Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 2

Ngie Wulenda Ba ‘Tho Yimbombolo’

Ngie Wulenda Ba ‘Tho Yimbombolo’

Bawu . . . bansalanga yama mu diambu di Kimfumu ki Nzambi ayi bawu [badi tho yimbombolo kuidi minu].” KOLOSAI 4:11.

NKUNGA 90 Tukindasananga Befu na Befu

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Mambu mbi maphasi bisadi biwombo bi Yave badi mu kuviokila?

MU NZA yimvimba, bisadi biwombo bi Yave badi mu kuviokila mu mambu ma kuba tuadisa beni ziphasi ayi kiunda. Ngie wummonanga mawu mu kimvuka widi? Baklisto bankaka badi mu kuviokila mu mambu matedi kimbevo voti lufua lu mutu banzolanga. Bankaka badi mu kiunda ki kumona musi dikanda voti nkundi wufikama kubika bue sadila Yave. Vadi mvandi bankaka badi mu kutovuka mu kibila ki bivuka. Zikhomba zioso aziozi mbombolo bantomba. Buidi tulenda kuba sadisila?

2. Kibila mbi khumbu zinkaka mvuala Polo kaba tombilanga mbombolo?

2 Khumbu ziwombo, mvuala Polo wuviokila mu mambu mawombo maphasi mu luzingu luandi. (2 Kolinto 11:23-28) Nandi waba tovuka mvandi mu kibila ki nsongo kaba mu nyitu. (2 Kolinto 12:7) Mvandi wuyiza viokila mu kiunda kingolo mu thangu nkundi’andi Demasi waba salanga yandi kambika. Mawu mamonika kibila Demasi ‘wulandakana nza ayiyi.’ (2 Timoteo 4:10) Polo wuba wumueka mu Baklisto basolo wuba kibakala ayi waba zolanga kusadisa bankaka. Vayi kheti bobo, khumbu zinkaka nandi waba banga mu kiunda.—Loma 9:1, 2.

3. Banani babomba ayi basadisa Polo?

3 Polo wutambula mbombolo ayi lusalusu kaba tomba. Buidi? Yave wusadila Pheve Yinlongo muingi kunkindisa. (2 Kolinto 4:7; Filipi 4:13) Mvandi, wusadila Baklisto bankaka muingi kumbomba. Diawu Polo katubila ti zikhomba aziozi baba ‘tho yi mbombolo’ kuidi nandi. (Kolosai 4:11) Ayi nandi wutanguna mazina ma zikhomba zinkaka, dedi, Alistalako, Tikiko ayi Malako. Bawu bakindisa Polo ayi bansadisa kukuikama. Zikhadulu mbi zisadisa zikhomba aziozi zitatu kubombanga bankaka? Buidi tulenda landikinina kifuani kiawu mu thangu tuyimbombasana ayi tuyikindasana befu na befu?

BA WUKUIKAMA DEDI ALISTALAKO

Tulenda ba bakuikama buka Alistalako mu kuba va khonzu zikhomba zitu mu “thangu ziphasi” (Tala bitini bi matangu 4-5) *

4. Buidi Alistalako kamonisina ti wuba nkundi wukuikama kuidi Polo?

4 Alistalako wuba nkundi wukuikama wu Polo. Nandi wuba musi Tesalonika, divula diaba banga ku Makeduani. Khumbu yitheti Kibibila kintubila matedi Alistalako, yidi mu nzila yintatu Polo kavanga mu kisalu ki misioni bo kaviokila ku Efeso. Bo kaba na Polo mu kisalu ki misioni, Alistalako bambuila kuidi dingumba dimueka diba didasuka. (Mavanga 19:29) Bo banyekula, Alistalako kasa yindula ko kubika Polo muingi kuyikieba, vayi wutatamana wukuikama mu nandi. Mua zingonda kuntuala, bo batomba kuvonda Polo ku Ngelesia, Alistalako wutatamana wukuikama kuidi Polo. (Mavanga 20:2-4) Bo bafila Polo ku buloku ku Loma mu mvu 58 T.K., Alistalako wuba yandi, ayi va kimueka baviokila mu kivuka. (Mavanga 27:1, 2, 41) Bo batuka ku Loma, ḿba Alistalako wuviokisa mua thangu yiwombo na Polo ku buloku. (Kolosai 4:10) Bukiedika, Polo wubaka mbombolo ayi khindusu yiwombo mu kubaka phila nkundi awowo!

5. Dedi bummonisina Zingana 17:17, buidi tulenda monisina ti tuidi bakundi bakuikama?

5 Dedi Alistalako, befu mvitu tulenda ba bakundi bakuikama kuidi zikhomba zitu bika to mu thangu yimboti, vayi mvandi ‘mu thangu ziphasi.’ (Tanga Zingana 17:17.) Ḿba tufueti tatamana kuvanga mawu kheti bo ziphasi khomb’itu kamviokila zimmana. Tala kifuani ki Francisca. * Mu khati zingonda zitatu, tat’andi ayi mam’andi bayiza fua mu kibila ki kimbevo. Nandi wutuba: “Yimmuena ti ziphasi tumviokila zilenda tutuadisa kiunda mu thangu yiwombo. Ayi yimvutulanga matondo kuidi bakundi bama bakuikama bakhidi tebukanga moyo ti minu yikhidi tovuka, kheti vama vioka mimvu miwombo tona matata mami bafua.”

6. Mambu mbi bakundi bakiedika bamvanganga?

6 Bakundi bakuikama bamvanganga mangolo muingi kusadisa zikhomba ziawu. Dedi, khomba yimueka bantedilanga Pedro wuyiza bakula ti nandi wuba kimbevo kimueka kilenda kumvonda mu nzaki. Nkazi’andi Catarina wutuba: “Bakuela bamueka mu kimvuka ba tunata ku nzo mbuku ayi kuawu tuyenda kuebakudila mbela nnuni’ama kaba. Mu thangu yinani, bawu baba va khonzo’itu ayi ba tusadisa kuviokila mu mambu amomo maphasi.” Bukiedika, didi diambu dimboti kubaka bakundi bakiedika bo tumviokila mu mambu maphasi!

BA MUTU WU LUFIATU DEDI TIKIKO

Tulenda ba batu ba lufiatu dedi Tikiko, bo bankaka bamvioka mu ziphasi (Tala bitini bi matangu 7-9) *

7-8. Dedi bummonisina Kolosai 4:7-9, buidi Tikiko kamonisina ti wuba mutu wu lufiatu?

7 Tikiko wuba musi Loma ayi waba kalanga ku divula di Ásia. Mvandi wuba nkundi wukuikama wu Polo. (Mavanga 20:4) Mu mvu 55 T.K., Polo wukindisa Baklisto kulunda zimbongo muingi kusadisa zikhomba ku Yuda. Ḿba Polo wusola Tikiko muingi kukieba kiyeku akioki kinkinza. (2 Kolinto 8:18-20) Kuntuala, bo Polo kakota buloku ku Loma mu khumbu yitheti, Tikiko wuba mvual’andi. Nandi waba natanga minkanda ayi zitsangu zi khindusulu Polo kaba filanga mu bimvuka bi Ásia.—Kolosai 4:7-9.

8 Tikiko wutatamana kuba nkundi wu lufiatu kuidi Polo. (Tito 3:12) Mu thangu yinani, Baklisto boso basa ba ko ba lufiatu dedi Tikiko. Mu mvu 65 T.K., bo Polo kakota buloku mu khumbu yimuadi, nandi wusonika ti Baklisto bawombo ku Ásia babika kuba yandi nkangulu mu kibila ki boma bu zimbeni ziandi. (2 Timoteo 1:15) Vayi Polo wufiatila Tikiko ayi wumvana kiyeku kinkaka. (2 Timoteo 4:12) Bukiedika, Polo waba kuangalalanga beni kuba bakundi bamboti dedi Tikiko.

9. Buidi tulenda landikinina kifuani ki Tikiko?

9 Befu mvitu tulenda ba bakundi ba lufiatu dedi Tikiko. Dedi, befu tukanikisanga ko to kusadisa zikhomba zitu badi tsatu vayi tukivananga muingi kuba sadisa. (Matai 5:37; Luka 16:10) Batu badi mu kuviokila mu mambu maphasi, bambakanga mbombolo bo banzaba ti befu tuidi bakubama muingi kuba sadisa. Khomba mueka wu nkieto wusudikisa kibila mbi, bo katuba: “Ngie wunluta ba wuvumbama ngie kuzaba ti mutu bekanikisa ku kusadisa, wunkuiza kusadisa mu bukiedika.”

10. Dedi buntubila Zingana 18:24, banani balenda bomba batu badi mu kiunda voti bamviokila mu mambu maphasi?

10 Batu badi mu kiunda, bambakanga mbombolo mu kuzibula ntim’awu kuidi nkundi wu lufiatu. (Tanga Zingana 18:24.) Bil, khomba mueka wuviokila mu kiunda ki kumona muan’andi kuvayikusu mu kimvuka wutuba: “Yibaka makani ma kuzibula ntim’ami kuidi mutu wu lufiatu.” Mu kibila ki nzimbala Carlos kavanga, nandi wubika kubue vanganga biyeku kaba mu kimvuka. Nandi wutuba: “Minu yaba tomba mutu wu lufiatu yilenda zibudila ntim’ami mu khambu ba boma ti nandi wunkuiza kumfundisa.” Bakulutu ba kimvuka, bawu bayiza ba batu ba lufiatu kuidi Carlos. Bawu bansadisa kununga mambu maphasi kaba viokila. Diambu dinkaka dimbomba didi kuzaba ti bakulutu ba kimvuka basinkuiza kamba ko batu bankaka mambu nandi katuba.

11. Mbi bintombulu muingi kuba nkundi wu lufiatu?

11 Muingi tuba bakundi ba lufiatu, tufueti kuna mvibudulu. Zana wubaka mbombolo bo kazibula ntim’andi kuidi bakundi bandi bafikama, mu thangu nnuni’andi kambika. Nandi wutuba: “Kheti yaba vutukilanga momawu mambu khumbu ziwombo, bawu baba kukhuwanga mu mvibudulu.” Ngie kuba kifu ki kukuwanga buboti bo mutu kankoluka, ngie wala monisa ti widi nkundi wukiedika.

BA WUKUBAMA MUINGI KUSADILA BANKAKA BUKA MALAKO

Mavanga mamboti ma Malako masadisa Polo kukuikama, befu mvitu tulenda sadisa bankaka bo bammonikina bivuka (Tala bitini bi matangu 12-14) *

12. Nani wuba Malako, ayi buidi kamonisina ti wuba wukubama muingi kusadila bankaka?

12 Malako wuba musi Yuda waba kalanga ku Yelusalemi. Muana titi’andi bantedilanga Balinabasi wuba beni wuzabakana mu kiyeku kaba vanganga ki misioni. (Kolosai 4:10) Dikanda di Malako baba beni zimbongo, vayi nandi kasa tulanga ko zimbongo vatheti mu luzingu luandi. Mu luzingu luandi loso Malako wumonisa ti wuba wukubama muingi kusadila bankaka mu mayangi. Dedi, mu khumbu ziwombo nandi wusala na mvuala Polo ayi mvuala Petelo muingi kuba sadisa kuvanga biyeku biawu ayi kukieba zitsatu ziawu. (Mavanga 13:2-5; 1 Petelo 5:13) Polo wutuba ti Malako wuba wumueka mu batu baba “salanga yandi mu diambu di kimfumu ki Nzambi” ayi bayiza ba ‘tho yimbombolo kuidi nandi.’—Kolosai 4:10, 11, tala matangu madi va wanda mu nwt-TPO.

13. Buidi 2 Timoteo 4:11 wummonisina ti Polo waba vuanga nkinza kisalu kikuikama ki Malako?

13 Malako wuyiza ba wumueka mu bakundi bafikama ba mvuala Polo. Buka, bo Polo kakota buloku mu khumbu yitsuka ku Loma, mu mvu 65 T.K., nandi wusonika nkanda wumuadi kuidi Timoteo. Mu nkanda beni, nandi wudinda Timoteo kembata ku Loma ayi kayenda na Malako. (2 Timoteo 4:11) Bukiedika, Polo waba vananga luvalu kisalu kioso Malako kavanga diawu kadindila muingi kaba yandi mu thangu yineni yi phasi. Malako wusadisa mvuala Polo mu ziphila ziwombo. Ḿba mu kunsadisa kubaka bi kudia ayi kubaka bisadulu bi kusonikina minkanda. Lusadusu ayi khindusulu Polo katambula ḿba lunsadisa mu bilumbu bitsuka ava bamvonda.

14-15. Mbi Matai 7:12, yilenda kutu longa matedi kusadisa bankaka?

14 Tanga Matai 7:12. Bo tumviokila mu mambu maphasi mu luzingu, tunkuangalalanga bo bakundi bitu bambanga yitu muingi kutu sadisa! Rui wufuilu tata bo dikalu didukuka, wutuba: “Bo ngie widi mu kutovuka, vadi mambu mawombo ma lumbu ka lumbu ngie wulenda bue nunga ko kuvanga.” Nandi wubuela: “Lusadusu kheti mu mambu maluelu—lumvananga mbombolo.”

15 Kuteka matu ayi kuzibula meso, kuala kusadisa kubakula phila yiku sadisila bankaka. Buka, khomba mueka wunkieto wutuama ntuala mu kusadisa Pedro ayi Catarina, tube tubila va thononu, muingi kukuendanga ku nzo mbuku. Bo Pedro ayi Catarina bakhambu bue nunga kunata dikalu, khomba ayoyi yinkieto wuvanga thuadusulu muingi zikhomba ziwombo mu kimvuka banatanga bakuela beni ku nzo mbuku. Mawu maba sadisa? Catarina wuyangalala beni mu lusadusu batambula diawu katubila: “Buka befu babotula kizitu kinneni kiba kumbusa.” Tebukanga moyo ti kheti lusalusu luluelo wulenda vana, ngie wulenda ba tho yimbombolo.

16. Dilongi mbi dinkinza kifuani ki Malako kitulonga matedi kuvana mbombolo?

16 Ḿba bisalu biwombo Malako kaba muingi kuvanga. Nandi wutambula biyeku biwombo binkinza mu kisalu ki Yave, dedi, kusonika buku yinnata dizina diandi. Kheti bobo, Malako wubotula thangu muingi kubomba Polo, ayi Polo wuzaba ti kalenda dinda lusalusu kuidi Malako. Bo bavonda wumueka va dikanda di Angela, nandi wuvutula beni matondo mu kuba bakundi baba bakubama muingi kumbomba. Nandi wutuba: “Nkundi wutidi ku kusadisa mu bukiedika, wummonisanga ti tidi kuvanga dioso diambu ayi kayindulanga ko khumbu wadi muingi ku kusadisa.” Tulenda kuyikuvusa: ‘Minu yidi wuzabakana banga mutu wukubama muingi kubomba ayi kusadisa bankaka?’

BA WUKUBAMA MUINGI KUBOMBA BANKAKA

17. Buidi kuyindula mu 2 Kolinto 1:3, 4, kulenda kutu kindisa kubomba bankaka?

17 Vasintombulu ko kuvanga beni mangolo muingi kubakula zikhomba bantomba mbombolo. Ḿba tulenda sadila mbombolo tutambula muingi kubomba bankaka bubu. Nina, khomba mueka yinkieto wufuilu khak’andi wutuba: “Yave kalenda tusadila muingi kubomba bankaka vayi tufueti bika muingi nandi katu sadila.” (Tanga 2 Kolinto 1:3, 4.) Francisca, tube tubila va thononu wutuba: “Mambu madi mu 2 Kolinto 1:4 madi makiedika. Befu tulenda vana bankaka mbombolo tutambulanga kuidi bankaka.”

18. (a) Kibila mbi bankaka balenda muena boma kubomba bankaka? (b) Mbi bilenda kutu sadisa kubomba bankaka? Vana kifuani.

18 Bo khomba kantomba mbombolo, ḿba tumbanga boma bu kukhambu zaba mbi bi kutuba voti bi kuvanga. Vayi buboti beni kuvanga dioso kua diambu. Paulo, nkulutu wumueka wu kimvuka wufuilu tata wutuba: “Minu yizaba ti disa ba ko diambu diluelo zikhomba kuiza yoluka yama. Bawu basa zaba ko ma kutuba. Vayi yinkuangalalanga beni kuzaba ti baba bakubama muingi kumbomba ayi kutsadisa.” Tajon wuviokila mvandi mu mambu ma phila ayoyi, bo bamonikina ndikununu yi ntoto, wutuba: “Yitebukanga ko buboti moyo minkanda zikhomba bamfila bo ndikununu yi ntoto yivioka. Vayi yintebukanga moyo ti bawu baba kuphuanga beni nkinza ayi baba tombanga kuzaba boti minu yidi buboti.” Bobuawu mvandi, befu kuvua nkinza zikhomba tuala nunga kuba vana mbombolo bawu bantomba.

19. Kibila mbi ngie wididi makani ma kutatamana kuba ‘tho yimbombolo’?

19 Bo tsukulu yi nza yidi mu kefikamanga, mambu mambi madi mu kebuelama ayi luzingu lunkuiza luta ba phasi. (2 Timoteo 3:13) Mambu moso amomo kubunda ziphasi tuyituadisanga mu kibila ki disumu tutambakana, ma tuvanganga kadika thangu tutomba kutambula mbombolo. Mvuala Polo wutatamana wukuikama nati kutsuka luzingu luandi va ntoto, mamoso mu kibila ki mbombolo katambula kuidi zikhomba. Diawu befu boso tufueti ba makani ba kuba bakuikama buka Alistalako, kuba mutu wu lufiatu dedi Tikiko, ayi kuba wukubama muingi kusadila bankaka buka Malako. Befu kuvanga mawu tuala sadisa zikhomba zitu kuba bakinda mu kiminu.—1 Tesalonika 3:2, 3 .

^ Lut. 5 Mvuala Polo wuviokila mu mambu mawombo maphasi mu luzingu luandi. Vayi mu thangu ayoyi, mua zikhomba bamvana mbombolo kaba tomba. Tuantubila zikhadulu zitatu zikhomba aziozi baba ayi ziba sadisa kuba tho yimboti yimbombolo. Mvandi tuammona ziphila tulenda landikinina kifuani kiawu.

^ Lut. 5 Bavingisa mazina mankaka mu dilongi adidi.

NKUNGA 111 Mambu ma Tuvananga Mayangi

^ Lut. 56 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Alistalako ayi Polo bamviokila mu mambu maphasi.

^ Lut. 58 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Tikiko wutambula kiyeku ki kuefila minkanda Polo kasonika kuidi bimvuka.

^ Lut. 60 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Malako wusadisa Polo mu ziphila ziwombo.