1-2. Tịn̄ ndusụk se iwọrọde ikọt Jehovah mfịn ye se oro ekemede ndinam mmọ.

KERE ban̄a uwụtn̄kpọ ita emi: Ẹdọhọ ekpri brọda kiet ke enye enyene idiọk udọn̄ọ emi edikade-ka iso ibọ enye odudu. Ẹsio brọda kiet emi ebede isua 50 ke utom kpa ye emi enye esisịnde idem anam utom, enye inyụn̄ ikemeke ndinyene utom en̄wen kpa ye ofụri se enye etịmede. Usọn̄ iyakke sista kiet emi ọsọn̄ọde ada anam n̄kpọ Jehovah ekeme ndinam ndusụk se enye ekesinamde ọnọ Jehovah.

² Ekpedi ekededi ke otu se isụk itịn̄de emi ọwọrọ fi, ekeme nditie fi ke idem nte unyeneke ufọn ndomokiet aba. Mme n̄kpọ ntem ẹkeme ndinam fi okûkop idatesịt aba, ẹnam fi ekere ke uwọrọke n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹnam fi enyene mfịna ye mme owo.

3. Didie ke Satan ye mbon emi ẹkpebede enye ẹda uwem owo?

³ Ererimbot emi ẹnyụn̄ ẹda uwem owo nte Satan adade. Tọn̄ọ ke ntọn̄ọ, Satan idaha owo ke n̄kpọ ndomokiet. Enye ama ọsọn̄ esịt ọdọhọ Eve ke enye eyenyene ifụre edieke enye ọsọn̄de ibuot ye Jehovah ke ini edide enye ama enen̄ede ọdiọn̄ọ ke oro ayanam Eve akpa. Ikpọ mbubehe, ukara, ye ido ukpono ẹsịne ke idak Satan tọn̄ọ ke ntọn̄ọ. Ntre ikpaha nnyịn idem ndikụt nte ediwak mbon mbubehe, mbon ukara, ye mme adaiso ido ukpono mîdaha uwem owo ke n̄kpọ mînyụn̄ idọn̄ke enyịn iban̄a nte etiede mme owo ke idem.

4. Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

⁴ Edi Jehovah oyom nnyịn ida ke imọwọrọ n̄kpọ, enye esinyụn̄ an̄wam nnyịn ke ini inyenede mme mfịna emi ẹkemede ndinam ikere ke nnyịn iwọrọke n̄kpọ. (Ps. 136:23; Rome 12:3) Ibuotikọ emi ọmọn̄ anam ikụt nte Jehovah esin̄wamde nnyịn (1) ke ini idọn̄ọde, (2) ke ini n̄kpọ ọsọn̄de ye nnyịn, ye (3) ke ini usọn̄ anamde ikere ke inyeneke eti  n̄kpọ ndomokiet emi ikemede ndinam nnọ Jehovah aba. Edi akpa kan̄a, ẹyak ise se ikemede ndinam inịm ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah.

5. Nso iwụt ke owo ọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah?

⁵ Kpa ye emi ẹkedade ntan ẹbot nnyịn, imenen̄ede isọn̄ urua ikan ekpri ntan ekaubọk kiet. (Gen. 2:7) Se ndusụk se inamde idiọn̄ọ ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah mi. Enye okobot owo ke usụn̄ emi owo edikemede ndikpebe mme edu esie. Ke ndibot nnyịn ntre, ọwọrọ enye ama anam nnyịn ifọn ikan kpukpru n̄kpọ eken emi enye okobotde ke isọn̄. (Gen. 1:27) Enye ama onyụn̄ anam nnyịn ise iban̄a isọn̄ ye mme unam.—Ps. 8:4-8.

6. Nso en̄wen anam ifiọk ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah?

⁶ Idem ke Adam ama akanam idiọkn̄kpọ, Jehovah okosụk adada owo ke ọsọn̄urua. Ima inen̄ede isọn̄ urua ke enyịn esie tutu enye ọnọ Jesus edima Eyen esie edikpa afak nnyịn osio ke idiọkn̄kpọ. (1 John 4:9, 10) Jehovah ayada ufọn uwa ufak oro anam “ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ” emi ẹkekpade ke ntak idiọkn̄kpọ Adam ẹset. (Utom 24:15) Bible owụt ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah ekpededi imenyene udọn̄ọ, n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn, m̀mê imọsọn̄.—Utom 10:34, 35.

7. Tịn̄ mme ntak efen emi ẹnamde ikọt Jehovah ẹnịm ke mmọ ẹsọn̄ urua ke enyịn esie.

⁷ Imenyene mme ntak efen emi ẹnamde inịm ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah. Enye ama odụri nnyịn adian idem onyụn̄ okụt nte ikanamde n̄kpọ ini ikopde eti mbụk. (John 6:44) Nte ikọtọn̄ọde ndisan̄a n̄kpere Jehovah, enye ama asan̄a ekpere nnyịn n̄ko. (Jas. 4:8) Ini ye ukeme emi Jehovah esịnde ada ekpep nnyịn n̄kpọ owụt ke imọsọn̄ urua ke enyịn esie. Enye ọdiọn̄ọ utọ owo emi nnyịn idide idahaemi, onyụn̄ ọdiọn̄ọ ke imekeme ndikpụhọde. Ndien ima emi enye amade nnyịn esinam enye otụnọ nnyịn. (N̄ke 3:11, 12) Kpukpru emi ẹwụt ke imọsọn̄ urua ke enyịn Jehovah!

8. Didie ke se idude ke Psalm 18:27-29 ekeme ndin̄wam nnyịn idiọn̄ọ nnennen usụn̄ emi ikpadade mfịna nnyịn?

⁸ Ndusụk owo ẹkeda Edidem David nte obukpo owo, edi enye ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah ama imọ onyụn̄ odu ye imọ. Se ikan̄wamde David ọyọ se ikọwọrọde enye edi oro. (2 Sam. 16:5-7) Ke ini ifụhọde m̀mê inyenede mfịna, Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn idiọn̄ọ nnennen usụn̄ emi ikpadade mfịna nnyịn onyụn̄ an̄wam nnyịn ikan mfịna ekededi. (Kot Psalm 18:27-29.) Edieke Jehovah an̄wamde nnyịn, idụhe se ikemede ndikpan nnyịn ndinam n̄kpọ esie ye idatesịt. (Rome 8:31) Ẹyak ineme akpan ini ita emi anade iti ke Jehovah ama nnyịn, ke imonyụn̄ isọn̄ urua ke enyịn esie.

9. Udọn̄ọ ekeme ndinam ida idem nnyịn didie?

⁹ Udọn̄ọ ekeme nditịmede nnyịn ekikere onyụn̄ anam ikere ke nnyịn inyeneke ufọn inọ owo ndomokiet. Bụt ekeme ndinam nnyịn ke ini mbon en̄wen ẹkụtde ke enyene se inamde nnyịn, mîdịghe bụt anam nnyịn ndidi se mbon en̄wen ẹn̄wamde-n̄wam. Idem ke ini mbon en̄wen mîdiọn̄ọke ke imenyene udọn̄ọ, bụt ekeme ndisinam nnyịn ke ntak emi nnyịn mîkemeke ndinam ndusụk n̄kpọ emi ikesinamde. Jehovah esisọn̄ọ nnyịn idem ke utọ ini afanikọn̄ ntem. Didie ke enye esinam oro?

10. Mme N̄ke 12:25 owụt ke nso ikeme ndin̄wam nnyịn ke ini idọn̄ọde?

¹⁰ “Eti ikọ” ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem  ke ini idọn̄ọde. (Kot Mme N̄ke 12:25.) Jehovah ama anam ẹwet nti ikọ ke Bible emi ẹnamde iti ke isụk isọsọn̄ urua ke enyịn esie kpa ye emi idọn̄ọde. (Ps. 31:19; 41:3) Edieke isikotde se Abasi ọkọnọde spirit esie ẹda ẹwet do, idem ekpedi edi se ikotde itie kiet ifiak ikot, Jehovah ayan̄wam nnyịn iyọ editịmede esịt emi udọn̄ọ nnyịn adade edi.

11. Didie ke brọda kiet okokụt ubọk Jehovah?

¹¹ Yak ise uwụtn̄kpọ Jorge. Ini Jorge ekedide ekpri akparawa ke enye ọkọtọn̄ọ ndinyene udọn̄ọ emi edide eyo esiere ọdiọk akan. Udọn̄ọ oro ama anam enye ekere ke imọ iwọrọke n̄kpọ. Jorge ọdọhọ ete: “Enyene nte udọn̄ọ mi ekesinamde etie mi ke idem, bụt ama esinyụn̄ anam mi sia mma n̄kabade n̄kpọ ndise. N̄keben̄eke idem nnọ utọ n̄kpọ oro. Nte udọn̄ọ mi ọkọdiọn̄de-diọn̄ ọdiọk enyịn, mma n̄kere nte uwem mi editiede. Mma mfụhọ etieti, nnyụn̄ n̄kpe Jehovah ubọk nte an̄wam mi.” Didie ke Jehovah akan̄wam enye? Jorge ọdọhọ ete: “Sia ekikere mi mîkesinaha itie kiet, ẹma ẹdọhọ nsikot n̄kpri n̄kpri itie ke n̄wed Psalm, emi ẹwụtde ke Jehovah esikere aban̄a ikọt esie. Mma nsikot mme itie Bible oro ediwak ini kpukpru usen, se n̄kokotde do ama ọdọn̄ mi esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ mi idem. Nte ini akakade, mme owo ẹma ẹtọn̄ọ ndikụt ke mmesituak inua imam n̄kan akpa ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke nte mmensisemeke idem ọsọn̄ọ mmimọ idem. Oro ama anam n̄kụt ke Jehovah ọbọrọ akam mi! Enye ama an̄wam mi n̄kpụhọde nte n̄kadade idem mi. Mma ntọn̄ọ ndisisịn ekikere ke se Bible etịn̄de emi owụtde nte Jehovah adade mi kpa ye udọn̄ọ mi.”

12. Ekpedi emenyene udọn̄ọ, nso ke akpanam man Jehovah an̄wam fi?

¹² Ekpedi emenyene udọn̄ọ, nịm ke se  iwọrọde fi an̄wan̄a Jehovah. Kpe enye ubọk an̄wam fi ọdiọn̄ọ nte adade se itịbede inọ fi okûnyụn̄ uyak oro anam idem emem fi. Ekem dụn̄ọde Bible yom nti ikọ emi Jehovah ewetde do man ada ọdọn̄ fi esịt. Tịn̄ enyịn ke mme ufan̄ikọ emi ẹwụtde adan̄a nte Jehovah adade ikọt esie ke ọsọn̄urua. Nte osụk anamde ntre, oyokụt ke Jehovah ọfọn ye kpukpru mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ esie.—Ps. 84:11.

13. Ekeme nditie ibuotufọk didie ke idem edieke ẹsiode enye ke utom?

¹³ Kpukpru ibuotufọk ẹsiyom ndinọ ubon mmọ se ẹdade ẹdu uwem. Edi yak idọhọ ke ẹsio eyenete nnyịn ke utom kpa ye emi enye mînyeneke se eduede, enye onyụn̄ odomo ofụri ukeme esie asan̄a oyom utom efen edi ikwe. Utọ n̄kpọ oro ekeme ndinam enye ekere ke imọ iwọrọke n̄kpọ. Didie ke enye ndisịn ekikere ke se Jehovah ọn̄wọn̄ọde ekeme ndin̄wam enye?

14. Nso ye nso isinam Jehovah anam se enye ọn̄wọn̄ọde?

¹⁴ Jehovah esinam se ededi emi enye ọn̄wọn̄ọde. (Josh. 21:45; 23:14) Awak ntak se isinam enye anam ntre. Akpa ntak edi ke enye mînamke se enye ọkọn̄wọn̄ọde, oro ekeme ndibiat eti enyịn̄ esie. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyese iban̄a ikọt imọ emi ẹsọn̄ọde ẹda ye imọ, enye onyụn̄ ada ke obiomo imọ ndinam se imọ in̄wọn̄ọde oro. (Ps. 31:1-3) Ntak efen edi ke Jehovah ọdiọn̄ọ ke nnyịn emi isịnede ke ubon esie idikopke inemesịt edieke imọ mîsehe iban̄a nnyịn. Enye ọn̄wọn̄ọ ndinọ nnyịn se idade idu uwem ye se idin̄wamde nnyịn ika iso isọn̄ọ ida inam n̄kpọ esie. Idụhe se ikemede ndikpan Jehovah ndinam se enye ọn̄wọn̄ọde oro!—Matt. 6:30-33; 24:45.

15. (a) Nso iketịbe inọ nditọete ke eyo mme apostle? (b) Nso un̄wọn̄ọ ke ikụt ke Psalm 37:18, 19?

 ¹⁵ Ima iti se isinamde Jehovah anam se enye ọn̄wọn̄ọde, iyenịm ke enye ayan̄wam nnyịn ini n̄kpọ ọsọn̄de ye nnyịn. Kere se iketịbede inọ nditọete ke eyo mme apostle. Ini ẹkenen̄erede ẹkọbọ esop emi okodude ke Jerusalem, “kpukpru owo [ẹma] ẹsuana . . . ke mîbọhọke mme apostle.” (Utom 8:1) Kere utọ nsọn̄ọn̄kpọ emi ekesịmde mmọ! Anaedi ufọk ye mbubehe ama atak nditọete oro. Kpa ye oro, Jehovah ikọkpọn̄ke mmọ; mmọ ẹkenyụn̄ ẹsụk ẹkaka iso ẹdat esịt. (Utom 8:4; Heb. 13:5, 6; Jas. 1:2, 3) Jehovah ama an̄wam nditọete oro ẹkesọn̄ọde ẹda ye enye do, enye idinyụn̄ itreke ndin̄wam nnyịn.—Kot Psalm 37:18, 19.

16. Nso ikeme ndinam ikere m̀mê Jehovah osụk adada se inamde inọ enye ke ọsọn̄urua?

¹⁶ Nte isọn̄de ika, imekeme nditọn̄ọ ndikere ke inyeneke eti n̄kpọ emi ikemede ndinam nnọ Jehovah aba. Ekeme ndidi utọ ekikere emi ama esifịna Edidem David nte enye okosụk ọsọn̄de aka. (Ps. 71:9) Didie ke Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn?

17. Nso ke mbụk Jheri ekpep nnyịn?

¹⁷ Se uwụtn̄kpọ sista kiet emi ekerede Jheri. Ẹkedọhọ enye etiene edi Ufọkmbono Obio Ubọn̄ edidụk mboho emi ẹdikpepde mme owo nte ẹdisede ẹban̄a mme ufọk emi ẹsidade ẹnam utom Abasi, edi enye ikoyomke ndika. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọsọn̄, ndi ebeakpa, nnyụn̄ nnyeneke usọ ndomokiet emi Jehovah ekemede ndida nnam utom oro. Nnyeneke ufọn ndomokiet.” Okoneyo emi ekesierede usen mboho oro, enye ama ọbọn̄ akam an̄wan̄a esịt esie ọnọ Jehovah. Ini enye esịmde  Ufọkmbono Obio Ubọn̄, enye okosụk ekekere m̀mê ufọn osụk odu imọ ndidi do. Ini brọda kiet ọnọde utịn̄ikọ ke mboho oro, enye ama ọdọhọ ke akakan usọ emi inyenede edi nnyịn ndinyịme Jehovah ekpep nnyịn n̄kpọ. Jheri ọdọhọ ete: “Mma n̄kere ke esịt mi nte, ‘Mmenyene usọ enye oro!’ Mma ntọn̄ọ nditua nte n̄kụtde ke Jehovah ọbọrọ akam mi. Enye ama owụt mi ke mmenyene eti n̄kpọ emi n̄kemede ndinọ imọ, ke imọ imonyụn̄ iben̄e idem ndikpep mi n̄kpọ!” Nte Jheri afiakde eti se iketịbede oro, enye ọdọhọ ete: “Ini ẹtọn̄ọde mboho oro, idem ekenyenyek mi, idem emem mi, n̄konyụn̄ n̄kere ke nnyeneke ufọn. Edi ini ẹkụrede, idem ikenyekke mi aba, mma n̄kop odudu, nnyụn̄ n̄kụt ke mmenyene ufọn!”

18. Didie ke Bible owụt ke Jehovah esida se inamde ke ọsọn̄urua nte isụk isọn̄de ika?

¹⁸ Nte isụk isọn̄de ika, ana idiọn̄ọ ke Jehovah osụk enyenyene utom ọnọ nnyịn. (Ps. 92:12-15) Jesus ama ekpep nnyịn ete ke ekpedi nnyịn ikemeke ndinam ekese aba, mîdịghe ukeme emi isịnde etie nnyịn nte ekpekpri, ke Jehovah ada se ededi emi ikemede ndinam nnọ enye ke ọsọn̄urua. (Luke 21:2-4) Sịn idem nam se ekemede. Emekeme nditịn̄ n̄kpọ mban̄a Jehovah, esịn nditọete fo ke akam, onyụn̄ ọsọn̄ọ mbon en̄wen idem yak ẹka iso ẹnam n̄kpọ Jehovah. Jehovah idaha fi nte nsan̄autom esie ke ntak se ekemede ndinam, edi ada fi ntre ke ntak emi afo enyịmede ndikop uyo esie.—1 Cor. 3:5-9.

19. Nso ke Rome 8:38, 39 anam inịm?

¹⁹ Enem nnyịn etieti nte ikponode Jehovah, kpa Abasi emi esinen̄erede ada mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ke ọsọn̄urua! Enye okobot nnyịn man inam uduak esie, nnyịn ndinyụn̄ ntuak ibuot nnọ enye anam inen̄ede ikop inemesịt. (Edi. 4:11) Ererimbot ẹkeme ndida nnyịn nte mbon emi mîwọrọke n̄kpọ, edi bụt inamke Jehovah nte idide ikọt esie. (Heb. 11:16, 38) Ke ini udọn̄ọ, nsọn̄ọn̄kpọ, m̀mê usọn̄ ẹnamde idem emem nnyịn, ẹyak iti ke n̄kpọ ndomokiet ikemeke ndinam Ete nnyịn eke heaven etre ndima nnyịn.—Kot Rome 8:38, 39.