1. Ebẹnbẹn vọ yen idibo ri Jihova buebun hirharokuẹ?

IDIBO ri Jihova vwẹ akpọneje hirharokuẹ ebẹnbẹn, evo tobọ so ọmiaovwẹ kẹ ayen. Wo se vwo oniso rẹ ọnana vwẹ ukoko wẹn? Evo muabọ vẹ ọga ọgangan, efa vwere uvweri fikirẹ ughwu rẹ ohwo rẹ ayen vwẹ ẹguọnọ kpahen. Efa chirakon rẹ ọmiaovwẹ rẹ ohwo orua rọ dobọ rẹ ẹga ri Jihova ji. Efa je herọ re rioja rẹ oghwọrọ ri kpregede re phia. Iniọvo nana eje guọnọ uchebro. Mavọ yen a sa vwọ chọn ayen uko?

2. Diesorọ ọyinkọn Pọl vwọ guọnọ uchebro ọkievo?

² Ọyinkọn Pọl hirharoku ẹdia evo rẹ arhọ rọyen dahẹ ẹdia rẹ imuoshọ. (2 Kọr. 11:23-28) O ji chirakon rẹ “unwe” ọvo rọ sa dia ebẹnbẹn rẹ ọga. (2 Kọr. 12:7) Ofu ji dje ọyinkọn na ọke rẹ Dimas vwọ yan jovwo kidie “urhuru rẹ akpọ” na siro. (2 Tim. 4:10) Pọl ọyen Onenikristi ra vwẹ ẹwẹn ọfuanfon jẹreyọ. Dede nẹ ọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa, o ji vwo ọke ofu vwo dje.—Rom 9:1, 2.

3. Ihwo vọ yen chọn Pọl uko?

³ Pọl mrẹ uchebro vẹ ukẹcha rọ guọnọre. Vwẹ idjerhe vọ? Jihova vwẹ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwọ chọn uko. (2 Kọr. 4:7; Fil. 4:13) Ọ je vwẹ Inenikristi efa vwọ chọn uko. Pọl dje Inenikristi evo re vẹ ọyen gba wian na kerẹ “ivwiroro” yẹrẹ ibruche. (Kọl. 4:11) Aristakọs, Taekikọs, vẹ Mak evo usun rẹ ihwo ro djunute na. Ayen vwẹ ukẹcha vwọ kẹ Pọl vwo chirakon. Iruemu vọ yen chọn Inenikristi erha nana uko vwọ dia uvi rẹ obruche? Idjerhe vọ yen avwanre sa vwọ vwẹrokere udje oyoyovwin rayen na siẹrẹ  avwanre da davwẹngba ra sa vwọ chọn ihwo efa uko?

4. Idjerhe vọ yen Aristakọs vwọ dia ugbeyan rọ fuevun vwọ kẹ Pọl?

⁴ Aristakọs rọ dia Onenikristi ro nẹ Tẹsalonaika rọ dia otorere ri Masidonia rhe, ọyen ugbeyan rọ nabọ fuevun bicha Pọl. Ọke ri Pọl vwo kpo Ẹfesọs vwẹ oyan ri mishọnare rọyen rerha, ọyen e ke vwo nyo ikuegbe rẹ Aristakọs. Ihwo evo rẹ ivun miovwẹn muro ọke rọ vẹ Pọl vwọ hẹ oyan ọvo. (Iruo 19:29) Ọke re vwo siobọno nu, oshọ rẹ arhọ rọyen muro ọ da djẹ ji Pọl vwo-o, ukperẹ ọtiọyen, ọ je fuevun nene. Emeranvwe evo vwo wan nu, rẹ ivwighrẹn ri Pọl vwọ rhoma guọnọ hwe vwẹ Gris, Aristakọs je djẹ jovwo-o. (Iruo 20:2-4) Omarẹ 58 C.E. re vwo muẹ Pọl kpo uwodi vwẹ Rom, Aristakọs ji nene, ayen da rioja rẹ okọ ro churu. (Iruo 27:1, 2, 41) Ọ họhọre nẹ, o ji nene Pọl ghwọrọ ọmọke vwẹ uwodi rẹ ayen vwo te Rom. (Kọl. 4:10) Pọl ghene mrẹ ọbọngan vwo nẹ obọ rẹ ugbeyan rọyen nana rọ fuevun na!

5. Kirobo rẹ Isẹ 17:17 tare, mavọ avwanre sa vwọ dia ugbeyan rọ fuevun?

⁵ Kerẹ Aristakọs, avwanre sa dia igbeyan re fuevun vwọ kẹ iniọvo rẹ avwanre vwẹ “ẹdoja” vẹ ọke ro de yovwin. (Se Isẹ 17:17.) Iniọvo rẹ avwanre je guọnọ uchebro ọ da tobọ dianẹ ebẹnbẹn na notọ re. Frances * rẹ kansa hwe ọsẹ vẹ oni rọyen vwẹ uvwre rẹ emeranvwe erha da ta: “Me rhe riẹn re nẹ avwanre rioja rẹ ebẹnbẹn ọke grongron. Oma vwerhen ovwẹ nẹ o vwo igbeyan mẹ evo re riẹnre nẹ me jehẹ ẹdia rẹ uvweri ọ da tobọ dianẹ o kriri rẹ ọsẹ vẹ oni mẹ ghwure.”

6. Avwanre da dia igbeyan re fuevun, die yen e che ru?

⁶ Igbeyan re fuevun vwẹ ọke vẹ ẹgba rayen vwo ze ayen sa vwọ chon iniọvo rayen uko. Kerẹ udje, idọktọ vuẹ oniọvo ọvo re se Peter nẹ ọ họvwọn ọga ọvo ro che hwe vwẹ ọmọke krẹn. Aye  rọyen re se Kathryn tare nẹ, “Aye gbe ọshare ọvo vwẹ ukoko rẹ avwanre yen mu avwanre kpo asan ra da vuẹ avwanre kpahen ọga rẹ ọshare mẹ na. Ugege yena, ayen de brorhiẹn nẹ ayen cha yanjẹ avwanre vwo-o, ayen ghene chọn avwanre uko vwẹ ọke rẹ avwanre vwọ guọnọ ukẹcha rayen.” Udu rẹ avwanre totọ nẹ avwanre vwo uvi rẹ igbeyan re sa chọn avwanre uko vwẹ ọke rẹ ebẹnbẹn!

7-8. Vwo nene eta rehẹ Kọlose 4:7-9, mavọ yen Taekikọs vwo djephia nẹ ọyen ohwo ra vwẹrosua?

⁷ Taekikọs ọyen Onenikristi rọ dia ubrotọ rẹ Esha vwẹ Rom, ọyen uvi rẹ ugbeyan ri Pọl vwẹroso. (Iruo 20:4) Omarẹ ukpe ri 55 C.E., Pọl de ru ọrhuẹrẹphiyotọ re vwo koko utoro re ruru ra vwọ chọn iniọvo ri Judia uko. O muẹro nẹ Taekikọs jehẹ usun rẹ iniọvo ri vwẹ ukẹcha kẹ Pọl ruiruo ọghanghanre nana. (2 Kọr. 8:18-20) Ọke re ke vwo mu Pọl phiyọ uwodi vwẹ Rom, Taekikọs gare kerẹ ọyinkọn rọyen. Ọyen mu evuẹ vẹ ileta rẹ uduephiophiyawọ ri Pọl siri vwo rhe ikoko rehẹ Esha.—Kọl. 4:7-9.

⁸ Taekikọs nabọ bicha Pọl kerẹ ugbeyan ra sa vwẹrosua. (Taitọs 3:12) Ọ dia Inenikristi eje vwẹ ọke yena yen a sa vwẹrosua kerẹ Taekikọsi-i. Ọke re vwo mu Pọl phiyọ uwodi obọ rivẹ vwẹ omarẹ ukpe rẹ 65 C.E., o de si nẹ Inenikristi evo rehẹ ubrakpọ rẹ Esha ke kẹnoma kẹ ọyen, ọkiọvo fikirẹ oshọ rẹ ẹvwọsuọ. (2 Tim. 1:15) Ẹkẹvuọvo, Pọl vwẹroso Taekikọs, ọ da vwẹ iruo ọfa vwọ kẹ. (2 Tim. 4:12) O muẹro nẹ oma vwerhen Pọl ro vwo vwo uvi rẹ ugbeyan kerẹ Taekikọs.

9. Mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere udje ri Taekikọs?

⁹ Avwanre sa vwẹrokere Taekikọs siẹrẹ a da dia ugbeyan ra sa vwẹrosua. Kerẹ udje, avwanre de ve ive ra vwọ chọn iniọvo rẹ avwanre uko, ofori nẹ a yanmuo. (Mat. 5:37; Luk 16:10) Ẹwẹn rẹ iniọvo avwanre che totọ siẹrẹ ayen da riẹn nẹ ayen sa vwẹroso avwanre. Oniọvo aye  ọvo dje oboresorọ, rọ vwọ ta: “Udu rhe che bru we kakaka-a, kidie wọ riẹnre nẹ oniọvo na cha yanmu ive ro veri rọ vwọ vwẹ ukẹcha kẹ wẹ.”

10. Kirobo rẹ Isẹ 18:24 tare, amono yen sa vwẹ uchebro kẹ ihwo ri hirharoku edavwini yẹrẹ i re kuphiyotọ?

¹⁰ Ẹwẹn rẹ ihwo ri hirharokuẹ edavwini yẹrẹ i re kuphiyotọ se totọ siẹrẹ ayen da ta evun kẹ ohwo rẹ ayen vwẹroso. (Se Isẹ 18:24.) Ẹwẹn rẹ oniọvo ọvo re se Bijay kuọrọnre ọke ra vwọ djẹ ọmọ rọyen nẹ ukoko, ọ da ta: “Ke me guọnọ ohwo me vwẹroso re me ta ọdavwẹ mẹ kẹ.” Carlos rẹ uphẹn rẹ ẹga vabọ fikirẹ ichobọ rọyen, da je ta: “Ke me guọnọ ‘asan ro fuoma’ yẹrẹ ohwo me sa ta ọdavwẹ mẹ kẹ ro de ju vwe e vwo guẹdjọ.” Ekpako na keyen rhe dia ‘asan ro fuoma’ rẹ Carlos guọnọre na, ayen da chọn uko vwo phi ebẹnbẹn rọyen na kparobọ. Ẹwẹn rọyen totọ rọ vwọ riẹn nẹ ekpako na cha vuẹ ihwo efa kpahen obo rọ vuẹ ayen na-a.

11. Mavọ yen a sa vwọ dia uvi rẹ ugbeyan?

¹¹ Ihwo ke sa vwẹroso avwanre, ofori nẹ e vwo uruemu rẹ odirin. Ọke rẹ ọshare ri Zhanna vwọ yan jovwo, igbeyan rọ vwẹroso rọ ta ẹwẹn rọyen kẹ yen bruro uche ẹwẹn rọyen vwo totọ. Ọ da ta: “Ayen nabọ frẹkotọ kerhọ mẹ dede nẹ mi dje eta evo ẹvwẹvwanriẹ.” Wọ je sa dia uvi rẹ ugbeyan siẹrẹ wọ da nabo kerhọ.

12. Ono yen Mak, kẹ idjerhe vọ yen o vwo djephia nẹ ọyen guọnọ chọn ihwo efa uko?

¹² Onenikristi re se Mak ọyen ohwo ri Ju ro nẹ Jerusalẹm rhe. Ọmọ oniọvo rọyen re se Banabas, ọyen ohwo ra nabọ vughe kerẹ imishọnare. (Kọl. 4:10) Ọ họhọre nẹ obọ yovwin orua ri Mak, ẹkẹvuọvo, ọ vwọtua efe-e. Mak vwo owenvwe rọ vwọ chọn ihwo efa uko vwẹ akpeyeren rọyen eje, ọnana kẹrẹ omavwerhovwẹn. Kerẹ udje, Mak nene ọyinkon Pọl vẹ Pita wian ọke sansan rẹ ayen vwọ vwẹrote oghwa rẹ ukoko na, ọ sa dianẹ ọyen yen ayen jiri ra dẹ emu, guọnọ asan rẹ ayen diare ji ru erọnvwọn efa. (Iruo 13:2-5; 1 Pita 5:13) Pọl dje Mak kerẹ ọvo usun rẹ ihwo re vẹ ọyen gbe “ru iruo rẹ uvie rẹ Ọghẹnẹ na” re je dia “ivwiroro” yẹrẹ ibruche rọyen.—Kọl. 4:10, 11.

13. Idjerhe vọ yen 2 Timoti 4:11 vwo djephia nẹ Pọl vwo oniso rẹ iruo rẹ evun-ẹfuọn ri Mak?

¹³ Mak da rhe dia ọvo usun rẹ igbeyan re ma kẹre Pọl. Kerẹ udje, Pọl si ileta rivẹ rọyen rhe Timoti omarẹ 65 C.E., ọke re vwo muo phiyọ uwodi kuko vwẹ Rom. Vwevunrẹ ileta na, Pọl da vuẹ Timoti nẹ ọ vẹ Mak bru ọyen rhe vwẹ Rom. (2 Tim. 4:11) Aphro herọ-ọ, Pọl vwo oniso rẹ iruo rẹ evun-ẹfuọn ri Mak kọyensorọ ọ vwọ guọnọ ukẹcha rọyen vwẹ ọke ọgangan yena. Ọ sa dianẹ Mak yen chọn Pọl uko vwọ dẹ ikpirhin ẹbe, inki, vẹ emuọre. O muẹro nẹ ukẹcha vẹ uduephiophiyawọ ri Mak vwọ kẹ Pọl na chọn rọ uko vwo chirakon rhi te ọke re vwo hwe.

14-15. Mavọ yen Matiu 7:12 vwọ chọn avwanre uko vwọ riẹn ukẹcha ro fori ra sa vwọ kẹ ihwo?

¹⁴ Se Matiu 7:12. Ọke re de hirharoku ebẹnbẹn, oma vwerhen avwanre siẹrẹ ihwo efa da vwẹ ukẹcha ro fori vwọ kẹ avwanre. Ryan rẹ ọsẹ rọyen ghwuru vwẹ asidẹnti, da ta: “Ọ bẹn re vwo ru erọnvwọn buebun re ruẹ kẹdẹ kẹdẹ jovwo siẹrẹ e de vwere uvweri. Ọyen emu rẹ ọbọngan siẹrẹ ohwo da vwẹ ukẹcha ro fori vwọ kẹ avwanre, ọ da tobọ dianẹ ọ hanvwere dede.”

 ¹⁵ Siẹrẹ avwanre da nabọ vwo oniso ji vwo ọdavwẹ rẹ ihwo, ka cha mrẹ idjerhe ra sa vwọ chọn ayen uko. Kerẹ udje, oniọvo rẹ aye ọvo vwẹ ukẹcha kẹ Peter vẹ Kathryn re djunute vwẹ obenu na rere ayen sa vwọ yanmu ọke re se kẹ ayen vwẹ họspito. Imoto ẹdjẹ cha bẹn vwọ kẹ Peter vẹ aye rọyen Kathryn, ọtiọyena oniọvo rẹ aye na de ru ọrhuẹrẹphiyotọ rere iniọvo efa se vwo mu ayen kpo họspito nọke ra ruọke. Erere vọ yen nẹ ọrhuẹrẹphiyotọ na rhe? Kathryn da ta: “Kọ ghwa họhọ nẹ e mu okpoghwa ọvo nẹ avwanre ohọre.” Karophiyọ nẹ uruemuesiri wo ruru se te ubiudu rẹ ihwo, otoro obo rọ hanvwe te-e.

16. Uyono ọghanghanre vọ yen e se yono nẹ udje ri Mak kpahen re vwo phiuduphiyọ ihwo efa awọ?

¹⁶ Mak rọ diarọ vwẹ ọke ri Jesu vwọ hẹ akpọ, ghene ọgbowian. O ruiruo buebun vwẹ ẹga ri Jihova ji siẹ Ikuegbe rẹ Akpeyeren ri Jesu rọhẹ ọbe ri Mak ra vwẹ odẹ rọyen se. Dedena, Mak je guọnọ ọke vwo phiuduphiyọ Pọl awọ, ọnana yen nẹrhẹ ẹwẹn ri Pọl totọ vwọ nokpẹn rẹ ukẹcha rọyen. Oma vwerhen Angela kpahen uchebro rẹ iniọvo na vwọ kẹ ọke rẹ oni rọyen rode vwo ghwu ughwu oja. Ọ da ta: “Iniọvo ra sa rua yen vwẹ ukẹcha kẹ vwẹ, ayen siomauko ayen vwo bru vwe uche-e.” A sa nọ, ‘A riẹn vwẹ phiyọ ohwo ro vwo owenvwe rọ vwẹ ukẹcha ro fori phia?’

17. Mavọ yen eta rehẹ 2 Kọrẹnt 1:3, 4, se vwo mu avwanre vwo bru ihwo efa uche?

¹⁷ Iniọvo re guọnọ uchebro vọn ukoko rẹ avwanre. Avwanre je sa vwẹ uchebro ra vwọ kẹ avwanre jovwore vwọ bọn ihwo efa gan. Nino rẹ oni rọyen rode ghwuru da ta: “Jihova sa vwẹ avwanre vwo bru ihwo efa uche siẹrẹ avwanre da vwẹ uphẹn kẹ.” (Se 2 Kọrẹnt 1:3, 4.) Frances re djunute siẹvure da ta: “Eta rehẹ 2 Kọrẹnt 1:4 ghene uyota. Avwanre sa vwẹ uchebro ra vwọ kẹ avwanre vwo bru ihwo efa uche.”

18. (a) Diesorọ oshọ re vwo bru ihwo uche vwo mu ihwo evo? (b) Die yen che ru rere uchebro rẹ avwanre se vwo te ihwo ubiudu? Djudje rọyen.

 ¹⁸ Ofori nẹ a jowọ ra vwọ chọn ihwo efa uko ọ da tobọ dianẹ oshọ muẹ avwanre. Kerẹ udje, oshọ rẹ obo ra cha ta yẹrẹ ru vwọ vwẹ uchebro kẹ ohwo rẹ ofu dje se mu avwanre. Ọkpako ọvo re se Paul karophiyọ ẹgbaẹdavwọn rẹ iniọvo evo djephia vwo bru ọyen uche ọke rẹ ọsẹ rọyen vwo ghwu. Ọ da ta: “Me riẹnre nẹ ọ lọhọ kẹ ayen rẹ ayen vwo bru vwe rhe-e. Ayen ghwa riẹn oborẹ ayen cha ta-a. Ẹkẹvuọvo owenvwe rẹ ayen vwo phiuduphiyọ ovwẹ awọ ji bicha vwẹ davwaro.” Otọ ji vwọ bẹre vwẹ ekogho rẹ oniọvo re se Tajon dia, ọ da ta: “Vwọrẹ uyota, me ghwa sa karophiyọ evuẹ eje rẹ iniọvo na si rhe vwe ọke oghwọrọ na vwọ phia nu-u, jẹ me karophiyọ ẹgbaẹdavwọn rẹ ayen djephia.” Uchebro wẹn che te ihwo ubiudu siẹrẹ ayen da mrẹ ẹgbaẹdavwọn wẹn ru wọ vwọ chọn ayen uko.

19. Diesorọ avwanre eje vwọ dia “ivwiroro” yẹrẹ ibruche rẹ iniọvo rẹ avwanre enẹna?

¹⁹ Oba rẹ eyeren na vwo siẹkẹrẹ na, ekuakua cha rhoma ganphiyọ, akpọ je cha bẹn eyeren. (2 Tim. 3:13) Avwanre guọnọ uchebro ọkieje fikirẹ umwemwu vẹ ijẹgba ra riuku rọyen. Uchebro rẹ iniọvo efa vwọ kẹ ọyinkọn Pọl je usun rẹ obo re chọn rọ uko vwo chirakon te oba. Ọtiọyena, e ja fuevun kerẹ Aristakọs, dia ohwo ra sa vwẹrosua kerẹ Taekikọs ji vwo owenvwe ra vwọ chọn ihwo efa uko kerẹ Mak. E de ru enana, ka sa chọn iniọvo avwanre uko vwọ fuevun ga Jihova.—1 Tẹsa. 3:2, 3.