Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

MUTWE WAKULILONGESA 2

Yena Muhasa Kupwa Chishina cha Utakamiso

Yena Muhasa Kupwa Chishina cha Utakamiso

“Wano wika akwa milimo-ni-akwetu ha wanangana wa Zambi, hanapu akwa kungutakamisa.”—KOLO. 4:11.

MWASO 90 Tulikolwezenu Umwe ni Mukwo

CHIKUMA CHILEMU *

1. Yipikalo yika yize mandumbu jetu akumona?

HASHI heswe, tuvumbi twa Yehova, kanapalika mu yipikalo yinji. Wakumona yino mu chikungulwila chenu? Mandumbu amwe kakupinda ni misongo, hanji kufwisa mutu yoze azanga chinji. Akwo kananenganyana chinji hakumona asoko, hanji masepa jo kanahichika umwenemwene. Eka, kanapinji ni luyinda mweka ni mweka wa chisemewa. Mandumbu wano eswe, kanafupu utakamiso. Kuchi mutuhasa kwakwasa?

2. Mumu liaka ha mashimbu amwe Postolo Paulu te akufupa utakamiso?

2 Postolo Paulu kapalikile mu yipikalo yeka ni yeka ku mwono wenyi. (2 Kori. 11:23-28) Nawa te kakupinda ni “lumbambo mu mujimba,” lumbambo wacho kota kapwile umwe musongo. (2 Kori. 12:7) Kapwile nawa ni kunenganyana muze amuhichikile kuli sepa lienyi Ndima, yoze te akukalakala nenyi mu mulimo wa kwambujola. Mumu Ndima te kakufwila “yuma ya mwakono.” (2 Timo. 4:10) Paulu te mukwa-Kristu wakuwayisa, te kakwete hamu linji, nawa te chihanyi, kashika apwile ni kukwasa akwo. Alioze, ha mashimbu amwe, neye te kakunenganyana.—Roma 9:1, 2.

3. Aya atakamishine Paulu ni kumukwasa?

3 Paulu katambwile utakamiso ni ukwaso uze te anafupu. Mu mulali uka? Yehova kakwashile Paulu kupalikila mu spiritu yenyi yisandu. (2 Kori. 4:7; Fwili. 4:13) Yehova nawa kapwile ni kutuma akwa-Kristu akwo hanga atakamise Paulu. Kashika Paulu ahanjikile hali mandumbu wano ngwenyi, wano “hanapu akwa kungutakamisa.” (Kolo. 4:11) Iye katongwele majina ja amwe akuli mandumbu jacho ngwe, Aristako, Techiku ni Marku. Mandumbu wano yatakamisa Paulu ni kumukwasa hanga anunge ni kunyongonona. Yitanga yika yakwashile mandumbu wano hanga apwe akwa-kutakamisa? Kuchi mutuhasa kwimbulula chilweza cho chipema ha kutakamisa ni kulembejeka akwetu?

SHISHIKA NGWE ARISTAKO

Mutuhasa kushishika ngwe Aristako ha kukwasa mandumbu jetu ha “mashimbu a lamba” (Tala maparagrafu 4-5) *

4. Kuchi Aristako asolwele ngwo kali sepa washishika wa Paulu?

4 Aristako mukwa-Kristu wa ku Masendonia, kapwile sepa washishika wa Paulu. Chisuho chitangu chize Mbimbiliya yinavuluka Aristako, chili ha wenyi wamuchitatu wa Paulu wa mishionaliu, muze apalikile mu Efwesu. Muze te anakaula Paulu, Aristako yamulundumukina kuli mbunga. (Yili. 19:29) Muze Aristako amutuswile, kakachinyine hanga alifunge ku upi. Alioze yanunga ni kukaula Paulu. Muze kwapalikile amwe tukweji, Aristako yanunga ni Paulu ku Ngresia, chipwe muze akwa kole te anafupu kushiha Paulu. (Yili. 20:2-4) Ha mwaka 58 M.J., muze atumine Paulu ngwe funge ku Roma, Aristako kapwile hamwe nenyi mu wenyi wacho, cheswe te ulungu unashimbama te hamuwika ali. (Yili. 27:1, 2, 41) Muze ahetele ku Roma, Aristako kota kapwile hamwe ni Paulu mu zuwo lia ususu. (Kolo. 4:10) Paulu kanakatakama chinji ha kupwa ni sepa yono washishika!

5. Kulita ni Yishima 17:17, kuchi mutuhasa kusolola ngwo tuli masepa ashishika?

5 Chizechene ngwe Aristako, mutuhasa kupwa masepa ashishika kuli mandumbu jetu, hi wika ko ha mashimbu apema, alioze nawa ha “tangwa lia lamba.” (Tanga Yishima 17:17.) Twatamba kununga ni kukwasa mandumbu jetu chipwe muze kapinda wacho mahwa. Tutalenu chilweza cha Francisca, * yoze yisemi jenyi afwile ni musongo wa câncer. Muze tato afwile, yikupalika tukweji atatu naye neye yafwa. Hachino, iye yamba ngwenyi: “Mutuhasa kupinda ni yinyengo ha mashimbu anji. Alioze, ngunawahilila chinji ha kupwa ni masepa ashishika, waze akununga ni kungutakamisa ha kapinda wami, chipwe ngwe yisemi jami afwile kulu.”

6. Yika masepa ashishika akulinga?

6 Masepa ashishika kakusa tachi hanga akwase mandumbu jo. Chakutalilaho, umwe ndumbu yoze avuluka ngwo Petulu, yanyingika ngwenyi, kali ni umwe musongo upi chinji. Mukwo-pwo Katia yamba ngwenyi: “Umwe ndumbu ni mukwo-pwo a mu chikungulwila chetu, yatutwala ku shipitali, kwenako tunakanyingikina ngwo, Petulu kali ni musongo. Hazehene, ayo yatulakenya ngwo, matukwasa, kechi kutuhichika ukawetu.” Kwamba pundu, chili chipema kupwa ni masepa ashishika muze tuli mu kapinda!

PWAKO YOZE MAJIKIJILA NGWE TECHIKU

Mahasa kutujikijila ngwe Techiku, ha kukwasa akwetu muze anapalika mu yipikalo (Tala maparagrafu 7-9) *

7-8. Kulita ni A-Kolosu 4:7-9, kuchi Techiku asolwele ngwo kali sepa yoze atamba kujikijila?

7 Techiku, kapwile mukwa-Kristu mu Roma ku mbonge ya Azia. Kapwile nawa sepa washishika wa Paulu. (Yili. 20:4) Ha mwaka 55 M.J., Paulu yalulieka milambu hanga ayitwale kuli akwa-Kristu a mu Yundeya, waze te anapalika mu kapinda. Kota Paulu kahanyine mulimo uno ulemu kuli Techiku hanga akwase kululieka milambu yacho. (2 Kori. 8:18-20) Hakupalika cha amwe mashimbu, muze asele Paulu mu zuwo lia ususu ha chisuho chitangu ku Roma, Techiku mwe wapwile mukeji wa Paulu. Iye te kakutwala mikanda ni sango ja utakamiso jize Paulu te akutumina mandumbu mu yikungulwila ya Azia.—Kolo. 4:7-9.

8 Techiku yanunga ni kupwa sepa yoze Paulu te akujikijila. (Titu 3:12) Ha mashimbu jacho, chapwile chikalu kujikijila kuli akwa-Kristu amwe. Ha mwaka 65, muze Paulu amusele kamuchaali mu zuwo lia ususu, yasoneka ngwenyi, akwa-Kristu anji a mu mbonge ya Azia “hanangwehuka.” Kota kamwehukile hamukunda wa woma wa akwa kole. (2 Timo. 1:15) Alioze ha mashimbu wano akalu, Techiku yasolola ngwo kali mukwa-Kristu yoze mahasa kujikijila, chocho, Paulu yamuwezela nawa chiteli chikwo. (2 Timo. 4:12) Paulu kanakawahilila chinji ha kupwa ni Techiku sepa mupema, yoze te akujikijila.

9. Kuchi mutuhasa kwimbulula Techiku?

9 Chipwe yetu, mutuhasa kwimbulula Techiku ha kupwa sepa yoze akwetu mahasa kujikijila. Chakutalilaho, kutwatambile wika kulakenya mandumbu jetu ngwetu mutwakwasa, twakwasenu ha yize anafupu. (Mateu 5:37; Luka 16:10) Mandumbu waze anapalika mu kapinda, kakuwahilila chinji muze akunyingika ngwo mutwakwasa. Umwe ndumbu wa pwo yamba ngwenyi: “Nyi uli ni shindakenyo ngwo, mutu yoze walakenya kukukwasa makukwasa lume, mbunge ye muyihwima.”

10. Kulita ni Yishima 18:24, iya mahasa kutakamisa waze anapalika mu kapinda?

10 Atu waze akupalika mu umwe kapinda, kakupwa ni utakamiso muze akuhanjika ni umwe sepa yoze akujikijila. (Tanga Yishima 18:24.) Benjami, umwe ndumbu yoze mwanenyi amusosolwele mu chikungulwila, yamba ngwenyi: “Te ngunafupu kuhanjika ni sepa yoze munguhasa kujikijila hanga ngumulweze chize ngunevu.” Carlos yoze achijile chiteli ha mukunda wa shili yize alingile, yamba ngwenyi: “Te ngunafupu umwe sepa yoze mungujikijila hanga ngutusule yikola yeswe yize te ngunevu ku mbunge.” Makulwana a mu chikungulwila, e akwashile Carlos ha yize te anevu. Carlos kevwile kuwaha chinji ha kunyingika ngwo yuma yeswe yize alwezele makulwana a mu chikungulwila, kechi kuyilweza kuli mutu niumwe.

11. Yika twatamba kulinga mba tupwe masepa angunu nawa a ujikijilo?

11 Twatamba kupwa ni uhomboloji mba tupwe masepa angunu nawa a ujikijilo. Chuma chakwashile ndumbu Suzana muze lunga amuchinyine, chili kuhanjika ni masepa jenyi waze ajikijila. Iye yamba ngwenyi: “Ayo te kakungupanjika ni uhomboloji, chipwe ngwe te nakufunyina yuma yoyene mashimbu eswe.” Nyi wapwa mukwa-kupanjika kanawa, musolola ngwo uli sepa wamwenemwene.

ZANGA KUKWASA AKWENU NGWE MARKU

Yitanga yipema ya Marku yakwashile Paulu hanga anyongonone; ni yetu mutuhasa kukwasa mandumbu jetu muze mapwa mu kapinda (Tala maparagrafu 12-14) *

12. Marku te iya, nawa kuchi asolwele ngwo te kanazange kukwasa akwo?

12 Marku kapwile mukwa-Kristu Ka-Yunda wa ku Yerusaleme. Musonyenyi Mbarnabe kapwile Mishionaliu mupema yoze te anyingika chinji. (Kolo. 4:10) Chinasoloka ngwe asoko ja Marku kapwile ni upite, chipwe chocho Marku kakasele upite wacho ha chihela chitangu ku mwono wenyi. Marku kasolwele ku mwono wenyi ngwo, kapwile ni zango lia kukwasa akwo, nawa te kakuwahilila ha kulinga chino. Chakutalilaho, iye kakalakalile ni postolo Paulu hamwe ni postolo Petulu yisuho yinji, kaakwashile kumanununa yiteli yo ni kwakwasa ha yize te anafupiwa ku mwono wo. (Yili. 13:2-5; 1 Petu. 5:13) Paulu kambile ngwenyi, Marku kapwile umwe wa kuli ‘akwa milimo-ni-akwo ha Wanangana wa Zambi’ yoze wamutakamishine.—Kolo. 4:10, 11.

13. Kuchi 2 Timoteu 4:11 unasolola chize Paulu apwile ni kulemesa mulimo uze Marku te akulinga?

13 Marku yapwa sepa mupema wa Paulu. Chakutalilaho, ha mwaka 65, muze Paulu apwile mu zuwo lia ususu chisuho cha kasula ku Roma, yasoneka mukanda wamuchiali wa Timoteu. Ha mukanda wacho, Paulu yeta kuli Timoteu hanga aye chimuwika ni Marku jikaliwane ni Paulu ku Roma. (2 Timo. 4:11) Paulu te kakulemesa mulimo weswe uze te Marku akulinga, kashika anaketa hanga aliwane nenyi ha mashimbu jacho akalu. Marku kakwashile chinji Paulu. Kota kamuhele kulia hanji yivungo yize te muyimukwasa kusonekenaho mikanda. Kota ukwaso uno, ni utakamiso uze Marku ahanyine kuli Paulu, wamukwashile kunyongonona muze te hikwasala hakehe hanga amushihe.

14-15. Yika Mateu 7:12, muuhasa kutulongesa ha kukwasa akwetu?

14 Tanga Mateu 7:12. Muze twakupwa mu kapinda, twakuzanga kupwa ni masepa waze matukwasa ha mashimbu jacho! Rui, yoze wafwishile tato mu ponde, yamba ngwenyi: “Muze mutu akupwa mu umwe kapinda kakukakajana, chakukaliwa kuli iye kulinga milimo chipwe yikehe-yikehe.” Yamba nawa ngwenyi: “Ha mashimbu ngwe wano, nyi mukusoloka umwe mutu yoze makukwasa, chipwe ukwaso ukehe, wakukwasa chinji.”

15 Kanda tushimbwila akwetu atwite ukwaso mba twakwase. Chakutalilaho, umwe ndumbu wa pwo kalihanyine hanga akwase Petulu ni Katia, waze hitwatongola, ha kwafwetela uwukiso weswe ku shipitali. Chikwo nawa, Petulu ni Katia te keshi kuhasa nawa kwendesa mashinyi hanga aye ku kukunguluka, hachino, ndumbu wacho yalinga katalilo hanga mandumbu waze ali ni mashinyi apwe ni kwatwala ku kukunguluka. Katia kevwile chiseke chinji ha ululikiso wacho, hachino, yamba ngwenyi: “Ukwaso uno watuhuzulwile chinji!” Kashika, kanda ulelesa utakamiso hanji ukwaso weswawo muhana.

16. Yika twalilongesa hali Marku ha chize twatela kutakamisa akwetu?

16 Kambaji Marku te kakulinga milimo yinji. Kamuhele milimo yinji mu ululikiso wa Yehova, ngwe kusoneka mukanda uze uli ni jina lienyi. Chipwe chocho, iye te kakuchiza mashimbu hanga atakamise Paulu, nawa Paulu te kakuzanga kwita ukwaso kuli Marku. Ndumbu wa pwo avuluka ngwo, Angela, yoze ukwete usoko wenyi ashihile kuli yilianyi, neye kevwile kuwaha chinji ha kupwa ni masepa apema ngwe Marku. Yamba ngwenyi: “Sepa yoze unazange kukukwasa kakwivwa keke. Kakusolola ngwo kanazange kukulingila yimwe nawa keshi kukwata mu miji.” Mutuhasa kulihula ngwetu: ‘Shina mandumbu kakungumona ngwo, nakulihana hanga ngutakamise akwetu ni kwakwasa?’

PWAKO NI NDAKO YA KUTAKAMISA AKWENU

17. Kuchi kupukuna ha 2 A-Korindu 1:3, 4, muchihasa kutukolweza hanga tutakamise akwetu?

17 Kuli mandumbu anji waze anafupu utakamiso. Mutuhasa kutakamisa akwetu ni utakamiso uze atuhele kuli akwetu. Umwe ndumbu avuluka ngwo, Nina, yoze wamwene lamba linji muze kako afwile, yamba ngwenyi: “Yehova mahasa kututuma hanga tutakamise akwetu, nyi mutwecha hanga Iye atutume.” (Tanga 2 A-Korindu 1:3, 4.) Francisca yoze hitwatongola, yamba ngwenyi: “Yize anambe ha mukanda 2 A-Korindu 1:4 yili yamwenemwene. Mutuhasa kutakamisa akwetu ni utakamiso uze akututakamisa nawo.”

18. (a) Mumu liaka atu amwe akwivwa woma wa kutakamisa akwo? (b) Yika muyihasa kutukwasa hanga tutakamise akwetu? Hana chilweza.

18 Nyi umwe ndumbu kanafupu utakamiso, muhasa kwivwa woma ha kuhona kunyingika yize muhasa kwamba hanji kulinga. Alioze, likolweze hanga ulinge chimwe. Paulu, mukulwana wa mu chikungulwila yoze wafwishile tato, yamba ngwenyi: “Namwene ngwami, mandumbu te kanevu woma wa kuhanjika ni yami. Ayo te kanyingikine yize mangulweza. Alioze, ngunawahilila mumu kaliangile kwiza hanga angukwase ni kungutakamisa.” Yino ye yalingiwile nawa kuli ndumbu Tajon, yoze yuma yamutokele ha mukunda wa munyiko. Yamba ngwenyi: “Kwamba pundu, kuchishi kwiwuluka sango jeswe jize mandumbu apwile ni kungutumina muze munyiko te hiwapalika. Alioze, ayo kasolwele ngwo kakunguzanga chinji ni kulihulumba hali yami.” Kashika, chipwe yetu nyi twasolola kuli mandumbu ngwo, twakwazanga chinji mutuhasa kutakamisa akwetu waze anafupu utakamiso.

19. Mumu liaka twatamba kupwa chishina cha utakamiso?

19 Songo lia yuma ya hano hashi linakundama, yuma muyinunga ni kupiha chinji ni mwono muununga ni kukaliwa chinji. (2 Timo. 3:13) Hamukunda wa lamba lize twakulinehena yetwene mumu lia shili yize twahingile, tulieswe mutununga ni kufupa utakamiso. Ukwaso uze Postolo Paulu atambwile kuli mandumbu jenyi akwa-Kristu, wamukwashile kunyongonona ni kushishika ndo ha kufwa chenyi. Kashika, tulieswe twatamba kupwa ni ndako ya kushishika ngwe Aristako, kupwa mutu yoze akujikijila ngwe Techiku ni kulihana hanga tukwase akwetu ngwe Marku. Nyi twalinga chino, mutuhasa kukwasa mandumbu eswe hanga amane ngu mu ufulielo.—1 Tesa. 3:2, 3.

^ kax. 5 Postolo Paulu kapalikile mu yipikalo yinji ku mwono wenyi. Ha mashimbu jacho, amwe mandumbu yamutakamisa. Mutumona yitanga yitatu yize mandumbu wano apwile nayo mba atakamise akwo. Nawa, mutumona chize mutuhasa kwimbulula yilweza yo.

^ kax. 5 Majina amwe ha mutwe uno kapwa kwalumuna.

MWASO 111 Yuma Yize Yakutuvwisa Kuwaha

^ kax. 56 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Aristako ni Paulu muze te anashimbama ni ulungu.

^ kax. 58 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Techiku kanamujikijila kuli Paulu ha kumwaha mikanda hanga ayitwale ku yikungulwila.

^ kax. 60 ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Marku kanakwase Paulu.