Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 2

We mulombene kwikala ‘nsulo ya kusambana’

We mulombene kwikala ‘nsulo ya kusambana’

“Bano ngi be bupenka bwabo beena mufubo n’ami ku mwanda wa bufumu bw’Efile Mukulu babasaamba’nyi eshimba diande.”​—KOL. 4:11, Kilombeeno kipya 2014.

LOONO 90 Twinyingisheeneyi

KYABAKWILA MWANKA *

1. Bafubi ba Yehowa bebungi bakwete kufumankana na nkalakashi kinyi ayibenyongosha?

MU NSENGA ishima, bafubi ba Yehowa bakwete kufumankana na myanda ayibenyongosha. We mwibimone mu kakongye kenu su? Bangi bena Kidishitu be na mikumbo ayibakalakasha sunga’shi mbafwishe muntu abadi bafule. Bangi namu be na kinyongwa kikata kya kumona mwina kifuko sunga kuuku aabo akatuka mu bya binyibinyi. Bangi namu bakwete kukyenga mwanda wa masaku aatukila ku bintu bipangibwe. Baaba bakwetu boso be na lukalo lwa kunyingishibwa. Mbikunyi byatudya kwibakwasha?

2. Bwakinyi Mpoolo mutumibwa baadi na lukalo lwa kunyingishibwa ingi nsaa?

2 Mpoolo mutumibwa baadi mufumankane na kalakashi ilondene. (2 Kod. 11:23-28) Baadi na kya kunyingiila ‘mulobo umutungye mu mbidi,’ ubaadi pangi mukumbo kampanda. (2 Kod. 12:7, EEM) Dingi baadi mukalakashwe nsaa ibaadi Demase, abaabadi abafubu naye mumulekye “pamwanda wa kifulo kya byaa pano pa nsenga.” (2 Tim. 4:10) Mpoolo baadi mwina Kidishitu mwedibwe mwimu sh’eshimba dinyingye, baadi mukwashe bangi, anka ingi nsaa myanda ibaadi ayimubofusha kwishimba.​—Lom. 9:1, 2

3. Mba nanyi abaadi banyingishe Mpoolo?

3 Mpoolo bapetele kunyingishibwa na bukwashi bubaadi nabo lukalo. Mushindo kinyi? Ku bukwashi bwa kikudi ki selele, Yehowa baadi mumunyingishe. (2 Kod. 4:7; Fid. 4:13) Yehowa baadi dingi mumunyingishe ku bukwashi bwa bakwabo bena Kidishitu. Mpoolo alesha’shi bakwabo bena Kidishitu abaadi ‘bamusambe.’ (Kol. 4:11) Mu bano baadi muteemune, mwi Aristarkuse, Tishike na Maako. Abaadi banyingishe Mpoolo, na kumukwasha bwa kunyingiila. Ngikashi kinyi ibaadi ikwashe bano bena Kidishitu basatu bwa kunyingisha Mpoolo? Mushindo kinyi watudi balombene kwambula kileshesho kyabo kibuwa nsaa yatunyingisha bangi?

IKALA NA LULAMATO ANKA BU LWA ARISTARKUSE

Nka bu Aristarkuse, we mulombene kwikala na lulamato kwi bakwetu bena Kidishitu “mu bishotshi [nkalakashi]” (Tala kikoso 4-5) *

4. Mbikunyi bibaadi Aristarkuse mwikale bu kuuku a Mpoolo sha lulamato?

4 Aristarkuse mwina Kidishitu a mu Tesalonike, baadi kuuku sha lulamato a Mpoolo. Musango wa kumpala wa tubadika mu Bible pabitale Aristarkuse nyi nsaa ibaadi Mpoolo mu katembele bena Efeso mu lwendo lwaye lwa kasatu lwa bu misionere. Nsaa ibaadi ashindjikila Mpoolo, Aristarkuse abaadi bamukwate. (Bik. 19:29) Pababaadi bamupoosole, tabaadi mukatukye musango umune bwa kusuka masaku nya, anka baadi mushaale na Mpoolo. Myeshi ipeela kunyima, mu Grese, Aristarkuse batungunukile nka na kwikala ku lupese lwa Mpoolo sunga bibaadi abikimbi beshikwanyi naye kumwipa. (Bik. 20:2-4) Nsaa ibabaadi batume Mpoolo mu lukano pangi mu kipwa kya 58 bipungo byetu (B.B). Aristarkuse baadi mumushindjikile mu lwalwa lwendo lwi bula, boso bwabo abaadi bapande nsaa ibaadi bwato bwiyine. (Bik. 27:1, 2, 41) Abimweka’shi nsaa ibabafikile ku Looma, Aristarkuse baadi mu lukano na Mpoolo munda mwa mafuku. (Kol. 4:10) Nyi bwakinyi, tabitukaanyisha pakumona’shi Mpoolo baadi munyingishibwe na kusambibwa na yawa kuuku sha lulamato!

5. Muyile Nkindji 17:17, mushindo kinyi watudi balombene kwikala ba kuuku ba sha lulamato?

5 Nka bu Aristarkuse, twi kwikala bu ba kuuku basha lulamato pa kulamata kwi bakwetu bena Kidishitu kushii penda mu bipungo bibuwa, kadi mpa na mu ‘nguba a mpombo.’ (Badika Nkindji 17:17.) Sunga kunyima kwa nkalakashi, bakwetu bena Kidishitu, mbalombene kwikala na lukalo lwa kusambibwa. Frances, * baadi mufwishe baledi baye mu myeshi isatu ilondene mwanda wa cancer amba’shi: “Lwalwa lukalakashi lubadi lwitukyengyeshe munda mwa mafuku ebungi. Anka ne na lutumbu bwa ba kuuku ba sha lulamato abaadi abatentekyesha’shi nkii nka na kinyongwa, sunga mbitakubaadi kupwe kukila mafuku ebungi.”

6. Lulamato ndulombene kwitutakula mu kukita kinyi?

6 Ba kuuku ba sha lulamato, abatushaa nsaa na bukome bwabo bwa kukwasha bakwabo bena Kidishitu. Bu kileshesho, ungi mukwetu a betaminaa bu Peter, abaadi bamukwate mukumbo wi bukopo ubaadi autama lubilolubilo na ubaadi bya ku mwipaa. Mukashi aye Kathryn amba’shi: “Bangi ba mulume na mukashi ba mu kakongye mwetu abaadi mpa na ku lupitalo kubabadi bakwate mukumbo wa Peter. Abaadi baate kitshibilo kya kwikala netu mu yaya nsaa ibukopo bwa kwitukwasha na kwikala netu nsaa yatudi nabo lukalo.” Nyi kusambibwa kukata kwikala na ba kuuku ba sha lulamato, balombene kwitukwasha bwa kunyingiila nkalakashi!

IKALA MUNTU A KUKULUPILWA BU TISHIKE

Nka bu Tishike, twibalomene kwikala ba kuuku ba kukulupilwa nsaa i bangi mu nkalakashi (Tala kikoso 7-9) *

7-8. Muyile Beena-Kolose 4:7-9, mushindo kinyi ubaadi uleshe Tishike bu kuuku a kukulupilwa?

7 Tishike, mwina Kidishitu a mu Looma a mu distrike dya Asie, baadi kuuku a kukulupilwa a Mpoolo. (Bik. 20:4) Pangi mu kipwa kya 55 B.B., Mpoolo baadi mulumbuule lupungo lwa makuta bwa kukwasha bena Kidishitu ba mu Yuuda, na abimweka’shi baadi mupe Tishike uno mudimo wi na muulo. (2 Kod. 8:18-20) Kunyima, pabaadi mu lukano mu Looma bwa musango wa kumpala, Tishike nyi baadi amukwasha bwa kutwala mikandu. Baadi atwadila tukongye twa mu Asie mikanda na mikandu anyingisha.​—Kol. 4:7-9.

8 Tishike baadi mushale kuuku a kukulupilwa a Mpoolo. (Tt. 3:12) Takubaadi mwina Kidishitu su ngumune mu aa mafuku baadi a kukulupilwa bu Tishike nya. Nsaa ibaadi mu lukano bwa musango wa kabidi, pangi mu 65 B.B., Mpoolo baadi mufunde’shi bena Kidishitu be bungi ba mu Asie, tababaadi abakumiina kukisha nsaa pamune naye nya, mwanda abaadi abapusha moo wa bulwishi. (2 Tim. 1:15) Mu kwilekena na bano bantu, Mpoolo baadi mukulupile Tishike na baadi mumupe bungi bushito. (2 Tim. 4:12) Kushi mpaka, Mpoolo baadi asangeela kwikala na kuuku ebuwa bu Tishike.

9. Twikwambula Tishike naminyi?

9 Twi kwambula Tishike pa kwikala kuuku a kukulupilwa. Bu kileshesho, pamutwe pa kulaa bakwetu balume na bakashi bwa kwibakitshina kintu kampanda nsaa yabadi mu lukalo, twikikite nka musango umune bwa kwibakwasha. (Mat. 5:37; Luk. 16:10) Nsaa ayiuku baaba be na lukalo lwa bukwashi’shi twibalombene kwibakwasha, abanyingishibwa ngofu. Ungi mukwetu mukashi amba’shi: “Twemulombene kwikalakasha mwanda weuku’shi muntu akumiina nkukwasha ekala panka nsaa yadi mulee.”

10. Nka bu byabadi baleshe mu Nkindji 18:24, baba boso abanyingiila nkalakashi mbalombene kupeta kusambibwa kwi ba nanyi?

10 Baba boso abanyingiila lukalakashi kampanda abapetaa kusambibwa mwi ba kuuku ba kukulupilwa. (Badika Nkindji 18:24.) Nsaa ibaadi ekalakasha bwa mwanaye a kumpala baadi mutushibwe mu kakongye, Bijay amba’shi : “Naadi nakumiina kulungula muntu andi mukulupile byampusha.” Carlos baadi mushimishe mashito abaadi mufule ngofu mu kakongye mwanda wa mulwisho ubaadi mukite. Amba’shi: “Nadi na lukalo lwa kupeta ‘mbalo ibuwa’ yandi mulombene kwakula bya mpusha kushii moo na yabash’abanfukuula.” Carlos baadi mupete yaya mbalo kwi bakulu, abaadi bamukwashe bwa kunyingiila lukalakashi lwaye. Baadi dingi musambibwe pakwiuka’shi bakulu tabalungula bangi bantu myanda yadi mwibalungule.

11. Twi kwikala ba kuuku ba kukulupilwa naminyi?

11 Bwa kwikala kuuku a kukulupilwa, abitungu twikale na lwishinko. Nsaa ibabadi basukye Zhanna kwi mulume aye, baadi mupete kusambibwa pa kulungula lole aye a p’eshimba bibaadi apusha. Amba’shi: “Baadi antemesha na lwishinko loso, sunga mbinadi nakula mwanda umune misusa ibungi.” Nobe namu we kwikala kuuku ebuwa pa kwikala otemesha kalolo.

IKALA OKWASHA BANGI BU MAAKO

Bikitshino bya kalolo bya Maako bibaadi bikwashe Mpoolo bwadya kunyingiila, natwe namu twi balombene kukwasha bakwetu mu nkalakashi (Tala kikoso 12-14) *

12. Maako baadi nnanyi, na baadi muleshe kinangu kya kwipaana naminyi?

12 Maako baadi mwina Kidishitu a mu Yuuda baadi akatukila ku Yeelusaleme. Mukwabo Barnabase baadi mwiukibwe kalolo bu misionere. (Kol. 4:10) Abimweka’shi kifuko kya Maako kibaadi na makuta, anka tabaadi mutule makuta bu kintu kya kumpala mu muwa waye nya. Mu nshalelo aye, Maako baadi alesha kinangu kya kwipaana. Baadi na muloo wa kufubila bangi. Bu kileshesho, munda mwa mafuku ebungi, baadi mufube pamune na Mpoolo mutumibwa na Mpyeele mutumibwa. Bwabadya kulombasha mashito aabo, Maako baadi alombasha nkalo yabo ya kumbidi. (Bik. 13:2-5; 1 Mp. 5:13) Mpoolo mutumibwa alesha Maako bu ‘mwina mufubo n’aye ku mwanda wa bufumu bw’Efile Mukulu,’ na’shi baadi ‘asaamba’nyi eshimba diaye.’​—Kol. 4:10, 11.

13. Mukanda wa 2 Timote 4:11 aulesha naminyi mushindo ubaadi Mpoolo musankile mudimo wa lulamato wa Maako?

13 Maako baadi mufikye umune aku ba kuuku ba p’eshimba ba Mpoolo. Bu kileshesho, nsaa ibaadi Mpoolo mu lukano mu Looma bwa musango wa nfudiilo, pangi mu 65 B.B., baadi mufundjile Timote mukanda. Mu wawa mukanda, Mpoolo baadi mutekye Timote bwadya kwenda ku Looma pamune na Maako. (2 Tim. 4:11) Kushi mpaka, Mpoolo baadi mutentekyeshe mudimo wa lulamato wa Maako, nyi bwakinyi baadi naye lukalo mu yaya nsaa ibukopo. Maako baadi mukwashe Mpoolo mu mishindo ibungi, pangi baadi amuudila bidibwa sunga mifungofungo na encre. Bukwashi na kunyingishibwa kubaadi Mpoolo mupete, kubaadi pangi kumukwashe bwa kunyingiila mafuku aye a nfudjilo kumpala kwa lufu lwaye.

14-15. Mukanda wa Mateo 7:12 awitulongyesha kinyi pabitale kukita kintu kampanda bwa kukwasha bangi?

14 Badika Mateo 7:12. Nsaa yatudi mu nkalakashi, abitungu twikale na lutumbu bwa bukwashi boso bwatupete mu mishindo ilekene. Ryan sha nshaye baadi mufwe mwanda wa masaku akata abadi mupete, amba’shi: “Kwi bintu bibungi byatukitaa efuku dyoso, kadi abimweneka bu bibukopo kwibikita mu nsaa ya lukalakashi. Kadi nsaa ayikitshi muntu kintu kampanda bwa kukwasha, sunga kekala kantu kapela, abinyingishaa ngofu.”

15 Nsaa yatubekyeela bangi, twi balombene kupete mushindo wa kukita kintu kampanda bwa kwibakwasha. Bu kileshesho, ungi mukwetu mukashi baadi mwate mpàngo ya kwendanga ku lupitalo na Peter na Kathryn batuteemunanga ku mbangilo. Peter na Kathryn tababaadi na mushindo wa kutambusha motoka nya, nyi bwakinyi uno mukwetu mukashi baadi mukite programe bwa’shi bakwetu balume na bakashi ba mu kakongye bekale abebatwala. Ino mpàngo ibaadi na bukwashi su? Kathryn amba’shi: “tubaadi bapushe nka bu abetutentula bushito ku mapampa.” Ikala otentekyesha nsaa yoso’shi we mulombene kusamba bangi nsaa yokitshi sunga tu bintu tupela bwa kwibakwasha.

16. Kileshesho kya Maako kibetupa dilongyesha kinyi di na muulo pabitale kusambana?

16 Maako Mulongi a mu siekele a kumpala, badi mwina Kidishitu e na bibungi bya kukita. Baadi na mashito ebungi a mu kikudi, mpa na kufunda evajile e na eshina dyaye. Kadi, Maako baadi mwate nsaa ya kusamba Mpoolo, na Mpoolo baadi epusha bulungantu bwa kumuteka bukwashi. Nsaa ibaadi muntu a mu kifuko kyaye mufwe, Angela baadi na lutumbu bwa baba boso abaadi abakumiina kumusamba. Amba’shi: “Nsaa i ba kuuku abakumiina kunkwasha, mbibofule bwa kwisamba nabo. Abalesha’shi abakumiina kukwasha kushi kwikaka sunga kwialashena.” Abitungu twiyipushe’shi: ‘Ne mwiukibwe bu muntu akuminaa kukita kintu kampanda bwa kusamba bakwetu bena Kidishitu su?’

IKALA NA KITSHIBILO KYA KUNYINGISHA BANGI

17. Kunangushena ku mukanda wa 2 Beena-Kodinda 1:3, 4 nkulombene kwitutakula mu kusamba bangi naminyi?

17 Bakwetu balume na bakashi be na lukalo lwa kunyingishibwa, twi nabo nka mbalo yatudi yaaya. Twibalombene kwambula binangu bibaadi bangi bafubishe bwa kwitusamba, bwa’shi twibasambe namu nabyo. Nino baadi mufwishe nyinaye-kulu amba’shi: “Yehowa mulombene kwitufubisha bwa kusamba bangi nka su atukumiina’shi afube netu.” (Badika 2 Beena-Kodinda 1:3, 4.) Frances atutemunanga ku mbangilo amba’shi: “Mayi e mu mukanda wa 2 Beena-Kodinda 1:4 nga binyi. Twi balombene kusamba bangi mu mushindo umune ubabaadi betusambe.”

18. (a) Bwa kinyi bangi abatshinaa kusamba bangi? (b) Twi kobesha kusamba bangi naminyi? Tusha kileshesho.

18 Abitungu twate mpango ya kusamba bangi sunga twekala atutshinyi. Bu kileshesho, twi kutshina mwanda wa’shi tatwiuku kya kwakula sunga kya kukitshiina muntu kampanda e na lukalo lwa kusambibwa. Ungi mukulu a mu kakongye abetamina bu Paul, atentekyesha bibaadi bangi bamusambe kunyima kwa lufu lwa nshaye. Amba’shi: “Tabibaadi bibofule bwabadya kufika mu kwisamba nami, mwanda tababaadi na kya kwakula. Anka, nadi musankile lukalo lwabo lwa kufika mu kunsamba na kunyingisha.” Mu mushindo umune, kunyima kwa kutshinkatshinka kwa nsenga kwi bukopo, ungi mukwetu abetamina bu Tajon amba’shi: “Mu kwakula kwa binyi, ntantentekyesha mesaje oso ababadi bantumine kwi bantu efuku dibalondele kutshinkatshinka kwa nsenga nya, anka na tentekyesha’shi, abaadi abakyebe kushinkamisha’shi ne na muwa.” Twi balombene kobesha kusamba bangi su atulesha’shi atwibapasukila.

19. Bwakinyi abitungu wekale na kitshibilo kya kwikala ‘nsulo ya kusambana’

19 Bu bikwete kwifubwila nfudilo a uno ndumbulwilo, nshalelo anyisha kwikala bukopo. (2 Tim. 3:13) Atwikala nka na lukalo lwa kusambibwa, mwanda twibakutwe kupwidika na tukwete kutungunuka nka na kukita bilubilo. Mpoolo mutumibwa baadi munyingiile na lulamato mpa na ku lufu lwaye, mwanda wa kunyingishibwa kubaadi mupete kwi bakwabo bena Kidishitu. Twikaleyi na lulamato bu lwa Aristarkuse, ba kukulupilwa bu Tishike, na be na kinangu kya kukwasha bangi bu Maako. Su tubakitshi byabya, atukwasha bakwetu balume na bakashi bwabadya kutungunuka na kufubila Yehowa na lulamato.​—1 Tes. 3:2, 3.

^ par. 5 Mpoolo mutumibwa baadi mupete nkalakashi ibungi mu nshalelo aaye. Nsaa ibaadi mu ino nkalakashi, bakwabo bena Kidishitu nyi abaadi abamunyingisha. Atukyebe kumona ngikashi isatu ibaadi ikwashe baaba bakwabo bena Kidishitu bwa kumunyingisha mu kipaso kibuwa. Atutaluula dingi byatudya kwambula kileshesho kyabo pa kukita kintu kampanda bwa kwibakwasha.

^ par. 5 Mu uno mwisambo, amo mashina mbeashintule.

LOONO 111 Myanda ayitusankisha

^ par. 56 BI MU BIFWATULO: Aristarkuse na Mpoolo mbekwatene nsaa ayiyinyi bwato.

^ par. 58 BI MU BIFWATULO: Mpoolo baadi mukulupile Tishike, nyi bwakinyi baadi amutumu na mikanda mu tukongye.

^ par. 60 BI MU BIFWATULO: Maako baadi mukwashe Mpoolo mu mishindo ilekene.