1. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ saˇ ka˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ehˇ˗eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ saˇ ka˗ahˇ “Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tseˇ gʼaˬ laˇ˗awˇ, ‘Miˬyehˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ meh lehˇ nga maꞈ ya gaˬ˗euˬ miˇ neh, nga maꞈ˗ahˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ bi taꞈ laꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Zaˬkaˬliˇ 8:23) Heu deuˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ” heu gʼaˬ naˇ, Miˬyehˇ neh muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh tseˇ doˆ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Heu deuˬ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ” lehˇ kʼawꞈ kuˇ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:16, Jaˇliꞈ Yaw shuiꞈ 1997) Heu gaˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ “tseˇ gʼaˬ” heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ aˬ myah luꞈ dehꞈ gʼeh˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Tsawˇ haˬ heu deuˬ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ uˬ duˬ ya tahˬ gaˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh.

2. Aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ “tseˇ gʼaˬ” tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ “taꞈ”˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

² Aˬ dui miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ siˬ nya jiˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a lehˇ siˬ nya˗eu ma. b Toˆ˗ehˇ naˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ “taꞈ” nya nmˇ? Aˬ dui Jaˇliꞈ heu deuˆ˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ haw kaˇ˗euˇ. Teu gaˇ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ “tseˇ gʼaˬ” ‘Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ laˇ˗awˇ, [‘Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ pehˇ kʼahˬ pehˇ dahˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni nyehꞈ tehˬ˗awˇ’, MS] “Miˬyehˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ meh lehˇ nga maꞈ ya gaˬ˗euˬ miˇ neh, nga maꞈ˗ahˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ bi taꞈ laꞈ˗awˬ”’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu deuˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ tiˬ muˇ muˇ lah ni˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yuiꞈ aˬ tsu lehˇ maˬ haw˗a, aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ aˬ yawꞈ  maꞈ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu pyeuꞈ˗eu gʼaˬ naˇ Yeˬsuˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh.—Maꞈtehˬ 23:10.

3. Heu kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za˗eu nga?

³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ luꞈ meh siˬ. Teu miˇ neh tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, heu loꞈ˗ehˇ noeˬ nya meh. (1) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ yawˬ ha˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (2) Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (3) Kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu deuˬ myaˬ laˇ luꞈ naˇ tawˇ neh, aˬ dui kʼahˬ lahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ loˇ? Heu kawˆ˗ahˇ naˇ haˬ jeˬ heu deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za meh.

4. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ 1 Gawˇliˬtu 11:27-29 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ saˇ tiˇ dawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁴ Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ 1 Gawˇliˬtu 11:27-29 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ saˇ tiˇ dawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Gui.) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ neh “yaw zeu maˬ baw˗eu” jeˬ pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ maˬ caw teh ni, kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ˗ahˇ dzaˬ gaˇ dawˇ gaˇ neh pyeuꞈ˗iˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:4-6; 10:26-29) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ laꞈ sawˬ za mawꞈ naˇ, saˇ jaˇ ya ziꞈ daˆ leꞈ meh lehˇ aˬ myah luꞈ ya noeˬ  taˬ˗eu meh. ‘Laꞈ sawˬ teu naˇ, mˬ kʼoeˇ taˆ ya jawˇ ni Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ gʼoe˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ kuˇ luꞈ˗eu kʼoeˇ meh.’—Piˇliˇpiˆ 3:13-16.

5. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ yawˬ ha˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁵ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ jahˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu, taˬ aw˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:1-3; Gawˇlawˇsehˇ 3:10, 12) Teu miˇ neh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ maˬ noeˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ nui deuˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ biꞈ taˬ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ siˬ nya dzehˬ ma lehˇ maˬ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ, “Nawˇ jiˇ bi tseˇ doˆ˗euˬ ngaˇ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ jeˬ nga” lehˇ maˬ ehˇ˗a. Toˆ˗ehˇ jahˇ ngeh to˗aˬ, aˬ yawꞈ taˬ aw˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ mˬ taˆ aˬ suˇ gʼaˬ bi le˗eu lehˇ tseˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh.

6. 1 Gawˇliˬtu 4:7, 8-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya gʼeh˗eu nga?

⁶ Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ mˬ taˆ ya le˗eu jeˬ˗ahˇ taˬ huiˬ kʼawꞈ, aˬ cawˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ ni mˇ nehˬ laꞈ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ˗a. (Piˇliˇpiˆ 2:2, 3) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tseˇ ngeh, aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ bi siˬ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ, aˬ cawˬ maˬ jah ngeh maˬ zahˬ leˇ˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, Miˬyehˇ ngaˬ˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ biꞈ laꞈ˗a lehˇ ehˇ gaˇ taˆ lehˇ taˬ jah siˬ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 2:2) Kʼoeˇ naˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ cawˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui ma yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ bi ahˇ mawꞈ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ mawˇ dahˬ beh ngeh poˆ neh tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ ehˇ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ cawˬ˗euˬ mehˬ shi kʼahˬ sehˇ maˬ jehˆ˗a.—1 Gawˇliˬtu 4:7, 8-ahˇ gui.

7. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ maˬ jahˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

⁷ Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ uiˬ leˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ yaw kaˬ tehꞈ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ nya lehˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ nga lehˇ poˆ poˆ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi tseˇ doˆ˗euˬ gaˇ kawˆ ja cawˬ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, Jaˇliꞈ dzaw˗eu aˇ muˇ jahˇ doˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ leh jeh˗a. (Gaˬlaˬtiˆ 1:15-17) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˇ muˇ paˆ˗iˇ˗eu uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗ahˇ jiˇ laˆ tsoeˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi tsaˬ bi dzoeˇ leˇ˗awˇ mehˬ bawˬ bi gm˗eu miˇ neh meh.—Loˇmaˆ 16:17, 18.

8. Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu jeˬ, aˬ jeˬ miˇ neh ya yahˇ˗eu nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁸ Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ  aˇ dzehˬ˗ehˇ ja ceuˬ dzeuˇ˗eu teu naˇ maˬ tsaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu teu jiˇ toˆ˗ehˇ meh. (Maꞈtehˬ 23:8-12) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, Jaˇliꞈ˗ahˇ “aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ lehˇ maˬ ehˇ taˬ˗a. (Heˬbyehˇ 13:7) Jaˇliꞈ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ, “nyiˬ bymˇ taˬ huiˬ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗ehˇ, “sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ mˇ luꞈ˗eu” miˇ neh hawˇ˗eu, “dawˬ mehˬ mehˬ˗eu hawˇ˗eu mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh”˗eu miˇ neh meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:17) Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ ja ceuˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jawˇ˗eu yaw shaˬ meh. c Teu naˆ maˬ tseˇ kʼaˇ doeˇ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jahˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. (Loˇmaˆ 12:3) Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ doeˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ bahˬ ni jahˇ mawꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗eu paˬ.—Luˇkaꞈ 17:2.

9. Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga?

⁹ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga? Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi tseˇ doˆ deˬ lehˇ maˬ ya naˇ haˬ˗a. Heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui siˬ nya˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ˗a. (1 Teˇsaˬloˇni 4:11; 2 Teˇsaˬloˇni 3:11) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ nymˇ dahˬ hawˇ˗eu aˬ da aˬ ma maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui deuˬ maˬ ehˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ jeˬ ngaˇ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ ya noeˬ˗a. Mˬ taˆ le˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ da aˬ ma˗ahˇ neh za nya˗eu jeˬ biˇ maˬ ngeuˇ˗a. Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:12) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui aˬ cawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ deuˬ leˇ˗eu jeˬ maˬ ya naˇ haˬ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼaˬ dzeˇ zaˬ maˬ jawˇ gaˇ mˬ maˬ maˬ myaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh˗eu aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ maˬ ya naˇ haˬ˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ “dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ kʼaˇ loˬ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ˗eu meh” lehˇ jah˗eu ma.—Ja ceuˬ 145:16.

10. Aˬ dui “aˬ cawˬ˗ahˇ ja poeˬ” gaˇ maˬ ya leˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ deuˬ yawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ maˬ taˬ huiˬ˗eu teu naˇ, yawˬ ha˗ahˇ jiˇ muiˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Jaˇliꞈ˗ahˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, saˇ jaˇ maˬ ziꞈ ni pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 25:10-12; 2 Beˬtuˆluˆ 2:20, 21) Aˬ dui “aˬ cawˬ˗ahˇ ja poeˬ” gaˇ maˬ ya leˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ myahˇ doˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ myahˇ laꞈ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, maˬ caw teh˗a. (Yuˇdaˆ 16) Toˆ˗ehˇ gʼeh naˇ, tiˬ nah aˬ yawꞈ maꞈ saˇ jaˇ maˬ paˇ ziꞈ ni pyeuꞈ laˇ ngeh maˬ ehˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh iˇ doˆ ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni jah˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ daˆ leꞈ meh.

11. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu nga?

¹¹ Dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu deuˬ teˬ le˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ naˇ, yawˬ kʼoꞈ na luꞈ paˇ myaˬ laˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu loˬ ngaˇ loˇ? Maˬ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh maˬ loˬ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ haw˗iˇ ma.

12. Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ aˇ myaˆ gʼaˬ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh kʼahˬ lahˇ˗eu maˬ loˬ nga?

¹² ‘Yawˬ ha˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya meh.’ (2 Tiˆmoˇseˬ 2:19) Ehˇ kʼawꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ gui˗eu deuˬ, maˇ diˇ  tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ suˇ suˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Teu miˇ neh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ maˬ ngeuˇ gaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ˗awˇ dzaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ gui ahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nui noeˬ nui ma naˇ gawˇ ahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na, Yeˬsuˇ Ka li nehˬ˗ehˇ mˬ taˆ ya uˆ lahˇ leˇ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na naˇ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ haw dawˇ haw˗euˬ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ naˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˇ myaˆ gʼaˬ dzeˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ duˬ˗eu heu naˇ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a.

13. Jaˇliꞈ˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ dahˬ beh laˇ ngeh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ aˇ myaˆ gʼaˬ dzeˇ˗eu lehˇ ehˇ taˬ ngaˇ laˬ?

¹³ Yeˬsuˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ mˬ taˆ sheuˬ leꞈ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ gʼawˬ mya gaˇ jawˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:31) Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ maˬ dzeˇ˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 12:17) Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ dahˬ beh laˇ ngeh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ aˇ myaˆ gʼaˬ dzeˇ˗eu lehˇ maˬ ehˇ taˬ˗a.

14. 2 Tiˆmoˇseˬ 1:9-ahˇ haw ngeh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tseˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ ya gʼoˆ shaw˗eu nga?

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ naˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˇ geu ngeh tseˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ meh. (Loˇmaˆ 8:28-30) Yeˬhawˇbaˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gʼaˬ˗awˇ tseˇ dahˬ beh˗euˬ meh. Dahˬ beh˗eu Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu gaˇ neh yaw myaˬ yaˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh, Ka li zaˬ ma lehˇ ehˇ˗eu deuˬ myaˬ tiˬ paˆ Ka li˗ahˇ maˇ diˇ maˬ caw teh˗a. Teu ngeh kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Ka li zaˬ maˇ diˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ tseˇ doˆ˗euˬ meh. Teu deuˬ naˇ Yeˬsuˇ neh shmˇ ma nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ huiˬ laˇ meh lehˇ ehˇ˗euˬ cehˇ kʼoeˇ nehˬ˗ehˇ duˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 13:24-30) Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ jiˇ, Yeˬhawˇbaˬ  144,000 gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tseˇ luꞈ˗a siˬ. d Teu miˇ neh, aˇ yamˬ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ tseˇ doˆ gaˇ, aˬ dui ngeuˇ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ˗eu maˬ loˬ˗a. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:9-ahˇ gui.) e Aˬ dui Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ kʼoeˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ ya gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, saˇ tiˇ ya taˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ jeˬ nah nah saˬ oe˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ gaꞈ yaˇ kmˇ˗euˬ yaw sahˇ gʼaˬ pyuˇ biꞈ gaˇ toˇ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 20:8-15.

15. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Maꞈtehˬ 24:45-47-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” pyeuꞈ ngaˇ laˬ?

¹⁵ Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. (Maꞈtehˬ 24:45-47-ahˇ gui.) Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ loꞈ˗ehˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ, mehˇ nmˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ myaˆ gʼaˬ neh tehꞈ˗ehˇ bi dzaˬ bi dawˇ˗awˇ bi mehˬ bi tsoˆ˗eu meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ, Miˬyehˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ myaˆ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ zmˬ˗awˇ Ka li zaˬ˗euˬ Gaˬliˇ Jaˇliꞈ bi boꞈ˗euˬ meh. Teu gaˇ duˇ ni nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ “aˇ yamˬ tsaˬ tsaˬ ni bi dzaˬ bi dawˇ”˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ, myaˆ gʼaˬ jawˇ˗eu tehꞈ meh.

16. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ neh aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ nya˗euˬ nga?

¹⁶ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ neh aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ nya˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ myaˬ˗eu tiˬ paˆ˗ahˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ bi jawˇ˗awˇ, mˬ taˆ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ bi uˆ lahˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ naˇ tiˬ deuˬ na˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ tseˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ “Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ” gʼaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ “tseˇ gʼaˬ”˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ zahˇ dawˬ aˬ yawꞈ tiˬ hmˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ bi caw teh mawꞈ˗awˇ, saˇ jaˇ bi ziꞈ daˆ leꞈ mawꞈ˗eu meh. Yawˬ gʼaˬ na luꞈ taˬ aw˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mehˬ bawˬ gm˗eu laꞈ kʼoeˇ ya mˇ˗eu uˬ taꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ peh laˇ tehˇ tehˬ luꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗awˇ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah “tiꞈ maꞈ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ”˗awˇ caw teh leꞈ luꞈ˗uˇ.—Yoˇhaˬ 10:16.