihi siemo so karata asi malanda o tala a Jehovha ma mananako naso?

HA MAFUNI kotshe, malanda o tala a Jehovha ma manana ni siemo asi si va mahako ve vilela ni kupandiseka. Ina dibanzani kwanu va ho va ku ka siemo soneso? Vanathu vamwani va lwala ngutu, vamwani va dila ngu mhaka yo felwa. Vamwani va pandisekile ngutu nguko txiro tximwani txa mwaya txi nga leka kuthumela Jehovha. Se vamwani va karatwa ngu tiphango ta mtumbuluko. Votshe vanathu vonevo, va lava kuthavelelwa. Hi nga va vhunisa kutxani?

2. Ngu kutxani mbimo yimwani mpostoli Paulo a nga ti lava kutsaniswa?

² Sikarato sa mpostoli Paulo si txo londiselana. (2 Vak. 11:23-28) Ti tshumete ti lava e tsanisela “m’pa ha mmidini,” ti nga mahako i ti malwati o kari. (2 Vak. 12:7) A tshumete e theleka dikhodho mbimo yi Dhemasi, awu a nga ti thuma nayo, a nga msiya “ngu kuranda sa mafu awa.” (2 Tim. 4:10) Paulo i ti msawuleki awu a nga vhuna vamwani ngu txibindi, kambe ku ni mbimo yi nene a nga va ni dikhodho.—Var. 9:1, 2.

3. Mba mani ava va nga tsanisa Paulo?

³ Paulo a mani txivhuno ni thavelelo ayi a nga ti yi lava. Ngu nzila yihi? Jehovha a m’tsanisile ngu kuthumisa moya wawe wo sawuleka. (2 Vak. 4:7; Vaf. 4:13) Jehovha a tshumete e m’tsanisa ngu kuthumisa Makristu kulowe. Paulo a tekile Makristu onewo kota ava va mu “thavelelako.” (Vakl. 4:11) Vamwani va kona a nga va womba i Aristarkusi, Tikiko  ni Marku. Va mu tsanisile, ve mu vhuna e kota kutsanisela. Ngu tihi tifanelo ati ti nga va vhuna ve kota kumaha toneto? Hi nga txi etetelisa kutxani txikombiso txawe mbimo yi hi thavelelanako ni kutsaniselana?

4. Aristarkusi a ti kombisisile kutxani ti to i ti mngana wa ditshuri wa Paulo?

⁴ Aristarkusi i nga ti wa Tesalonika didhoropa da Makedhoniya, a kombisile ti to ene i ti mngana wa ditshuri wa Paulo. Ditina dakwe di humelela ka dikhambi da wuraru adi Paulo a nga endela Efesu kota murumiwa. Mbimo yi Aristarkusi a nga ti kumweko ni Paulo, a ñotwe ngu dibutho adi di nga ti ni mazunga. (Mith. 19:29) Mbimo yi a nga lekwa, ene kha leka Paulo ngu mhaka yo thava, kambe a simamile e zumba nayo. Ka mitxima yi yi nga londisela, va di Grécia, Aristarkusi a ti ngadi ni Paulo hambiku vakaneti va nga ti ya masoni ve karatisela wutomi wa Paulo. (Mith. 20:2-4) Kona mu ka dilembe da 58 E.C. mbimo yi Paulo a nga tsutiswa jele ka Roma, Aristarkusi a tsimbite ni Paulo mpfhuka wa hombe ngutu, ve tshumela ve manana ni kuonhekelwa ngu ngalava. (Mith. 27:1, 2, 41) Kheya Roma, ti woneka nga a hetile mbimo yo tala a di jele kumweko ni Paulo. (Vakl. 4:10) Kha ti kanakanisi ti to Paulo a thavelelekile ngu mngana eneyo wa ditshuri!

5. Ngu kuya ngu Mavingu 17:17, hi nga mahisa kutxani ti to hi va vangana va ditshuri?

⁵ Kufana ni Aristarkusi, hi nga va vangana va ditshuri va vanathu ngu ku va navo hambi “ngu mbimo ya xomulo.” (Lera Mavingu 17:17.) Hambi loko se txikarato txi di pindile, ti nga maha mwanathu e simama e ti lava kuthavelelwa. Francisca, * awu a nga felwa ngu tate, se msana ka mitxima yiraru kufa mame wa kona nene, a khene: “Ni alakanya ti to sikarato si nga hi nemela mbimo yo lapha. Na va bonga vangana va ditshuri ava va si divaliko ti to ni ngadi ka txidilo, hambiku se kupindako mbimo vaveleki vangu va di luzile.”

6. Hi di vangana va ditshuri hi na maha txani?

 ⁶ Vangana va i ku va ditshuri va tikarata ti to ve vhuna vanawe. Ngu txikombiso, mwanathu wu a dhanwanako ku i Peter, a getwe ngu dhokodhela ti to malwati akwe ma ndi na engeteleka ni ku ma ndi na mu tekela wutomi. Msikati wakwe Kathryn a khene: “Mpatwa wumwani wa dibanzani wu hi tekile wu hi yisa sibhejela. Vona va tshumete va txi kha vona va mbi hi leka hokha ka txiemo txiya txo panda, ni ku va hi vhuna mbimo yotshe ayi hi va lavako.” Ngu ditshuri ta thavelela ku va ni vangana va ditshuri ava va hi vhunako kutsanisela sikarato!

7-8. Ngu kuya ngu Vakolosa 4:7-9, Tikiko a ti kombisisile kutxani ti to i ti mngana wa ditshuri?

⁷ Tikiko i nga ti wa kuta ngu Ásia, i ti mngana wa ditshuri wa Paulo. (Mith. 20:4) Kona mu ka dilembe da 55 E.C., Paulo a mahile malulamiselo ya ti to kuvhunwa vanathu va Judheya, se ti nga maha Tikiko a di ningilwe mthumo wa lisima ka lulamiselo yoneyo. (2 Vak. 8:18-20) Msana keto, mbimo yi Paulo a nga khotelwa dikhambi do khata khe Roma, Tikiko ngene a nga ti m’vhuna ka timhaka ta mapapilo. Ene a ti heleketa mapapilo a Paulo aya ma tsanisako ka mabanza a Ásia.—Vakl. 4:7-9.

⁸ Tikiko a simamile e va mngana wa ditshuri ka Paulo. (Tit. 3:12) Kale kule, hi nga otshe Makristu ma nga ti thembeka kufana ni Tikiko. Kona mu ka dilembe da 65 E.C., mbimo yi Paulo a nga khotelwa da wumbidi, ene a wombile ti to majaha mamwani a Makristu ka ditiko da Ásia ma ti mu vayilela, ti nga maha nguko va nga ti thava vakaneti. (2 Tim. 1:15) Kambe Paulo a ti themba Tikiko se a mu ningile tximwani txiavelo. (2 Tim. 4:12) Ngu ditshuri Paulo a bongile ku va ni mngana wa mnene wo nga Tikiko.

9. Hi nga tekelelisa kutxani Tikiko?

⁹ Hi nga tekelela Tikiko ngu ku va vangana va ditshuri. Ngu txikombiso, hi nge wombi ngu txisofu dwe to hi na va vhuna vanathu  ava va ku ni txilaveko, kambe hi nga va vhuna ngu kuva mahela to kari. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Ngako ava va ku ka txikarato va txi ziva to ngu ditshuri ha va vhuna, ti nga va thavelela ngutu. Ngu kutxani? Mwanathu mmwani wa txisikati a khene: “Kha ti lavi u tshumela u karateka ngu kuthava to mwendo awu a nga thembisa ku kuvhuna a na hoka ngu mbimo yi a nga thembisa.”

10. Ngu kuya ngu Mavingu 18:24, ava va karatekako ngu tingana va nga vhunwa ngu va mani?

¹⁰ Ava va lwisanako ni txikarato txo thelwa tingana mbimo yo tala va thavelelwa ngu mngana wa ditshuri. (Lera Mavingu 18:24.) Bijay, awu mwanana wakwe a nga thaviswa dibanzani a ti khene: “Ni ti lava kubhula ni mngana awu ni mthembako ngu mhaka yiya.” Carlos a emisilwe mithumo yo kari dibanzani ngu mhaka ya phazamo yo kari. Ene a khene: “Ni ti lava ‘wukhalo wo khaleka’ awu ni ndi no txhatxha ta khanani kwangu ku si nga ni wo ni konanisela.” Ka Carlos, wukhalo wonewo wo khaleka i ti madhota, aya ma nga mu vhuna ti to e wonisana ni txiemo txakwe. Ene a thavelelekile ngu kuziva to madhota onewo i ti a mapimo, ma si na kuhangalasela mhaka ya txihunja.

11. Hi nga mahisa kutxani ti to hi va mngana wa ditshuri?

¹¹ Ti to hi va vangana va ditshuri, ti lava hi zama ku va vo timisela. Mbimo yi Zhanna a nga lekwa ngu mwamna wakwe, a mani thavelelo ngu kugela vangana vakwe va hombe matipfelo akwe. Ene a womba tiya: “Va ni engisete ngu kutimisela, hambiku mbimo yimwani ni nga ti ko thumela kuwuyeletela timhaka timweto.” Nawe u nga kombisa to u mngana wa mnene ngu kuengisela kha kwati.

12. I ti mani Marku? A ti kombisisile kutxani to a ni moya wo tiningetela?

¹² Marku i ti Mujudha wa Jerusalema. Kokwani wakwe Bharnabhasi i ti murumiwa awu a ziwako kwati. (Vakl. 4:10) Ko nga mwaya wa Marku i ti wa vathu va va ku naso sa manzani, kambe ene kha thangetisa silo soneso ka wutomi wakwe. Ene a ti kombisa moya wo tiningetela, a ti tsakela kuthumela vamwani. Ngu txikombiso, makhambi o tala a thumile ni mpostoli Paulo kumweko ni mpostoli Pedro mbimo yi va nga ti hetisisa wutixamuleli wawe, ti nga maha Marku a txi khatalela silaveko sawe sa nyama. (Mith. 13:2-5; 1 Pedro 5:13) Paulo a txhamusete Marku kota wu a “thumako kumweko ni nani, ka m’thumo wa mfumo wa Txizimu,” awu a i ku ene a mu “thavelelako.”—Vakl. 4:10, 11.

13. Dibhuku da 2 Timoti 4:11 di ti kombisisa kutxani ti to Paulo a ti bonga mthumo wa Marku?

¹³ Marku i ti mngana wa hombe wa Paulo. Ngu txikombiso, mbimo yi a nga ti khotetwe do gwita khe Roma, kona mu ka dilembe da 65 E.C., a bhate dipapilo da wumbidi doya ka Timoti. Ka dona, a kombete Timoti to e tsula ni Marku khe Roma. (2 Tim. 4:11) Kha ti kanakanisi ti to Paulo a bongile mthumo awu Marku a nga ti wu mahile, se e kombela to Marku eta ka mbimo yoneyo ya lisima ngutu. Marku a vhunile Paulo ngu tinzila to kari, to fana ni sakudya mwendo silo asi a nga ti si thumisela kubhala ngu sona. Txivhuno ni thavelelo ayi Paulo a nga yi mana, yi mu vhuni kutsanisela mbimo yi a nga ti hafuhi ni kudawa.

14-15. Matewu 7:12 yi nga hi vhunisa kutxani kuziva nzila yo khatalela vamwani ngu tinzila to kari?

¹⁴ Lera Matewu 7:12. Mbimo yi hi mananako ni sikarato, ngu ditshuri ha  bonga txivhuno atxi vamwani va hi ningako! Ryan, awu tate wakwe a nga fa ka phango a khene: “Ku ni silo so tala asi u tolovelako ku si maha, kambe loko u txi xaniseka ti nga woneka nga u nge sikoti. Ta thavelela mbimo yi vamwani va kuvhunako, hambi ka ti ti wonekako i di tidotho.”

¹⁵ Ngako hi txi wonisisa kwati siemo sa vamwani, hi nga mana tinzila to kongoma to va vhuna. Ngu txikombiso, mwanathu mmweyo wa txisikati a tekile dizambo do vhuna Peter ni Kathryn ava va nga wombwa khe msana, do va heleketa otshe makhambi ya va nga tiya sibhejela. Phela Peter ni Kathryn va si na kuswa ve sikota kutsimbitisa mmovha, se mwanathu wule wa txisikati a mahile txiemiso atxi txi ndi no vhuna vamwani dibanzani to ni vona ve vhuneta ka ku va vhuna ngu txo tsimbila ngu txona. Ina lulamiselo yoneyo yi vhunile? Kathryn a khene: “Hi pfite nga hi to rulwa mrwalo wo nemela ha makata.” U nga txi woneli hahatshi txivhuno txako, hambi u txo kota kumaha ta tidotho.

16. Ka txikombiso txa Marku hi nga gonda txani mayelano ni kutsanisa vamwani?

¹⁶ Phela Marku awu a nga hanya ka mbimo ya Jesu, ngu ditshuri a ti bhisi. A ti ni mithumo ya hombe ka Jehovha, kupata ni kubhala Evhangeli ayi yi dhanwako ngu ditina dakwe. Kambe Marku a thumisile mbimo yakwe ti to e tsanisa Paulo, se Paulo a si thavi kukombela txivhuno txa Marku. Angela awu dixaka dakwe di nga dawa ngu sigevenga, a bonga ngutu ava va nga tiningetela ti to ve mu tsanisa, a khene: “Ngako vangana va txi tsakela ku kuvhuna, ta hehuka kubhula navo. Ta woneka to va lava ku kuvhuna futhi kha va leki.” Hi nga tiwotisa tiya: ‘Ina ani ni ziwa ngu kudhunda kuvhuna vanathu ngu tinzila to kari?’

17. Kualakanyisisa ngu ti ti ku ka 2 Vakorinto 1:3, 4, ti nga hi vhunisa kutxani ku hi thavelela vamwani?

¹⁷ Diwalo dibanza do mbi na vathu vo lava kuthavelelwa. Yimwani mbimo ti nga hehuka kuthumisa mapswi aya vamwani va nga hi  thavelela ngu ona. Nina i ku mwanathu awu a nga felwa ngu kokwani wakwe a khene: “Jehovha a nga thavelela vamwani ngu ngathu ngako hi txo tumela kuthumiswa ngu ngene.” (Lera 2 Vakorinto 1:3, 4.) Francisca awu a nga wombwa kukhatani a khene: “Ati ti ku ka 2 Vakorinto 1:4 ditshuri. Hi nga thavelela vamwani ngu ti nathu hi nga thavelelwa ngu tona.”

18. a) Ngu kutxani vamwani va nga thavako kuthavelela vamwani? b) Hi nga sikotisa kutxani kuthavelela vamwani? Womba txikombiso.

¹⁸ Hambi hi txi thava, ti lava hi xota tinzila to vhuna vamwani. Ti nga maha makhatoni hi txi thava to hi na mbi mana to womba mwendo hi si mani to va mahela. Didhota dimwani di dhanwako ku i Paulo, di khumbula mizamo ayi vamwani va nga yi maha mbimo yi tate wakwe a nga mwalala. A khene: “Ni nga womba to ti si va hehukeli ku ni tshuketela. Va si ti zivi to va nga womba txani. Hambi keto, na bonga minavelo yawe yo lava ku ni vhuna.” Mwanathu Tajon nene, msana ka phango ya kuzinginikela ka mafu a wombile tiya: “Ku la kuwomba ditshuri, kha ni ma khumbuli otshe mamesaje aya vathu va nga ni rumelela mangwanani ka kona ka ditshiku dile, kambe na khumbula to va zamile totshe kasi ku ve ziva to ni ka ti to txani.” Hi txi khatala ngu nzila yoneyo, nathu hi nga sikota kuthavelela vamwani.

19. Ngu kutxani u di tiemisete kuthavelela vamwani?

¹⁹ Aku se hi yako mawetoni ka mafu awa, txiemo txa mafu txi na ya masoni txi karata se wutomi wu ya masoni wu txi xupha. (2 Tim. 3:13) Se aku hi ku ni txionho atxi hi nga txi mana ka vaveleki vathu, hi na simama hi lava kuthavelelwa. Mpostoli Paulo ti mu hehukete kutsanisela wutomi wakwe wotshe, nguko a nga mana thavelelo ka Makristu kulowe. He thembekeni kufana Aristarkusi ni Tikiko ni kutiningetela ko thuma kufana ni Marku. Hi txi maha toneto, hi na vhuna vanathu ti to ve simama ve tsana mu ka likholo.—1 Vat. 3:2, 3.