1. Le bengidi bavule ba Yehova ba kikōkeji batanwanga na bintu’ka bivutakanya ñeni?

KUJOKOLOKA ntanda yonso, bengidi bavule ba Yehova batanwanga na bintu bivutakanya ñeni, kadi bisansa. Lelo umonanga bino bintu mu kyenu kipwilo? Bene Kidishitu bamo bekondanga na misongo mikatampe nansha na bulanda bwa kufwilwa muntu obasenswe. Bakwabo badi na misanshi mikatampe pa kumona muntu wa mu kisaka nansha mulunda nabo uleka bubine. Bangi nabo basusukanga pa mwanda wa bimpengele bya kipangila. Bano batutu ne bakaka bonso basakilwa busengi. Le tubwanya kwibakwasha namani?

2. Mwanda waka kyaba kimo mutumibwa Polo wādi usakilwa busengi?

² Mutumibwa Polo wātenwe misunsa mivule mu byaka mu bwandi būmi. (2 Ko. 11:23-28) Kadi wādi unenwe kūminina “mwiba mu ngitu,” padi i misongo. (2 Ko. 12:7) Kadi wātyumukilwe mutyima kitatyi kyāmunyemene Demasa, mwingidi nandi, “ke-muntu [Demasa wāsenswe] ino ngikadilo ya bintu.” (2 Tm. 4:10) Polo wādi mwine Kidishitu mushingwe māni mukankamane, mwine wākweshe bakwabo pampikwa kwisakila, inoko kyaba kimo nandi wātyumukilwe mutyima.​—Loma 9:1, 2.

3. Le i bāni bāsengele Polo ne kumukwasha?

³ Polo wātambwile busengi ne bukwashi bwaādi usakilwa. Muswelo’ka? Na bubine, Yehova wāingidije mushipiditu wandi ujila mwanda wa kumukomeja. (2 Ko. 4:7; Fid. 4:13) Kadi Yehova wāmusengele kupityila ku banababo bene Kidishitu. Polo wātelele bengidi nandi bamo bu “nsulo ya busengi bukatampe.” (Kol. 4:11) Mu bantu baātelele pa majina mubadilwa ne Aditakusa, Tekikusa, ne Mako. Bākankamikile  Polo, bāmukwasha ōminine. Le i ngikadila’ka yālengeje bano bene Kidishitu basatu basenge bakwabo? Le i muswelo’ka otubwanya kwiula kimfwa kyabo kiyampe potulonga bukomo bwa kwisenga ne kwikankamika batwe bene na bene?

4. Le Aditakusa wēlombwele namani bu mulunda wa lulamato kudi Polo?

⁴ Aditakusa, mwine Kidishitu mwine Masedonya wa mu Tesalonika, wēlombwele bu mulunda wa lulamato kudi Polo. Tutanga dibajinji myanda itala Aditakusa kitatyi kyāendele Polo ku Efisesa mu lwendo lwandi lwa busatu lwa bu mishonele. Pobāendele na Polo, Aditakusa wākwetwe na kibumbo kya bantu. (Bil. 19:29) Abo pa kumulekelela, kāsakilepo kunyema, ino wālamete nyeke Polo. Myeji mityetye pa kupita’po, mu Ngidiki, Aditakusa wādi ukidi’nka na Polo nansha balwana byobādi bakimba kwipaya Polo. (Bil. 20:2-4) Dya mu mwaka wa 58 Yesu Ke Mwiye pobātumine Polo kukamukuta mu Loma, Aditakusa wāendele nandi lwendo lulampe, kadi abo bonso bālobela na kyombo. (Bil. 27:1, 2, 41) Pobāfikile mu Loma, bimweka’mba wāpityije kitatyi kampanda mu buloko pamo na Polo. (Kol. 4:10) Na bubine, Polo wākankamikilwe ne kusengibwa na uno mulunda nandi wa lulamato!

5. Mungya Nkindi 17:17, le i muswelo’ka otubwanya kwikala balunda ba lulamato?

⁵ Pamo bwa Aditakusa, tubwanya kwikala balunda ba lulamato shi tulamete batutu ne bakaka mu bitatyi biyampe ne mu “bitatyi bya tusua.” (Tanga Nkindi 17:17.) Nansha shi makambakano abapu, batutu ne bakaka babwanya kusakilwa busengi. Frances, * wafwidilwe bambutwile bonso babidi na misongo ya dyaya mu bula bwa myeji isatu unena’mba: “Mona’mba makambakano etulengejanga tususuke kitatyi kilampe. Ino mfwijanga’ko balunda ba lulamato bayukile amba nakidi na misanshi, nansha byokepapite kitatyi kilampe na pafwile bambutwile bami.”

6. Lelo lulamato luketulengeja tulonge bika?

 ⁶ Balunda ba lulamato bepānanga mwanda wa kukwasha batutu ne bakaka. Kimfwa, tutu umo witwa bu Peter bamukwete misongo mibi ilomba’nka kufwa. Kathryn, wandi mukaji unena’mba: “Ba mulume ne mukaji bamo ba mu kyetu kipwilo badi baketutūla ponso potwadi tusakilwa kwenda ku lupitalo na Peter ubela. Banenene mu kine kitatyi’kya amba kebabwanyapo kwituleka twenda’ko batwe bene, kadi badi netu kitatyi kyonso.” Bine, kwikala na balunda ba bine babwanya kwitukwasha tūminine makambakano etu i kintu kisenga’po kashā!

7-8. Mungya Bene Kolose 4:7-9, le Tekikusa wēlombwele namani bu mulunda ukulupilwa?

⁷ Tekikusa mwine Kidishitu wa mu Loma, mu ntanda ya Azia, wādi mulunda wa binebine wa Polo. (Bil. 20:4) Dya mu mwaka wa 55 Yesu Ke Mwiye, Polo wāteakenye mwingilo wa kukongakanya lupeto lwa kukwasha nalo bene Kidishitu bene Yudea, kadi mobimwekela wānenene Tekikusa emanine uno mwingilo wa mvubu. (2 Ko. 8:18-20) Mwenda mafuku pobākutyile Polo mu Loma musunsa mubajinji, Tekikusa wāikele bu mukendi wandi. Wādi usela misapu ne mikanda ya Polo ikankamika ukatūla’yo ku bipwilo bya mu Azia.​—Kol. 4:7-9.

⁸ Tekikusa wādi nyeke mulunda wa Polo ukulupilwa. (Tet. 3:12) Ke bene Kidishitu bonsopo mu kine kitatyi’kya bādi balunda bakulupilwa pamo bwa Tekikusa. Dya mu mwaka wa 65 Yesu Ke Mwiye, pākutyilwe Polo musunsa wa bubidi, wālembele amba bana-balume bavule bene Kidishitu ba mu ntanda ya bubikavu bwa Azia bāmusonsolokele, padi mwanda bādi batyina balwana. (2 Tm. 1:15) Ino Polo wādi ukulupile Tekikusa, wāmupa ne mwingilo mukwabo. (2 Tm. 4:12) Polo wāfwijije’ko bininge pa kwikala na mulunda muyampe pamo bwa Tekikusa.

9. Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Tekikusa?

⁹ Tubwanya kwiula Tekikusa na kwikala  balunda bakulupilwa. Kimfwa, tulayanga kukwasha batutu ne bakaka basakilwa bukwashi, kadi twalonga’po kintu mwanda wa kwibakwasha. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Shi boba basakilwa bukwashi abayuka’mba tubwanya kwibakwasha, basengibwanga bya binebine. Kaka umo ulombola kine kyobikadile uno muswelo. Unena’mba, “Kukalangalangapo bininge shi muntu ulaile kukukwasha ukafikidija byanenene.”

10. Mungya Nkindi 18:24, le boba bekonda na makambakano ne kutyumukwa mutyima babwanya kusengibwa na bāni?

¹⁰ Divule dine boba bekonda na makambakano nansha kutyumukwa mutyima basengibwanga pobalombola’mo mulunda obakulupile. (Tanga Nkindi 18:24.) Bijay watyumukilwe mutyima papangilwe wandi mwana unena’mba, “nadi nsaka kulombola muntu onkulupile moneivwanina.” Carlos, wajimije madyese asenswe mu kipwilo pa mwanda wa kilubo kyaālongele. Unena’mba, “nadi nkimba muntu ombwanya kulombola myanda yami pampikwa kwikala na moyo wa kutyibilwa mambo.” Carlos wasokwele bakulumpe, bene bamukweshe anekenye makambakano andi. Kadi wasengelwe pa kuyuka’mba bakulumpe kebakasapwilapo muntu mukwabo byaanenene.”

11. Le i muswelo’ka otukokeja kwikala balunda bakulupilwa?

¹¹ Pa kwikala balunda bakulupilwa, tufwaninwe kwikala na kitūkijetyima. Zhanna pamushile wandi mulume, wasengelwe na kulombola balunda nandi mwawiivwanina. Unena’mba, “badi banteja na kitūkijetyima nansha byonadi padi mpituluka’nka mu bintu bimo.” Nobe ubwanya kwilombola bu mulunda muyampe na kuteja senene.

12. Le Mako wādi ani, ne wālombwele namani mutyima wa kukwasha?

¹² Mako wādi mwine Kidishitu Muyuda wa mu Yelusalema. Banabasa mwanabo wādi mishonele muyukane. (Kol. 4:10) Bimweka’mba kisaka kya ba Mako kyādi kifuke ku makasa, ino Mako kādipo utangidije kumeso bintu bya ku ngitu mu būmi bwandi. Mu būmi bwandi bonso, Mako wēlombwele bu muntu wa mutyima wa kukwasha. Wādi usangedile kukwasha bakwabo. Kimfwa, mu bitatyi palapala byawāingile na mutumibwa Polo ne mutumibwa Petelo mu mingilo yabo, padi Mako wēbakweshe’ko na mingilo ya ku ngitu. (Bil. 13:2-5; 1 Pe. 5:13) Polo wāityile Mako bu ‘mwingidi nandi pa mwanda wa Bulopwe bwa Leza,’ ne bu “bukwashi bukankamika” kwadi.​—Kol. 4:10, 11, kunshi kwa dyani.

13. Lelo kisonekwa kya 2 Temote 4:11 kilombola namani amba Polo wāfwijije’ko pa mwingilo wa kikōkeji wa Mako?

¹³ Mako wāikele ke mulunda na Polo wa pa mutyima. Kimfwa, pobākutyile Polo musunsa wa mfulo mu Loma dya mu mwaka wa 65 Yesu Ke Mwiye, Polo wālembēle Temote mukanda wandi wa bubidi. Mu uno mukanda, Polo wānenene Temote ende ku Loma asele ne Mako. (2 Tm. 4:11) Na bubine Polo wāfwijije’ko pa mwingilo wa kikōkeji wāingile Mako mafuku kunyuma, o mwanda wāsakile betane nandi mu kino kitatyi kya makambakano. Mako wākweshe Polo mu miswelo mipotoloke, padi na kumupa byakudya ne bintu bya kulemba nabyo mikanda. Padi kukwasha ne kukankamika kobākankamikile Polo byāmukweshe ōminine mafuku andi a mfulo kumeso kwa kwipaibwa.

14-15. Le kisonekwa kya Mateo 7:12 kitufundija bika pa mwanda utala kukwasha bakwetu mu miswelo mipotoloke?

 ¹⁴ Tanga Mateo 7:12. Shi tudi mu kitatyi kya makambakano, tufwijanga’ko boba betukwasha mu miswelo mipotoloke! Ryan wafwidilwe shandi mu kitulumukila ku akishida unena’mba, “kudi bintu bivule byotuloñanga difuku ne difuku byoketubwanyapo padi kulonga shi tususuka. Kwitukwasha nansha’tu na kakintu kamweka bu katyetye kwituseñanga bininge.”

¹⁵ Tubwanya padi kusenga bakwetu mu miswelo mipotoloke na kwibata mutyima. Kimfwa, kaka umo wakwete mulangwe wa kukwasha ba Peter ne Kathryn, botwatelanga kala, wadi ulonga bukomo bwa kukebatūla ku lupitalo. Ba Peter ne Kathryn byokebadipo bakibwanya kwendeja motoka, o mwanda kaka wakwete’ko mpangiko amba banabetu ba kwilanga mu kipwilo banze kwibasela. Le ino mpangiko yakweshe? Kathryn unena’mba, “twamwene bu abetutalula kiselwa kilēma pa mapuji etu.” Nanshi kokatyepeka kilongwa kyobe kya busengi nansha kikale kityetye namani.

16. Le i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya Mako mu mwanda utala kusenga bantu?

¹⁶ Na bubine, Mako mwanā bwanga wa mu myaka katwa kabajinji wādi mwine Kidishitu muvudilwe bya kulonga. Wādi na mingilo mikatampe ya kiteokratike, kubadila’mo ne wa kulemba Evanjile itelelwa pa dyandi dijina. Inoko Mako wētūdile’ko kitatyi kya kusenga Polo, Polo nandi wāpēlelwa kunena Mako amukwashe. Angela wafwidilwe muntu wa mu kisaka, nandi wafwijije’ko pa mutyima wa kukwasha wadi na bantu bamusengele. Unena’mba, “shi balunda basaka kukukwasha bya binebine, ubwanya kwibafwena. Kebabwanyapo padi kwikaka kukukwasha.” Tubwanya kwiipangula’mba, ‘le bandyukile bu muntu useñanga banabetu mu lwitabijo mu miswelo mipotoloke?’

17. Lelo kulangulukila pa 2 Bene Kodinda 1:3, 4 kubwanya kwitukwasha namani tusenge bakwetu?

¹⁷ Bipēlanga kusokola batutu ne bakaka  basakilwa busengi. Tubwanya’nka ne kwibasenga na milangwe ikankamika yobetusengele nayo. Nino, kaka umo wafwidilwe nkambo wandi mwana-mukaji unena’mba: “Yehova ubwanya kwitwingidija tusenge bakwetu shi tumuleke etwingidije.” (Tanga 2 Bene Kodinda 1:3, 4.) Frances otwatelanga kala unena’mba: “Myanda inenenwe mu 2 Bene Kodinda 1:4 i ya bine. Tubwanya kusenga bakwetu na busengi botutambula.”

18. (a) Mwanda waka bamo badi na moyo wa kusenga bakwabo? (b) Le i muswelo’ka muyampe otubwanya kusenga bakwetu? Leta kimfwa.

¹⁸ Tufwaninwe kukimba muswelo wa kukwasha bakwetu nansha shi tudi na moyo. Kimfwa, tubwanya kwikala na moyo mwanda wa kubulwa kuyuka bya kunena nansha bya kulongela muntu udi mu makambakano. Mukulumpe umo witwa bu Polo uvuluka bukomo bwalongele bantu bamusengele pafwile shandi. Unena’mba, “kunena na bubine, kebyadipo bibapēlela kwiya kwisamba nami. Badi bakimba bya kunena. Ino ne pano mfwijanga’ko pa mutyima wabo wa kunsenga ne kunkwasha.” Muswelo umo onka, papwile kutenkana kwa ntanda, tutu umo witwa bu Tajon unena’mba: “Na bubine nkivulukangapo misapu yauntumine bantu papwile kutenkana kwa ntanda, ino kyomvulukile i kino amba badi bangipangula shi ngidi biyampe.” Tubwanya kwikala basengi bayampe shi tutele bakwetu mutyima.

19. Mwanda waka ubasumininwa kwikala bu “nsulo ya busengi bukatampe”?

¹⁹ Pano potwafwena ku mfulo ya ngikadilo ya bintu, ngikadilo ya ntanda isa kubipila’ko kadi būmi nabo busa kukomena’ko. (2 Tm. 3:13) Kadi tusakilwa nyeke kusengibwa pa mwanda wa makambakano atamba ku bubi botupyene ne kubulwa kubwaninina kwetu. Mutumibwa Polo wābwenye kūminina na kikōkeji kufika ne ku mfulo kwa būmi bwandi, mwanda wāsengelwe na banababo bene Kidishitu. Nanshi twikalei na lulamato pamo bwa Aditakusa, bakulupilwa pamo bwa Tekikusa, ne badi na mutyima wa kukwasha pamo bwa Mako. Shi tulonge uno muswelo, tubwanya kukwasha batutu ne bakaka bemanije mu lwitabijo.—1 Ts. 3:2, 3.