1. Kansi atumiki a Yehova okumana na mavuto otyani?

PACALO conse, atumiki a Yehova okumana na mavuto osiyanasiyana. Kansi mumpingo mwanu muliko ayakine amene ovutika? Akhristu ayakine olimbana na matenda akulu olo imfwa ya okondeka ŵao. Ayakine opilila mavuto monga kucosewa mumpingo, olo kuleka kutumikila Yehova kwa wabanja wao olo muyao. Ayakine ovutika cifukwa ca masoka acilengedwe. Akwasu amene aŵa ofunika citonthozo. Kansi tingaŵayavye tyani?

2. Ndaŵa yanji nthawi ziyakine mtumwi Paulo enzofunika kutonthozewa?

² Mtumwi Paulo ekumana na mavuto osiyanasiyana pa umoyo wake. (2 Akor. 11:23-28) Enzopilila “munga m’muŵili,” wamene payakine yenze vuto yokhuza thanzi. (2 Akor. 12:7) Epilila soti pecikhumudwishiwa na Dema wamene emusiya “cifukwa cokonda vinthu va m’nthawi ino.” (2 Tim. 4:10) Paulo enze Mkhristu wotang’a mtima wamene eyavya ayakine, koma nthawi ziyakine enzofunika kulimbikishiwa.​—Aro. 9:1, 2.

3. Kansi Paulo elimbikishiwa notonthozewa na ŵani?

³ Paulo eyavyiwa notonthozewa. Motyani? Yehova eseŵenzesha mzimu Wake utuŵa kuti amulimbikishe. (2 Akor. 4:7; Afil. 4:13) Yehova emutonthoza soti poseŵenzesha Akhristu ayake. Paulo elaŵila kuti anchito ayake ‘emuyavya nomulimbikisha.’ (Akol. 4:11) Ayakine mwa ayake ŵecitomola mazina enze Arisitako, Tukiko na Maliko. Ayake amene aŵa emulimbikisha nomuyavya kuti apilile. Ni minkhalidwe  yotyani yecitisha Akhristu atatu aŵa kuti ankhale otonthoza aweme? Kansi tingatolele tyani visanzo vao polimbikisha ayakine?

4. Kansi Arisitako eonesha tyani kuti enze muyake wokhulupilika wa Paulo?

⁴ Arisitako Mkhristu wa ku Makedoniya, wamene efumila ku Tesalonika, eonesha kuti enze muyake wokhulupilika wa Paulo. Tuŵelenga za Arisitako panthawi yamene Paulo eluta ku Efeso paulwendo wake wacitatu waumishonale. Peenzopelekezhya Paulo, Arisitako ekatiwa na gulu ya ŵanthu. (Mac. 19:29) Pavuli pakuti wamasuliwa, aliyomusiye Paulo, koma mokhulupilika epitilizhya kunkhala naye. Pavuli pa miyezi ali ku Greece, Arisitako enze pamozi na Paulo nangu kuti adani enzofuna kupaya Paulo. (Mac. 20:2-4) Ca m’ma 58 C.E., Paulo pecitumizhyiwa ku Roma monga mkaidi, Arisitako emupelekezhya paulwendo wake ndipo epilila soti pamozi boti peyephwanyika. (Mac. 27:1, 2, 41) Cuoneka kuti pecifwika ku Roma, enze pamozi na Paulo m’jele. (Akol. 4:10) N’zosakaikisha kuti Paulo elimbikishiwa notonthozewa na muyake uyu wokhulupilika.

5. Molingana na Miyambo 17:17, kansi tingaoneshe tyani kuti nise shamwali wokhulupilika?

⁵ Molingana na Arisitako, nase tingankhale ashamwali okhulupilika kwa akwasu na azilongosi, osati tyala pa nthawi yakuti zinthu zili bwino, koma soti “pakankhala mavuto.” (Ŵelengani Miyambo 17:17.) Olo pavuli pakuti mavuto asila, akwasu na azilongosi ofunikila mphela kutonthozewa. Frances, * wamene makolo ŵake emwalila na khansa m’miyezi itatu, elaŵila kuti: ‘Imfwa ya makolo ŵasu yetikhuza kwa nthawi itali. Koma nuyamikila ngako ayangu okhulupilika, amene eona kuti nenze nikali na cisoni, olo kuti pepita nthawi itali pecimwalila makolo ŵangu.’

6. Kansi ayasu okhulupilika angatiyavye kucita cinji?

 ⁶ Ayasu okhulupilika ozitwala na mtima wonse kuti atiyavye. Mwacisanzo, mkwasu wa zina yakuti Peter emupeza na matenda akulu. Mkazi wake Kathryn elaŵila kuti: “Banja iyakine mumpingo mwasu peyetitwala kucipatala, niye petiziŵa kuti ali na matenda amene aŵa. Malinga ni mwezenzele zinthu, ove eona kuti enzofunika kutiyavya kuti tikwanishe kupilila, ndipo etiyavya cendi.” Ni cinthu cotonthoza kunkhala na ayasu okhulupilika amene angatiyavye kupilila mayeselo.

7-8. Molingana na Akolose 4:7-9, kansi Tukiko eonesha tyani kuti enze wodalilika?

⁷ Tukiko Mkhristu wa mumzinda wa Roma ku Asia, eonesha kuti enze muyake wodalilika wa Paulo. (Mac. 20:4) Ca m’ma 55 C.E., Paulo epanga makonzedwe yakuti asonkheshe ndalama kuti ayavye Akhristu a ku Yudeya. Etumizhya Tukiko kuti akayavye pa nchito yofunika ngako yamene iyi. (2 Akor. 8:18-20) Nthawi yoyamba pecimangiwa Paulo ku Roma, etuma Tukiko kuyotwala makalata na uthenga wacilimbikiso ku mipingo ya ku Asia.​—Akol. 4:7-9.

⁸ Tukiko epitilizhya kunkhala muyake wodalilika wa Paulo. (Tito 3:12) Ni Akhristu lini onse amene enze odalilika monga Tukiko. Ca m’ma 65 C.E., Paulo peenze m’jele kaciŵili elemba kuti, Akhristu anyinji ku Asia enzofuna lini kukatizhyana naye cifukwa enzoyopa osusha. (2 Tim. 1:15) Nangu n’teti, Paulo epitilizhya kudalila Tukiko, ndipo emupasa utumiki uyakine. (2 Tim. 4:12) Kulaŵila cendi, Paulo eyamikila kunkhala na muyake muweme Tukiko.

9. Tingatolele tyani cisanzo ca Tukiko?

⁹ Tingatolele cisanzo ca Tukiko mwa kunkhala shamwali wodalilika. Mwacisanzo, tulonjeza lini tyala kuyavya akwasu na azilongosi akavutika, koma tufunika soti kucitapo kanthu kuti tiŵayavye. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Ŵanthu amene ofuna thandizo akaziŵa kuti tiŵayavye, otonthozewa  ngako. Kalongosi muyakine efotokoza kuti, “Mtima unkhala pansi ukaziŵa kuti munthu wofuna kukuyavya okwanilisha kucita zawalonjeza.”

10. Molingana na Miyambo 18:24, kansi ŵanthu amene olimbana na mavuto angapeze kuni citonthozo?

¹⁰ Onse amene olimbana na mayeselo na kukhumudwishiwa angapeze citonthozo mwa kuuzhyako ayao odalilika. (Ŵelengani Miyambo 18:24.) Pavuli pakuti mwana wao woyamba wacosewa mumpingo, mkwasu Bijay ekhumudwa ngako ndipo elaŵila kuti, “Nenzofuna kuuzhyako muyangu wodalilika mwanumvwila.” Mkwasu Carlos etaya mwai wa utumiki wamtengo wapatali mumpingo cifukwa ca zocita zake. Elaŵila kuti, “Nenzofunika kupeza munthu waningafotokozele momasuka mwanumvwila.” Mkwasu wamene uyu epeza thandizo kwa akulu amene emuyavya kugonjesa vuto yake. Etonthozewa soti kuziŵa kuti akulu auzhye lini ayakine nkhani zeciŵauzhya.

11. Kansi tingankhale tyani shamwali wodalilika?

¹¹ Kuti tinkhale shamwali wodalilika, tufunika kukulisha nkhalidwe yoleza mtima. Kalongosi Zhanna pecimusiya alume ŵake, epeza citonthozo pofotokozelako ayake odalilika mwaakumvwila. Elaŵila kuti, “Ayangu enimvwishila moleza mtima olo kuti nenzolaŵila vimozi na vimozi.” Namwe mungaoneshe kuti nimwe shamwali muweme mwa kumvwishila mosamala.

12. Kansi Maliko enze ŵani, ndipo eonesha tyani mzimu wozitwala?

¹² Maliko enze Mkhristu Waciyuda wofumila ku Yerusalemu. Khazeni wake Baranaba, enze m’mishonale woziŵika ngako. (Akol. 4:10) Cuoneka kuti banja ya Maliko yenze yolemela, koma yove aliyoone ndalama kunkhala cinthu cofunika ngako. Pa umoyo wake wonse, Maliko eonesha kuti enze na mtima wofunishisha kutumikila ayakine. Mwacisanzo, panthawi zosiyanasiyana etumikilako pamozi na mtumwi Paulo na mtumwi Petulo pokwanilisha utumiki wao, ndipo payakine Maliko eŵasamalilako poŵapasa zofunikila. (Mac. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paulo efotokoza kuti Maliko enze m’mozi mwa ‘anchito ayake pa zinthu zokhuza Ufumu wa Mulungu,’ ndipo elimbikishiwa ngako.​—Akol. 4:10, 11.

13. Kansi 2 Timoteyo 4:11 yuonesha tyani kuti Paulo eyamikila utumiki wokhulupilika wecicita Maliko?

¹³ Maliko enze m’mozi mwa ayake apamtima a Paulo. Mwacisanzo, ca m’ma 65 C.E., Paulo pecimangiwa kosilizhyila ku Roma, elembela Timoteyo kalata yaciŵili. M’kalata yake, euzhya Timoteyo kuti awele ku Roma pamozi na Maliko. (2 Tim. 4:11) Mosakaikila eyamikila Maliko cifukwa ca utumiki wecicita kuvuli mokhulupilika, tetyo emusenga kuti ankhale naye panthawi yovuta yamene iyi. Eyavya Paulo pomupasa vakulya na vinthu viyakine vofunikila. Cifukwa ca thandizo na cilimbikiso zecilondela Paulo kufumila kwa Maliko, ekwanisha kupilila mpaka pecipaiwa.

14-15. Kansi Mateyu 7:12 yutiphunzisa cinji pankhani yoyavya ayakine?

¹⁴ Ŵelengani Mateyu 7:12. Ngati tili m’mavuto, kansi tingaoneshe tyani kuti tuyamikila ŵanthu amene atiyavya? Ryan wamene ausuwake ecifwa pangozi, elaŵila kuti: “Pali vinthu vinyinji vamene tingakwanishe lini kuvicita tikakumana na mavuto. Ngati munthu muyakine watiyavya pa vinthu vamene vuoneka kuti ni vitontho, tutonthozewa.”

 ¹⁵ Ngati tili menso, tingapeze mipata yoyavyila ayakine. Mwacisanzo, kalongosi muyakine ekwanisha kuyavya mkwasu Peter na kalongosi Kathryn, amene taŵatomola koyambilila, kuyoonana na dokotala panthawi yonse peenzolwala. Mkwasu Peter na kalongosi Kathryn enzokwanisha lini kuyendesha motoka, tetyo kalongosi muyakine ekonza ndandanda kuti ŵanthu amene angazitwale mumpingo ayavye kutwala banja iyi kucipatala kuyoonana na dokotala. Kansi makonzedwe aŵa eyavya? Kalongosi Kathryn elaŵila kuti, “Tecimvwa monga kuti tatula katundu wolema ngako.” Nthawi zonse mukokumbukila kuti thandizo iliyonse yamungatwale, olo inkhale itontho tyani, ingayavye ayakine noŵatonthoza.

16. Tingaphunzile cinji kwa Maliko pankhani yotonthoza ayakine?

¹⁶ Wophunzila wa m’vyaka 100 voyambilila Maliko, enze Mkhristu wacangu. Enze na zocita zinyinji ngako potumikila Yehova, kuyangizhyilapo kulemba buku ya uthenga uweme yoziŵika na zina yake. Olo n’tetyo, Maliko epeza nthawi yotonthoza Paulo, ndipo Paulo enze womasuka kusenga Maliko kuti amuyavye. Molingana na Paulo wamene eyamikila thandizo, naye kalongosi Angela eyamikila ngako thandizo na cilimbikiso cecim’pasa ayakine pavuli pakuti mkwake wapaiwa. Kalongosi Angela elaŵila kuti, ngati ayasu ni ofunishisha kutiyavya, ndipo nthawi zonse ocitapo kanthu potiyavya, nase tufunika kuzikonsha kuti, ‘Ko ŵanthu oniziŵa kuti n’ne wofunishisha kuyavya ayakine?’

17. Kansi kusinkhasinkha 2 Akorinto 1:3, 4 kungatilimbikishe tyani kutonthoza ayakine?

¹⁷ Ni cinthu cosavuta kuziŵa akwasu na azilongosi amene ofunikila citonthozo. Tingatonthoze ayakine poseŵenzesha mfundo zolimbikisha zecititonthoza nazo ayakine. Kalongosi Nino wamene ambuya ŵake emwalila, elaŵila kuti: “Yehova angatiseŵenzeshe kuti titonthoze ayakine ngati tulola  kuseŵenzeshewa na yove.” (Ŵelengani 2 Akorinto 1:3, 4.) Frances watomolewa koyambilila elaŵila kuti: “Pa 2 Akorinto 1:4 pali cendi coyavya ngako. Tingatonthoze ayakine poseŵenzesha mfundo zecititonthoza nazo ayakine.”

18. (a) N’cinji cingacitishe kuti cinkhale covuta kwa ayakine kutwala citonthozo? (b) Ko tingatwale tyani citonthozo? Fotokozani cisanzo.

¹⁸ Tingapeze njila ziyakine zoyavyila ayasu olo kuti tucita wowa. Mwacisanzo, tingacite wowa cifukwa cosaziŵa zati tikalaŵile, olo kucita, ku munthu wamene wakumana na mavuto. Mkwasu Paul wamene ni mkulu, okumbukila kuyesayesa kwecicita ŵanthu amene emutonthoza pavuli pakuti ausuwake amwalila. Yove elaŵila kuti: “Neziŵa kuti cenze lini cinthu cipepu kuwela kuti azanitonthoze, evutika kupeza mau oyenelela ponitonthoza. Nangu n’teti, nikaluyamikila kuyesayesa kwao kwecicita kuti aniyavye nonitonthoza.” Cisanzo colinganako na camene ici ni ca mkwasu Tajon, wamene kudela kwao kwenze kwecitika civomezi cikulu ngako, elaŵila kuti: “Nukumbukila lini zenze m’mauthenga yecinilembela akwasu pavuli pa civomezi, koma zanukumbukila n’zakuti mauthenga yecinilembela pavuli pa civomezi, yeonesha kuti enzonidela nkhaŵa.” Ngati tudela nkhaŵa ayakine, tingakwanishe kuŵatonthoza.

19. Ndaŵa yanji mufunishisha kutonthoza ayakine?

¹⁹ Patufwika kosilizhyila kwa cino calo, vinthu pacalo vipitilizhye kuipilaipila ndipo umoyo unkhale wovuta. (2 Tim. 3:13) Cifukwa ca ucimo watili nao, tulakwisa vinthu nthawi zinyinji, tetyo tufunika citonthozo. Cifukwa cimozi ceyavya mtumwi Paulo kuti apilile mokhulupilika mpaka imfwa, cenze cakuti etonthozewa na Akhristu ayake. Tiyeni tinkhale okhulupilika monga ni Arisitako, odalilika monga ni Tukiko koma soti ofunishisha kutumikila ayakine monga ni Maliko. Tikacita zamene izi, tikwanishe kuyavya akwasu na azilongosi kunkhala otang’a m’cikhulupililo.​—1 Ates. 3:2, 3.