A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

CAWN AWK CAPAR 2

‘Bawmtu Ṭha’ Na Si Kho

‘Bawmtu Ṭha’ Na Si Kho

‘Anmah pathum hi Judah mi Khrihfa i a cangmi keimah sin i Pathian Pennak rian a ṭuanmi an si; ka caah bawmtu ṭhahnem ngaingai an si.’—KOL. 4:11.

HLA 90 Pakhat le Pakhat Thazaang I Pe U

LANGHTERNAK *

1. Jehovah salle tampi nih zei bantuk lungretheihnak a chuahtermi thil sining hna dah an ton?

VAWLEICUNG pumpi ah a ummi Jehovah salle tampi nih lungretheihnak asiloah ngaihchiatnak a chuahtermi thil sining hna an tong. Mah kha nan Khrihfabu ah na hmu maw? Khrihfa cheukhat cu a zualmi zawtnak asiloah dawtmi nih thihtaknak hna an tong. Cheukhat cu an chungkharmi asiloah an hawikom ṭha pakhat nih biatak a kaltak caah an ngaih a chia tuk. Cheukhat tu cu leiser ral ruangah harnak an tong. Cu bantuk unau pawl nih bawmhnak an herh. Zeitindah kan bawmh khawh hna?

2. Lamkaltu Paul nih a caan ah zeicah bawmhnak a herh?

2 Lamkaltu Paul cu a nunnak caah ṭih a nungmi thil sining pakhat hnu pakhat in a tong. (2 Kor. 11:23-28) Cun zawtnak phunkhat a si kho menmi ‘a pum ah fahnak’ pakhat zong a rak ing. (2 Kor. 12:7) Lamkaltu Paul cu a rianṭuanṭi hawi, “Demas [nih] tuchan vawlei he an i duh” i a zam tak tikah a ngaih a chia tuk. (2 Tim. 4:10) Paul cu siang ngaiin midang a bawmmi, a ral a ṭhami chiti thuhmi Khrihfa pakhat a si ko nain a caan ah a lung a dong.—Rom 9:1, 2.

3. Paul cu ahote sinin dah hnemhnak le bawmhnak a hmuh?

3 Paul nih a herhmi hnemhnak le bawmhnak kha a hmuh. Zeitindah? Jehovah nih Paul tha pek awkah a thiang thlarau kha a hman. (2 Kor. 4:7; Fil. 4:13) Jehovah nih Paul hnemh awkah unau pawl zong kha a hman hna. Paul nih a rianṭuanṭi hawi cheukhat cu “ka caah bawmtu ṭhahnem ngaingai an si” tiah a ti. (Kol. 4:11) Mah hna lakah an min in a langhtermi hna cu Aristarkas, Taikhikas le Marka an si. Annih nih Paul kha tha an pek i inkhawhnak ngeih awkah an bawmh. Mah Khrihfa pathum kha bawmtu ṭha si awkah zei sining nih dah a bawmh hna? Pakhat le pakhat i hnemh awk le tha i pek awkah kan i zuam tikah zeitindah kan i zohchunh khawh hna?

Aristarkas Bantukin Zumhfekmi Si

Aristarkas bantukin unau pawl nih “harnak” an ton caan ah an sinah kan umnak thawngin zumhfekmi hawikom kan si kho (Catlangbu 4-5 zoh) *

4. Aristarkas nih Paul caah zumhfekmi hawikom a si kha zeitindah a langhter?

4 Thesalonika khua i Masidonia mi, Khrihfa pakhat a simi Aristarkas nih Paul cungah zumhfekmi hawikom a si kha a langhter. Efesa khua i Paul a voithumnak missionary khualtlawnnak kong aa ṭialnak Baibal ah Aristarkas kong kha a hmasa bik kan rel. Aristarkas cu Paul he khual an tlawnṭi lioah mibu nih an rak tlaih. (Lam. 19:29) A luat ṭhan tikah amah pumpak himnak kha biapi ah chia loin Paul cungah zumhfek tein a um. Thla tlawmpal hnuah Greek ram ah ralchanhtu hna nih Paul kha thah awkah an i zuam ko nain Aristarkas cu Paul leiah a ṭang peng. (Lam. 20:2-4) AD 58 hrawngah Paul cu thongtla pakhat in Rom khua i kuat a si lioah Aristarkas zong a sinah a rak kal ve i tilawng rawhnak hna zong an rak tong. (Lam. 27:1, 2, 41) Rom khua an phanh hnuah Aristarkas cu Paul he thonginn ah caan tlawmpal chung um dawh a si. (Kol. 4:10) Cu bantuk zumhfekmi a hawi sinin Paul nih thazaang peknak le bawmhnak a hmuhmi cu khuaruahhar awk a si lo.

5. Phungthlukbia 17:17 ningin zumhfekmi hawikom zeitindah kan si khawh?

5 Aristarkas bantukin kannih zong thil sining a ṭhat caan lawngah si loin “harnak” caan zongah unau hna he naih tein kan umnak thawngin zumhfekmi hawikom kan si kho. (Phungthlukbia 17:17 rel.) An tonmi harnak a dih hnu hmanhah unau pawl nih bawmhnak an herh rih men lai. Thla thum chungah a nu le a pa nih an thih takmi Frances * nih hitin a ti: “Mah harnak nih caan saupi tiang a ka hnorsuan tiah ka ruah. Ka nu le ka pa an thih hnu caan saupi a rauh tiang ka ngaih a chiat pengmi kha zumhfekmi ka hawile nih an hngalh caah an cungah kaa lawm tuk.”

6. Zumhfekmi sinak nih zei tuah awkah dah a kan forh?

6 Zumhfekmi hawikom nih cun an unau pawl bawmh awkah mahca ṭhatnak kha an hlawt. Tahchunhnak ah, unaupa Peter cu siibawi nih khulrang in a zual khomi le a nunnak caah ṭih a nungmi zawtnak na ngei tiah a chimh. A nupi, Kathryn nih hitin a ti: “Kan Khrihfabu i nuva tuahkhat nih Peter a zawtnak check awkah siizung ah booking a kan tuahpiak. Mah tikah Peter a zawtnak kha kan hun hngalh. Mah a har tukmi caan ah kanmah lawngin umter kha an duh lo. Kan herh tik paohah kan pawngah um dingin bia an khiah.” Kan tonmi harnak inkhawh awkah a kan bawm khomi hawikom ṭha ngeih cu hnemtu taktak a si.

Taikhikas Bantukin Zumhawktlakmi Si

Taikhikas bantukin midang nih buaibainak an ton tikah zumhawktlakmi hawikom kan si kho (Catlangbu 7-9 zoh) *

7-8. Kolose 4:7-9 ningin Taikhikas nih zumhawktlak a si kha zeitindah a langhter?

7 Taikhikas cu Asia ram, Rom peng in a rami Khrihfa pakhat a si i anih cu Paul caah zumhawk a tlakmi hawikom pakhat a si. (Lam. 20:4) AD 55 hrawngah Judah ram i Khrihfa hna bawmhnak caah tangka kholh dingin Paul nih a rak timhtuah, mah a biapi tukmi rian kha bawmh awkah Taikhikas kha a rak thlahmi a si men lai. (2 Kor. 8:18-20) Rom khua ah Paul a voikhatnak thong a tlak hnuah Taikhikas cu Paul pumpak bia a phortu pakhat in rian a ṭuan. Asia khrihfabu hna sinah Paul cakuat le thazaang peknak bia hna kha a chim.—Kol. 4:7-9.

8 Taikhikas cu Paul caah zumhawk a tlakmi hawikom a si peng. (Titas 3:12) Hlanlio Khrihfa dihlak cu Taikhikas bantukin zumhawktlak an si lo. AD 65 hrawng, Paul a voihnihnak thong a tlak chungah Asia ram i Khrihfa tampi nih ralchanhtu pawl kha an ṭih hna caah amah he an i komh duh lonak kong kha Paul nih a ṭial. Asinain Paul nih Taikhikas kha aa bochan khawh i a dang rian zong a rak pek. (2 Tim. 4:12) Paul nih Taikhikas bantuk hawikom ṭha a ngeih caah a sunsak tuk lai ti cu a fiang ko.

9. Taikhikas kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

9 Zumhawk a tlakmi hawikom kan sinak thawngin Taikhikas kha kan i zohchunh khawh. Tahchunhnak ah, unau pawl kha an herhmi kan in bawmh hna lai tiah bia kan kamh hna lawng si loin anmah bawmh awkah thil zong kan tuah. (Matt. 5:37; Luka 16:10) Bawmhnak a herhmi hna nih an kan bawmh lai ti an hngalh tikah hnemhnak an hmu. Mah he aa tlaiin unaunu pakhat nih hitin a ti: “Mi pakhat nih na herh lio caan ah kaan bawmh lai tiah bia an kamhmi kha na hngalh ahcun lungdaihnak na hmu ko lai.”

10. Phungthlukbia 18:24 ningin harnak asiloah ngaihchiatnak a tongmi hna nih ahote sinin dah hnemhnak an hmuh khawh?

10 Harnak asiloah ngaihchiatnak a tongmi hna nih zumhawk a tlakmi an hawile sinah an intuarnak kong an chimnak thawngin hnemhnak an hmu tawn. (Phungthlukbia 18:24 rel.) A fapa buchung in an chuah tikah a ngaih a chia tukmi Bijay nih hitin a ti: “Ka zumh khawhmi pakhatkhat kha ka intuarnak kong ka chimh a hau.” Carlos cu palhnak a tuah caah Khrihfabu i tinvo sung a hmuhmi pawl kha a sung. Hitin a ti: “Ka intuarnak kha ṭihnak ngei loin zalong tein ka chim khawh nakhnga ‘a himnak hmun’ ka herh.” Carlos nih mah a himnak hmun kha a tonmi buaibainak tei khawh awkah a bawm khomi Khrihfa upa hna sinin a hmuh. Cun Khrihfa upa hna nih a chimmi kha midang sinah an chim ṭhan lai lo ti a hngalh ca zongah hnemhnak a hmu.

11. Zeitindah zumhawk a tlakmi hawikom kan si khawh?

11 Zumhawk a tlakmi hawikom kan si khawh nakhnga lungsaunak kan ngeih a hau. Zhanna cu a vapa nih a kaltak tikah a intuarnak kong kha a hawikom ṭha pawl sinah a chimnak thawngin hnemhnak a hmu. Hitin a ti: “Ka chimciami bia kha atu le atu ka nolh ṭhan lengmang ko nain lungsau tein an ka ngaihpiak.” Nang zong midang nih an chimmi bia kha ṭha tein na ngaihpiak hnanak thawngin hawikom ṭha na si kha na langhter khawh.

Marka Bantukin Midang caah Lungtho tein Ṭuan

Marka nih a tuahsernak in Paul kha inkhawhnak ngeih awkah a rak bawmh, kannih zong unau pawl nih ngaihchiatnak an ton tikah kan bawmh khawh ve hna (Catlangbu 12-14 zoh) *

12. Marka cu ahodah a si, midang caah lungtho tein ṭuan a duh kha zeitindah a langhter?

12 Marka cu Jerusalem in a rami, Judah mi Khrihfa pakhat a si. Danhnih a unau Barnabas cu missionary pakhat in hngalh a si. (Kol. 4:10) Marka a chungkhar cu thilri chawva tampi ngeih dawh an si. Asinain Marka nih a nunnak ah thilri chawva kha pakhatnak ah a chia lo. Marka nih a nunchung dihlak lungthawhnak a rak langhter. Cun midang caah rianṭuan kha a duh. Tahchunhnak ah, Lamkaltu Paul le lamkaltu Peter an pahnih ningin an rian an liim khawh nakhnga an sinah caan saupi rian a rak ṭuan. Mah cu pumsalei an herhbaunak a bawmhmi hna a si men lai. (Lam. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paul nih Marka cu “keimah sin i Pathian Pennak rian a ṭuanmi” le ka caah “bawmtu ṭhahnem ngaingai” a si tiah a ti.—Kol. 4:10, 11.

13. Paul nih Marka nih zumhawktlak tein a rak ṭuanmi vialte a sunsak ti kha 2 Timote 4:11 ah zeitindah a langhter?

13 Marka cu Paul a hawikom ṭha pakhat a hung si. Tahchunhnak ah, AD 65 hrawng, Rom khua i hmanung bik thong a tlak lioah Paul nih Timote sinah a voihnihnak cakuat a ṭial. A cakuat ah Timote kha Rom khua ah rat dingin a fial i Marka zong rak i ratpi ve tiah a ti. (2 Tim. 4:11) Marka nih zumhawktlak tein a rak ṭuanmi vialte kha Paul nih a sunsak ti cu a fiang ko. Cucaah a biapi tukmi caan ah a sinah um dingin a rak fial. Marka nih Paul kha a tuahsernak in a rak bawmh. Ei awk rawl asiloah caṭialnak caah a herhmi thilri pawl kha a bawmh men lai. Paul cu a hmuhmi bawmhnak le thapeknak nih a thih lai ni tiang inkhawhnak ngeih awkah a bawmh.

14-15. Kan tuahsernak in midang bawmh khawh ning he aa tlaiin Matthai 7:12 nih zeidah a kan cawnpiak?

14 Matthai 7:12 rel. Harnak kan ton tikah tuahsernak in a kan bawmmi hna kha kan sunsak tuk hna. A pa nih accident in a thihtakmi Ryan nih hitin a ti: “Nifate na tuah tawnmi thil hmanh kha harnak na ton tikah na tuah khawh lomi tampi a um. Thil hmete a si hmanhah pakhatkhat nih kan caah bawmtu a simi thil a kan tuahpiak tikah hnemhnak kan hmu.”

15 Lungthin pe in le hliphlau tein kan um ahcun midang bawmh khawhnak lam kha kan hmuh khawh ve hna lai. Tahchunhnak ah, unaunu pakhat nih a hmasa ah langhtermi Peter le Kathryn caah siizung ah booking a tuahpiak hnanak thawngin a bawmh hna. Peter le Kathryn nih Mawtaw an mawngh khawh ti lo caah Khrihfabu i unau pawl nih tlunkalnak ah an bawmh khawh hna nakhnga unaunu nih a timhtuah. Mah timhtuahnak cu an caah bawmhtu a si maw? Kathryn nih “kan phorhmi thilrit a kan chan bantukin kan ruah” tiah a ti. Midang bawmh awkah thil hmete na tuah tik hmanhah an caah hnemtu taktak na si kho ti kha i cinken zungzal.

16. Hnemhnak peknak he aa tlaiin Marka sinin zei a biapimi kong dah kan cawn khawh?

16 Kumzabu pakhatnak i zultu Marka cu a rian a tammi Khrihfa pakhat a si. Jehovah caah a biapi tukmi thil a tuah a hau, mah ah a min in auhmi thawngṭha cauk ṭialnak aa tel. Asinain Marka nih a caan cheukhat kha Pual hnemhnak caah a hman, cucaah Pual nih Marka kha zalong tein bawmhnak a hal khawh. A chungkharmi pakhat puarhrang ngaiin thahnak a tongmi Angela nih lungtho tein amah a hnemmi hna kha a sunsak tuk hna. Hitin a ti: “Ka hawile nih lungtho tein bawmh an ka duh tikah anmah he bia i ruah cu a fawi. Bawmh an ka duh i cutin tuah awk zongah ṭihnak a ngei lomi an lo.” Hitin kan i hal kho, ‘Zumtukhat pawl kha tuahsernak in lungtho tein bawmh a duhmi in hngalh ka si maw?’

Midang Hnemh Awkah Bia Khiak

17. Midang hnemh awkah 2 Korin 1:3, 4 ruahnak nih zeitindah a kan forh khawh?

17 Kan Khrihfabu ah bawmhnak a herhmi unau pawl kawl cu a fawi tukmi a si. Midang nih kanmah hnemhnak ah an hmanmi thapeknak hna kha kan hman khawh ve. A pi nih a thihtakmi unaunu Nino nih hitin a ti: “Jehovah kha kan i hmanter ahcun Jehovah nih midang hnemh awkah a kan hman khawh.” (2 Korin 1:3, 4 rel.) A hmasa ah langhtermi Frances nih hitin a ti: “2 Korin 1:4 bia cu a hmaan taktak. Kan hmuhmi hnemhnak kha midang hnemhnak ah kan hman khawh.”

18. (a) Cheukhat nih midang hnemh kha zeicah an ṭih men lai? (b) Midang kha hmualngei tein zeitindah kan hnemh khawh hna? Tahchunhnak pe.

18 Ṭihnak kan ngeih hmanhah midang bawmh khawhnak lam kha kan kawl a hau. Tahchunhnak ah, lungretheihnak a tongmi pakhat sinah zeidah ka chim lai asiloah a caah zeidah ka tuah lai ti kha kan hngal lo tiah ṭihnak kan ngei men lai. Khrihfa upa a simi Paul nih a pa a thih hnuah mi cheukhat nih amah hnemh awkah an i zuammi kha a philh lo. Hitin a ti: “An caah keimah he bia i ruah cu a fawi lai lo. Zeidah kan chim lai ti kha an hngal lo. Asinain hnemh le bawmh an ka duhmi kha ka sunsak tuk.” Cu bantukin lihnihnak a tongmi unaupa Tajon nih hitin a ti: “Li aa hnin hnuah mi nih an ka kuatmi ca kip kha cu kaa cinken ti lo nain ka him le him lo hngalh an duhmi tu cu kaa cinken rih.” Midang cungah siaherhnak kan langhter ahcun hmualngei tein mi a hnem khotu kan si lai.

19. ‘Bawmtu ṭha’ si awkah zeicah bia na khiah?

19 Hi vawlei donghnak caan kan naih chin cang caah vawlei cu a ṭhalo chin lengmang lai i nunnak cu a har chinchin lai. (2 Tim. 3:13) Mitlinglo kan si ca le palhnak kan tuah peng caah hnemhnak kan herh peng rih lai. Lamkaltu Paul zong a thih tiang zumhfek tein inkhawhnak a ngeihnak a ruang pakhat cu zumtukhat Khrihfa hna sinin hnemhnak a hmuh caah a si. Kannih zong Aristarkas bantukin zumhfekmi, Taikhikas bantukin zumhawk a tlakmi le Marka bantukin midang caah lungtho tein a ṭuanmi kan si kho. Cutin kan tuahnak thawngin unau pawl kha zumhfek tein Jehovah biak zungzal awkah kan bawmh khawh hna.—1 Thes. 3:2, 3.

^ cat. 5 Lamkaltu Paul cu a nunnak ah harnak tampi a tong. Harnak a ton chungah a rianṭuanṭi hawi cheukhat cu a caah bawmtu ṭha taktak an rak si. Midang bawmtu ṭha si awkah an caah bawmtu a simi sining pathum kong kha kan i ruah hna lai. Kan i zohchunh khawh hna ning kong zong kan i ruah lai.

^ cat. 5 Hi capar ah langhtermi an min cheukhat cu thlen a si.

HLA 111 Kan I Lawmhnak A Ruang

^ cat. 56 HMANTHLAK FIANTERNAK: Aristarkas le Paul cu tilawng rawhnak an tongṭi.

^ cat. 58 HMANTHLAK FIANTERNAK: Taikhikas nih Khrihfabu sinah Paul cakuat kha zumhawktlak tein a chim.

^ cat. 60 HMANTHLAK FIANTERNAK: Marka nih Paul kha a tuahsernak in a bawmh.