1-2. Tera te bwai ae kamimi are riki ni Bentekota 33 C.E.?

BON ingabongin te Taabati te tai aei i Ierutarem. Bon te ririki ae 33 C.E., ao tain te toa ae Bentekota. A ikotaki taan rimwini Kristo aika tao 120 n te ruu teuana i eta. (Mwa. 1:13-15; 2:1) Tabeua te bong imwaina, e tuangia Iesu bwa a na teimatoa n tiku i Ierutarem n tataningaa reken te bwaintituaraoi ae okoro. (Mwa. 1:4, 5) Tera ae riki imwina?

² “E a rina naba n roko te karongoa mai karawa n aron ukin te ang ae korakora.” E kaona te auti karongoaana. Imwina, a a kaoti “neewe aika ai aron te ai” i aon atuia taan rimwini Kristo aikai, ao a bane ni “kaonaki n te taamnei ae raoiroi.” (Mwa. 2:2-4) E kabwaroa taamneina ae raoiroi Iehova n te aro ane kamimi anne, i aoia te koraki akanne. (Mwa. 1:8) Boni ngaiia te moani koraki aika kabiraki n te taamnei ae raoiroi * ao n anganaki te kantaninga bwa a na tautaeka ma Iesu i karawa.

3. E aera bwa a aki nanokokoraki naake n te toa ae Bentekota bwa a boni kabiraki n te taamnei ae raoiroi?

³ Ngke arona bwa ngkoe naba temanna te tia rimwini Kristo are ko mena n te ruu i eta, ko na bon aki mwaninga te bong anne. E kaoti i aon atum te bwai ae kaanga te newe  ae ai aron te ai, ao ko a kona n taetae n taetae aika kakaokoro! (Mwa. 2:5-12) Bon akea am nanokokoraki bwa ko boni kabiraki n te taamnei ae raoiroi. Ma te koaua bwa naake a kabiraki n te taamnei ae raoiroi, a bane ni kabiraki n te aro ae kamimi ke n te tai ae tii teuana i nanoni maiuia? Tiaki ngaia anne. Ti kangaa n ataia?

4. Te koaua bwa Kristian aika kabiraki n te moan tienture, a bane ni kabiraki n te tai ae tii teuana i nanoni maiuia? Kabwarabwaraa.

⁴ Ti na nenera moa taekan te tai ni kabiraki. Bon tiaki tii Kristian ake 120 aika kabiraki n te taamnei ae raoiroi ni Bentekota 33 C.E. Imwina riki n te bong anne, tao 3,000 mwaitiia naake a a manga karekea te taamnei ae raoiroi are beritanaki. A kabiraki ngke a bwabetitoaki. (Mwa. 2:37, 38, 41) Ma n ririki ake imwina, a aki bane Kristian aika kabiraki ni karekea kabirakia n taini bwabetitoaia. A kabiraki n te taamnei ae raoiroi kaain Tamaria tabeua te tai imwini bwabetitoaia. (Mwa. 8:14-17) Ma e rangi ni kamimi aroni kabirakin Korenerio ma kaaini batana. A kabiraki imwaini bwabetitoaia.​—Mwa. 10:44-48.

5. Ni kaineti ma 2 I-Korinto 1:​21, 22, tera ae riki ngkana e kabiraki te aomata n te taamnei ae raoiroi?

⁵ Ti na noria naba bwa tera ae riki ngkana e kabiraki te aomata n te taamnei ae raoiroi. Tabeman ake a kabiraki, e kangaanga irouia n te moantai bwa a na butimwaea ae a rineaki iroun Iehova. Tao a iango ni kangai, ‘E aera ngkai e rineai te Atua?’ Ake tabeman, a aki namakina anne. N aki ongeia bwa tera aia namakin, ma e kabwarabwaraa te baere riki nakoia taani kabiraki ni kabane te abotoro Bauro, ni kangai: “Imwini kakoauaana iroumi, ao rinanon naba teuaei, kam a kanikinaeaki * n te taamnei ae raoiroi are beritanaki, ae te bwai ni kakoaua ibukin reken tibwangara.” (IEbe. 1:13, 14; kbn.) Ngaia are e kamanena taamneina ae raoiroi Iehova bwa e na kaotia raoi nakoia Kristian aikai bwa e a tia n rineiia. N te aro anne, te  taamnei ae raoiroi boni “kakoauaan [te bwai ni kakoaua ke te berita]” ae a anganaki, bwa a aonga ni kakoauaa ae a na maiu n aki toki i karawa ao tiaki i aon te aba.​—Wareka 2 I-Korinto 1:21, 22.

6. Tera ae e riai ni karaoia te Kristian ae kabiraki bwa e aonga ni karekea kaniwangana i karawa?

⁶ E nanonaki iai bwa e nang boni karekea te maiu i karawa te Kristian ae kabiraki? Tiaki ngaia anne. E kakoauaa raoi ae e rineaki nako karawa. Ma e riai n ururinga te kaungaunga aei: “Kam na kekeiaki mwaaka riki taari, bwa e aonga ni koaua raoi weteami ma rineami, bwa ngkana kam teimatoa ni karaoi baikai ao ane kam na bon aki kona ni bwaka.” (2Bet. 1:10) Ngaia are e ngae ngke e rineaki ke e weteaki nako karawa te Kristian ae kabiraki, ma e na boni karekea kaniwangana anne ngkana e teimatoa ni kakaonimaki.​—IBir. 3:12-14; Ebera 3:1; TeKao. 2:10.

7. A kangaa n ataia naake a kabiraki bwa a boni weteaki nako karawa?

⁷ Ma e na kangaa n ataia temanna bwa e weteaki nako karawa? E mataata raoi kaekaana n ana taeka Bauro nakoia kaain Rom ake a “weteaki bwa a na riki bwa te koraki aika itiaki.” E tuangia aei: “Kam aki anganaki te taamnei ae e na manga karikingkami bwa tooro aika mamaaku, ma kam anganaki te taamnei ae karikingkami bwa taan natinaki, ae te taamnei ae kairira bwa ti na takarua ni kangai: ‘Aba, Tamara!’ E kaotioti taamnein te Atua ma nanora, ni kaotia bwa natin te Atua ngaira.” (IRom 1:7; 8:15, 16) Ngaia are rinanon te taamnei ae raoiroi, e a kaotia raoi te Atua nakoia naake a kabiraki bwa a boni weteaki nako karawa.​—1Tet. 2:12.

8. E kangaa ni kaotaki n 1 Ioane 2:20, 27 bwa Kristian aika kabiraki a aki kainnanoia tabemwaang bwa a na kamatoaa koauani kabirakia?

⁸ E taraia raoi Iehova bwa naake e weteiia nako karawa a na aki nanokokoraki n aia iango ke i nanoia. (Wareka 1 Ioane 2:20, 27.) Ni koauana, a kainnanoa naba reireinakia naakai iroun Iehova rinanon te ekaretia, n aroia aomata nako. Ma a aki kainnanoa temanna bwa e na kamatoaa koauani kabirakia. E kamanena Iehova te mwaaka ae moan te korakora n te iuniweeti ae taamneina ae raoiroi, ni kaotia raoi iai nakoia bwa a boni kabiraki!

9. Ngkana e kabiraki temanna, tera te bitaki are e rinanona n aron ae kaotaki n I-Ebeto 1:18?

⁹ E kona ni kangaanga irouia angia ana toro te Atua ni boong aikai, bwa a na ota bwa tera ae riki nakon te aomata ngkana e kabiria te Atua. E bon riai anne, ibukina bwa a tuai n rinanona. E karikiia aomata te Atua bwa a na maiu n aki toki i aon te aba, ao tiaki i karawa. (KBwaai 1:28; TaiAre. 37:29) Ma e rineiia tabeman Iehova bwa a na maiu i karawa. Ngaia are ngkana e kabiriia, e bita aia kantaninga ao aroia n iaiango bwa a nang kariariaa te maiu i karawa.​—Wareka I-Ebeto 1:18.

10. Tera ae nanonaki n te “manga bungiaki”? (Nora naba te kabwarabwara mai nano.)

¹⁰ Ngkana a kabiraki n te taamnei ae raoiroi Kristian, a a “manga bungiaki,” ke ni “bungiaki mai eta.” * E kaotia naba Iesu bwa e kangaanga kabwarabwaraan raoi te namakin n te “manga bungiaki” ke te “bungiaki n te taamnei ae raoiroi,” nakon temanna ae tuai ni kabiraki.​—Ioa. 3:3-8; kbn.

11. Kabwarabwaraa te bitaki n ana iango te aomata ae kabiraki.

 ¹¹ Tera te bitaki ae e a moanna n riki n aia iango Kristian aika kabiraki? Imwaini kabirakia Kristian aikai iroun Iehova, a kakantaningaa te maiu n aki toki i aon te aba. A ingainga nakon te tai are e na kamauna iai te buakaka Iehova ao ni bita te aonnaba aei nakon te bwaretaiti. Tao a kataamneia naba ae a na butimwaea aia utu ae tangiraki ke raoraoia ae e a tia ni mate. Ma imwini kabirakia, e a moanna ni bitaki aia iango. Bukin tera? Tiaki nanona bwa a aki rauaki n te kantaninga ae te maiu i aon te aba. A aki bita aia iango ibukina bwa a tabeaianga ke a rawawata. A aki naba iangoa te maeka n aki toki i aon te aba bwa e kabotu. Ma e kamanena taamneina ae raoiroi Iehova ni bita iai aia iango ao aia kantaninga are a kakariariaa.

12. Ni kaineti ma 1 Betero 1:3, 4, tera aia namakin Kristian aika kabiraki ibukin aia kantaninga?

¹² E kona n namakinna te aomata ae kabiraki bwa e aki tau nakon te tibwanga ae okoro aei. Ma e bon aki nanokokoraki naba teutana n te koaua ae e a tia n rineia Iehova. E rotaki nanona n te kimwareirei ao te kakaitau, ngkana e iangoa ana kantaninga ae te maiu i karawa.​—Wareka 1 Betero 1:3, 4.

13. Tera aia namakin taani kabiraki ibukini maiuia ngkai i aon te aba?

¹³ Ma nanona ngkanne bwa a tangiria ni mate taani kabiraki? E kaekaa anne te abotoro Bauro. E kabotaua rabwataia n aomata ma te umwanrianna ao e taku: “Ni koauana, ti ngirangira ngaira ake ti maeka n te umwanrianna aei kioina ngkai ti karawawataaki, ibukina bwa ti aki kani buuta te umwanrianna aei, ma ti kani karina are teuana, bwa e aonga n oneaki mwin are mamate n te maiu.” (2Kor. 5:4) A aki kakeaa bongan te maiu aei Kristian aikai n aroia ni babareka mateia. Ma a kukurei ni maiuia ao a kani kamanena maiuia ni katoabong ni beku ibukin Iehova ma raoraoia ao aia utu. Ma n aki ongei baike a karaoi, a teimatoa n uringa aia kantaninga ae tamaroa n te tai ae imwaia.​—1Kor. 15:53; 2Bet. 1:4; 1Ioa. 3:2, 3; TeKao. 20:6.

14. Tera te bwai ae e aki nanonaki iai bwa e a tia ni kabiraki temanna n te taamnei ae raoiroi?

¹⁴ Tao ko bae n iangoia bwa ko kabiraki n te taamnei ae raoiroi ke ko aki. Ngkana e riki anne, iaiangoi titiraki aika kakawaki aikai: Ko namakinna bwa e korakora ingaingam ni kani karaoa nanon Iehova? Ko namakinna bwa ko rangi n ingainga n te mwakuri n uarongorongo? Ko tatangiria n reiakina Ana Taeka te Atua ao ko kan neneri ‘ana bwai te Atua aika nano’? (1Kor. 2:10) Ko namakinna bwa e a tia Iehova n anganiko uaan am mwakuri n uarongorongo aika raraoi? E korakora kani buokaia tabemwaang iroum bwa a na reiakina taekan Iehova? Iai te bwai ni kakoaua ae ko noria bwa e a tia ni buokiko Iehova n itera aika bati i nanoni maium? Ngkana am kaeka eng nakon titiraki aikai, nanona ngkanne bwa ko weteaki nako karawa? Tiaki ngaia anne. Bukin tera? Ibukina bwa a boni kona n namakina anne ana toro te Atua ni kabane, n aki ongeia bwa a kabiraki ke a aki. Ao rinanon te taamnei ae raoiroi, e kona Iehova n anga te korakora ae titeboo nakoia ana toro ni kabane, n aki ongeia bwa tera aia kantaninga. Ni koauana, ngkana ko iaiangoia bwa tao ko kabiraki n te taamnei ae raoiroi ke ko aki, nanououam anne e boni kaotia bwa ko aki kabiraki. Naake a weteaki iroun Iehova, a  aki iaiangoia bwa a kabiraki ke a aki! A bon ataia!

15. Ti kangaa n ataia bwa a aki bane n rineaki nako karawa naake a karekea taamnein te Atua?

¹⁵ A bati katoto n te Baibara ibukia aomata aika onimaki ake a karekea te taamnei ae raoiroi, ma a aki kantaningaa te maiu i karawa. E kairaki n te taamnei ae raoiroi Tawita. (1Tam. 16:13) E buokaki rinanon te taamnei bwa e na ota ni baika nano ibukin Iehova, ao e kairaki naba iai bwa e na korei mwakoron te Baibara tabeua. (Mareko 12:36) E ngae n anne, e taekinna te abotoro Betero bwa “e aki rierake nako karawa” Tawita. (Mwa. 2:34) E “kaonaki n te taamnei ae raoiroi” Ioane te tia Bwabetito. (Ruka 1:13-16) E taekinna Iesu bwa akea ae kakannato riki nakon Ioane, ma e taekinna naba bwa Ioane e na bon aki kaaina te Tautaeka n Uea ae bwaini karawa. (Mat. 11:10, 11) E kamanena taamneina ae raoiroi Iehova n angania mwaane aikai te korakora bwa a na karaoi baika rianako, ma e aki kamanena taamneina anne n rineiia iai bwa a na maiu i karawa. E nanonaki iai bwa e karako riki aia onimaki nakoia naake a rineaki bwa a na tautaeka i karawa? Tiaki ngaia anne. Ma e nanonaki iai bwa e na kautiia Iehova nakon te maiu n te Bwaretaiti i aon te aba.​—Ioa. 5:28, 29; Mwa. 24:15.

16. Tera kaniwangaia angia ana toro te Atua aika kakantaningaia ni boong aikai?

¹⁶ A aki kantaningaa te maiu i karawa angia ana toro te Atua i aon te aba ni boong aikai. A kakantaningaa te maiu i aon te aba i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua, n aron Aberaam, Tara, Tawita, Ioane te tia Bwabetito, ao aomata aika bati riki ake a maiu n taai ake a karakinaki n te Baibara.​—Ebera 11:10.

17. Baikara titiraki aika ti na rinanoi n te kaongora are imwina?

¹⁷ Ibukina bwa bon iai naba tabeman taani kabiraki aika mena ngkai i buakoia ana aomata te Atua, a kona n ueke titiraki tabeua. (TeKao. 12:17) N te katoto, tera aroia naake a kabiraki n iangoiia i bon irouia? Ngkana iai n am ekaretia ae e a tibwa katoong banna n te Kauring, tera arom nakoina? Ao tera arom ngkana e a ririkirake mwaitiia naake a taku bwa a kabiraki? Ko na tabeaianga iai? Ti na kaekai titiraki akanne n te kaongora are imwina.