1. Ammanettidi Yihoowawu haggaaziya daroti unˈˈettanaadan oottiya hanotati aybee?

KUMETTA alamiyan, Yihoowa ashkkaratuppe darota eti unˈˈettanaadan woy azzananaadan oottiya daro metoy eta gakkees. Hegaa ne gubaaˈiyan akeekadii? Issi issi Kiristtaaneti keehi sahettoosona woy eti siiqiyo uri hayqqidoogaa gaasuwan azzanoosona. Harati qassi so asaa yaraappe issoy woy mata laggee Yihoowawu haggaaziyoogaa aggido gishshawu keehi azzanoosona. Meretay gattido daafabaa gaasuwan harati waayettiiddi deˈoosona. Hegaa mala ishanttussinne michchonttussi ubbawu minttettoy koshshees. Nuuni eta waati maaddana danddayiyoo?

2. Kiitettida PHawuloosawu issi issitoo minttettoy koshshidoy aybissee?

² Kiitettida PHawuloosi ba deˈuwawu hirgganaadan oottiyaabay bolli bollan A gakkiis. (2 Qor. 11:23-28) I agunttadan bana ‘caddi oyqqiyaabaa’ gencciis; hegee issi qommo hargge gidennan waayi aggana. (2 Qor. 12:7) Qassi issi wode aara oottiya ishay “Deemaasi ha wodiyaa sa7aa dosidi” A aggidi biido gishshawu, I keehi azzaniis. (2 Xim. 4:10) PHawuloosi kehatettan harata maaddida tiyettida xala Kiristtaane gidikkokka, ikka issi issitoo azzaniis.—Roo. 9:1, 2, NW.

3. Yihooway PHawuloosa waati minttettidee?

³ PHawuloosi koshshiya minttettuwaanne maaduwaa demmiis. Waatidi? Yihooway A minttettanawu ba geeshsha ayyaanaa goˈettidoogee qoncce. (2 Qor. 4:7) Yihooway hara Kiristtaanetu baggaarakka A minttettiis. PHawuloosi ba mala Kiristtaanetuppe issoti issoti bana ‘daro maaddidoogaa’ woy keehi minttettidoogaa yootiis. (Qol. 4:11) I sunttan xeesidi yootidoogeetuppe amaridaageeti Arisxxirokoosa, Tikiqoosanne  Marqqoosa. PHawuloosi genccanaadan maaddiyoogan, eti A minttettidosona. Ha heezzu Kiristtaaneti loytti minttettanaadan maaddida eeshshati aybee? Nuuni issoy issuwaa minttettanawu baaxetiyo wode eta loˈˈo leemisuwaa waani kaallana danddayiyoo?

4. Arisxxirokoosi PHawuloosawu ammanettida lagge gidiyoogaa waati bessidee?

⁴ Tasalonqqeppe biidi Maqidooniyan deˈiya Kiristtaanee Arisxxirokoosi PHawuloosawu ammanettida lagge gidiyoogaa bessiis. Arisxxirokoosabay Geeshsha Maxaafan odettidoy PHawuloosi heezzantto misoonaawe buussan Efisoona biido wodiyaana. PHawuloosaara issisaappe harasaa biya, Arisxxirokoosa asay oyqqiis. (Oos. 19:29) I wurssettan qashuwaappe birshshettidi bana qohoy gakkenna mala naagettanawu harasaa biyoogaa aggidi, ammanettidi PHauloosaara takkiis. Amarida aginaappe simmin, Giriiken morkketi PHawuloosa woranawu maliyo wodekka Arisxxirokoosi appe shaahettibeenna. (Oos. 20:2-4) PHawuloosi 58 M.L. heeran, qashuwawu Roome biido wode, Arisxxirokoosi adussa ogiyaa aara biis; qassi eta markkabee meqqido wode eti issippe paxa attidosona. (Oos. 27:1, 2, 41) Eti Roome gakkidoogaappe guyyiyan, I PHawuloosaara qasho keettan guutta wodiyawu takkidaba milatees. (Qol. 4:10) Hegaa mala ammanettida laggee oottidoban PHawuloosi minettidoogee maalaalissiyaaba gidenna!

5. Leemiso 17:17y yootiyoogaadan, nuuni ammanettida lagge waani gidana danddayiyoo?

⁵ Loˈˈo wode xallan gidennan, ‘metuwaa wodekka’ nu ishanttuppenne nu michchonttuppe shaahettennan aggiyoogan Arisxxirokoosadan ammanettida lagge gidana danddayoos. (Leemiso 17:17 nabbaba.) Metoy aadhdhi simminkka, nu ishanttussi woy nu michchonttussi minttettoy koshshana danddayees. Heezzu agina giddon I aawaynne aayyiyaa hayqqido Fransisa * hagaadan gaasu: “Wolqqaama metoy nuuni adussa wodiyawu tuggatanaadan oottees gaada qoppays. Qassi tana yelidaageeti hayqqoosappe daro wodee aadhdhikkokka, ta  haˈˈikka waayettiyoogaa hassayiya ammanettida laggeta taani nashshays.”

6. Nuuni ammanettidaageeta gidikko, ay oottanee?

⁶ Ammanettida laggeti bantta ishanttanne michchontta maaddanawu bantta goˈˈaa aggibayoosona. Leemisuwawu, eesuwan goobidi worana danddayiya harggee Pitera giyo ishaa oyqqidoogaa dottoree awu yootiis. A machchiyaa Katriina hagaadan gaasu: “Nu gubaaˈiyan deˈiya issi azinaynne machchiyaa Pitera harggiyaabaa nuuni erido aakime keetti nuna efoosona. Nuussi eta maadoy koshshiyo wode ubban, ha metuwaa genccanaadan nuna maaddanawunne nunaara takkanawu eti sohuwaara qofaa qachchidosona.” Metuwaa genccanaadan nuna maaddiya tumu laggeti nuussi deˈiyoogee keehi minttettiyaaba!

7-8. Qolasiyaasa 4:7-9y yootiyoogaadan, Tikiqoosi ammanettiya lagge gididoogaa waati bessidee?

⁷ Isiyaa awuraajjaa Roomeppe yiida Kiristtaanee Tikiqoosi PHawuloosawu ammanettida lagge. (Oos. 20:4) PHawuloosi 55 M.L. heeran, Yihudan deˈiya Kiristtaaneta miishshan maaddanaadan hanotaa giigissiis; qassi ha gita aawatettan maaddanaadan I Tikiqoosa kiittennan waayi aggana. (2 Qor. 8:18-20) Guyyeppe PHawuloosi Roomen qashettido wode, Tikiqoosi awu kiitettidi oottiis. PHawuloosi Isiyan deˈiya gubaaˈeta minttettanawu xaafido dabddaabbetanne kiitaa etawu Tikiqoosi efiis.—Qol. 4:7-9.

⁸ Tikiqoosi PHawuloosawu ammanettiya lagge gididi deˈiis. (Tii. 3:12) He wode Tikiqoosadan ammanettiya lagge gididi deˈiyay ubba Kiristtaaneta gidokkona. PHawuloosi 65 M.L. heeran, naaˈˈanttuwaa qashettido wode Isiyan deˈiya daro Kiristtaaneti aara wodiyaa aattanawu koyibeennaagaa I yootiis; eti hegaadan hanidoy eqettiyaageeta yayyido gishshawu gidennan aggenna. (2 Xim. 1:15) Giddoppe attin, PHawuloosi Tikiqoosan ammanettiyo gishshawu awu hara aawatettaa immiis. (2 Xim. 4:12) PHawuloosi Tikiqoosa mala loˈˈo laggee bawu deˈiyoogaa nashshidoogee qoncce.

9. Nuuni Tikiqoosa leemisuwaa waati kaallana danddayiyoo?

⁹ Ammanettiya lagge gidiyoogan nuuni Tikiqoosa leemisuwaa kaallana danddayoos. Leemisuwawu,  meto wodiyan nu ishanttanne michchontta maaddanawu yootiyoogaa xalla gidennan, koshshiyaaban nuuni eta maaddana bessees. (Maa. 5:37; Luq. 16:10) Maadoy koshshiyoogeeti nuuni eta maaddanaagaa eroosona; qassi eti hegan keehi minettoosona. Minettiyo gaasuwaa issi michchiyaa yootaasu. A hagaadan gaasu: “Maaddanawu qaalaa gelida uri hegaa koshshiya wodiyan oottanaagaa eriyo gishshawu neeni hirggakka.”

10. Leemiso 18:24y yootiyoogaadan, Metuwaa woy azzanttiyaabaa gencciyaageeti minttettuwaa ooppe demmana danddayiyoonaa?

¹⁰ Metuwaa woy azzanttiyaabaa gencciyaageeti ammanttiya laggiyaappe darotoo minttettuwaa koyoosona. (Leemiso 18:24 nabbaba.) Beeja ba naˈay bohettido wode keehi azzanaasu; A, “Taani tawu siyettiyaabaa yootiyo ammanettiya ura tawu koshshiis” yaagaasu. Karlosi balabaa oottido gishshawu, I kaseegaadan gubaaˈiyawu oottana danddayeenna. I, “Ta bolli pirddees gaada yayyennan tawu siyettiyaabaa yootiyo ura koshshiis” yaagiis. Karlosi ba metuwaa xoonanaadan bana maaddiya cimatussi yootiis. Cimati ammanettidaageetanne I yootido xuuraa naagiyaageeta gidiyoogaa eriyoogeekka A minttettiis.

11. Nuuni ammanttiya lagge waani gidana danddayiyoo?

¹¹ Ammanttiya lagge gidanawu nuuni danddayanchcha gidana koshshees. ZHaano I azinay aggidi biido wode, mata laggetussi bawu siyettiyaabaa yootada minettaasu. A, “Taani issibaa zaara zaarada yootennan waayi aggana, shin eti danddayan ezggidosona” yaagaasu. Loytti ezggiyaagaa gidiyoogan neenikka loˈˈo lagge gidiyoogaa bessana danddayaasa.

12. Marqqoosi oonee, qassi I harata maaddanawu koyiyoogaa waati bessidee?

¹² Yohaannisakka geetetti xeesettiya Marqqoosi Yerusalaameppe yiida Ayhuda Kiristtaane. A ishaa naˈay Barnnaabaasi erettida misoonaawe. (Qol. 4:10) Marqqoosanttasoo asay dure gidennan aggenna; shin, Marqqoosi ba deˈuwan miishshaanne aquwaa sinttayibeenna. Marqqoosi ba deˈo laytta ubban Yihoowayyo ba dosan oottiis. Harata maaddiyoogan I ufayttees. Leemisuwawu, Marqqoosi kiitettida PHawuloosinne kiitettida PHeexiroosi eti bantta aawatettaa polanaadan etawu asatettan koshshiyaabaa kunttiyoogan darotoo eta maaddennan aggenna. (Oos. 13:2-5; 1 PHe. 5:13) PHawuloosi Marqqoosi ‘banaara Xoossaa kawotettaayyo oottidoogaanne bana daro maaddidoogaa’ woy minttettidoogaa yootiis.—Qol. 4:10, 11.

13. Marqqoosi ammanettidi oottidobaa PHawuloosi nashshidoogaa 2 Ximootiyoosa 4:11 waati bessii?

¹³ Marqqoosi PHawuloosa mata laggetuppe issuwaa. Leemisuwawu, PHawuloosi 65 M.L. heeran, Roomen wurssettan qashettido wode, naaˈˈantto dabddaabbiyaa Ximootiyoosawu xaafiis. Ximootiyoosi Roome yaanaadaaninne banaara Marqqoosa ehaanaadan PHawuloosi he dabddaabbiyan oychchiis. (2 Xim. 4:11) Marqqoosi ammanettidi oottidobaa PHawuloosi nashshidabaa gidikkonne, he keehi koshshiya wodiyan Marqqoosi yaanaadan I oychchiis. Marqqoosi koshshiyaaban PHawuloosa maaddiis; hegee qumaa woy xaafanawu goˈettiyo miishshata ehiyoogan gidana danddayees. PHawuloosi demmido maadoynne minttettoy I wurssettan hayqqana gakkanaashin genccanaadan maaddennan waayi aggana.

14-15. Koshshiyaaban harata maaddiyoogaa xeelliyaagan Maatiyoosa 7:12⁠ppe nuuni ay tamaariyoo?

¹⁴ Maatiyoosa 7:12 nabbaba. Nuna metoy gakkiyo wode, koshshiyaaban nuna maaddiyaageeta keehi galatoos! Qoppennan daafabay gakkin keehi azzanttiya hanotan aaway hayqqido Rayani hagaadan giis: “Neeni waayettiyo wode oottana danddayennaba milatiya  nuuni galla galla oottiyo darobay deˈees. Keehi guuttaba gidikkonne, issi uri maaddiyaabaa oottiyoogee keehi minttettiyaaba.”

¹⁵ Nuuni haratubaa loytti akeekikko, koshshiyaaban eta maaddana danddayoos. Leemisuwawu, etabay qommoora odettido Piteranne Katrino aakime keetti efaada maaddanawu issi michchiyaa qofaa qachchaasu. Piterikka Katrinakka kaamiyaa laagganawu danddayenna gishshawu gubaaˈiyan deˈiya ishanttinne michchontti kayan kayan eta aakime keetti efaanaadan he michchiyaa prograamiyaa kessaasu. Ha prograamee maaddidee? Katrina, “Nu hashiyaappe deexo toohoy wodhdhidabadan nuussi siyettiis” yaagaasu. Neeni harata maaddanawu oottiyoobay guuttaba gidikkonne, hegee eta keehi minttettana danddayiyoogaa ubbatoo hassaya.

16. Minttettiyoogaa xeelliyaagan nuuni Marqqoosi oottidobaappe tamaariyo gitabay aybee?

¹⁶ Kiitettida PHawuloosaara oottida Marqqoosi oosoy darido Kiristtaane gidiyoogee tuma. I ba sunttan xeesettiya Wonggeliyaa xaafiyoogaa gujjin, keehi koshshiyaabaa Yihoowawu oottiis. Qassi, Marqqoosi PHawuloosa minttettanawu wodiyaa bazzido gishshawu, PHawuloosi Marqqoosa maaduwaa oychchanawu mammottibeenna. Aayee aayyiyo asi worin azzanida Anjeela, harati O bantta dosan minttettidoogawu galataasu. A hagaadan gaasu: “Laggeti wozanappe maaddanawu koyiyo wode, eti haasayissanawu deexxokkona. Hegee eti tana maaddanawunne taani yayyennaadan oottanawu koyiyoogaa bessiyaaba milatees.” Hagaadan nuna oychchana danddayoos: ‘Taani maadoy koshshiyo wode ta mala Kiristtaaneta minttettanawu eeno giyoogan erettiyaanaa?’

17. Naaˈˈantto Qoronttoosa 1:3, 4 wotti dentti qoppiyoogee harata minttettanaadan nuna waati denttettii?

¹⁷ Minttettoy koshshiyo ishanttanne michchontta demmanaagee metiyaaba gidenna. Harati nuna minttettanawu goˈettido minttettiya qofaa nuuni ishanttanne michchontta minttettanawu goˈettana danddayoos. Aayee aayyiyaa hayqqido Neeno giyo michchiyaa hagaadan gaasu: “Yihooway nuna goˈettanaadan  nuuni eeno giikko, I nu baggaara harata minttettana danddayees.” (2 Qoronttoosa 1:3, 4 nabbaba.) Qommoora ibaa denttido Fransisa hagaadan gaasu: “Naaˈˈantto Qoronttoosa 1:4n deˈiya qofay tuma. Nuuni minettidoogaadan, harata minttettana danddayoos.”

18. (a) Issoti issoti minttettanawu yayyana danddayiyo aybissee? (b) Nuuni harata waati loytti minttettana danddayiyoo? Leemisuwaa yoota.

¹⁸ Nuuni yayyikkonne, harata maaddana danddayiyo ogeta koyana koshshees. Leemisuwawu, nuuni minttettoy koshshiyo urawu haasayiyoobaa woy oottiyoobaa erenna gishshawu yayyana danddayoos. Pool giyo issi cimawu aaway hayqqi simmin harati A minttettanawu keehi baaxetidoogaa hassayees. I hagaadan giis: “Eti taakko yiidi tana haasayissiyoogee metiyaabaa gidiyoogee qoncce. Eti woyganaakko erokkona. Gidikkokka, eti tana maaddanawunne minttettanawu koyido gishshawu taani haˈˈikka eta nashshays.” Biittay wolqqaama qaattaa qaaxxi simmin, Tajon giyo ishay hagaadan giis: “Tumaa haasayanawu biittay qaaxxido wonttetta gallassi asay tawu kiittido kiitaa ubbaa mule hassayikke; shin eti tawu qoppidi ta saro attidaakkonne eranawu oychchidoogaa hassayays.” Nuuni haratussi qoppiyoogaa bessikko, loytti minttettiyaageeta gidana danddayoos.

19. Neeni harata keehi minttettiyaagaa gidanawu murttidoy aybissee?

¹⁹ Ha alamiyaa wurssettay keehi matido gishshawu, ha alamee kaseegaappe yaa iiti iiti baananne deˈoy keehi deexxiyaaba gidana. (2 Xim. 3:13) Qassi nuuni nagaranchcha gidiyo gishshawunne ubbatoo balabaa oottiyo gishshawu nuussi muletoo minttettoy koshshees. PHawuloosi hayqqana gakkanaashin ammanettidi genccana danddayido issi gaasoy A mala Kiristtaaneti A minttettido gishshataassa. Arisxxirokoosadaaninne, Tikiqoosadan ammanettiya laggeta gidanawu, qassi Marqqoosadan nu dosan harata maaddiyaageeta gidanawu yeemottoos. Yaatiyoogan, nuuni nu ishanttinne michchontti ammanettidi Yihoowawu aggennan haggaazanaadan maaddana danddayoos.—1 Tas. 3:2, 3.