1-2. ?Afuɛ 33 nun Pantekɔtu cɛn nun’n, ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ?

AFUƐ 33 nun Mɔnnɛn cɛn nglɛmun kun m’ɔ ti Pantekɔtu cɛn’n, Klisifuɛ kɔe 120 be yiali sua kun nun Zerizalɛmun lɔ. (Yol. 1:13-15; 2:1) Like nga ti yɛ be yiali lɔ’n, yɛle kɛ Zezi seli be kɛ nán be tu be wun bo Zerizalɛmun lɔ naan i Si wá mán be like cinnjin kpa kun. (Yol. 1:4, 5) ?I sin’n, ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ?

² Be o sua’n nun lɛ kpɛkun “be tili like kun ngan. Ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ kpla kɛ aunmuan dan wie sa. Be tili i ngan sua wunmuan’n nun.” I sin’n, like sunman kɛ ‘sin taaman’ ko trantrannin be tinuntinun be ti’n su. Kpɛkun “Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli” be nun. (Yol. 2:2-4) Kɛ Zoova yoli kɛ ngalɛ sa yɛ ɔ fɛli i wawɛ’n mannin Klisifuɛ sɔ mun-ɔn. (Yol. 1:8) Be yɛ be ti sran klikli nga Ɲanmiɛn kpali be * kɛ be nin Klisi be ko di famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n niɔn.

3. ?Ngue ti yɛ be nga Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be Pantekɔtu cɛn’n nun’n, be kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin sakpa-ɔ?

³ Sɛ ɔ ti kɛ cɛn sɔ’n nun’n a nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun yɛ amun o sua sɔ’n nun’n, nn ɔ wla su fiman cɛn sɔ’n su le. Afin like sunman kɛ sin taaman sa’n ɔ ko tran ɔ ti’n su, kpɛkun w’a bo aniɛn uflɛ kanlɛ bo. (Yol. 2:5-12) I sɔ’n ti’n, a lafi su kɛ a o be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be nun wie. ?Sanngɛ kɛ  Ɲanmiɛn waan ɔ́ kpá sran kun sie i ngunmin’n i sɔ yɛ ɔ yo i titi-ɔ? ?Yɛ Ɲanmiɛn kpa sran mun blɛ kunngba nun’n? Cɛcɛ. ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ?

4. ?Blɛ kunngba nun yɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ mannin Klisifuɛ klikli mun-ɔn? An yiyi nun.

⁴ Maan e fa e ɲin e sie i blɛ nga Ɲanmiɛn kpa sran kun’n, i su. Nán Klisifuɛ kɔe 120 be ngunmin yɛ Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin afuɛ 33 Pantekɔtu cɛn’n nun-ɔn. Cɛn kunngba sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin sran kɔe 3.000 ekun. Kɛ be yoli sran sɔ’m be batɛmun’n yɛ be kpali be sieli be ngunmin-ɔn. (Yol. 2:37, 38, 41) Sanngɛ Klisifuɛ nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n, nán be ngba yɛ kɛ be yoli be batɛmun cɛ’n yɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be-ɔ. I wie yɛle Klisifuɛ nga be o Samari lɔ’n be liɛ’n. Kɛ be yoli be batɛmun’n, ɔ cɛli kan ka naan Ɲanmiɛn w’a kpa be w’a sie be ngunmin. (Yol. 8:14-17) Kɔɔnɛyi nin i awlofuɛ’m be kpalɛ liɛ’n yoli i liɛ ngunmin kun. Afin kɛ Ɲanmiɛn fɛ́ i wawɛ’n mán be’n, nn be nin-a yoman be batɛmun bɔbɔ.—Yol. 10:44-48.

5. ?Kɛ nga 2 Korɛntifuɛ Mun 1:21, 22 fa kan’n sa’n, kɛ Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man sran kun’n ngue sa yɛ ɔ ju-ɔ?

⁵ Kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n, sa ng’ɔ ju’n, maan e fa e ɲin e sie su. Kɛ Zoova fɛ i wawɛ’n man sran kun’n, i klikli nun’n sran sɔ’n bumɛn i nanwlɛ. Wie liɛ’n, ɔ usɛ i wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ min yɛ Ɲanmiɛn kpali min-ɔn?’ Sanngɛ wie’m be liɛ’n, be usaman be wun sɔ. Kɛ Ɲanmiɛn kpa sran mun sie be ngunmin’n, like nga be yo’n ɔ ti fanunfanun. Sanngɛ kɛ be kpa sran kun be sie i ngunmin’n, sa ng’ɔ ju’n akoto Pɔlu kɛnnin i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ amun lafili i su’n, Ɲanmiɛn sinnin i wawɛ m’ɔ seli kɛ ɔ́ fá mán amun’n i lika sieli amun nzɔliɛ. * Aja like nga é ɲɛ́n i e ɲrun lɔ’n, i bue kan yɛle Ɲanmiɛn wawɛ’n.” (Efɛ. 1:13, 14) Ɔ maan, Zoova fɛ i wawɛ’n kle Klisifuɛ sɔ’m be weiin kɛ w’a kpa be w’a sie be ngunmin. Yɛle kɛ  Zoova fɛli i wawɛ’n wlali be nun naan be si kɛ be su tranman asiɛ su wa kun naan bé kó trán ɲanmiɛn su lɔ tititi.—An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 1:21, 22 nun.

6. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ nga Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be’n, be yo naan b’a ɲan like nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ fá mán be’n niɔn?

⁶ ?Kɛ Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man Klisifuɛ kun’n, i sɔ’n kle kɛ kannzɛ ɔ́ yó sɛ saan ɔ́ kɔ́ ɲanmiɛn su? Cɛcɛ. Ɔ si kɛ Ɲanmiɛn w’a kpɛ i kɛ ɔ wɔ ɲanmiɛn su sɔ, sanngɛ ndɛ kun o lɛ m’ɔ fataman kɛ i wla fi su-ɔ. Ndɛ sɔ’n yɛ: “Aniaan mun, an nian amun wun su kpa naan amun a tran be nga Ɲanmiɛn flɛli be’n, m’ɔ fɛli i sa sieli be su’n be nun. Afin sɛ amun yo ninnge sɔ mun titi’n, amun su yaciman Ɲanmiɛn su lafilɛ le.” (2 Piɛ. 1:10) Ndɛ sɔ’n kle kɛ sɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin be kunndɛ kɛ bé ɲán like nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán be’n, ɔ fata kɛ be su i kpa lele be guɛ i ti nin i bo.—Fp. 3:12-14; Ebr. 3:1; Ngl. 2:10.

7. ?Wafa sɛ yɛ sran kun si kɛ Ɲanmiɛn w’a kpɛ i kɛ ɔ ko tran ɲanmiɛn su lɔ-ɔ?

⁷ ?Wafa sɛ yɛ sran kun si kɛ Ɲanmiɛn w’a kpɛ i kɛ ɔ ko tran ɲanmiɛn su lɔ-ɔ? Kɛ akoto Pɔlu kán ndɛ klé be nga Ɲanmiɛn ‘flɛli be kɛ be kaci i liɛ klonglo’ mɔ be o Rɔmun lɔ’n, ɔ tɛli kosan sɔ’n su. Ɔ seli be kɛ: “Ɲanmiɛn w’a fɛmɛn i wawɛ’n w’a manman amun kɛ amun yo kanga naan srɛ kun amun ekun. Sanngɛ ɔ fa mannin amun naan amun kaci i wa, naan i wawɛ sɔ’n ti’n, e kpan se kɛ: ‘Aba, Siɛ!’ Ɲanmiɛn wawɛ’n i bɔbɔ nin e klun akunndan’n be kle e weiin kɛ e ti Ɲanmiɛn wa.” (Rɔm. 1:7; 8:15, 16) Ndɛ sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n fa kle be nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be weiin kɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su.—1 Tes. 2:12.

8. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o 1 Zan 2:20, 27 nun’n, kle kɛ ɔ timan cinnjin kɛ sran kun wa se be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be kɛ Ɲanmiɛn w’a fɛ i wawɛ’n w’a man be-ɔ?

⁸ Kɛ Zoova kpa sran kun’n, ɔ yo maan sran sɔ’n si jrɛiin kɛ ɔ́ kɔ́ ɲanmiɛn su. (An kanngan 1 Zan 2:20, 27 nun.) Zoova sin i asɔnun’n i lika kle be nga be kpali be sieli be ngunmin’n, ɔ nin i sufuɛ onga’m be like. Sanngɛ ɔ timan cinnjin kɛ sran kun wa se be kɛ Ɲanmiɛn w’a kpa be w’a sie be ngunmin. Afin Zoova w’a dun mmua w’a fɛ i tinmin m’ɔ leman wunsu’n w’a se be kɛ w’a kpa be w’a sie be ngunmin.

9. ?Kɛ nga Efɛzifuɛ Mun 1:18 fa kan’n sa’n, kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n ngue yɛ ɔ kaci sran sɔ’n i lika-ɔ?

⁹ Kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n sa ng’ɔ ju’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ sunman be wunmɛn i wlɛ. Sɛ be wunmɛn i wlɛ kusu’n ɔ ti su. Afin be liɛ’n b’a kpaman be b’a sieman be ngunmin wie. Asa ekun’n, Ɲanmiɛn w’a yiman sran’m be kɛ be ko tran ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ yili be kɛ be tran asiɛ’n wa su tititi. (Bob. 1:28; Jue. 37:29) Sanngɛ Zoova kpali sran wie mun asiɛ’n su wa naan be ko tran ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ maan kɛ Zoova kpa sran kun sie i ngunmin’n, ɔ yo maan like nga sran sɔ’n lafi su kɛ ɔ́ ɲɛ́n i’n, ɔ nin i akunndan’n be kaci mlɔnmlɔn. I sɔ’n ti’n, sran sɔ’n ɔ lafi su kɛ ɔ́ kó trán ɲanmiɛn su lɔ.—An kanngan Efɛzifuɛ Mun 1:18 nun.

10. ?Kɛ be se kɛ be wu sran kun ekun’n, i bo’n yɛle benin? (An nian ndɛ ng’ɔ o ja ngua lɔ’n nun.)

¹⁰ Kɛ Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man sran kun’n, ɔ ti kɛ ‘b’a wu i ekun’ annzɛ ‘i awuliɛ’n fin nglo lɔ’ sa. * Zezi seli kɛ, kɛ be wu sran kun i ekun annzɛ “i awuliɛ’n fin nglo lɔ’n,” wafa nga i wun yo i’n, be kwlá yiyiman  nun kleman sran kun mɔ Ɲanmiɛn w’a fɛmɛn i wawɛ’n w’a mɛnmɛn i’n.—Zan 3:3-8, jnd.

11. Amun yiyi wafa nga kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n i akunndan’n kaci’n nun.

¹¹ ?Kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n, wafa sɛ yɛ i akunndan’n kaci-ɔ? Ka naan Zoova w’a fɛ i wawɛ’n w’a man Klisifuɛ kun’n, Klisifuɛ sɔ’n ɔ lafi su kɛ ɔ́ trán asiɛ’n su wa titi. Kpɛkun i ɲin o blɛ mɔ Zoova wá yó maan asiɛ’n káci lika klanman’n mɔ klunwifuɛ’m be su traman lɛ kun’n, i sin kpa. Atrɛkpa’n, ɔ bu wafa ng’ɔ́ wá sɔ́ i osufuɛ nin i janvuɛ nga be wuli mɔ Ɲanmiɛn wá cɛ́n be’n, be nun’n i akunndan. Sanngɛ kɛ Ɲanmiɛn ko kpa Klisifuɛ sɔ’n ko sie i ngunmin’n, ɔ buman akunndan sɔ’n kun. ?Ngue ti-ɔ? Nán kɛ asiɛ’n su wa tranlɛ titi’n, ɔ nin i fataman kun ti-ɔ. Annzɛ kɛ mɔ sa kekleekle fanunfanun be tɔli i su’n ti’n, ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ trán asiɛ’n su wa kun ti-ɔ. Annzɛ kusu nán kɛ asiɛ’n su wa tranlɛ’n yo i ɲin su koun ti-ɔ. Sanngɛ Zoova fɛ i wawɛ’n yo maan Klisifuɛ sɔ’n i akunndan’n nin like nga i wla o su’n, be kaci.

12. ?Kɛ nga 1 Piɛli 1:3, 4 fa kan’n sa’n, kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be bu like nga bé wá ɲɛ́n i’n i akunndan’n, wafa sɛ yɛ be wun yo be-ɔ?

¹² Kɛ Ɲanmiɛn kpa sran kun sie i ngunmin’n, sran sɔ’n kwla bu i kɛ ɔ nin i sɔ’n fataman. Sanngɛ ɔ lafi su kpa kɛ Zoova w’a kpɛ i w’a sie i ngunmin sakpa. I sɔ’n su’n i akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn mlɔnmlɔn. Ɔ maan, ɔ di aklunjuɛ yɛ kɛ ɔ bu like ng’ɔ́ wá ɲɛ́n i ɲanmiɛn su lɔ’n i akunndan’n, ɔ si’a wie se.—An kanngan 1 Piɛli 1:3, 4 nun.

13. ?Wafa sɛ yɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be bu asiɛ’n su wa tranlɛ’n niɔn?

¹³ ?I sɔ’n kle kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be kunndɛ kɛ bé wu? Akoto Pɔlu tɛli kosan sɔ’n su. Ɔ fali klɔ sran’m be wunnɛn’n sunnzunnin tannin sua. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Nanwlɛ, e mɔ e o tannin sua nga nun’n, e fɛfɛ, yɛ e koko dan. Afin e kunndɛman kɛ é yí gúa. Sanngɛ e kunndɛ kɛ é wlá uflɛ’n naan nguan’n sin like ng’ɔ saci’n i osu.” (2 Kor. 5:4) Nán kɛ asiɛ’n su wa tranlɛ’n w’a flan Klisifuɛ sɔ mun naan be kunndɛ kɛ bé wú ndɛndɛ naan bé ɲán be ti ti-ɔ. I kpa bɔbɔ’n, blɛ mɔ be te o asiɛ’n su wa’n, be kunndɛ kɛ be nin be osufuɛ mun nin be janvuɛ’m bé sú Zoova likawlɛ. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, be wla fiman like nga bé wá ɲɛ́n i ɲanmiɛn su lɔ’n i su kaan sa.—1 Kor. 15:53; 2 Piɛ. 1:4; 1 Zan 3:2, 3; Ngl. 20:6.

14. ?Ngue yɛ sɛ sran kun yo’n, i sɔ’n kleman kɛ b’a kpɛ i b’a sie i ngunmin-ɔn?

¹⁴ Atrɛkpa’n, a usa ɔ wun kɛ n nunman be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be nun wie li. Sɛ a usa ɔ wun sɔ’n, bu kosan nga’m be akunndan kan nian. ?Zoova klun sa yolɛ’n ti wɔ cinnjin tra like kwlaa? ?A bo jasin fɛ’n i juejue su? ?A bo ɔ ɲin ase suan Biblu’n nun like kpa ti’n a “si Ɲanmiɛn i ninnge nga be bo ti kploun’n”? (1 Kor. 2:10) ?A bu i kɛ Zoova yra jasin fɛ’n mɔ a bo’n i su dan? ?A klo ɔ wiengu mun kpa? ?Yɛ a tu ɔ klun uka be naan be su Zoova? ?A wun i wlɛ weiin kpa kɛ Zoova suannin ɔ bo sa trele wie’m be nun? ?Sɛ a tɛ kosan sɔ’m be su kɛ ɛɛn’n, i sɔ’n kle kɛ a o be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n, be nun wie? I sɔ’n kleman sɔ mlɔnmlɔn. ?Ngue ti-ɔ? Afin Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be kwlaa, kannzɛ be kpali be sieli be ngunmin-o, annzɛ b’a kpaman be b’a siemɛn be ngunmin-o, be wun kwla yo be sɔ wie. Asa ekun’n, Zoova fanngan nun’n, i sufuɛ kwlaa kwla yo ninnge fanunfanun sɔ mun. Asa kusu’n, sɛ a wunmɛn i wlɛ weiin kpa kɛ a o be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin be nun wie’n, nn a nunman be nun wie. Afin be nga Ɲanmiɛn  kpali be sieli be ngunmin sapka’n, be akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn i sɔ’n su. Be si sɔ weiin.

15. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ nán be kwlaa nga Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ man be’n, yɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su-ɔ?

¹⁵ Biblu’n kan Ɲanmiɛn i sufuɛ fanunfanun mɔ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be’n, be ndɛ. Ɔ maan be kwla yoli abonuan sa mun. Sanngɛ sran sɔ’m be nun wie fi w’a ɔman ɲanmiɛn su. Sran sɔ’m be nun kun yɛle Davidi. Ɲanmiɛn wawɛ’n jrɛli i su. (1 Sam. 16:13) Ɔ maan ɔ wunnin Zoova i ndɛ mɔ be bo ti kploun’n be wlɛ. Kpɛkun ɔ kwla klɛli Biblu’n nun fluwa wie mun. (Mar. 12:36) Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, akoto Piɛli seli kɛ Davidi “w’a fuman ɲanmiɛn su lɔ.” (Yol. 2:34) Zan batɛmun yofuɛ’n kusu’n, ‘Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mɛnnin i.’ (Lik. 1:13-16) Asa ekun’n, Zezi seli kɛ sran fi i dan traman Zan batɛmun yofuɛ’n. Sanngɛ Zan nunman be nga be nin Zezi bé kó dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n, be nun wie. (Mat. 11:10, 11) Zoova fɛli i wawɛ’n mɛnnin i sufuɛ sɔ mun naan be yo abonuan sa mun. Sanngɛ w’a fɛmɛn i wawɛ’n w’a kpaman be w’a sieman be ngunmin. ?Kɛ mɔ be nunman be nga bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n be nun wie ti’n, i sɔ’n kle kɛ b’a lafiman Ɲanmiɛn su kpa ti-ɔ? Cɛcɛ. Afin Zoova wá cɛ́n be naan be tran mɛn klanman nun asiɛ’n su wa.—Zan 5:28, 29; Yol. 24:15.

16. ?Andɛ’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban kpa be ɲin o i sin-ɔn?

¹⁶ Andɛ’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban kpa be lafiman su kɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su. Sanngɛ be lafi like kunngba nga Abraamun nin Davidi nin Zan batɛmun yofuɛ’n nin yasua nin bla kpanngban wie’m be lafili su’n, i su wie. Yɛle kɛ be kwlaa be lafi su kɛ bé trán asiɛ’n su wa Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ blɛ’n nun.—Ebr. 11:10.

17. ?Kosan benin mun yɛ like suanlɛ nga i sin liɛ nun’n, é wá tɛ́ su-ɔ?

¹⁷ Kɛ mɔ be nga be kpali be sieli be ngunmin be nun wie’m be te o asiɛ’n su wa’n ti’n, e kwla usa e wun kosan wie mun. (Ngl. 12:17) Yɛle kɛ: ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be bu be wun-ɔn? ?Sɛ e wla kpɛnlɛ aɲia kun bo’n, e asɔnun nunfuɛ kun di kpanwun naan ɔ nɔn duvɛn’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu i-ɔ? ?Kɛ be nga be kpali be sieli be ngunmin be nuan’n uka su titi’n, ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ i sɔ’n bubu e sa sin-ɔn? Like suanlɛ nga i sin liɛ nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.